Hài hòa lợi ích khi tăng học phí đại học
Từ đầu tháng 6-2020 đến nay, nhiều trường đại học tự chủ tài chính tại thành phố Hồ Chí Minh đã công bố mức học phí dự kiến cho năm học 2020-2021, cao hơn so với mức học phí năm học 2019-2020.
Yêu cầu đặt ra hiện nay là dù các trường tăng học phí nhưng cũng cần tính toán kỹ lưỡng để hài hòa lợi ích các bên, nhất là bảo đảm cơ hội học tập của các đối tượng.
Trường Đại học Y dược thành phố Hồ Chí Minh công bố mức học phí dự kiến mới, từ 30 triệu đồng đến 70 triệu đồng/năm, tùy ngành học.
Nhiều trường công bố mức học phí mới
Trước thềm năm học 2020-2021, nhiều trường đại học ở thành phố Hồ Chí Minh đã công bố mức học phí mới. Điển hình như mức học phí mới của Khoa Y, Đại học Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh từ mức 50-80 triệu đồng/năm lên 55-88 triệu đồng/năm. Học phí của Trường Đại học Luật thành phố Hồ Chí Minh từ 17,5-43,7 triệu đồng/năm lên 18-49,5 triệu đồng/năm…
Nhưng gây chú ý nhất là Trường Đại học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh, khi công bố mức tăng học phí từ 13 triệu đồng/năm lên 30-70 triệu đồng/ năm, tùy ngành học. Lý giải về điều này, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Diệp Tuấn, Hiệu trưởng nhà trường cho biết, từ năm học 2020-2021, nhà trường thực hiện tự chủ tài chính, không còn 130 tỷ đồng/năm cấp từ ngân sách nhà nước. Nếu thu mức học phí như cũ là 13 triệu đồng/năm, với hơn 9.000 sinh viên, nhà trường sẽ khó khăn trong việc vừa trả lương cho cán bộ, giáo viên vừa nâng cao chất lượng đào tạo.
Thông tin tăng học phí của một số trường đại học khiến không ít phụ huynh lo lắng. Chị Lương Minh Thu, 48 t.uổi, ngụ tại phường Tân Quy, quận 7, chia sẻ: “Con trai tôi năm nay dự định đăng ký vào Trường Đại học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh, nhưng với mức học phí trung bình 48 triệu đồng/năm, gia đình sẽ phải cân nhắc”.
Thực tế, từ năm 2014, một số trường đại học đã thực hiện Nghị quyết số 77/NQ-CP ngày 24-10-2014 của Chính phủ về thí điểm đổi mới cơ chế hoạt động đối với các cơ sở giáo dục đại học công lập giai đoạn 2014-2017, trên tinh thần giảm dần sự bao cấp từ ngân sách. Sau giai đoạn thí điểm này, đã có hơn 20 trường đại học trên cả nước thực hiện cơ chế tự chủ tài chính.
Trao đổi về việc này, Giáo sư, Tiến sĩ Lê Đông Phong, Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế thành phố Hồ Chí Minh (là một trong hơn 20 trường thực hiện chủ trương trên) cho biết, nhà trường không nhận t.iền từ ngân sách và được tự quyết định mức học phí đại trà cùng mức học phí cụ thể đối với một số chương trình học đặc thù, sao cho mức học phí bình quân của toàn trường không quá mức học phí đại trà theo quy định.
Video đang HOT
Hiện tại, không chỉ các trường đại học tự chủ tài chính mà các trường đại học công lập (không tự chủ tài chính) cũng đưa ra chương trình đào tạo với mức học phí cao hơn mức chung để tăng nguồn thu, đáp ứng nhu cầu người học. Trong số này, Trường Đại học Kinh tế luật (Đại học Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh) có học phí đại trà 9,8 triệu đồng/năm, nhưng chương trình đào tạo chất lượng cao bằng tiếng Anh có mức học phí tới 46,7 triệu đồng/năm. Lý do được đưa ra là nhà trường đa dạng hóa các hình thức đào tạo theo nhu cầu của người học.
Hài hòa lợi ích các bên
Trước những lo lắng việc nhiều gia đình học sinh hiện nay không đáp ứng được kinh phí để theo học đại học tự chủ tài chính, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đỗ Văn Dũng, Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm kỹ thuật thành phố Hồ Chí Minh cho biết, trong 3 năm tự chủ tài chính vừa qua, nhà trường không gặp khó khăn trong tuyển sinh.
“Nếu tính đúng, tính đủ, học phí một số ngành sẽ rất cao, nhưng trường sẽ gặp nguy cơ không có người học. Chúng tôi xây dựng mức học phí vừa bảo đảm hoạt động của trường, vừa không gây khó cho sinh viên”, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đỗ Văn Dũng nói.
Về phía Trường Đại học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh, song song với việc tăng học phí, nhà trường có chương trình học bổng hỗ trợ sinh viên nghèo học giỏi. Cụ thể, trong tổng số 2.100 chỉ tiêu đại học năm nay, trường dự kiến trao 800 suất học bổng (25%-100% học phí). “Nhưng để thu hút sinh viên theo học ngành Y thì một mình nhà trường nỗ lực là không đủ. Nhà nước có thể đặt hàng đào tạo sinh viên và cấp kinh phí. Chúng tôi sẵn sàng nhận nhiệm vụ này”, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Diệp Tuấn khẳng định.
Dù vậy, các nhà trường khi tăng học phí vẫn cần tính toán kỹ lưỡng để hài hòa lợi ích các bên, nhất là bảo đảm cơ hội học tập của các đối tượng. Trao đổi thêm về vấn đề này, ông Bùi Văn, nguyên giảng viên Chương trình Đào tạo kinh tế, Trường Đại học Fulbright Việt Nam cho rằng, Nhà nước cần đóng vai trò “trọng tài” để xác định ngành nào cần bao cấp đào tạo, ngành nào phải tự chủ. Sinh viên cần căn cứ nhu cầu và khả năng của mình để lựa chọn.
Còn Giáo sư Lê Vinh Danh, Hiệu trưởng Trường Đại học Tôn Đức Thắng nhận định: Tự chủ đại học là xu thế chung, khó đảo ngược. Tuy nhiên, dù tự chủ hay không, trường đại học nào có chất lượng sinh viên đầu ra tốt, có cơ chế tài chính minh bạch, linh hoạt sẽ tạo nên thương hiệu vững chắc, tiếp tục thu hút người học.
Học phí tăng sốc: Dễ thấy điều bất hợp lý
Học phí phải được tính đúng, tính đủ, trường tư dù tự đầu tư cơ sở vật chất cũng không đòi hỏi mức học phí cao như vậy.
Trường Đại học Y Dược TP.HCM vừa công bố mức học phí mới áp dụng cho khóa tuyển sinh 2020, dao động từ 30-70 triệu đồng/năm, trong đó có ngành tăng gấp 5 lần. Khoa Y, Đại học Quốc gia TP.HCM cũng có mức học phí cao ngất ngưởng: ngành răng hàm mặt 88 triệu đồng/năm học, y khoa 60 triệu đồng và dược học 55 triệu đồng...
Trong khi đó, học phí của nhiều trường đại học y dược ngoài công theo công bố có mức cao nhất là 6 triệu đồng/tháng.
Trao đổi thêm với Đất Việt, GS.TS Vũ Văn Hóa, Phó Hiệu trưởng trường Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội cho biết, việc tính toán mức học phí ra sao được nhà trường cân nhắc từ hoàn cảnh và thu nhập của sinh viên.
Mức học phí của Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội có cân nhắc tới hoàn cảnh, thu nhập của sinh viên, và được lấy ý kiến tại hội nghị phụ huynh
"Mỗi trường thu học phí bao nhiêu tùy theo hoàn cảnh của họ và cũng đã được các trường lý giải cụ thể.
Chúng tôi là trường ngoài công lập nên mọi thứ đều do sinh viên đóng góp. Nếu nâng học phí lên thì nhà trường được thu thêm nhưng chúng tôi thấy ái ngại cho hoàn cảnh của các sinh viên, cha mẹ các em cũng là người lao động.
Chúng tôi so sánh học phí ngành y với các ngành khác trong trường, như khối kinh tế, kỹ thuật có mức học phí 10-15 triệu đồng/tháng thì thấy học phí ngành y như vậy cũng đã tương đối cao, phù hợp với mức thu nhập của phụ huynh sinh viên hiện nay.
Hàng năm, trường đều tổ chức hội nghị phụ huynh, trong đó trường báo cáo tình hình sinh viên học tập, hướng phát triển của nhà trường và học phí sẽ thu như thế nào tỏng năm ấy.
Nếu có tăng học phí, nhà trường cũng phải lấy ý kiến của phụ huynh và cũng thuyết minh rõ số t.iền ấy sẽ đầu tư vào việc gì", GS.TS Vũ Văn Hóa thông tin.
Với mức học phí như vậy, lại là trường ngoài công lập phải tự lo mọi thứ, song Phó Hiệu trưởng trường Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội khẳng định, cơ sở vật chất kỹ thuật, chất lượng đào tạo của trường không kém và không thua bất cứ trường nào.
Trường mua sắm các thiết bị mới trang bị cho các phòng thí nghiệm, đồng thời ký hợp đồng với các bệnh viện có nghiên cứu trong khu vực Hà Nội để sinh viên tới đó kiến tập, học hỏi kinh nghiệm của các y bác sĩ. Nhiều y bác sĩ cũng ký hợp đồng làm giáo viên thỉnh giảng, giúp nhà trường tập huấn cho sinh viên khi tiếp xúc với bệnh viên.
"Trường tự chủ từ năm 1996, xây dựng được cơ sở khang trang như ngày nay. Chúng tôi không chia lợi nhuận cho cổ đông mà mượn vốn của họ và trả lãi suất như lãi suất Chính phủ trả cho các kỳ phiếu.
Quyền lợi của các cổ đông có phiếu góp cũng không giống như một số trường. Theo đó, người góp 1 tỷ đồng cũng được bỏ một phiếu và người góp 10 triệu đồng cũng được bỏ 1 phiếu.
Chúng tôi xem trường như một tổ hợp tác của các nhà khoa học, đóng góp cho nền kinh tế để xây dựng đội ngũ trí thức trong tương lai chứ không phải vì mục đích kinh doanh", GS.TS Vũ Văn Hóa chia sẻ.
Trong khi đó, cho ý kiến về vấn đề học phí, PGS.TS Trần Xuân Nhĩ, nguyên Thứ trưởng Bộ GD-ĐT, hiện là Phó Chủ tịch Hiệp hội các trường Đại học, Cao đẳng Việt Nam cho biết, nhiều trường đại học công lập công bố mức học phí tăng mạnh so với năm trước với lý do tự chủ, phải lấy thu bù chi.
"Thế nhưng, tự chủ phải có quản lý, không phải muốn làm gì thì làm. Phải biết khả năng của nền kinh tế, của người lao động ra sao, không thể tăng học phí một cách vô tội vạ, tăng từ 13 triệu đồng/năm lên 70 triệu đồng/năm thì làm sao người học chịu đựng nổi?!", PGS.TS Trần Xuân Nhĩ nhấn mạnh.
Phó Chủ tịch Hiệp hội các trường Đại học, Cao đẳng Việt Nam cũng chỉ ra sự bất bình đẳng đang tồn tại giữa các trường đại học công lập và đại học ngoài công lập.
Ở đó, trường công lập được Nhà nước đầu tư nhiều mặt, đặc biệt là về cơ sở vật chất, trong khi trường ngoài công lập phải tự lo mọi thứ. Thế nhưng, giờ đây, nhiều trường công lập lại lấy lý do tự chủ để tăng học phí, và mức thu đó thậm chí còn cao hơn cả trường tư.
"Nguồn thu của trường công lập không phải chỉ có học phí mà vẫn còn nhiều hoạt động có thu khác. Trường thực hiện tự chủ nhưng không phải Nhà nước cắt hết, không cung cấp cho khoản gì, trường nào làm tốt thì Nhà nước vẫn có một khoản dành cho họ. Cho nên, các trường công lập không thể lấy cớ tự chủ để thu vô tội vạ", PGS.TS Trần Xuân Nhĩ nói.
Khẳng định khi trường tự chủ thì phải tính toán, liệu cơm gắp mắm để có thể cạnh tranh, song nguyên Thứ trưởng Bộ GD-ĐT đề nghị Nhà nước phải quy định một mức trần học phí.
"Học phí phải được tính đúng, tính đủ dựa trên mặt bằng kinh tế-xã hội Việt Nam. Sinh viên đi học đương nhiên phải sử dụng cơ sở vật chất của nhà trường, nhưng với trường công lập, như nói ở trên, đã được Nhà nước đầu tư một cách tương đối, còn trường ngoài công lập phải tự bỏ t.iền ra đầu tư cơ sở vật chất, họ tính vào học phí là hợp lẽ, nhưng cũng không nhiều như một số trường công lập đưa ra. Lương của giảng viên cũng không thể so sánh với nước ngoài vì mặt bằng kinh tế của ta mới chỉ đến vậy", PGS.TS Trần Xuân Nhĩ cho biết.
Nhiều trường ĐH công lập tăng học phí chóng mặt, có ngành gần 90 triệu đồng/năm Năm học 2020-2021, nhiều trường đại học đã có những điều chỉnh mức học phí chênh lệch khá nhiều so với các năm học trước. Vừa qua, nhiều trường Đại trên cả nước đã bắt đầu công bố đề án tuyển sinh trong năm học 2020-2021.Cùng với đó, các trường cũng đã ra thông báo về mức học phí dự kiến mà tân...
