Giúp giáo viên triển khai bài giảng theo chương trình mới
Năm học 2020 – 2021 là năm học đầu áp dụng chương trình giáo dục phổ thông (GDPT) mới ở lớp 1 với nhiều bộ sách giáo khoa (SGK).
Tuy nhiên, khi áp dụng chương trình mới, việc sử dụng SGK mới và thiết kế bài giảng trong dạy học như thế nào cho hiệu quả là vấn đề nhiều giáo viên quan tâm.
Các chuyên gia, nhà giáo xem mẫu sách giáo khoa mới của NXB Giáo dục Việt Nam. Ảnh: BÁ HẢI
Theo Phó Vụ trưởng Giáo dục trung học, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD và ĐT) Nguyễn Xuân Thành, việc thực hiện một chương trình, nhiều SGK giúp giáo viên bám sát chương trình, đán.h giá chất lượng dạy học căn cứ vào chương trình, SGK chỉ là chất liệu để thực hiện các yêu cầu cần đạt trong dạy và học. Ngoài SGK được chọn chính thức, giáo viên có thể tham khảo các bộ SGK đã được phê duyệt và những tài liệu khác. Giáo viên lên lớp không chỉ với một cuốn SGK mà có thể có một hệ thống các học liệu hỗ trợ. Do đó, ngoài SGK, sách giáo viên cũng có vai trò hướng dẫn, hỗ trợ giáo viên thực hiện yêu cầu của các bài học nhằm đạt các mục tiêu của chương trình.
Năm bộ SGK được Bộ GD và ĐT phê duyệt để sử dụng trong chương trình GDPT mới đều thiết kế bảo đảm yêu cầu chương trình đề ra, nhất là hỗ trợ giáo viên thiết kế bài giảng, dạy học hiệu quả. Phó trưởng ban biên soạn bộ SGK “Cùng học để phát triển năng lực” (Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển giáo dục Hà Nội) PGS,TS Phan Doãn Thoại cho biết: Khi biên soạn, tiêu chí của bộ sách bảo đảm dễ hiểu, dễ làm, nhất là có tính mở để giáo viên tùy theo điều kiện, đặc thù vùng miền có thể sáng tạo, áp dụng cho phù hợp. Mức độ tiếp cận kiến thức trong SGK cũng bảo đảm hợp lý, vừa đáp ứng yêu cầu của chương trình, vừa phù hợp sức học của phần lớn học sinh ở tất cả các vùng miền.
Đáng chú ý, một số chuyên gia giáo dục cho rằng, để giáo viên áp dụng chương trình mới hiệu quả cần “nhúng” SGK trong sách giáo viên. Đó là SGK thiết kế các hoạt động học của học sinh, còn sách giáo viên tập trung hướng dẫn cách tổ chức các hoạt động học đó. Vì vậy, sách giáo viên thiết kế cấu trúc “hai trong một”. Cụ thể, một phần nội dung hoạt động học ở mỗi bài trong SGK được thu nhỏ; phần còn lại dành để hướng dẫn tổ chức các hoạt động khởi động, khám phá, luyện tập và vận dụng. Cách “nhúng” như vậy sẽ giúp giáo viên dễ đối chiếu, nhìn nhận từ bài học trong SGK để xem hướng dẫn các bước triển khai. Sách giáo viên chỉ rõ mục đích, các bước tiến hành và kết quả đạt được của học sinh với mỗi hoạt động. Ngoài các môn học thông thường, chương trình mới còn có hoạt động giáo dục trải nghiệm. Vì vậy, để giáo viên xây dựng bài giảng hiệu quả, mỗi chủ đề bài học được thiết kế tương ứng với các hoạt động trong SGK chỉ mang tính gợi ý. Tùy theo điều kiện, đặc điểm vùng miền, giáo viên có thể lựa chọn các bài tập, hoạt động, giao các nhiệm vụ khác nhau cho học sinh chứ không phải tuân thủ máy móc theo từng bước của SGK. PGS, TS Nguyễn Thị Hạnh, chủ biên môn Tiếng Việt bộ sách “Cùng học để phát triển năng lực” cho biết, khi hướng dẫn giáo viên tổ chức một hoạt động, sách sẽ mô tả rõ hoạt động đó thế nào; từng bước cụ thể để giáo viên triển khai cho học sinh; gợi ý cho giáo viên tổ chức hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm. Tuy nhiên, đó chỉ là hướng dẫn, gợi ý, không bắt buộc giáo viên phải thực hiện đúng mà có thể linh hoạt áp dụng giúp cho bài giảng hiệu quả hơn.
Cô giáo Trần Thị Thanh Hà, Phó Hiệu trưởng Trường tiểu học số 2 thị trấn Phố Lu (Bảo Thắng, Lào Cai) cho biết, khi tiếp cận chương trình GDPT mới theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh, dễ gây lo lắng cho giáo viên. Bởi vai trò của giáo viên không chỉ là truyền thụ kiến thức một chiều như trước đây mà cần nắm được các bước triển khai, cách tổ chức hoạt động giáo dục đa dạng và linh hoạt. Tuy nhiên, khi các thầy giáo, cô giáo trong trường tiếp cận thử nghiệm SGK mới yên tâm hơn vì quá trình dạy học đã có thể dễ dàng hình dung được các bước phải thực hiện mà không cảm thấy bị gò bó, cứng nhắc. Giáo viên được chủ động, linh hoạt thực hiện theo các bước gợi ý của sách. Mặc dù vậy, để giáo viên dạy học theo chương trình mới một cách nhuần nhuyễn thì không chỉ dựa vào SGK để thiết kế bài giảng mà cần có hệ thống các tài liệu tham khảo đa dạng. Theo PGS, TS Phan Doãn Thoại, quá trình triển khai, đơn vị biên soạn không chỉ đơn thuần làm SGK mà còn xây dựng nhiều tài liệu bổ trợ. Thí dụ quá trình biên soạn bộ sách “Cùng học để phát triển năng lực” đơn vị đã xây dựng, cung cấp miễn phí học liệu điện tử cho người sử dụng sách; xây dựng hệ thống phần mềm kèm theo học liệu điện tử giúp nâng cao hiệu quả giảng dạy và học tập. Hệ thống học liệu điện tử sẽ bổ sung nhiều chất liệu, bám sát theo nội dung SGK, nhất là những nội dung mà khuôn khổ sách và phương tiện giấy như trước đây không truyền tải được.
Video đang HOT
Chương trình GDPT mới theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh đòi hỏi giáo viên cần có thêm nhiều kỹ năng, tổ chức nhiều hoạt động giáo dục khác nhau. Vì vậy, để đội ngũ giáo viên áp dụng hiệu quả các hoạt động dạy học theo chương trình GDPT mới thì ngoài SGK cần có thêm các tài liệu, các hoạt động hỗ trợ khác để thiết kế bài giảng.
NGUYÊN KHÔI
Theo nhandan
Ngổn ngang trước khi triển khai chương trình mới
Hàng loạt vấn đề cần đáp ứng cho chương trình giáo dục phổ thông mới như giáo viên, phòng học, dạy 2 buổi/ngày... đang là thách thức rất lớn đối với ngành giáo dục TP HCM
Chương trình giáo dục phổ thông mới ở cấp tiểu học yêu cầu thực hiện học 2 buổi/ngày, mỗi ngày bố trí không quá 7 tiết học, mỗi tiết 35 phút. Nhưng ở nhiều quận, huyện TP HCM không đủ tỉ lệ phòng học, tỉ lệ giáo viên đứng lớp để thực hiện chương trình mới. Khó khăn về quỹ đất, kinh phí và điều kiện sống của người dân do dân số cơ học tăng cao khiến nhiều trường không thể tổ chức học 2 buổi/ngày.
Cần 21 giáo viên,chỉ tuyển được 1
Chương trình giáo dục phổ thông mới là chương trình học 2 buổi/ngày, do đó số tiết học trong một năm học sẽ tăng lên. Hai môn học tiếng Anh và tin học chuyển từ tự chọn thành môn học bắt buộc. Hiện nay, ở một số quận, huyện việc bổ sung giáo viên tin học, tiếng Anh, âm nhạc, mỹ thuật, thể dục là thách thức lớn, nhất là trong tình hình tinh giản biên chế và khó khăn trong tuyển dụng như hiện nay.
Ông Nguyễn Văn Hiếu, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) TP HCM, cho biết hiện nay phòng học các trường tiểu học toàn TP đã đạt 278 phòng/10.000 dân, tỉ lệ học sinh tiểu học học 2 buổi/ngày đạt gần 73% nhưng không đồng đều giữa các quận, huyện. Quận 5 và quận 10 đều đạt 300 phòng/10.000 dân nhưng có những quận, huyện chỉ đạt 220 phòng/10.000 dân và tỉ lệ học 2 buổi/ngày ở một số quận, huyện đạt thấp đến mức sở thấy rất khó để tiến hành chương trình giáo dục phổ thông mới.
Bà Nguyễn Thị Thu Hường - Phó Chủ tịch UBND quận 1, TP HCM - cho rằng ngay tại quận 1 còn gặp rất nhiều khó khăn khi triển khai chương trình mới tại hội nghị triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới tại TP HCM
Một trong những điều kiện để thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới là một phòng cho một lớp học, trang thiết bị phòng học, đồ dùng để phục vụ chương trình đổi mới dạy học.
Ngoài ra, ông Hiếu khẳng định với quy định như hiện nay, giáo viên tiếng Anh ở tiểu học mà xem như giáo viên dạy nhiều môn, phải đáp ứng định mức 23 tiết/tuần là rất khó để tuyển. Có tuyển được cũng trầy trật giữ và rơi rụng dần.
Trưởng Phòng GD-ĐT huyện Bình Chánh, ông Nguyễn Trí Dũng, chia sẻ địa phương hiện có 286 lớp 1 với tổng số học sinh là 10.418 em nhưng tỉ lệ trung bình phòng học ở các xã mới đạt 182 phòng/10.000 dân, tỉ lệ học 2 buổi/ngày đối với tiểu học chỉ đạt 55,8%. Ở các xã Vĩnh Lộc A, Vĩnh Lộc B áp lực số học sinh tăng cơ học lớn nên chỉ học được 1 buổi/ngày. "Giáo viên tiếng Anh, âm nhạc hiện nay không thể tuyển được, nhu cầu tuyển dụng thì có nhưng không có ứng cử viên, phải đăng tuyển quanh năm" - ông Dũng than thở.
Tại quận 12, dự kiến năm học 2020-2021 có khoảng 10.890 học sinh lớp 1 nhưng hiện tỉ lệ học sinh tiểu học phải học 2 buổi/ngày mới đạt 20,2%. Để đáp ứng nhu cầu hỗ trợ học sinh lớp 1 sắp tới, dự kiến phải xây bổ sung gần 190 phòng học. Ông Khưu Mạnh Hùng, Trưởng Phòng GD-ĐT quận 12, cho biết năm nay quận cần tuyển 11 giáo viên tiếng Anh nhưng chỉ có 3 ứng viên, trong đó một người không đến nhận nhiệm sở.
Ở quận 11 tình hình cũng không khá hơn khi nhu cầu tuyển dụng 21 giáo viên tiếng Anh mà chỉ tuyển được 1, nhận nhiệm sở vài ngày rồi cũng nghỉ luôn.
Theo ông Hùng, có 2 phương án để giải quyết, một là nơi nào đủ phòng sẽ tổ chức học 2 buổi/ngày, nếu không đủ số phòng thì sẽ tăng số học sinh lên 45 em/lớp. Phương án 2 là không đủ phòng, không nâng số học sinh lên được thì sẽ tổ chức học 6 ngày/tuần, tức học luôn thứ bảy.
Không để giáo viên bỏ tiề.n tham gia tập huấn
Cuối tháng 11 đầu tháng 12 sẽ triển khai tập huấn đại trà cho tất cả giáo viên dạy lớp 1. Nhưng theo Thông tư 36/2018/TT-BTC của Bộ Tài chính, kinh phí bồi dưỡng tập huấn viên chức không được chi từ nguồn kinh phí nhà nước mà phải chi từ ngân sách của các đơn vị trường học.
Theo bà Nguyễn Thị Thu Hường, Phó Chủ tịch UBND quận 1, đây là vấn đề khó khăn cho các trường và giáo viên đi tập huấn đại trà. "Ngân sách cấp cho các trường, hiện nay theo quy định, quận, huyện chỉ cấp kinh phí đào tạo cho công chức nhưng đối tượng để chúng ta đào tạo theo chuẩn mới, chương trình mới hầu hết là viên chức, trường không thể chọn 1-2 giáo viên để đi tập huấn hay giáo viên phải tự bỏ tiề.n để đi tập huấn. Sở GD-ĐT cần tham mưu UBND TP hỗ trợ kinh phí để giáo viên tham gia tập huấn đại trà, TP không cần cấp hết 100%" - bà Hường nêu ý kiến.
Ông Nguyễn Văn Hiếu cũng cho rằng đây là vấn đề khó khăn cho đợt tập huấn đại trà sắp đến, vì viên chức không tự nguyện đi tập huấn mà đây là lệnh bồi dưỡng tập trung cả nước, bồi dưỡng đại trà, mà theo Thông tư 36, các trường phải tự bỏ tiề.n ra để tổ chức cho giáo viên đi tập huấn. Sắp đến, Sở GD-ĐT sẽ đăng ký làm việc với Sở Tài chính để gỡ vướng mắc này, dù gì đi nữa, cũng là ngân sách TP chứ không thể để giáo viên tự bỏ tiề.n ra đi tập huấn được.
Đại diện Sở Tài chính TP HCM, bà Nguyễn Thị Phương Thảo, khi trả lời vấn đề này cho rằng kinh phí, chính sách bồi dưỡng đồng loạt cho giáo viên là mới nên chưa có kế hoạch tài chính phù hợp. Sở GD-ĐT là cơ quan chuyên môn nên đề nghị sở có kế hoạch kinh phí tương ứng. Đồng thời, các quận - huyện cũng xây dựng kế hoạch kinh phí báo cáo Sở GD-ĐT và báo cáo UBND TP để xem xét, sau đó Sở Tài chính sẽ tham mưu UBND TP bố trí kinh phí để thực hiện bồi dưỡng giáo viên đại trà.
Cần cơ chế riêng cho giáo viên mỹ thuật, thể dục...
Bà Nguyễn Thị Thu Hường nhận định thực tế, qua nhiều đợt tuyển dụng, không chỉ thiếu giáo viên tiếng Anh, một số môn học khác cũng khó khăn, như mỹ thuật, thể dục, tin học, theo quy định mới, trường không thể ký hợp đồng để giải quyết vấn đề tức thời đối với các giáo viên đã về hưu hay thỉnh giảng ở các đơn vị. Đồng thời, bà Hường cũng kiến nghị các sở, ban, ngành nên đưa ra những quy định bảo đảm được giáo viên của các trường không thiếu, phải có cơ chế riêng, chế độ riêng cho những giáo viên bộ môn này.
Bài và ảnh: NGUYỄN THUẬN
Theo nld.com.vn
Quyền chọn sách giáo khoa có thuộc các trường? Việc chọn sách giáo khoa làm sao đảm bảo sự công bằng, minh bạch là điều dư luận đang quan tâm khi thực hiện một chương trình, nhiều bộ sách. Liệu có sự chỉ đạo ngầm? Giáo sư (GS) Nguyễn Minh Thuyết, Tổng Chủ biên Chương trình Giáo dục phổ thông mới cho rằng, lần đổi mới này có nhiều nhà xuất bản...