‘Gieo trồng’ thói quen đọc sách cho trẻ

Mai Thị Diễm06:56 20/04/2019

Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh cho rằng, ông tin mọi trẻ em trên thế giới đều thích nghe kể chuyện, và thói quen đọc sách là sự nối dài thói quen nghe chuyện dưới hình thức chủ động. Nhưng thói quen đó phải có ai gieo trồng trong đầu đứa trẻ từ thời thơ ấu.

Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh chia sẻ tại tọa đàm – ẢNH: T.A

Tham gia tọa đàm Làm gì để tạo thói quen đọc sách cho trẻ (Sở Thông tin – Truyền thông TP.HCM, Hội Xuất bản VN – Văn phòng đại diện phía nam tại TP.HCM, Báo Tuổi Trẻ tổ chức sáng 19.4 tại TP.HCM), nhà văn Nguyễn Nhật Ánh cho biết từ nhỏ, vì ba đi làm xa nên những câu chuyện đầu tiên ông nghe được là từ bà và chú. “Bà tôi và chú tôi kể mãi cũng hết chuyện. Từ khi nghe chú tôi mách những câu chuyện đó và vô số câu chuyện tương tự được chứa trong các cuốn sách, tôi cố gắng học chữ để có thể tự mình khám phá thế giới kỳ diệu kia…”, để rồi “khóc cười qua những trang sách, ngạc nhiên thấy mình trải qua những cảm xúc mà trên thực tế tôi chưa đủ lớn để trải nghiệm ngoài đời”, ông nói. Theo ông, sách đã bồi đắp tâm hồn, làm giàu có và làm trưởng thành tình cảm một đứa bé, mài sắc một cách tự nhiên các ý niệm đạo đức qua sự yêu ghét với người hiền, kẻ ác và đặc biệt mở rộng trí tưởng tượng đến vô biên.

Hơn 20 tham luận, tham gia tọa đàm (của các đơn vị xuất bản, thư viện, giáo dục), nhà văn đều nêu lên việc hình thành thói quen đọc sách cho trẻ từ bé chính là mấu chốt của vấn đề phát triển văn hóa đọc, bởi: “Dúi cuốn sách vào tay một đứa trẻ mười bốn, mười lăm tuổi trước nay chỉ quen cắm mắt vào game trên máy tính, ép em đọc, vì những lý do “khám phá kho báu tri thức” hay “nâng cao văn hóa đọc” là một việc quá muộn màng, vì vậy quá nhọc nhằn”.

Giảng viên Nguyễn Thị Ngọc Minh, Khoa Ngữ văn, ĐH Sư phạm Hà Nội, cho rằng thực trạng đáng lo ngại là sự suy giảm của văn hóa đọc trong chính gia đình và nhà trường – những môi trường đầu tiên ảnh hưởng lớn đến sự hình thành năng lực, nhân cách một con người. Nguyên nhân do thiếu hụt về thời gian chăm sóc con cái của cha mẹ, áp lực công việc, thiết bị công nghệ chi phối, sự quá tải của các hoạt động ở trường học, thiếu ý thức về tầm quan trọng của việc đọc đối với sự phát triển của trẻ…

Video đang HOT

Làm sao để nhu cầu đọc sách nảy mầm và trở thành một khát khao tự nhiên? Theo nhà văn Nguyễn Nhật Ánh, trẻ em đến với sách là vì nó hấp dẫn, nó làm các em thích thú, say mê chứ không phải vì nó tốt. Gần 3 năm gắn với dự án Sách hay cho học sinh tiểu học, bà Hoàng Thị Thu Hiền – Trưởng ban dự án, cũng nhìn nhận rằng để kích thích, truyền cảm hứng đọc đến các bạn nhỏ, những cuốn sách mà dự án lựa chọn đều có những tiêu chí: hay – mới về nội dung, đẹp về hình thức và phù hợp với lứa tuổi. Đặc biệt, hầu hết các tham luận đều thống nhất kiến nghị Bộ Giáo dục – Đào tạo cần xây dựng chương trình học có tiết/giờ đọc sách chính thức áp dụng cho tất cả trường tiểu học phổ thông trên cả nước.

Theo Thanh niên

Xu hướng biến đổi của văn hóa đọc

Liệu có sự xuống cấp của văn hoá đọc không, liệu có sự lấn át của văn hoá nghe nhìn đối với văn hoá đọc? GS.TS Đinh Xuân Dũng - nguyên Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận, phê bình văn học nghệ thuật Trung ương cho rằng không nên nhìn việc đọc và văn hoá đọc chỉ theo hướng đánh giá đó, mà cần tìm ra sự vận động, biến động bên trong của chính nó.

Đọc sách trong thư viện.

Sự xuống cấp báo động

Một trong những lý do để đánh giá về sự xuống cấp của văn hoá đọc, phải chăng là đã và đang xuất hiện một xu hướng đáng lo ngại, đó là sự lười đọc. Biết bao vấn đề đặt ra cho con người trong cuộc sống hiện đại, cuốn hút họ vào guồng máy, nhịp sống khẩn trương, dồn ép căng thẳng. Mặt khác, một bộ phận nào đó chạy theo các nhu cầu, đòi hỏi vật chất, không quan tâm đến đời sống tinh thần của mình. Sách vở trở thành xa lạ, xa xỉ đối với họ.

Theo một điều tra xã hội học ở Hà Nội, với câu hỏi "Anh/ chị quan tâm đến vấn đề gì nhất", kết quả là: có đến khoảng 70% quan tâm đến "giá cả thị trường" và chỉ có 1,2% quan tâm đến văn học. Có một số cán bộ chỉ có thời gian đọc các báo cáo, tài liệu hành chính rồi họp hành liên miên nên đã đánh mất khả năng tạo ra cho mình một nếp đọc sách! Tôi đã nhìn thấy những "giá sách trang trí" như vậy ở một số cơ quan, đơn vị, phòng làm việc! Bệnh lười học, lười đọc sẽ dẫn tới sự tụt hậu, sự hẫng hụt tri thức trong khi tri thức đang phát triển cực kỳ nhanh chóng, cái mới trên tất cả các lĩnh vực xuất hiện hàng ngày, thay thế cho cái cũ đã lỗi thời. Những cảm nhận về các xu hướng biến đổi việc đọc và văn hoá đọc ở trên có lẽ chỉ là tương đối và không chắc đã là chuẩn xác và đầy đủ, tuy vậy, từ đó có thể tạm coi là cơ sở thực tiễn để suy nghĩ về việc triển khai xây dựng và phát triển phong trào đọc sách trong cộng đồng.

Khi bàn về xây dựng và phát triển văn hoá đọc và xã hội học tập, chúng ta nghĩ ngay đến một nguyên lý phổ quát, đó là trách nhiệm của toàn xã hội, của cả hệ thống chính trị, của mọi người. Không có cách nào khác, song cũng không nên biến nó thành khẩu hiệu suông. Ở góc độ hoạt động xuất bản, chỉ xin đề xuất một vài ý kiến nhỏ. Từ nắm bắt và dự báo các xu hướng biến đổi việc đọc và văn hoá đọc đang diễn ra, có lẽ, xuất bản của chúng ta phải tiếp tục đổi mới mạnh hơn nữa.

Tìm hướng đi đúng đắn

Tôi chỉ mạo muội đề xuất 3 nhiệm vụ kép cần xử lý biện chứng trong hoạt động xuất bản. Đó là, xử lý mối quan hệ vừa đáp ứng nhu cầu ngày càng phong phú, đa dạng, mới và cá thể hoá của người đọc vừa có trách nhiệm định hướng toàn diện về nhân cách con người. Trước đây, xuất bản của chúng ta coi nhiệm vụ định hướng từ trên xuống là chủ yếu. Những năm gần đây, ngược lại, đang xuất hiện một số đầu sách chỉ chú trọng thoả mãn nhu cầu người đọc, dù có thể đó là nhu cầu tầm thường, nhất thời, đôi khi cả rẻ tiền. Trong đáp ứng phải chứa đựng năng lực định hướng và sức thuyết phục của định hướng phải nằm ngay trong các xuất bản phẩm đáp ứng nhu cầu của người đọc. Đó là bài toán khó đối với xuất bản hiện nay và chắc rằng, sẽ còn khó hơn trong những năm tới. Được tìm hiểu một số nền xuất bản của các nước phát triển, tôi cảm nhận rõ mối quan hệ trên và năng lực xử lý trong thực tiễn mối quan hệ đó của các nhà xuất bản hiện đại.

Bên cạnh đó, cần xử lý mối quan hệ giữa tôn trọng và thực hiện tính đa dạng, phong phú của các loại sách, của các đề tài và kiên trì đảm bảo cho dòng mạch chính của các xuất bản phẩm. Trước đây, chúng ta có biểu hiện né tránh và cả cấm đoán một số lĩnh vực, đề tài được gọi là "nhậy cảm". Ngược lại, những năm gần đây, có biểu hiện thiếu vắng những xuất bản phẩm đề cập tới những vấn đề lớn của đất nước, của dân tộc trên các lĩnh vực trọng yếu, trong khi có dấu hiệu "tràn lan" những loại xuất bản phẩm chạy theo nhu cầu của thị trường, tiêu thụ nhanh, lấy lãi lớn, nhưng cũng có thể bị lãng quên ngay. Cần đầu tư nhân lực, tài lực, vật lực, trí lực cho việc xuất bản những loại sách có giá trị lâu dài, góp phần xây dựng toàn diện nhân cách con người Việt Nam thời kỳ mới đồng thời với việc tạo cho sự phát triển đa dạng, phong phúc các thể loại sách, các đề tài mới.

Cuối cùng là xử lý mối quan hệ mới giữa xuất bản và phát hành. Từ nhiều năm nay, chúng ta quen nhìn nhận như một tất yếu rằng, phải đi từ xuất bản mới đến phát hành, nghĩa là phát hành là công đoạn kết thúc của quy trình xuất bản. Ngày nay, nhận thức đó đã bộc lộ sự lạc hậu, khi xuất hiện thị trường xuất bản phẩm và các nhu cầu ngày càng mới của người đọc. Phát hành và kinh doanh sách là lực lượng nắm vững, thấu hiểu và đáp ứng nhu cầu của người đọc, của thị trường, từ đó có thể chỉ ra, nhu cầu và thị trường đang cần gì và không cần gì, người đọc đang có nhu cầu những loại sách nào, những thị hiếu mới đang phát triển của người đọc là gì.

Từ đó, phát hành sẽ gợi ý và mách bảo cho xuất bản cần quan tâm đến những loại bản thảo nào, đề tài, nội dung và phương thức thể hiện như thế nào để phù hợp với nhu cầu của người đọc hiện đại. Và như vậy, phát hành trở thành một lực thúc đẩy xuất bản, hay nói cách khác, trình tự xuôi phải từ xuất bản đến phát hành vốn coi là tất nhiên, giờ đây phải đảo lại, tạo nên sự tương tác hai chiều giữa hai công đoạn đó để hình thành một chu trình mới, từ phát hành đến xuất bản, trong đó phát hành là nhân tố tác động trực tiếp, tạo động lực và sự mách bảo cho xuất bản. Đây là mối quan hệ mới trong quy trình xuất bản hiện đại, trong cơ thế thị trường. Từ góc nhìn đó, cần nâng phát hành lên thành một khoa học thực sự có nhiệm vụ nghiên cứu nhu cầu đọc và thị trường xuất bản phẩm. Đó là một khoa học - thực tiễn.

* Nằm trong khuôn khổ chương trình tổng kết năm 5 năm Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về Ngày Sách Việt Nam, ngày 17/4, tại Đài Tiếng nói Việt Nam, Bộ TTTT sẽ tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề "Xây dựng và phát triển phong trào đọc sách trong cộng đồng". Hội thảo tập trung thảo luận, đánh giá, nêu bật những kết quả và chỉ rõ những hạn chế, vướng mắc trong việc xây dựng và triển phong trào đọc sách ở nước ta hiện nay. Từ đó đề xuất những giải pháp cụ thể, có tính khả thi nhằm tiếp tục triển khai sâu rộng phong trào đọc sách, viết sách, quảng bá sách, lưu giữ sách trên cả nước.

Minh Quân (ghi)

Theo daidoanket

Nhóm bạn trẻ lập thư viện miễn phí Chia sẻ những quyển sách hay, tạo văn hóa đọc cho thiếu nhi và người trẻ..., đó là những tâm huyết của nhóm bạn trẻ mở thư viện Đủng Đỉnh Đọc miễn phí. Các em học sinh thích thú tham gia sự kiện đọc tại thư viện - ẢNH: QUỲNH NGUYỄN 5 bạn trẻ Lê Kim An Nhiên, Lê Thu Phương Quỳnh, Tô...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Bí mật về quê sau 11 năm ở Hàn Quốc, chàng trai tặng bố mẹ 'món quà' bất ngờ01:26

Mẹ Phương Nhi chiếm spotlight, không giấu được biểu cảm khi con gái về nhà chồng tỷ phú00:21

CLIP: Trọn vẹn khoảnh khắc gia đình tỷ phú Phạm Nhật Vượng đón con dâu từ Thanh Hóa về Hà Nội00:44

Thanh niên đi Mazda tát túi bụi nhân viên cây xăng ở Nghệ An: Hé lộ nguồn cơn02:08

Sau bữa nhậu tất niên, cảnh tượng lạ tại phòng khách lúc 21h tối khiến người vợ bất ngờ00:58

Éo le: Vô tư nhờ người lạ chụp ảnh trên Hồ Gươm nhưng không hề nhận ra đó là 1 sao nam nổi tiếng Vbiz00:42

5 thanh niên nằm ngủ giữa nhà và sự xuất hiện của người đàn ông lúc rạng sáng khiến tất cả vùng dậy01:08

Phương Nhi đang nhặt rác ở biển thì được mai mối, con dâu tỷ phú có màn đối đáp được khen EQ kịch trần00:23

Clip thanh niên tông người phụ nữ văng ra đường rồi lên xe bỏ chạy, dân mạng tìm ra chi tiết khó thoát00:35

Sự thật bất ngờ về clip "thầy tặng mỗi học sinh 1 triệu đồng để ăn Tết"00:38

Cây khế 23 năm tuổi, tán lá 'khổng lồ' ở Thanh Hóa gây sốt mạng xã hội00:28

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Còn nhiều băn khoăn về chứng nhận giỏi cấp tỉnh với học sinh điểm IELTS cao

13:01:46 21/12/2022

Việc Hà Tĩnh công nhận học sinh (HS) giỏi cấp tỉnh với HS có điểm IELTS cao đang được dư luận quan tâm. Nhiều giáo viên phổ thông và giảng viên dạy Ngoại ngữ thể hiện băn khoăn trước việc này

Việc thực hiện chương trình, SGK mới còn nhiều khó khăn

12:01:38 21/12/2022

Tiếp tục chương trình giám sát chuyên đề Việc thực hiện Nghị quyết số 88/2014/QH13 và Nghị quyết số 51/2017/QH14 của Quốc hội về đổi mới chương trình, SGK giáo dục phổ thông trên địa bàn tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu , sáng 20/12, Đoàn Đại biểu ...

Cấp phép tổ chức thi chứng chỉ HSK trở lại

11:01:38 21/12/2022

Theo thông báo mới của Bộ GD&ĐT chứng chỉ tiếng Trung (HSK) đã được cấp phép tổ chức duy nhất tại ĐH Thành Đông (Hải Dương)

Banner tìm hiểu ngày 22/12 của Trường ĐH Tôn Đức Thắng in hình lính Mỹ

10:45:40 21/12/2022

Trường ĐH Tôn Đức Thắng (TP.HCM) đang làm rõ trách nhiệm việc cơ sở ở Bảo Lộc đăng trên fanpage banner tìm hiểu truyền thống ngày 22/12 nhưng in hình lính Mỹ

Nhiều tỉnh cho học sinh nghỉ Tết hơn 10 ngày, Hà Nội lý giải nghỉ 8 ngày

10:36:43 21/12/2022

Lịch nghỉ tết của học sinh Hà Nội thiết kế theo quy định của Nhà nước. Nếu cho nghỉ thêm, hàng nghìn học sinh mầm non, tiểu học không ai trông nom vì bố mẹ vẫn phải đi làm

Trường ĐH Kiên Giang dự kiến tuyển hơn 1.600 chỉ tiêu năm 2023

10:01:37 21/12/2022

Năm 2023 Trường ĐH Kiên Giang tuyển sinh 22 ngành, trong đó có 2 ngành mới, dự kiến 1.675 chỉ tiêu. Trường ĐH Kiên Giang vừa tổ chức Hội nghị Tổng kết công tác tuyển sinh năm 2022 và đề ra các giải pháp, phương hướng để nâng cao hiệu qu...

Trường Đại học Hồng Đức nâng cao chất lượng đào tạo sinh viên ngành giáo dục mầm non

08:06:29 21/12/2022

Cùng với các ngành đào tạo khác, trong những năm qua, Trường Đại học (ĐH) Hồng Đức không ngừng đổi mới công tác quản lý, xây dựng và hoàn thiện nội dung chương trình đào tạo ngành giáo dục mầm non (GDMN) với mục tiêu đào tạo những giáo ...

Học sinh Hà Giang nghỉ Tết Quý Mão 12 ngày, từ 27 tháng Chạp

07:59:41 21/12/2022

UBND tỉnh Hà Giang quyết định cho học sinh trên toàn tỉnh bắt đầu nghỉ học từ ngày 18/1 đến hết ngày 29/1/2023. Ngày 19/12, Chủ tịch UBND tỉnh ban hành Quyết định số 2341/QĐ-UBND về việc cho trẻ mầm non, học sinh, sinh viên các cơ sở gi...

Nhiều tiết dạy sáng tạo tại hội thi giáo viên dạy giỏi Hà Nội

07:59:05 21/12/2022

Ngày 20/12, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội tổ chức tổng kết hội thi giáo viên dạy giỏi thành phố cấp Trung học cơ sở năm học 2022-2023

Trường Đại học Kinh tế Quốc dân công bố Đề án tuyển sinh đại học năm 2023

07:58:36 21/12/2022

Chiều ngày 20.12, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân đã công bố Đề án tuyển sinh đại học năm 2023. Theo đó, nhà trường tuyển sinh 60 mã ngành/chương trình với 6200 chỉ tiêu đại học chính quy

Tuyển sinh 2023: Đại học Kinh tế Quốc dân công bố đề án tuyển sinh

07:57:38 21/12/2022

Năm 2023, Trường đại học Kinh tế Quốc dân giữ nguyên 4 phương thức tuyển sinh và có sự thay đổi về chỉ tiêu mỗi phương thức để phù hợp tình hình thực tế

Cần cẩn trọng lựa chọn nhân sự, ra đề thi

07:56:12 21/12/2022

Một kỳ thi học sinh giỏi được tổ chức tốn rất nhiều công sức, tâm huyết của nhiều nhà giáo, học sinh và tốn kém tiền bạc nhưng cũng là một hoạt động khuyến tài quan trọng của giáo dục địa phương. Vậy nên cấp tổ chức cần cẩn trọng trong ...