Hạn chế nguồn vốn vay trung dài hạn, ai sẽ bị ảnh hưởng?

Chỉ còn 2 tháng nữa là quy định tỷ lệ sử dụng vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn sẽ giảm từ 45% về còn 40% chính thức có hiệu lực. Liệu diễn biến này sẽ có những tác động nào đến nền kinh tế nói chung cũng như ngành ngân hàng nói riêng?

Không chỉ ảnh hưởng đến các ngân hàng

Nếu như trước đây các ngân hàng được phép sử dụng 60% vốn ngắn hạn để cho vay trung dài hạn, thì theo quy định an toàn mới tỷ lệ này đã chính thức giảm về chỉ còn 50% kể từ đầu năm 2017, kế tiếp là 45% từ đầu năm 2018 và dự kiến sẽ tiếp tục giảm về 40% từ đầu năm 2019 tới.

Những ảnh hưởng của quy định an toàn mới này lên ngành ngân hàng sẽ ở cả 2 chiều tích cực lẫn tiêu cực. Ở mặt tích cực, việc hạn chế vốn ngắn hạn để cho vay trung dài hạn sẽ giúp các ngân hàng nâng cao các chuẩn mực an toàn, hạn chế rủi ro kỳ hạn khi nguồn vốn hiện nay vẫn phụ thuộc vào tiền gửi ngắn hạn trong khi cho vay trung dài hạn lại chiếm tỷ trọng cao trong tổng dư nợ.

Ở chiều tiêu cực, ảnh hưởng lên lợi nhuận là thấy rõ nhất. Do từ trước đến nay các ngân hàng vẫn chủ yếu sử dụng vốn ngắn hạn huy động với lãi suất thấp và cho vay ra với kỳ hạn dài hơn tương ứng với lãi suất cao hơn, tức mở rộng được biên độ lãi suất nhờ tận dụng chênh lệch kỳ hạn giữa huy động và cho vay, thì nay khi tỷ lệ này giảm xuống sẽ khiến các ngân hàng phải có 2 lựa chọn và đều tác động tiêu cực lên lợi nhuận.

Ở lựa chọn thứ nhất, các ngân hàng buộc phải tăng cường nguồn vốn huy động trung dài hạn với lãi suất cao hơn, khi đó chi phí vốn cũng lên cao hơn. Và nếu muốn đảm bảo duy trì được biên độ lãi suất như cũ, các ngân hàng buộc phải tăng lãi suất cho vay tương ứng, tuy nhiên điều này đi ngược lại với định hướng của nhà điều hành là luôn muốn giữ ổn định lãi suất cho vay, đặc biệt trong bối cảnh nền kinh tế đang chứa đựng nhiều bất ổn và doanh nghiệp gặp không ít khó khăn trong tình hình hiện nay.

Ở lựa chọn thứ hai, các ngân hàng buộc phải giảm dư nợ cho vay trung dài hạn xuống để đảm bảo tỷ lệ này, thay vào đó tăng cường cho vay ngắn hạn. Tuy nhiên, các khoản vay ngắn hạn lại có lãi suất thấp hơn cho vay trung dài hạn, nên biên độ lãi suất cũng có khả năng co lại là điều tất yếu.

Cũng cần biết rằng tỷ lệ sử dụng vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn được tính theo kỳ hạn còn lại, nghĩa là một khoản tiền gửi kỳ hạn 12 tháng trên hợp đồng nhưng sang tháng sau, kỳ hạn còn lại chỉ là 11 tháng và do đó biến thành tiền gửi ngắn hạn. Vì vậy, các ngân hàng buộc phải huy động tiền gửi trung dài hạn một cách xuyên suốt, liên tục và ổn định, khi lượng tiền gửi trung dài hạn của các ngân hàng hiện nay cũng chủ yếu ở kỳ hạn chỉ từ 12 – 13 tháng.

Trong khi đó, các khoản vay trung dài hạn tại các ngân hàng hiện nay chủ yếu là cho vay tiêu dùng, cho vay đầu tư tài sản cố định, cho vay kinh doanh bất động sản, mua nhà với thời hạn từ 5 năm, 10 năm thậm chí đến 15 năm. Do đó, dù tính theo kỳ hạn còn lại nhưng chỉ sau vài tháng thì các khoản cho vay này cũng vẫn là trung dài hạn, trong khi tiền gửi trung dài hạn đã trở thành ngắn hạn như đã nói.

Không chỉ ngân hàng, mà cả doanh nghiệp sẽ bị ảnh hưởng đáng kể khi siết vốn cho vay trung dài hạn

Mà cả doanh nghiệp và nền kinh tế

Việc giảm tỷ lệ trên cũng sẽ có những tác động nhất định lên nền kinh tế. Vì để đảm bảo tỷ lệ này theo đúng quy định, các ngân hàng có thể phải tăng cường huy động vốn, cả trung dài hạn hoặc ngắn hạn, do đó lãi suất huy động cũng có xu hướng tăng lên là tất yếu. Thực tế cho thấy 2 tháng trở lại đây, mặt bằng lãi suất tiền gửi của các ngân hàng cũng đã có sự gia tăng đáng kể.

Thống kê cho thấy tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn cập nhật gần nhất đến cuối tháng 5 của toàn hệ thống là 27,67%, trong đó nhóm ngân hàng thương mại (NHTM) nhà nước là 30,23% và nhóm NHTM cổ phần là 31,6%. Mặc dù các con số trên khá thấp so với quy định hiện nay, nhưng không ít ngân hàng trong số này vẫn đang có tỷ lệ cận kề mức quy định hoặc thậm chí chưa đảm bảo theo quy định mới. Trong khi đó, với việc huy động vốn những tháng gần đây tăng trưởng chậm lại so với dư nợ thì khả năng tỷ lệ này có thể đã suy giảm hơn.

Đứng về phía doanh nghiệp, chi phí vốn của các ngân hàng tăng lên hoặc nguồn vốn trung dài hạn cho vay ra bị thắt lại đều không có lợi, đặc biệt là nhóm các doanh nghiệp bất động sản thường phụ thuộc rất lớn vào nguồn vốn vay trung dài hạn phục vụ cho các dự án đầu tư kinh doanh bất động sản. Đặc biệt trong bối cảnh thị trường chứng khoán đang suy giảm mạnh trở lại, việc huy động vốn trên thị trường chứng khoán sẽ càng khó khăn hơn thì các doanh nghiệp lại càng phụ thuộc vào nguồn vốn vay ngân hàng.

Chính vì vậy mà hồi cuối tháng 9 Hiệp hội Bất động sản TP.HCM ( HOREA) đã có kiến nghị Ngân hàng Nhà nước tiếp tục cho phép các tổ chức tín dụng được sử dụng tỷ lệ tối đa 45% nguồn vốn ngắn hạn để cho vay trung hạn và dài hạn trong năm 2019. Trước đây Ngân hàng Nhà nước ( NHNN) cũng đã từng một lần hoãn việc áp dụng tỷ lệ này theo lộ trình đặt ra trước đây, tuy nhiên lần này thì NHNN vẫn chưa cho thấy dấu hiệu hay gợi ý nào cho thấy có thể lại hoãn quy định này.

MẪN NHI

Theo thegioitiepthi.vn