GS Hồ Ngọc Đại: Đánh vần bằng ô vuông, hình tròn, học sinh sẽ không tái mù chữ
GS Hồ Ngọc Đại, “cha đẻ” của Công nghệ giáo dục, tác giả cuốn sách dạy học sinh lớp 1 đọc chữ bằng ô vuông, tròn, tam giác cho biết, học sinh học chương trình của ông chỉ một năm đọc thông viết thạo, không tái mù chữ.
Sẽ đọc thông viết thạo, không tái mù
Trao đổi tại buổi tọa đàm về công nghệ giáo dục 4.0 mới đây, GS Hồ Ngọc Đại, “cha đẻ” của Công nghệ giáo dục (CNGD), tác giả cuốn sách dạy học sinh lớp 1 đọc chữ bằng ô vuông, tròn, tam giác cho biết: “Cuộc đời tôi coi như xong rồi, nhưng tôi muốn đất nước này, thế hệ hiện nay phải tự xác lập nên thời đại mới.
Người lớn, người đi trước không nên, không được và không có quyền lấy mình làm khuôn mẫu cho người khác. Khi có thế hệ trẻ con mới, có lịch sử mới thì cần phải có một nền giáo dục mới”.
Cũng theo GS Đại, căn bản nhất là phải xây dựng nền giáo dục mới như thế nào. Đó là nền giáo dục được xây dựng trên cơ sở lý thuyết không thể bắt bẻ được, trên một cơ sở vật chất không thể tốt hơn được ở thời điểm đó. Sứ mệnh của giáo dục là phải làm sao tạo ra được cái mới chưa hề có và tận dụng những gì có trong quá khứ. Chứ không nên cho học sinh đi lại quá khứ.
“Dù khó khăn nhưng tôi sẽ làm được. Tôi sẽ phá vỡ nền giáo dục cũ, để xây dựng một nền giáo dục mới. Mấy chục năm qua, trường thực nghiệm vẫn tồn tại, đó chính là minh chứng.
Công nghệ giáo dục, việc thiết kế rất khó, nhưng khi thực hiện ai cũng làm được. Những học sinh đến học với tôi, chỉ trong một năm có thể đọc thông, viết thạo… không tái mù”, GS Hồ Ngọc Đại khẳng định.
GS Hồ Ngọc Đại: “Sau một năm học chương trình của tôi sẽ đọc thông viết thạo, không tái mù”. (Ảnh: Đ.T).
Ông chia sẻ, ngày xưa có khẩu hiệu “Thầy giảng thật hay, học trò cần ghi nhớ”. Đến thời GS Hồ Ngọc Đại là “Thầy không giảng, trò không cần cố gắng” thì nền giáo dục mới lành mạnh.
Lý giải về điều này, ông cho rằng làm thế nào để học sinh không có cảm giác học mới là học. Học phải tự nhiên như hít thở không khí hàng ngày. Học sinh không bao giờ phải ôn tập.
“Mỗi thời điểm học sinh đến trường phải có giá trị của nó, cần tận dụng từng giây phút của trẻ trong đời người.
Người lớn, giáo viên phải “chịu thua” để dạy trẻ. Trẻ luôn có lý của bản thân, và người lớn phải căn cứ trên cái lý đó. Người lớn không thể lấy chuẩn của người khác để áp dụng cho trẻ – với tâm hồn trong sáng như cây cỏ. Vì vậy, người lớn không thể dạy trẻ bằng ảo tưởng, mong muốn của chính mình.
Khi có thế hệ trẻ em mới, lịch sử cần một nền giáo dục hoàn toàn mới”, GS Hồ Ngọc Đại nói.
“CNGD sẽ tồn tại vĩnh viễn”
GS Hồ Ngọc Đại cho biết thêm, trong số tất cả công trình của mình, sách Tiếng Việt lớp 1 Công nghệ Giáo dục do ông chịu trách nhiệm, chiếm nhiều công sức và là thành tựu lớn nhất của ông. Đó là niềm an ủi vì đã thể hiện được tư tưởng, triết học và tâm lý học.
Học sinh 6 tuổi học sách Tiếng Việt lớp 1 Công nghệ Giáo dục sau một năm, chữ nào chắc chắn chữ đó nên không thể tái mù chữ. Người trưởng thành, hay học sinh cấp hai, cấp ba nếu viết sai thì do thầy, cô dạy chưa đúng.
Sách CNGD của GS Hồ Ngọc Đại (Ảnh: Đ.T).
“Giáo viên kể lại cho tôi câu chuyện rằng ông bí thư xã nói con mình đang học sách Tiếng Việt lớp 1 Công nghệ Giáo dục. Gần Tết, cháu muốn xin nghỉ học, người cha nói nếu con viết được đơn xin nghỉ, ông sẽ đồng ý. Sau đó, con viết được ngay một lá đơn, người cha mừng quá. Sau khoảng 4-5 tháng, học sinh có thể viết được những điều mình mong muốn”, ông Hồ Ngọc Đại kể lại.
Trả lời câu hỏi của PV Dân trí về việc: “Vì sao CNGD trong 40 năm qua vẫn chỉ dừng lại mức độ thực nghiệm. Có hai điều có thể xảy ra: Thực nghiệm đó chưa đủ cơ sở khoa học để triển khai đại trà hoặc cũng có thể Bộ GD&ĐT vẫn chưa làm hết trách nhiệm. Ông nghĩ sao về điều này”?
GS Đại cho hay: “Trong xã hội hiện nay, tôi thuộc về hàng thiểu số. Tôi hoàn toàn không có xu nào ngoài việc làm để sống. Điều này có nhiều lí do, tư duy giáo dục hiện nói chung và kể cả một số giáo sư nữa còn thấp quá, cộng thêm cả vụ lợi. Nhưng cái này có khi cuộc sống tự chấp nhận, đôi khi cuộc sống tự loại bỏ.
Tuy nhiên, tôi phải có cuộc sống tự vệ của tôi. Quan trọng nhất tư tưởng của nó là gì và kĩ thuật thực thi ra sao. Vì sao kéo dài như thế, tôi nghĩ đã có lịch sử xử lý, tôi không xử lý”.
Trước câu hỏi của PV về việc trong chương trình phổ thông mới sau này, sẽ không áp dụng những công nghệ mới của CNGD, liệu những đổi mới của ông sẽ tiếp tục đi về đâu? GS Đại cho rằng, công nghệ giáo dục sẽ tồn tại vĩnh viễn bởi đấy là công trình đích thực của lịch sử, không phải của cá nhân.
Mỹ Hà
Theo Dân trí
Phương pháp đọc 'vuông, tròn, tam giác' được dạy phổ biến ở nhiều nước
Nhiều nước trên thế giới cũng dùng hình vuông, tròn để giúp trẻ nhận biết, đếm âm tiết của từ, nắm bắt ngôn ngữ tốt và vận dụng chúng linh hoạt.
GS Hồ Ngọc Đại nói về Công nghệ Giáo dục và đánh vần 'tròn, vuông' GS Hồ Ngọc Đại giải thích việc phân biệt rõ âm và vần trong dạy tiếng Việt cho trẻ lớp 1. Ông cũng khẳng định chương trình Công nghệ Giáo dục sẽ thay thế cách dạy cũ.
Sau clip cô giáo hướng dẫn phụ huynh cách đánh vần, người ta bắt đầu "mổ xẻ" cuốn Tiếng Việt Công nghệ Giáo dục của GS Hồ Ngọc Đại.
Một trong những yếu tố bị chỉ trích nhiều nhất và việc dùng các hình tròn, vuông, tam giác để đại diện cho tiếng. Nó nhanh chóng trở thành chủ đề chế ảnh, video.
Thậm chí, một số người suy diễn thế hệ sau sẽ dùng tròn, vuông, tam giác để giao tiếp thay vì tiếng Việt như hiện nay, biến nó thành cái cớ chỉ trích phương pháp của GS Đại.
Cách dạy phổ biến ở nhiều nước
Thực tế, cách làm của GS Đại không hề mới. Nhiều nước sử dụng nó để dạy trẻ từ cấp mẫu giáo.
Phương pháp này được áp dụng phổ biến trong việc dạy các ngôn ngữ dùng chữ cái latin như tiếng Anh, tiếng Tây Ban Nha...
Ví dụ, học sinh mẫu giáo ở Mỹ bắt đầu từ học âm của từ. Các em không cần biết từ đó gồm những chữ cái nào tạo thành hay nó có nghĩa gì mà trước hết cần nắm khi đọc, các em phát ra bao nhiêu âm tiết.
Tách từ thành âm tiết, vật thể hóa chúng bằng các hình vẽ là phương pháp dạy học được áp dụng tại nhiều nước. Ảnh: Pinterest.
Ví dụ, với từ "computer", học sinh sẽ biết nó có 3 âm tiết trước khi hiểu nó chỉ cái máy tính.
Bài tập phổ biến nhất là trẻ dùng khuy tròn để xác định từ có bao nhiêu âm tiết. Giáo viên dùng bảng vẽ các đồ vật, con vật cùng ô vuông. Trẻ đếm xem từ để gọi vật đó có bao nhiêu âm tiết thì đặt từng đó khuy tròn vào các ô vuông.
Việc tiếp cận ngôn ngữ đầu đời ở các nước Anh, Mỹ thường không đề cập nhiều đến cách viết của từ cũng không viết từ cho từng đồ vật. Họ xác định đầu tiên, trẻ nắm được số âm tiết rồi mới đến cách dùng các chữ cái để tạo thành từ.
Ở dạng vừa học vừa chơi khác liên quan đến dạy trẻ nhận biết âm tiết, giáo viên phát cho học sinh các bức tranh in vật mà tên gọi của chúng có một, hai hoặc ba âm tiết. Trẻ có nhiệm vụ phân loại các bức tranh theo nhóm căn cứ vào số lượng âm tiết.
Họ còn hướng dẫn trẻ ghép các âm tiết để tạo thành từ, bất kể chúng có nghĩa hay không, hoặc loại bớt một âm tiết ở từ có nhiều âm tiết.
Cách học tương tự được áp dụng tại Tây Ban Nha. Giáo viên dạy trẻ dùng các hình vuông, tròn để nắm khái niệm cơ bản nhất về âm tiết - bài học đầu tiên trẻ tiếp cận khi học ngôn ngữ.
Tương tự, học sinh Singapore cũng dùng hình vuông, khuy tròn hoặc que tính, tiếng vỗ tay để xác định âm tiết.
Trong khi đó, vì phải học 3 thứ tiếng, học sinh Malaysia càng được chú trọng vào phần phân biệt âm tiết. Các em học đếm số âm tiết trước khi tiếp xúc với mặt chữ.
Phương pháp này cũng được áp dụng tại nhiều nước khác. Về cơ bản, hình vuông hay khuy tròn không mang ý nghĩa. Chúng tượng trưng cho âm tiết, nhầm phân biệt âm tiết với vần hay từ, vật thể hóa những âm vốn vô hình để trẻ dễ nhận biết.
Hỗ trợ tư duy ngôn ngữ
Không phải ngẫu nhiên người ta dùng các hình tròn, vuông để dạy về âm tiết. Phương pháp này được đánh giá cao đối với việc dạy trẻ nắm bắt và hình thành tư duy ngôn ngữ.
Theo trang Spanishdict, việc nắm được cách tách từ thành âm tiết giúp người học phát âm và đánh vần chính xác, xác định phần âm tiết phải nhấn trọng âm tốt hơn.
Cho trẻ dùng hình vuông, khuy tròn khi học ngôn ngữ không phải phương pháp xa lạ ở Anh, Mỹ, Tây Ban Nha hay Singapore. Ảnh: ThisReadingMama.
Trong khi đó, trang web giáo dục School Run nêu rõ học về âm tiết là một phần trong quá trình học cách giải mã và đánh vần từ. Nó giúp trẻ hiểu quy ước chính tả tiếng Anh, bao gồm bao giờ phải gấp đôi chữ cái và cách phát âm các nguyên âm trong từ mà các em có thể chưa tiếp xúc trước đó.
Theo đó, việc học ngôn ngữ của trẻ cũng không bắt đầu từ những từ gần gũi. Thay vào đó, các em tiếp xúc với những từ đơn giản, tức có ít âm tiết.
School Run vạch rõ hai giai đoạn học. Ở giai đoạn 1, trẻ học những từ có một hoặc hai âm tiết. Các em tách âm tiết ra và học cách đánh vần theo từng âm tiết một.
Ở giai đoạn 2, học sinh học lên các từ có nhiều âm tiết hơn và quy luật âm tiết trong thơ.
Nhiều trường ở Mỹ khuyến khích trẻ viết thơ haiku - thể loại thơ 3 dòng của Nhật Bản, dòng 1 và 3 cùng có 5 âm tiết, dòng thứ 2 có 7 âm tiết.
Bài tập này giúp trẻ nắm vững kiến thức về âm tiết, đồng thời rèn luyện tư duy ngôn ngữ, tăng cường sự linh hoạt trong sử dụng từ.
Ngoài ra, việc sử dụng các ô vuông, khuy tròn nhiều màu sắc để vật thể hóa âm tiết của từ cũng giúp trẻ phát triển thêm khả năng học Toán cùng sự nhạy bén đối với màu sắc.
Điều quan trọng cần nắm là những hình vẽ này chỉ đóng vai trò thay thế cho âm tiết, hoàn toàn không mang ý nghĩa của từ và cũng không thể thay thế từ trong giao tiếp.
Clip cô giáo dạy đọc qua dấu chấm, hình vuông gây tranh cãi Sau khi xem clip cô giáo dạy học sinh đọc qua dấu chấm, hình vuông, nhiều cư dân mạng đã vội vàng chỉ trích GS Hồ Ngọc Đại, dù chưa tìm hiểu kỹ.
Theo Zing
Clip học sinh lớp 1 giải thích về cách đọc thơ theo ô vuông, tam giác Trước những tranh cãi trên mạng xã hội về cách đọc thơ theo ô vuông, tam giác trong sách "Công nghệ giáo dục", một người dân đã quay lại clip cháu gái mình - học sinh lớp 1 tại một trường tiểu học ở Hải Dương- giải thích về việc vì sao lại đọc thơ theo cách này. Trong clip, bé gái đã...