Giáo dục sớm không phải là nhồi nhét kiến thức cho trẻ
Mục tiêu của giáo dục sớm không nhằm nhồi nhét kiến thức mà giáo dục góp phần kích hoạt được các năng lực thiên bẩm của trẻ…
Giáo dục sớm nhằm kích hoạt năng lực thiên bẩm của trẻ
Ngày 26/11, Hội giáo dục chăm sóc sức khỏe cộng đồng Việt Nam và Viện nghiên cứu giáo dục phát triển tiềm năng con người đã tổ chức Hội thảo khoa học toàn quốc giáo dục sớm phát triển năng lực trẻ em trong những đầu đời – Lý luận và thực tiễn.
Video đang HOT
Nhà giáo nhân dân Nguyễn Võ Kỳ Anh, Viện trưởng Viện nghiên cứu giáo dục phát triển tiềm năng con người chia sẻ: Trong thực tế, quá trình chăm sóc và giáo dục từ xưa đến nay có nhiều quan điểm chưa đồng nhất. Nhiều người cho rằng “trời sinh voi, trời sinh cỏ” hoặc chỉ chú ý đến việc nuôi trẻ sao cho lớn, khỏe, khi trẻ lên 3, lên 6 mới cho trẻ đi học. Ngược lại một số lại muốn trẻ em cần được giáo dục sớm để có thể trở thành “ thần đồng”, hay “thiên tài”. Những quan điểm này hoàn toàn lệch lạc.
Ông Kỳ Anh cho biết thêm, gần đây, có nhiều bậc cha mẹ đã quan tâm đến việc giáo dục trẻ từ sớm ngay từ khi bà mẹ mang bầu đến khi trẻ 6 tuổi theo các triết lý và phương pháp giáo dục tiên tiến của các nước có nền giáo dục hiện đại mà họ tiếp thu được. Tuy nhiên, điều này cũng chưa hoàn toàn đúng, mà ngoài ứng dụng của quốc tế, mô hình giáo dục sớm những năm đầu đời còn cần phù hợp với nền văn hóa Việt Nam.
Việc giáo dục sớm có thể bắt đầu từ thai giáo, khi người mẹ mang bầu cần được chăm lo chu đáo, thai nhi cũng được chăm sóc qua hành động vỗ về, thủ thỉ, tiếp cận âm nhạc từ cha mẹ; Khi trẻ ra đời cha mẹ giáo dục sớm trẻ qua việc tương tác, kích thích đa giác quan cho trẻ…. 1.000 ngày đầu đời được đánh giá là giai đoạn vàng để giáo dục sớm hiệu quả.
“Mục tiêu của giáo dục sớm không nhằm nhồi nhét kiến thức mà giáo dục góp phần kích hoạt được các năng lực thiên bẩm của trẻ, nhằm khai mở tiềm năng, phát triển năng lực của trẻ trong những năm đầu đời, hình thành nền tảng tốt đẹp cho cả đời người. Tố chất cơ bản giáo dục sớm cho trẻ chính là sức khỏe tốt, đầu óc linh hoạt, sáng tạo; Có niềm đam mê hứng thú; Tính cách tốt; Biết yêu thương và giao tiếp; Phát triển ngôn ngữ; Yêu thiên nhiên và những sự vật tốt đẹp…”, ông Kỳ Anh nhấn mạnh.
Đánh giá cao giá trị giáo dục sớm cho trẻ, PGS.TS. Nguyễn Thị Mỹ Trinh, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Giáo dục Mầm non cũng nhận định, thực tế dù chương trình mầm non của Việt Nam hiện hành có chăm sóc và giáo dục trẻ từ 3 tháng tuổi – 6 tuổi nhưng vẫn có nhiều rào cản cho việc giáo dục sớm ở Việt Nam.
Đó là chưa có nhận thức phù hợp về tầm quan trọng phát triển “1.000 ngày đầu đời” và giáo dục sớm cho trẻ; cũng như trách nhiệm của cha mẹ, cộng đồng xã hội đối với giáo dục sớm cho trẻ. Bên cạnh đó, các dịch vụ hỗ trợ giáo dục sớm ở gia đình và cộng đồng chưa đầy đủ. Và hơn cả để thực hiện giáo dục sớm cho trẻ thì đối tượng cần đào tạo kỹ năng, kiến thức chính là cha mẹ, giáo viên mầm non vẫn còn bỏ ngỏ….
Trong 10 năm qua Viện Nghiên cứu giáo dục phát triển tiềm năng con người (IPD) đã tổ chức nhiều hoạt động liên quan đến nghiên cứu, thực nghiệm, chuyển giao công nghệ giáo dục sớm, tư vấn, tham gia đào tạo, bồi dưỡng, phổ biến và ứng dụng tri thức khoa học nhằm giáo dục phát triển toàn diện tiềm năng, tố chất con người về thể lực, trí lực và tinh thần cho trẻ từ 0 đến 6 tuổi. Do đó, đến nay giáo dục sớm đã trở thành trào lưu sâu rộng trong cộng đồng.
Áp lực như nghề giáo
Tôn sư trọng đạo, một chữ cũng là thầy, nữa chữ cũng là thầy vốn là truyền thống lâu đời của dân tộc. Nhưng cùng với sự phát triển của xã hội, những chuẩn mực, chuẩn chỉ trên cũng dần biến đổi và cùng với đó là áp lực đè nặng lên vai các thầy cô, các nhà quản lý giáo dục.
Ảnh minh họa
Mong một ngày được nghỉ ngơi đúng nghĩa
Đó không chỉ là mong mỏi của giáo viên mà còn của cấp quản lý ngành giáo dục. Nhất là trong bối cảnh toàn ngành bước vào đổi mới chương trình giáo dục phổ thông mới. Áp lực này không chỉ đối với giáo viên vùng khó mà giáo viên vùng thuận lợi cũng không tránh khỏi.
Mục tiêu của chương trình giáo dục phổ thông mới đưa ra kèm theo đó là chuẩn về sĩ số lớp học, chuẩn về trình độ giáo viên. Nhưng với các thành phố lớn như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh thì 1 giáo viên gành 50 - 60 học sinh thay vì 35 - 45 học sinh như quy định là điều quá đỗi bình thường. Với học sinh lớp 1, có lẽ những buổi đầu tiên, giáo viên chỉ làm được công việc đảm bảo trật tự lớp học là đã hết 1 tiết học.
Cùng với áp lực về sĩ số thì giáo viên các vùng thuận lợi còn gặp áp lực từ phía phụ huynh và xã hội. Một đứa trẻ đến lớp không chỉ có cha mẹ mà kéo theo đó là anh chị, ông bà, cô dì chú bác cùng quan tâm. Áp lực này đặt lên vai không chỉ giáo viên mà còn với cả mỗi đứa trẻ. Và chính áp lực từ phụ huynh mà dẫn đến khoảng cách ngày càng sâu và rộng giữa cô với trò.
Trong xã hội hiện đại ngày nay, người thầy bị xã hội và cha mẹ học sinh đặt trên vai một nhiệm vụ nặng nề, đó là giáo dục học sinh, con em của họ thành những con người tài giỏi, trí đức. Sự kỳ vọng đó khiến trách nhiệm của người thầy nặng nề hơn bao giờ hết.
Không chỉ chịu áp lực về việc thay đổi phương pháp giảng dạy, nhà giáo hiện cũng đang phải chịu áp lực từ các quy định của Luật Giáo dục mới 2019, tiếp đến là các thông tư hướng dẫn.
Theo đó, nhiều quy định mới theo hướng mở và tôn trọng quyền trẻ em, quyền công dân đối với học sinh đã khiến nhiều giáo viên cảm thấy "bất lực", rồi dần bất mãn với nghề của mình. Chẳng hạn như quy định giáo viên không được phê bình, quở trách, phạt, xử lí kỉ luật học sinh dù học sinh có phạm lỗi...
Thậm chí, nhiều học sinh cá biệt, quậy phá trong lớp nhưng giáo viên cũng không dám tự ý xử phạt hay nói nặng vì như thế sẽ sai quy định, vi phạm đạo đức nghề giáo; còn nếu áp dụng những cách giáo dục cũ, sẽ dễ xảy ra mâu thuẫn giữa phụ huynh và giáo viên, nhà trường... Làm sao cho chu toàn trong việc truyền đạt văn hoá và xây dựng nền tảng đạo đức cho học sinh là những băn khoăn mà thầy cô đang phải đối mặt và không phải thầy cô nào cũng có thể tìm ra được giải pháp.
Không chỉ công việc giảng dạy kiến thức, giáo viên phải chịu áp lực trước dư luận. Thậm chí, học sinh đánh nhau ngoài trường cũng đổ lỗi cho giáo viên, cho giáo dục trong khi các em chỉ có khoảng 4-6 tiếng tại nhà trường, còn lại là về gia đình, xã hội.
Đánh giá một cách công tâm sẽ cho thấy nghề giáo viên thời nay chứa đựng quá nhiều nguy hiểm. Không có bất cứ nghề nào như nghề giáo khi mà giáo viên mỗi ngày đến lớp lại mang theo một tâm trạng lo sợ.
Giáo viên phải chịu mọi áp lực từ cơ chế quản lý nhà nước, trong dạy và học, trong các mối quan hệ... Phụ huynh có thể vào trường và bạo lực đối với giáo viên như ngoài xã hội. Mọi giá trị đạo đức bị đảo lộn bởi cái nhìn méo mó về người thầy. "Trên đe dưới búa" có lẽ ở một lúc nào đó, một tình huống cụ thể với một số giáo viên là câu nói cửa miệng hoàn toàn đúng.
Chưa bao giờ ngành giáo dục bất an như hiện nay từ biên chế, tiêu cực, thiếu giáo viên. Nhiều giáo viên gắn bó với nghề bao nhiêu năm, đạt rất nhiều danh hiệu nhưng chỉ vì không có chỉ tiêu tuyển dụng, một ngày đẹp trời bị cắt hợp đồng trở lên trở thành thất nghiệp.
Nhưng tất cả những điều trên mới chỉ là áp lực bên ngoài tác động lên mỗi nhà giáo. Còn áp lực nội tại mới là quan trọng. Đó là giữ được tình yêu nghề nghiệp. Thứ hai là giữ được ý thức công việc của mỗi giáo viên. Những áp lực bên ngoài nếu tự thân mỗi giáo viên làm chủ được, có được tình yêu với trẻ thì cách hành xử của giáo viên sẽ khác. Nếu không từ những tác động ngoại cảnh đè lên, giáo viên sẽ không tìm ra được lối thoát, không tìm ra được cách giải quyết thì sẽ có những hành vi đi ngược lại với quan điểm giáo dục.
Tiên Yên: Đẩy mạnh các phong trào thi đua trong dạy và học Thực hiện mục tiêu đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT, những năm qua, ngành GD&ĐT huyện Tiên Yên đã triển khai nhiều phong trào thi đua thiết thực, hiệu quả, tạo khí thế dạy, học sôi nổi, hào hứng cho thầy và trò ở các cơ sở giáo dục trên địa bàn huyện. Các học sinh lớp 1 Trường PTDTBT TH-THCS Hà...