Giáo viên dồn lực ôn tập cho học sinh cuối cấp
Nhiều giáo viên lớp 9, lớp 12 chia học sinh thành nhóm, giao thêm bài tập online, tập trung củng cố kiến thức để các em thi vào lớp 10 và thi tốt nghiệp THPT.
Dạy một lớp 11 và hai lớp 12, lại chủ nhiệm một lớp 12, thầy Nguyễn Xuân Hoa, giáo viên Toán trường THCS&THPT Tạ Quang Bửu (Hà Nội) kín lịch trong tuần đầu tiên học sinh đi học trở lại. Để chuẩn bị ôn tập cho học sinh cuối cấp trong ba tháng tới, thầy Hoa vạch ra những việc phải làm.
Từ khi nghỉ học phòng Covid-19 vào đầu tháng 2, trường tổ chức dạy online nghiêm túc, học sinh được tiếp thu kiến thức mới theo đúng chương trình. Tuy nhiên, theo thầy Hoa, việc dạy học online chuyên nghiệp tới đâu cũng không thể đảm bảo hiệu quả bởi phụ thuộc vào ý thức từng em.
“Những ngày tới, tôi sẽ phải rà soát kiến thức học sinh đã học trực tuyến và học trên truyền hình, từ đó có kế hoạch ôn tập bổ sung. Với những em dự định thi trường top cao hay trường có kỳ thi riêng như Đại học Bách khoa Hà Nội, tôi phải dạy nâng cao hơn”, thầy Hoa nói.
Trường THCS&THPT Tạ Quang Bửu đang tăng số tiết học đối với các môn thi tốt nghiệp THPT. Việc tách mỗi lớp làm hai khiến giáo viên vất vả hơn nhưng thầy Hoa cho rằng đó cũng là điểm thuận lợi để tiếp cận từng học sinh, lấp được khoảng trống kiến thức trong quá trình học online.
Điều khiến thầy giáo lo ngại nhất là tiết trời nắng nóng và tình hình dịch bệnh sẽ ảnh hưởng đến tâm lý, sức khỏe của học sinh. Bộ Giáo dục và Đào tạo chưa công bố đề minh họa kỳ thi tốt nghiệp THPT nên thầy chưa thể ôn kỹ cho học sinh những dạng bài xuất hiện trong đề. “Tôi mong Bộ sớm công bố bởi thời gian còn lại rất ít. Cả thầy và trò phải dồn lực để chuẩn bị cho kỳ thi”, thầy Hoa nói.
Cùng trường với thầy Hoa, cô Lê Vân Anh, giáo viên dạy Hóa lớp 12 dành nhiều thời gian tâm sự, động viên học trò trong suốt những ngày nghỉ phòng dịch. “Nhiều học sinh nhắn tin thường xuyên cho tôi bày tỏ lo lắng khi Bộ Giáo dục và Đào tạo thay kỳ thi THPT quốc gia thành thi tốt nghiệp THPT. Cô trò phải động viên nhau chỉ cần học chắc kiến thức, thi như thế nào cũng không lo”, cô Vân Anh nói.
Lớp do cô Vân Anh phụ trách có 33 học sinh thì khoảng một nửa sẽ sử dụng kết quả môn Hóa để xét tuyển đại học, số còn lại chủ yếu chọn Toán, Lý, Anh. Vì vậy, cô cũng tính toán soạn đề ôn tập cho học sinh có tính phân hóa tốt, đảm bảo những em chỉ chọn Hóa để tốt nghiệp thuần thục các dạng câu hỏi cơ bản, những em chọn Hóa thi đại học phải ôn tập dạng đề có tính vận dụng cao hơn.
Hiện môn Hóa do cô phụ trách còn một phần nhỏ kiến thức ở chương cuối chưa được giảng dạy trực tuyến hay trên truyền hình. Cô Vân Anh sẽ dạy tiếp phần kiến thức này, sau đó rà lại những phần dạy online mà học sinh chưa nắm vững. Cô tính biến bài kiểm tra định kỳ thành cơ hội để học sinh thi thử bằng cách ra đề thi tương tự với cấu trúc đề minh họa tốt nghiệp THPT mà Bộ sẽ công bố.
Trường THCS&THPT Tạ Quang Bửu (Hà Nội) chia một lớp thành hai ca sáng, chiều nên thời gian dạy của giáo viên tăng gấp đôi. Ảnh: Phương Thanh
Tại TP HCM, thầy Lâm Vũ Công Chính, giáo viên Toán trường THPT Nguyễn Du (quận 10), tự xây dựng một số phương án để ôn luyện cho học sinh từ giờ đến lúc thi tốt nghiệp THPT. Dạy hai lớp 12, trong đó chủ nhiệm một lớp, thầy Chính phải dạy 10 tiết Toán một tuần vào thời gian học chính khóa, ít hơn mọi năm 2-3 tiết. Thầy giáo chia sẻ, hiện vẫn dạy “cầm chừng”, bài tập giao cho các em chủ yếu dựa theo kinh nghiệm cá nhân vì Bộ Giáo dục và Đào tạo chưa công bố đề minh họa và quy chế thi tốt nghiệp THPT.
Video đang HOT
“Nếu đề dễ, tinh giản kiến thức tối đa thì giáo viên có thể dạy ở mức vừa phải, nhẹ nhàng để học sinh tập trung cho các kỳ thi riêng. Ngược lại, nếu đề thi vẫn có những bài ở mức khá giỏi để phân hóa học sinh, làm căn cứ xét tuyển đại học thì chúng tôi phải cùng các em vào cuộc đua như mọi năm”, thầy Chính nói.
Hiện học sinh trường THPT Nguyễn Du chưa học buổi hai. Do đó, thầy Chính dành thời gian xây dựng ngân hàng câu hỏi và các bài tập online rồi cho các em làm, sau đó thu nhận kết quả. Cách này giúp học sinh có thể tự luyện tập kiến thức sát với chương trình học trên lớp.
Thầy Chính cho biết sẽ dùng 1-2 tuần tiếp theo để giúp học sinh quay trở lại nhịp học và hệ thống lại kiến thức thiếu hụt trong thời gian học online. Thầy cũng mong Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố đề minh họa và kế hoạch chi tiết cho kỳ thi tốt nghiệp THPT để giáo viên kịp thời bổ sung, thay đổi phương án ôn luyện cho học sinh.
Với học sinh lớp 9, cô Nguyễn Thị Tuyết Mai, giáo viên chủ nhiệm và dạy Văn lớp 9A, trường THCS Nguyễn Hữu Tiến ( Hà Nam), cũng đầu tư thêm thời gian và công sức để tập trung ôn luyện cho học trò sau hơn ba tháng nghỉ phòng dịch. Buổi sáng, cô dạy theo thời khóa biểu chính khóa, một tuần năm tiết với riêng lớp 9A, chiều lại dạy bồi dưỡng cho các em. Trường THCS Nguyễn Hữu Tiến tổ chức ôn tập cho các học sinh nghỉ hoặc không tham dự đầy đủ các buổi học online, lực học yếu vào buổi chiều.
Cô giáo chia sẻ, các em không đến lớp trong thời gian dài, học online chỉ đảm bảo 50-60% khối lượng bài, giờ đi học lại hầu như bị hổng kiến thức. Lo ngại việc các em lười học, cô Mai thường tranh thủ giờ nghỉ giữa các tiết học để kiểm tra bài vở, nhưng “không ăn thua” vì các em thường ghi chép không đầy đủ, bài đã giao cũng không hoàn thiện. “Học sinh không chịu học mà hình như học cũng không vào, thiếu tinh thần tự giác. Tôi giao dàn ý của một bài văn để học sinh ôn trong một tuần nhưng khi kiểm tra nhiều em vẫn không thuộc”, cô Mai kể.
Cô giáo cho rằng do học sinh lớp 9A gần như toàn bộ theo các môn tự nhiên Toán, Lý, Hóa nên không chú tâm cho Ngữ văn dù đây là môn bắt buộc trong kỳ thi vào lớp 10 của tỉnh Hà Nam. Năm nay, kỳ thi vào THPT của tỉnh diễn ra vào cuối tháng 7, chậm hơn năm ngoái hơn một tháng. Để giảm tải cho học sinh, tỉnh Hà Nam chỉ giữ lại hai môn Văn và Toán, không thi môn thứ ba.
Hiện trường THCS Nguyễn Hữu Tiến chưa tổ chức ôn tập để học sinh lớp 9 ôn thi vào lớp 10 mà tập trung hoàn thành chương trình năm học 2019-2020. Với gần 20 năm giảng dạy, cô Mai cho rằng các trường nên bắt đầu ôn cho học sinh trước thời điểm thi 1-1,5 tháng. “Khoảng thời gian này là đủ để ôn tập, không nên học sớm sẽ tạo áp lực cho các em, còn học muộn hơn sẽ bị cập rập”, cô Mai nói.
Sau 1-2 tuần để cho học sinh quen với nhịp học, cô giáo dự định sát sao hơn trong việc kiểm tra, đánh giá để học sinh đạt kết quả tốt nhất trong kỳ thi vào lớp 10, đặc biệt là những em có nguyện vọng vào các trường chuyên, chất lượng cao.
Năm học 2019-2020, hơn 22 triệu học sinh cả nước mới học hết tuần 20 thì nghỉ Tết và nghỉ phòng tránh Covid-19. Ngày 4/5, học sinh THCS, THPT cả nước đã quay trở lại trường học tập. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã hai lần điều chỉnh khung thời gian năm học. Thời điểm kết thúc năm học được lùi đến trước ngày 15/7, thi tốt nghiệp THPT dự kiến vào tháng 8, chậm một tháng rưỡi so với mọi năm.
Thầy cô sáng tạo khi dạy online
Cô Trương Thu, giáo viên Lịch sử ở Hà Nội, tổ chức buổi học online với những câu hỏi như chương trình Đường lên đỉnh Olympia, Ai là triệu phú, Rung chuông vàng.
Từ ngày 4/2, khi Hà Nội mới cho học sinh nghỉ một tuần phòng Covid-19, trường Nguyễn Bỉnh Khiêm - Cầu Giấy (Hà Nội) đã tổ chức dạy online. Song song với ghi hình bài giảng đăng lên kênh Youtube, trường còn tổ chức các buổi livestream trên Facebook và thầy cô chủ động dạy qua các ứng dụng như Zoom để ôn luyện và cung cấp kiến thức cho học sinh.
Ở các buổi livestream, bài giảng môn Lịch sử lớp 12 của cô Trương Thu luôn thu hút nhiều người theo dõi. Do phát trên Facebook của trường, không chỉ học sinh lớp 12 mà cả các em lớp dưới hay phụ huynh cũng có thể cùng xem và tương tác.
Cô Trương Thu (quận Cầu Giấy, Hà Nội) trong bài giảng "Đất nước hiểm nghèo sau Cách Mạng Tháng Tám 1945". Ảnh cắt từ video bài giảng.
Cô Thu cho hay từ ngày chuyển sang dạy trực tuyến thay vì trực tiếp, cô phải thay đổi phong cách giảng dạy rất nhiều, đưa vào nhiều hình thức mới để gây hứng thú cho học sinh. "Khi dạy online, đa số lựa chọn cách thuyết trình vì dễ làm nhất nhưng nó khá nhàm chán. Nếu giáo viên nào cũng giảng theo hình thức đó, học sinh rất mệt mỏi. Vì vậy, tôi quyết định phải làm mọi cách để học sinh được tương tác, thể hiện khả năng hiểu biết và sự cạnh tranh", cô Thu nói.
Bài giảng online đầu tiên trong thời gian học sinh nghỉ phòng dịch là ôn lại kiến thức cũ, cô Thu đưa vào trò chơi tương tự phần Vượt chướng ngại vật của cuộc thi Đường lên đỉnh Olympia. Học sinh được chọn ô hàng ngang gợi ý, cô đọc câu hỏi, các em trả lời tương tác bằng cách bình luận trực tiếp dưới video. Mỗi từ hàng ngang được lật mở, cô Thu lại giảng phần nội dung kiến thức xoay quanh đó. Tất cả liên quan đến chướng ngại vật cuối cùng, cũng là chủ đề của bài học.
Ở một lần khác, cô cho học sinh tìm hiểu kiến thức thông qua các trò chơi tương tự chương trình Ai là triệu phú hay Rung chuông vàng. Bạn nào có nhiều câu trả lời đúng, nhanh và chính xác sẽ được nhận phần quà.
Theo cô Thu, vì có tính cạnh tranh, học sinh rất hào hứng thể hiện kiến thức của mình, từ đó ghi nhớ bài học tốt hơn. Không chỉ khi livestream, cả khi dạy qua Zoom, cô cũng áp dụng các trò chơi vào bài giảng.
Ngoài đưa vào bài giảng các trò chơi giải trí, cô Thu còn chú trọng việc sử dụng nhiều hình ảnh tư liệu, đồ họa, video, cả âm nhạc và phim ảnh. "Không có bảng, khó sử dụng ngôn ngữ cơ thể để nhấn nhá, cũng không đến từng bàn chỉ bảo các con được nên giáo viên phải phát huy hết khả năng sử dụng công nghệ thông tin, đồ họa để cho ra bài giảng hấp dẫn và đổi mới nhất", cô giáo 45 tuổi nói.
Cũng theo giáo viên này, môn Sử khiến nhiều học sinh sợ hãi vì phải ghi nhớ nhiều. Nếu thiết kế bài giảng thành các slide toàn chữ, ghi rất nhiều đầu mục, học sinh sẽ khó khăn trong việc ghi nhớ, tóm tắt. Vì vậy, cô thường biến nội dung trong sách thành sơ đồ tư duy (mindmap) theo chủ đề để học sinh có thể chia nhánh, phát triển ý. Khi mindmap hiện trên màn hình, các em cũng có thể chụp lại để xem bất cứ khi nào, ngay cả khi không có mạng.
Ngoài ra, cô thường tóm tắt các sự kiện lịch sử thành timeline. Với nội dung phải học trong nhiều ngày, học sinh chỉ cần nhìn vào một trang "timeline" là khái quát và nhớ được một cách logic.
Không chỉ sáng tạo trong cách dạy, môn Sử còn được thầy cô đổi mới trong cách ra đề kiểm tra ngay trong những ngày nghỉ phòng dịch. Đầu tháng 3, bên cạnh việc dạy trực tuyến, thầy Nguyễn Viết Đăng Du, Tổ trưởng Lịch sử, trường THPT Lê Quý Đôn (TP HCM) ra đề kiểm tra 15 phút yêu cầu học sinh thể hiện sự hiểu biết về một nhân vật lịch sử Việt Nam bằng hình thức tự chọn. Thầy gợi ý các em có thể thiết kế sơ đồ tư duy, vẽ tranh, làm video không quá 3 phút.
Tổ Sử lập một Fanpage Vietnamese Heroes để học sinh ba khối 10, 11, 12 "nộp" bài tập, đồng thời giới thiệu sản phẩm cho bạn bè cả trường cùng xem. Từ đầu tháng 4, thầy cô khi chấm bài đã bất ngờ khi nhận được nhiều bài làm hay, vượt xa sự mong đợi.
Có học sinh thiết kế trang Facebook cho vị tướng Trần Hưng Đạo với đầy đủ thông tin năm sinh, quê quán, tước hiệu được sắc phong và những chiến thắng lẫy lừng dưới sự lãnh đạo của ông. Một nữ sinh lớp 11 thì chọn hình ảnh Đại tướng Võ Nguyễn Giáp thiết kế thành trang báo "Những anh hùng Việt Nam" với thông tin về cuộc đời, sự nghiệp và công lao của ông. Một em khác lại chọn nguyên Phó chủ tịch nước Nguyễn Thị Bình để làm bìa một cuốn tạp chí; có em lại thể hiện kể chuyện cuộc đời của bác sĩ, liệt sĩ Đặng Thuỳ Trâm bằng một bài hát rap.
"Dường như các em đã dùng hết sự năng động, sáng tạo của mình ở từng sản phẩm. Tìm hiểu về nhân vật lịch sử luôn mang đến những hứng thú cho học sinh, thay vì những diễn biến, con số, địa danh khô khan", thầy Du nói.
Tiểu sử vị tướng Trần Hưng Đạo được học sinh thiết kế như một trang cá nhân trên Facebook. Ảnh: Vietnamese Heroes.
Từ kết quả bài kiểm tra mang tính tình thế này, thầy Du cho rằng Lịch sử không phải là môn học nhàm chán, học sinh cũng không chán sử mà thầy cô cần thay đổi cách truyền tải. "Hiện các em có thể dễ dàng tìm bất cứ tiểu sử, diễn biến cuộc chiến, hình ảnh, tư liệu phong phú về giai đoạn lịch sử trên mạng. Thầy cô nên khơi gợi, cho các em những khoảng sáng tạo, chắc chắn sẽ đem lại hứng thú và hiệu quả nhất định", thầy nói.
Tại trường THPT Nguyễn Du, từ giữa tháng 2, hơn 100 giáo viên bắt đầu dạy E-learning thông qua phần mềm 789, gửi bài qua Zalo, Facebook. Ngoài ra, các tổ bộ môn còn tổ chức quay các bài giảng mới, rèn kỹ năng làm bài thi đưa lên Facebook để học sinh 12 tự học.
Với chuyên môn Hóa học, Hiệu trưởng Huỳnh Thanh Phú cũng tham gia ôn tập, luyện giải đề minh họa cho học sinh. "Một phần do dịch bệnh, nhà trường cũng hạn chế để thầy cô lên trường, chỉ trực ban giám hiệu nên tôi tranh thủ làm video ôn bài cho các em luôn", thầy Phú chia sẻ.
Đúc kết từ nhiều năm đi dạy, thầy Phú làm video bài giảng về các dạng cân bằng phản ứng hoá học cơ bản mà học sinh thường gặp và đặt tên là "phương pháp cân bằng HTP". Video dài 17 phút đăng trên trang cá nhân của thầy thu hút hơn 5.000 lượt xem và hàng trăm chia sẻ. Đa số hứng thú vì nội dung hài hước, dễ nhớ.
Ngoài bài học, các bài giảng của thầy hiệu trưởng cũng lồng ghép những lưu ý trong quá trình ôn tập thi THPT quốc gia, nhắc nhở về giữ gìn sức khỏe trong mùa dịch. "Thông điệp mà tôi muốn gửi tới các em là Ban giám hiệu và thầy cô trong trường luôn ở bên các em, dù trong bất cứ khó khăn nào. Tất cả phải cố gắng để vượt qua đại dịch", thầy Phú chia sẻ.
Thầy Huỳnh Thanh Phú (trường THPT Nguyễn Du, TP HCM) trong một bài ôn Hoá học cho học sinh khối 12 của trường hồi đầu tháng 4. Ảnh: THPT Nguyễn Du.
Năm học 2019-2020, học sinh cả nước mới học hết tuần 20 thì nghỉ Tết và nghỉ phòng tránh Covid-19. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã lần thứ hai điều chỉnh khung thời gian năm học 2029-2020. Thời điểm kết thúc năm học được lùi đến trước ngày 15/7, thi THPT quốc gia ngày 8-11/8, chậm một tháng rưỡi so với mọi năm và chậm nửa tháng so với lần điều chỉnh đầu tiên.
Từ giữa tháng 3, Bộ Giáo dục và Đào tạo đề nghị các địa phương hướng dẫn nhà trường tăng cường dạy học qua Internet và truyền hình, phân công giáo viên phối hợp với gia đình quản lý, nhận xét. Hiện các trường học đã triển khai dạy trực tuyến bài mới, chứ không còn ôn tập như trong tháng 2 và 3.
Mạnh Tùng - Dương Tâm
Học trực tuyến: Sở cấm thu phí, bộ nói 'tự thỏa thuận' Sở GD-ĐT Hà Nội nêu rõ yêu cầu việc học online phải đảm bảo tính khoa học, sư phạm, chất lượng. Nhà trường không được thu bất cứ khoản tiền nào đối với HS, phụ huynh khi tổ chức dạy học trực tuyến... Học sinh tham gia một buổi học trực tuyến trong lúc không đến trường do dịch Covid-19 - Ngọc Dương...