Giáo viên sẵn sàng thích nghi với những thay đổi, điều chỉnh SGK
Sau khi tài liệu chỉnh sửa SGK Tiếng Việt 1 bộ sách Cánh Diều được NXB công bố và xin ý kiến góp ý, nhiều đơn vị triển khai dạy học bộ sách đã đánh giá phù hợp, tích cực.
Ảnh minh họa.
Điều chỉnh phù hợp
Bà Nguyễn Thị Tuất – Trưởng phòng Giáo dục Tiểu học (Sở GD&ĐT Ninh Bình) cho rằng: Về cơ bản, nội dung, ngữ liệu bổ sung chỉnh sửa đưa ra trong tài liệu chỉnh sửa SGK Tiếng Việt lớp 1 bộ sách Cánh Diều lấy ý kiến đã tương đối phù hợp.
Ở phần thứ nhất giới thiệu một số ngữ liệu bài đọc để GV sử dụng thay thế các loại bài đọc bị cho là chưa phù hợp với khả năng tiếp nhận của HS lớp 1 trong SGK. Phần thứ hai hướng dẫn điều chỉnh một số từ ngữ, ngữ nghĩa theo hướng thay thế bằng từ đơn giản, giúp HS dể hiểu hơn.
Tuy nhiên, bà Nguyễn Thị Tuất cũng nhấn mạnh: Theo chỉ đạo của Bộ GD&ĐT, GV bám vào chương trình để dạy học song GV cũng được quyền điều chỉnh, thay thế những ngữ liệu sao cho phù hợp nhất với đối tượng HS, vùng miền… Chính vì vậy ngay cả khi chưa có và đã có phương án điều chỉnh, thay thế thì GV vẫn có thể tiếp tục thay đổi sao cho hiệu quả nhất, đảm bảo tiếp nhận của HS. GV không bị lệ thuộc hoàn toàn vào ngữ liệu trong SGK.
Ông Trần Đăng Minh – Trưởng phòng GD&ĐT Đại Từ (Thái Nguyên) chia sẻ: Từ khi có chủ trương điều chỉnh bổ sung, đến nay có phương án điều chỉnh bổ sung thay thế trong SGK Tiếng Việt 1 bộ sách Cánh Diều để xin ý kiến góp ý là khá nhanh, cần ghi nhận động thái tích cực, cầu thị, lắng nghe góp ý chung của xã hội đối với bộ sách. Việc xin ý kiến thay thế, điều chỉnh, bổ sung là điều cần thiết.
Thầy Lê Quang Tùng – Hiệu trưởng Trường Tiểu học Trung Lý 1 (huyện Mường Lát – Thanh Hóa) bày tỏ: Dự thảo tài liệu điều chỉnh và bổ sung ngữ liệu SGK tiếng Việt 1 bộ sách Cánh Diều để xin ý kiến góp ý vừa được NXB công bố hợp lý. Ví như, một số từ ngữ được cho là chưa phù hợp như tiếng quạ kêu “quà… quà” điều chỉnh thành “quạ… quạ”; Từ “Cuỗm” trong câu “Có kẻ đã cuỗm gà nhép” được thay bằng từ mới “tha”…
Thầy Lê Quang Tùng cũng cho biết: Tới nay GV đã cơ bản chủ động và không khó khăn trong thay thế ngữ liệu vào dạy học để phù hợp với HS, giúp HS nhanh chóng hiểu và nắm bắt được ý nghĩa từ. Tuy nhiên sự điều chỉnh, thay thế ngữ liệu SGK tiếng Việt 1 bộ sách Cánh Diều là điều tích cực để hoàn thiện hơn cho bộ sách. Hơn thế, ở một góc độ qua việc điều chỉnh sẽ “rèn luyện” cho GV sự chủ động, linh hoạt trong quá trình triển khai CT, SGK mới. Tránh cho GV tình trạng nhất nhất theo SGK. Sẵn sàng thích nghi với những thay đổi, điều chỉnh… miễn sao hợp lý, HS dễ tiếp thu và nâng cao chất lượng dạy học.
GV chủ động, linh hoạt trong dạy học Tiếng Việt 1 để tăng hiệu quả, chất lượng.
GV đóng vai trò quan trọng
Video đang HOT
Ông Trần Đăng Minh cũng cẩn trọng khi cho rằng, những ngữ liệu điều chỉnh, bổ sung sau khi được thông qua cần đưa vào giảng dạy thực tế, có thời gian mới đánh giá hết phù hợp hay không. Nhưng khi có phương án thay thế điều chỉnh được Bộ GD&ĐT thông qua, phòng GD&ĐT sẽ chỉ đạo các trường thực hiện trong quá trình giảng dạy.
Mặt khác, ông Minh cũng khẳng định, đề cao vai trò của GV trong quá trình triển khai CT, SGK mới để đạt hiệu quả, cụ thể: GV vẫn có thể linh hoạt thay thế những ngữ liệu khác cho phù hợp nhất với đối tượng HS trước và sau khi có sự điều chỉnh, thay thế ngữ liệu của NXB.
Điều này hoàn toàn đúng, bởi hiện nay GV tiếp cận với SGK đã khác trước. Nếu trước dạy và học phải theo đúng SGK, SGK là căn cứ duy nhất để dạy học – nhưng với CTGDPT mới thì chương trình là pháp lệnh, SGK chỉ là tài liệu tham khảo, là lựa chọn để thầy và trò trong các nhà trường dạy và học. Trước đây SGK lớp 1 có 1 cuốn duy nhất, dùng cho tất cả, còn bây giờ SGK lớp 1 có 5 cuốn, mỗi cuốn thể hiện bản sắc riêng của tác giả và GV được quyền lựa chọn.
Thực tế cũng chỉ ra, sự điều chỉnh, bổ sung đối với SGK Tiếng Việt 1 bộ sách Cánh Diều là điều bình thường. Bởi rõ ràng không chỉ với SGK mà tất cả các loại sách đều đã được quy định rõ trong Luật Xuất bản. Có những nội dung có thể đính chính, sửa chữa ngay, nhưng cũng có những nội dung khi tái bản sẽ sửa chữa. SGK tái bản hàng năm, nên có những sửa chữa có thể đưa vào khi tái bản…
Ông Trần Đăng Minh khẳng định: Đến nay, dù SGK Tiếng Việt 1 bộ sách Cánh Diều có 1 số ngữ liệu cần thay thế bổ sung thì với các trường (chọn SGK Tiếng Việt 1 bộ Cánh Diều) tại huyện Đại Từ (Thái Nguyên) GV, HS vẫn đang sử dụng SGK bình thường, suôn sẻ và hiệu quả. Phụ huynh HS đồng hành tin tưởng các thầy cô, nhà trường trong triển khai CT, SGK mới.
Chưa nhận được văn bản, giáo viên chỗ tôi vẫn dạy theo Tiếng Việt 1 Cánh diều
Không nên trao quyền cho thầy cô thay đổi ngữ liệu, sẽ tạo cơ hội để sách giáo khoa biên soạn và thẩm định ẩu (họ sẽ có cớ đá quả bóng trách nhiệm qua giáo viên).
Ngay tại thời điểm này 13/11, học sinh các trường tiểu học trong cả nước đã bước sang tuần học thứ 10 và còn khoảng 5 đến 6 tuần nữa các em sẽ bước vào ôn tập để kiểm tra hết học kỳ 1.
Một trong những bài bị chỉ trích sai sót nhưng học sinh đã được học qua (Ảnh: Đỗ Quyên)
Vậy mà, các trường vẫn chưa nhận được văn bản hiệu chỉnh những sai sót trong sách tiếng Việt Cánh Diều. Những ngữ liệu sai sót, nhiều sạn phần nhiều học sinh đã học qua và sẽ học ngay trong thời gian tới. Trong thực tế, giáo viên nhiều trường học vẫn đang dạy và gần như trung thành với những ngữ liệu chưa chuẩn trong sách.
Cũng trong tuần vừa qua (tuần học thứ 9) sách tiếng Việt Cánh Diều có bài tập đọc "Ví dụ". Nội dung của bài học là: Chị Thơm ra đề: "Cặp của Bi có 3 quả cam...". Bi đáp: -Em chả đem cam ra lớp. - Chị ví dụ mà...Bi cho em Bốp một quả...-Chị nhầm ạ. Em Bốp chỉ bí tí mẹ...
Nhiều giáo viên nói rằng bài học này có nội dung nhạt nhẽo, không mang tính giáo dục gì cũng mới được học xong (Ảnh: Đỗ Quyên)
Giáo viên nào cũng nói rằng nội dung bài học nhạt nhẽo, vô lý và chẳng có thông điệp giáo dục gì. Vậy nhưng, thầy cô giáo nào cũng phải dạy hết bài và cũng không thấy giáo viên nào thay bài học này bằng ngữ liệu khác.
Hỏi ra thì được biết, chưa có văn bản chính thức nào của ngành giáo dục cho phép dạy khác, chưa có chuyên môn nhà trường chỉ đạo thì giáo viên và nhà trường cũng không thể làm khác. Xưa đã thế và nay cũng vẫn thế, vì ai trong nghề mới hiểu hết cụm từ "vi phạm quy chế chuyên môn" đối với giáo viên, đối với trường học là nặng như thế nào?
Thay đổi ngữ liệu sách giáo khoa, Bộ cho phép nhưng các trường vẫn chờ?
Phó giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Khánh tác giả chương trình tổng thể, tác giả môn Khoa học tự nhiên, Chủ biên môn Vật lý đã khẳng định: "Giáo viên được quyền lựa chọn tài liệu dạy học, có thể chọn dạy học trong sách giáo khoa, các tài liệu bên ngoài và cả những bộ sách khác; nguồn tài liệu khác nhau ..",
Và, gần đây nhất khi trả lời phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Thứ trưởng Ngô Thị Minh cũng cho biết:
"Các thầy cô giáo, cha mẹ học sinh đang gặp khó khăn khi tiếp cận sách giáo khoa mới, vì chúng ta trước đây đều dạy và học theo "sách giáo khoa là pháp lệnh", chưa từng dạy và học bám theo chương trình mới, nên đã cho rằng "sách giáo khoa là tối thượng, bất biến...", chưa quen với cách nghĩ "sách giáo khoa chỉ là một trong nhiều học liệu, công cụ, phương tiện" để thực hiện chương trình.
Khi sử dụng sách giáo khoa trong quá trình dạy học, đối với một số ngữ liệu chưa phù hợp với địa phương, vùng miền, giáo viên thông qua sinh hoạt chuyên môn có thể cùng trao đổi để lựa chọn những ngữ liệu tương đương, quen thuộc, gần gũi với đời sống của học sinh, từ đó đưa ra phương án điều chỉnh phù hợp trong quá trình dạy học. Việc lựa chọn ngữ liệu cần đảm bảo yêu cầu giáo dục toàn diện và chứa các âm, vần học sinh đã được học.
Đối với một số ngữ liệu chưa phù hợp trong sách giáo khoa môn Tiếng Việt 1 - bộ sách Cánh Diều, Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa môn Tiếng Việt lớp 1, nhà xuất bản và tác giả đã thống nhất nội dung chỉnh sửa, bổ sung ngữ liệu, trong quá trình dạy học giáo viên thực hiện điều chỉnh để phù hợp hơn với học sinh lớp 1 và đã kịp thời gửi về các nhà trường theo hình thức phù hợp để triển khai thực hiện". [1]
Thế nhưng hiện nay, các trường học nơi người viết công tác hiện vẫn chờ văn bản hiệu chỉnh chính thức gửi về nhà trường nhưng vẫn chưa thấy.
Thay ngữ liệu chưa phù hợp trong sách giáo khoa với giáo viên và học sinh không hề đơn giản
Nói sách giáo khoa chỉ là học liệu, chỉ đóng vai trò như tài liệu để giáo viên tham khảo khi dạy nên giáo viên có quyền thay ngữ liệu trong sách giáo khoa thấy rất đơn giản nhưng thực hiện được điều này lại chẳng đơn giản chút nào.
Điều này không chỉ gây khó khăn cho giáo viên khi dạy mà ngay cả học sinh khi học cũng vô cùng bất lợi.
Thứ nhất, giáo viên sẽ lấy ngữ liệu ở đâu để thay thế? Lấy ngữ liệu trong 4 bộ sách còn lại ư? Ai đảm bảo những ngữ liệu ấy sẽ chuẩn hơn những ngữ liệu vừa được thay?
Hiện ở nhiều trường học, ngoài bộ sách học sinh đang học thì không có thêm bất kỳ một bộ sách giáo khoa nào khác.
Thứ hai, nhiều trường tổ chức dạy 10 buổi/tuần, giáo viên đi dạy suốt tuần đến thứ 7 còn phải đi dự giờ góp ý, rồi họp hội đồng, tối về soạn bài của nhiều môn học...ngoài ra còn việc nhà, nỗi lo cơm áo gạo tiền thì thầy cô lấy thời gian nào để nghiên cứu các văn bản khác để thay thế?
Thứ ba, nếu sai sót về cách dùng từ như từ sai, từ chưa rõ ý, từ địa phương quá nhiều thì khi dạy, giáo viên sẽ thay bằng những từ khác có nghĩa hơn, đúng hơn và gần gũi với các em hơn.
Thế nhưng, nếu phải thay cả một văn bản như bài "Ví dụ", "Cò và quạ"; "Hai con ngựa; "Ước mơ của những tảng đá"; "Bé Hà, bé Lê"... thì học sinh lấy tư liệu nào để về ôn bài?
Học tiếng Việt thì cuốn sách tiếng Việt chính là bảo bối của các em ở nhà cũng như ở trường. Học trên lớp chưa có sách còn có thể nhìn bảng đọc hay học chung với bạn.
Nhưng về nhà mà không có sách để các em ôn thì sáng mai vào lớp bài (không chỉ ôn bài ngay hôm đó, học hết chương, hết phần cũng phải ôn lại lần nữa) bao kiến thức cô dạy trả hết cho cô, bài học cũ sẽ y chang như bài mới.
Sách giáo khoa được biên soạn bởi một đội ngũ giáo sư, tiến sĩ có nghề và dày dạn kinh nghiệm, sách được Hội đồng thẩm định quốc gia duyệt, được Hội đồng chuyên môn của trường, của tỉnh lựa chọn nên phải chính xác, chuẩn chỉnh.
Khi dạy, giáo viên phải bám sách giáo khoa, chỉ nên cho quyền mở rộng thêm kiến thức bên ngoài cho phong phú hoặc điều chỉnh cho phù hợp với các đối tượng học sinh của lớp.
Thế nhưng không nên trao quyền cho thầy cô thay đổi ngữ liệu vì như thế sẽ tạo cơ hội để sách biên soạn và thẩm định ẩu (có gì chuyền quả bóng trách nhiệm cho giáo viên là xong).
Tài liệu tham khảo:
[1]https://giaoduc.net.vn/giao-duc-24h/chuong-trinh-giao-duc-pho-thong-moi-thuc-day-giao-duc-hoi-nhap-va-phat-trien-post213499.gd
(*) Nội dung, văn phong bài viết thể hiện quan điểm của tác giả.
Giáo viên chưa thấy văn bản cho phép thay dữ liệu sách giáo khoa Tiếng Việt 1 Nếu nói có văn bản hành chính chỉ đạo thời điểm này cho phép giáo viên có quyền thay đổi ngữ liệu trong sách giáo khoa lớp 1 mới bị "sạn" thì chúng tôi chưa thấy. Sau khi dư luận xã hội phát hiện sách giáo khoa Tiếng Việt 1 bộ Cánh Diều bị "sạn" thì các cơ quan quản lý giáo dục,...