Giáo dục phổ thông ở Úc chia tổ hợp môn học như thế nào?
Chương trình tốt nghiệp phổ thông trung học tại Úc được thiết kế gồm khoảng 50 môn học và trên 40 ngôn ngữ (gồm cả ngôn ngữ ký hiệu).
LTS: Chị Thoại Giang, hiện đang sống ở thành phố Melbourne, làm việc cho Chính phủ Úc đã gửi đến Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam bài viết về chương trình giáo dục phổ thông tại Úc.
Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.
Tòa soạn trân trọng gửi đến độc giả bài viết.
Chương trình giáo dục phổ thông của Úc kéo dài 13 năm, chia làm 2 giai đoạn gồm giai đoạn nền tảng (từ lớp vỡ lòng đến lớp 10) và giai đoạn tốt nghiệp (lớp 11 và lớp 12).
Trong đó bậc tiểu học kéo dài 7 năm từ lớp vỡ lòng đến lớp 6, bậc trung học kéo dài 6 năm chia làm 2 giai đoạn: nâng cao kiến thức và hiểu biết tổng quát từ lớp 7 đến lớp 10 và giai đoạn tốt nghiệp từ lớp 11 đến lớp 12.
Một năm học của Úc được chia làm 4 kỳ, mỗi kỳ 10 tuần, giữa các kỳ là thời gian nghỉ, nghỉ thu, đông và xuân kéo dài 2 tuần, nghỉ hè 6 tuần.
Ở bậc tiểu học, học sinh bắt đầu một ngày học từ 9h sáng và kết thúc lúc 3.30h chiều. Bậc trung học cũng bắt đầu từ 9h sáng nhưng kết thúc sớm hơn lúc 3h chiều.
Chương trình giáo dục giai đoạn nền tảng vun đắp hiểu biết tổng quát (từ lớp vỡ lòng đến lớp 10) bao gồm 8 lĩnh vực: Tiếng Anh, Toán, Khoa học, Xã hội và Nhân văn (Giáo dục công dân, Kinh tế và Kinh doanh, Địa lý, Lịch sử), Nghệ thuật (Múa, Kịch, Nghệ thuật truyền thông, Âm nhạc, Nghệ thuật thị giác, Thiết kế truyền thông), Công nghệ thông tin, Giáo dục thể chất và Ngôn ngữ.
Ở bậc tiểu học, giáo viên chủ nhiệm phụ trách hầu hết các môn học ngoại trừ các lĩnh vực Nghệ thuật, Công nghệ thông tin, Giáo dục thể chất và Ngôn ngữ do giáo viên chuyên ngành giảng dạy.
Tòa nhà nhạc kịch của Trường trung học Williamstown High School.
Trong chương trình chính khóa còn bao gồm các hoạt động như cắm trại, dã ngoại, tham quan, hội thao.
Ví dụ mỗi năm trường tiểu học Yarraville West Primary School dành khoảng hơn 10 ngày cho những hoạt động này. Ngoài ra còn có các hoạt động ngoại khóa ngoài giờ học như câu lạc bộ phim ảnh, câu lạc bộ đua thuyền mô hình, triển lãm nghệ thuật, lễ hội hóa trang, văn nghệ cuối năm.
Chương trình giáo dục nền tảng của Úc được xây dựng nhằm đào tạo học sinh trở thành một công dân trong xã hội có sự hiểu biết tổng quát với tinh thần đa văn hóa, có đạo đức, có tư duy phản biện và sáng tạo, có kỹ năng văn, toán, công nghệ thông tin và truyền thông để ứng dụng trong cuộc sống.
Nhà trường có thể linh hoạt trong việc thiết kế chương trình dạy và học để giúp học sinh đạt được những kỹ năng trên theo định hướng của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Chương trình giáo dục giai đoạn tốt nghiệp (lớp 11 và lớp 12) được chia làm 12 lĩnh vực bao gồm: Tiếng Anh, Toán, Khoa học, Xã hội và Nhân văn, Nghệ thuật biểu diễn, Nghệ thuật thị giác, Công nghệ, Công nghệ kỹ thuật số, Giáo dục thể chất, Ngôn ngữ, Kinh tế và Kinh doanh, Điều tra mở rộng. Những môn học được phân thành nhiều “ tổ hợp” tương ứng với các khoa chuyên ngành trong đại học.
Tổ hợp Tiếng Anh (tương tự Ngữ văn ở Việt Nam) gồm 4 môn học từ dễ đến khó là Tiếng Anh – ngôn ngữ phụ, Tiếng Anh, Ngôn ngữ Anh và Văn học Anh.
Du học sinh sẽ được học và thi môn Tiếng Anh – ngôn ngữ phụ nhưng những học sinh bản xứ chỉ được chọn các môn có trình độ cao hơn là Tiếng Anh, Ngôn ngữ Anh hoặc Văn học Anh.
Tương tự tổ hợp Toán gồm các môn từ dễ đến khó là Toán đại cương, Toán nâng cao, Phương pháp Toán và Toán cao cấp. Học sinh chọn môn học dựa theo nhu cầu ứng dụng.
Video đang HOT
Ví dụ, các em có khuynh hướng xã hội, nhân văn hay nghệ thuật thường chọn Toán đại cương hay Toán nâng cao trong khi những học sinh muốn vô Y khoa sẽ chọn Phương pháp Toán, nếu nhắm ngành kỹ thuật thì chọn Toán cao cấp.
Tổ hợp Khoa học gồm các môn khác nhau không phân biệt mức độ khó dễ gồm Sinh vật, Hóa học, Môi trường, Vật lý và Tâm lý học. Trong đó Hóa học là môn bắt buộc đối với thí sinh ứng tuyển Y khoa, Sinh học là môn bắt buộc cho Nha khoa.
Tổ hợp Xã hội và Nhân văn gồm các môn Chính trị Úc và thế giới, Cổ điển học, Địa lý, Lịch sử, Triết học, Tôn giáo và xã hội, Xã hội học, Văn bản và truyền thống.
Tổ hợp Nghệ thuật biểu diễn gồm các môn Múa, Kịch, Âm nhạc và Sân khấu. Tổ hợp Nghệ thuật thị giác gồm các môn Nghệ thuật, Truyền thông, Thu thanh, Thiết kế hình ảnh truyền thông.
Tổ hợp Công nghệ gồm các môn Nông nghiệp và làm vườn, Thực phẩm, Thiết kế và công nghệ sản phẩm, Kỹ thuật hệ thống.
Tổ hợp Kinh tế và Kinh doanh gồm các môn Kế toán, Quản lý kinh doanh, Kinh tế, Công nghiệp và hãng xưởng, Pháp lý.
Một góc thư viện trường trung học Williamstown High School. (Ảnh do tác giả cung cấp)
Từ giữa năm lớp 10 học sinh được hướng dẫn định hướng nghề nghiệp và chọn môn học dựa trên năng lực và sở thích.
Tuy nhiên các em được khuyến khích chọn những môn học ở nhiều lĩnh vực khác nhau. Ví dụ một học sinh giỏi toán chỉ nên chọn tối đa 2 môn toán và giành suất học để khám phá những môn khác nhằm mở rộng kiến thức.
Ở giai đoạn tốt nghiệp này, học sinh bắt buộc phải học ít nhất một môn trong tổ hợp Tiếng Anh. Tất cả các môn khác đều là môn tự chọn tùy theo định hướng nghề nghiệp của từng cá nhân học sinh, thiết kế môn học của nhà trường và nhu cầu của các học sinh khác.
Ví dụ học sinh có nguyện vọng học đại học ngành kỹ thuật ngoài môn học bắt buộc là Tiếng Anh cần phải chọn thi môn Phương pháp Toán và một trong ba môn Toán cao cấp, Vật lý hoặc Hóa học.
Đây là những môn học phổ biến nên hầu như trường nào cũng có giảng dạy. Tuy nhiên có những trường tuyển như “The Mac.Robertson Girls’ High School” rất nhiều học sinh muốn vô Y khoa, ai cũng đăng ký môn Hóa học, cung ít hơn cầu nên học sinh phải cạnh tranh với các bạn cùng trường cho một suất Hóa học.
Để được cấp bằng tốt nghiệp học sinh phải hoàn tất ít nhất 16 đơn vị học tập (unit), tương đương 4 môn học trong 2 năm cuối cấp. Tuy nhiên hầu hết học sinh thi 6 môn để được cộng điểm thưởng.
Một môn học gồm có 4 unit. Unit 1 và unit 2 là kiến thức cơ bản được học ở lớp 11. Unit 3 và unit 4 là kiến thức nâng cao học ở lớp 12.
Để giảm áp lực thi cử cho học sinh bài kiểm tra trong lớp được tính khoảng 40% và điểm thi đóng góp 60% cho điểm tổng kết tốt nghiệp. Các em cũng thường thi tốt nghiệp một môn trong năm lớp 11 và năm môn còn lại ở năm lớp 12.
Chương trình tốt nghiệp phổ thông trung học được thiết kế gồm khoảng 50 môn học, và trên 40 ngôn ngữ (gồm cả ngôn ngữ ký hiệu).
Bên cạnh Tiếng Anh là môn học bắt buộc, những môn học được học sinh chọn thi tốt nghiệp nhiều nhất là các môn Toán nâng cao, Tâm lý học, Phương pháp Toán, Sức khỏe và phát triển con người, Sinh vật, Quản lý kinh doanh, Hóa học, Giáo dục thể chất và Pháp lý.
Trong đó những môn khó nhất là Văn học Anh, Hóa học, Toán cao cấp. Để công bằng, khi xếp hạng thi tốt nghiệp Bộ Giáo dục sẽ điều chỉnh điểm các môn khó lên và ngược lại điều chỉnh điểm các môn dễ xuống. Các trường đại học sẽ dựa vào thứ hạng tốt nghiệp để tuyển sinh.
Ngoài môn Tiếng Anh bắt buộc các trường đại học ở Úc chỉ yêu cầu thêm từ 1 đến 2 môn học khác.
Do học sinh thông thường chọn khoảng 6 môn thi tốt nghiệp các em sẽ rộng cửa ứng tuyển vào nhiều ngành nghề khác nhau.
Ví dụ một học sinh chọn các môn Tiếng Anh, Kế toán, Phương pháp Toán, Toán cao cấp, Vật lý, Hóa học thì em có thể chuyển đổi giữa Y khoa, Luật, Kỹ thuật và nhiều ngành khác nếu có thay đổi vào phút cuối.
Tùy theo kinh phí, dựa trên số lượng học sinh nhập học và nhu cầu của học sinh nhà trường sẽ tổ chức giảng dạy những môn học nào.
Ví dụ ở trường trung học Williamstown High School có 1500 học sinh từ lớp 7 đến lớp 12, trong đó có 400 học sinh lớp 11 và 12.
Trường có 120 giáo viên và 30 nhân viên hỗ trợ giáo dục, giảng dạy 66 môn học tốt nghiệp.
Tuy nhiên một giáo viên có thể phụ trách nhiều môn học. Ví dụ thầy giáo môn Vật lý cũng giảng dạy Toán cao cấp. Thầy giáo Phương pháp Toán thì kiêm nhiệm luôn môn Hóa học.
Chương trình mới lớp 10: Học sinh cân nhắc kỹ trước khi chọn tổ hợp môn học lựa chọn
Ông Nguyễn Xuân Thành, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học (Bộ GD&ĐT) có những chia sẻ đáng chú ý xung quanh tổ hợp môn học lựa chọn khi triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở lớp 10 năm học 2022-2023.
GD&TĐ - Ông Nguyễn Xuân Thành, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học (Bộ GD&ĐT) có những chia sẻ đáng chú ý xung quanh tổ hợp môn học lựa chọn khi triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở lớp 10 năm học 2022-2023.
Ảnh minh họa/ITN
Các môn học, hoạt động giáo dục cấp THPT theo chương trình mới
Ông Nguyễn Xuân Thành, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học (Bộ Giáo dục và Đào tạo) cho biết: Nghị quyết số 88/2014/QH13 của Quốc hội quy định "Giáo dục phổ thông 12 năm, gồm hai giai đoạn giáo dục: giai đoạn giáo dục cơ bản (gồm cấp tiểu học 5 năm và cấp trung học cơ sở 4 năm) và giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp (cấp trung học phổ thông 3 năm); "Ở cấp trung học phổ thông yêu cầu học sinh học một số môn học bắt buộc, đồng thời được tự chọn các môn học và chuyên đề học tập theo hình thức tích lũy tín chỉ".
Thực hiện Nghị quyết 88, Chương trình giáo dục phổ thông 2018 được xây dựng ở cấp trung học phổ thông có 7 môn học bắt buộc đối với tất cả học sinh (Toán, Ngữ văn, Ngoại ngữ 1, Giáo dục thể chất, Giáo dục Quốc phòng an ninh, Nội dung giáo dục địa phương, Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp).
Cùng với đó, có 10 môn học lựa chọn được thiết kế theo 3 nhóm tương ứng với 3 định hướng nghề nghiệp, đó là Khoa học xã hội (Lịch sử, Địa lý, Kinh tế & Pháp luật); Khoa học tự nhiên (các môn Vật lý, Hóa học, Sinh học); Công nghệ, Nghệ thuật (Công nghệ, Tin học, Âm nhạc, Mỹ thuật). Học sinh sau THCS căn cứ vào năng lực, sở trường, hứng thú của bản thân lựa chọn một trong 3 định hướng trên khi học lên THPT để chuẩn bị cho hướng đi sau này (Theo quy định, học sinh chọn 5 môn học từ 3 nhóm môn học trên, mỗi nhóm chọn ít nhất 1 môn học).
Trong chương trình các môn học cấp THPT, ngoài phần nội dung cơ bản, mỗi môn học có các chuyên đề học tập lựa chọn (35 tiết/năm học). Mỗi học sinh lựa chọn 3 cụm chuyên đề thuộc 3 môn học nhằm thực hiện yêu cầu phân hóa sâu, giúp học sinh tăng cường kiến thức và kĩ năng thực hành, vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học giải quyết những vấn đề của thực tiễn, đáp ứng yêu cầu định hướng nghề nghiệp (tổng thời lượng 105 tiết/năm học).
Một điểm cần lưu ý, chương trình mỗi môn học, hoạt động giáo dục trong Chương trình giáo dục phổ thông 2018 chỉ quy định tổng số tiết/năm học mà không quy định số tiết/tuần; giao quyền chủ động cho các nhà trường xây dựng kế hoạch giáo dục của nhà trường phù hợp với điều kiện về đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất và định hướng phát triển của mỗi nhà trường.
Khi ban hành Chương trình giáo dục phổ thông 2018, Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT đã quy định: "Các trường có thể xây dựng các tổ hợp môn học từ 3 nhóm môn học và chuyên đề học tập nói trên để vừa đáp ứng nhu cầu của người học vừa bảo đảm phù hợp với điều kiện về đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất, thiết bị dạy học của nhà trường.".
Ông Nguyễn Xuân Thành, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học, Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Sử dụng hiệu quả đội ngũ, cơ sở vật chất khi xây dựng tổ hợp môn học
Theo ông Nguyễn Xuân Thành, năm 2020, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có văn bản hướng dẫn xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch giáo dục của nhà trường (Công văn số 5512/BGDĐT-GDTrH ngày 18/12/2020), đồng thời đã tổ chức tập huấn cán bộ quản lý, giáo viên về việc xây dựng và thực hiện kế hoạch giáo dục của nhà trường (mô đun 4 trong số 9 mô đun/đối tượng tại Quyết định 4660).
Quá trình tập huấn, triển khai thời gian qua (theo Chương trình ETEP), đã có nhiều ví dụ cụ thể về việc xây dựng kế hoạch giáo dục của nhà trường. Trong đó, các trường tham gia tập huấn căn cứ vào điều kiện thực tiễn của trường xây dựng một số tổ hợp môn học lựa chọn theo 3 định hướng của chương trình, phù hợp với điều kiện về đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất, thiết bị dạy học của nhà trường.
Trên cơ sở 3 tổ hợp chính, mỗi tổ hợp ngoài các môn thuộc 3 nhóm theo định hướng trong chương trình, thì các môn được lựa chọn từ 2 nhóm còn lại cần bảo đảm sự phù hợp để bảo đảm thuận lợi cho học sinh học tập. Như vậy, với mỗi định hướng có thể có 1-2 tổ hợp có cùng các môn thuộc nhóm chính và khác các môn thuộc 2 nhóm còn lại.
Số tổ hợp và số lớp/mỗi tổ hợp do nhà trường quyết định bảo đảm sử dụng hiệu quả đội ngũ giáo viên và cơ sở vật chất của nhà trường. Với cách này, các trường cần xây dựng từ 3 đến 6 tổ hợp để chuẩn bị cho năm học tới.
Việc cho học sinh lựa chọn các tổ hợp môn học để học tập là theo 1 trong 3 định hướng nghề nghiệp mà chương trình đã thiết kế. Nghĩa là học sinh được lựa chọn 1 trong số các tổ hợp của nhà trường chứ không phải là chọn từng môn học. Trường hợp trong một hướng có 2 tổ hợp môn học để bảo đảm sử dụng hiệu quả đội ngũ giáo viên của trường, các học sinh có cùng định hướng nghề sẽ được sắp xếp vào 1 trong 2 tổ hợp đó.
Một điểm quan trọng là sau khi đã xây dựng được các tổ hợp môn học lựa chọn, số lớp/mỗi tổ hợp mà trường có thể đáp ứng, các trường phải công bố sớm, rộng rãi để học sinh, cha mẹ học sinh hiểu rõ và quyết định đăng kí, lựa chọn. Đây cũng là vấn đề các địa phương cần quy định trong phương án tuyển sinh vào lớp 10 các trường THPT.
"Các trường cần xây dựng phương án trước, trong đó công bố có bao nhiêu lớp 10, có bao nhiêu tổ hợp, mỗi tổ hợp có mấy lớp, tiêu chí đăng kí lựa chọn vào các lớp, theo nguyện vọng 1,2... Căn cứ vào đó, các trường xếp học sinh vào các lớp, nếu không được vào lớp này thì sẽ vào lớp kia..
Về việc này, ngoài việc cho học sinh đăng kí theo nguyện vọng, cần vai trò tư vấn, định hướng của các nhà trường, cha mẹ học sinh để học sinh hiểu rõ ý nghĩa của việc chọn cả tổ hợp chứ không phải từng môn theo sở thích" - ông Nguyễn Xuân Thành nhấn mạnh.
Ảnh minh họa
Các lớp học chuyên đề được tổ chức theo môn học
Các chuyên đề tự chọn trong chương trình các môn học nhằm thực hiện yêu cầu phân hóa sâu, giúp học sinh tăng cường kiến thức và kĩ năng thực hành, vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học giải quyết những vấn đề của thực tiễn, đáp ứng yêu cầu định hướng nghề nghiệp.
Theo ông Nguyễn Xuân Thành, mỗi học sinh lựa chọn 3 cụm chuyên đề thuộc 3 môn học với tổng thời lượng 105 tiết/năm học. Căn cứ vào số tổ hợp và số lớp/tổ hợp, các trường xây dựng các lớp học chuyên đề theo các môn và tổ chức cho học sinh đăng kí học tập. Như vậy, các lớp học chuyên đề được tổ chức theo môn học; số lớp chuyên đề/môn học căn cứ vào số tổ hợp đã xây dựng và theo đó cũng phù hợp với đội ngũ giáo viên môn học của nhà trường có thể đáp ứng.
Có thể các trường đang cảm thấy việc xếp thời khóa biểu có chút khó khăn, nhưng với mỗi môn học chỉ có 3 chuyên đề, mỗi chuyên đề từ 10-15 tiết. Thông tư 22 về đ.ánh giá học sinh trung học đã quy định đối với cụm chuyên đề học tập của môn học ở cấp trung học phổ thông, mỗi học sinh được kiểm tra, đ.ánh giá theo từng chuyên đề học tập. Trong đó, chọn kết quả của 1 lần kiểm tra, đ.ánh giá làm kết quả đ.ánh giá của cụm chuyên đề học tập, tính là kết quả của 1 lần đ.ánh giá thường xuyên của môn học đó.
Căn cứ quy định đó, các trường có thể sắp xếp việc tổ chức dạy học theo từng chuyên đề một cách linh hoạt, phù hợp với chương trình môn học; đồng thời, cần lưu ý thực hiện các phương pháp, hình thức dạy học tích cực nhằm tăng cường năng lực của học sinh theo mục tiêu của chương trình.
Ảnh minh họa
Học sinh cân nhắc kỹ khi chọn tổ hợp
Trước ý kiến băn khoăn về việc học sinh chọn lại tổ hợp sau mỗi năm học, ông Nguyễn Xuân Thành cho rằng: Việc thay đổi lựa chọn, cũng tương tự như việc học sinh xin chuyển trường đến trường mới không có tổ hợp môn đã học ở trường cũ là một thực tế. Tuy nhiên, nếu học hết lớp 10 mà học sinh muốn đổi hẳn sang định hướng khác (chẳng hạn từ định hướng Khoa học xã hội sang Khoa học tự nhiên) là vô cùng khó khăn vì khi đó học sinh phải học lại hầu hết các môn học lựa chọn ở lớp 10 mà trong khoảng thời gian hè khó có thể hoàn thành. Vì thế, tốt nhất là ngay từ đầu học sinh phải cân nhắc kỹ với sự tư vấn, hướng dẫn của nhà trường, các bậc phụ huynh.
Còn việc học sinh có nguyện vọng chuyển giữa 2 tổ hợp trong cùng một hướng, nghĩa là chỉ chuyển 1 môn học thì về nguyên tắc có thể thực hiện với điều kiện học sinh phải hoàn thành chương trình môn học ở lớp 10 trong hè (trên nguyên tắc tự nguyện và được thực hiện tương tự như trường hợp học sinh phải kiểm tra, đ.ánh giá lại môn học chưa đạt yêu cầu trong hè) trước khi được học tiếp môn đó ở lớp 11. Bộ GD&ĐT sẽ có hướng dẫn cụ thể việc thực hiện Thông tư 22 hoặc bổ sung quy định cụ thể về vấn đề này.
Các trường xây dựng một số tổ hợp môn học với số lớp/môn học mà nhà trường có thể tổ chức dạy học cho học sinh lựa chọn trên điều kiện mình có. Như thế thì không thể xảy ra tình trạng giáo viên bị quá tải hay thất nghiệp.
Đối với môn Âm nhạc, Mỹ thuật ở THPT lần đầu tiên được đưa vào Chương trình giáo dục phổ thông 2018 mới có nên các trường THPT không có sẵn giáo viên của môn học này. Việc chuẩn bị giáo viên các môn học này cho cấp THPT đang được các địa phương thực hiện theo yêu cầu của Chương trình giáo dục phổ thông 2018 và điều kiện thực tiễn của địa phương. Nhưng trước mắt, các địa phương có thể huy động giáo viên Âm nhạc, Mỹ thuật cấp THCS có trình độ từ đại học trở lên để tổ chức dạy học ở một số trường THPT. Về lâu dài, các địa phương cần căn cứ vào thực tiễn của địa phương mình để phát triển đội ngũ giáo viên nói chung, giáo viên môn Âm nhạc, Mỹ thuật nói riêng đáp ứng yêu cầu triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018 theo quy định.
Uyển chuyển lựa chọn tổ hợp môn học Bắt đầu từ năm học 2022 - 2023, với lớp 10, ngoài các môn học bắt buộc chung, có môn học, chuyên đề học tập dành cho học sinh tự chọn. GD&TĐ - Bắt đầu từ năm học 2022 - 2023, với lớp 10, ngoài các môn học bắt buộc chung, có môn học, chuyên đề học tập dành cho học sinh tự...
