Giáo dục hướng nghiệp: Chú trọng lồng ghép và liên thông
Trước ngưỡng cửa lập nghiệp, vào đời, hiện nay nhiều bạn trẻ đang có xu hướng chọn “đầu ra” trước khi lựa chọn ngành học. Nói cách khác, xu hướng chọn ngành nghề giờ đây đã không còn theo tâm lý đám đông, mà người học đã quan tâm hơn đến tương lai của chính mình.
Định hướng nghề nghiệp bảo đảm học sinh có đủ kiến thức tham gia thị trường lao động sau bậc THCS. Ảnh: Mạnh Dũng.
Tốt nghiệp ĐH vẫn… thất nghiệp
Trước đó, bản tin cập nhật thị trường lao động quý 4/2018 của Bộ LĐTB&XH cho thấy: Số người có việc làm đạt 54,53 triệu người, tăng 22,94 nghìn người (0,42%) so với quý 3/2018 và tăng 478,4 nghìn người (0,89%) so với cùng kỳ năm 2017. Tuy nhiên, trong quý 4/2018, cả nước vẫn còn 1.062 nghìn người trong độ tuổi lao động thất nghiệp (giảm 7,6 nghìn người so với quý 3/2018 và giảm 8,81 nghìn người so với quý 4/2017). Trong đó, tỉ lệ thất nghiệp cao nhất vẫn ở nhóm có trình độ CĐ (4,1%), nhóm có trình độ trung cấp (2,61%), nhóm trình độ ĐH trở lên (2,57%) và nhóm sơ cấp nghề (1,51%). Đồng thời, cả nước vẫn còn 543,2 nghìn người lao động trong độ tuổi thiếu việc làm, trong đó có 87,07% lao động nông thôn và 70,98% lao động làm việc trong ngành nông lâm thủy sản. Số người thất nghiệp dài hạn, trên 12 tháng có xu hướng gia tăng, chiếm 34,42% tổng số người thất nghiệp.
Như vậy, hiện có khoảng 135,8 nghìn lao động trình độ ĐH thất nghiệp, chiếm tỉ lệ đáng kể trong hơn 1 triệu lao động đang thất nghiệp của cả nước. Đáng chú ý, con số này đã giảm gần 16 nghìn người so với giai đoạn trước. Cùng với thực trạng các doanh nghiệp hầu như phải đào tạo lại sinh viên sau ra trường, điều này đã chỉ ra cho thấy, những lỗ hổng trong đào tạo nhân lực trình độ ĐH hiện nay: Sinh viên ra trường không thể tìm được công việc phù hợp, lại vừa tốn kém thời gian, tiền bạc của xã hội.
Mùa tuyển sinh 2019 – 2020, theo thống kê của Bộ GDĐT, cả nước có hơn 886.000 thí sinh đăng ký dự thi THPT quốc gia 2019, trong đó có hơn 650.000 thí sinh xét tuyển ĐH, chiếm khoảng 69%. Trong khi đó, các năm 2017 và 2018, tỉ lệ thí sinh đăng ký dự thi để lấy kết quả xét tuyển vào ĐH, CĐ luôn giữ ở mức ổn định khoảng gần 75%.
Theo các chuyên gia giáo dục, thực trạng này xuất phát từ 2 nguyên nhân chính: Giờ đây không ít trường ĐH dễ dãi trong tuyển sinh bằng xét tuyển học bạ hoặc đánh giá năng lực. Thứ hai là sự hấp dẫn ngày càng lớn của các cơ sở đào tạo nghề khi học viên được vừa học vừa thực hành ngay tại doanh nghiệp cùng cam kết có việc làm ngay sau khi tốt nghiệp. Hơn thế, giờ đây việc học sinh tốt nghiệp THCS được đăng ký học thẳng lên CĐ nghề đã mở ra cơ hội học nghề, lập nghiệp sớm cho người học.
Lực lượng lao động chưa qua đào tạo còn cao
Video đang HOT
Bộ GDĐT mới đây cho biết, sau thời gian định hướng nghề nghiệp, phân luồng học sinh phổ thông thì đến nay số học sinh tốt nghiệp THCS không tiếp tục học lên THPT hiện chiếm trên 30%. Theo Bộ trưởng Bộ GDĐT Phùng Xuân Nhạ, Bộ đã trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 522/QĐ-TTg ngày 14/5/2018 phê duyệt Đề án giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh trong GDPT giai đoạn 2018 – 2025. Đồng thời, ban hành kế hoạch và đang triển khai thực hiện 7 nhóm nhiệm vụ, giải pháp của Đề án nhằm tạo bước đột phá về chất lượng giáo dục hướng nghiệp, góp phần chuyển biến mạnh mẽ công tác phân luồng học sinh sau THCS và THPT. Đặc biệt, Bộ đã chỉ đạo các địa phương, các cơ sở giáo dục ĐH tổ chức tư vấn, hướng nghiệp cho các em học sinh, đặc biệt là học sinh lớp 12 để các em có những hiểu biết về ngành, nghề sẽ lựa chọn.
Tuy nhiên theo ông Nhạ, hiện nay tỉ lệ học sinh sau THCS đi học nghề còn ít, số học sinh tham gia ngay vào thị trường lao động chưa qua đào tạo còn cao. Công tác tuyên truyền về hướng nghiệp, phân luồng còn hạn chế.
Vậy nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng giáo dục hướng nghiệp và phân luồng học sinh phổ thông chưa hiệu quả? Ông Vũ Đình Chuẩn-Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học (Bộ GDĐT) chia sẻ: Tỉ lệ học sinh sau THCS đi học nghề còn thấp do nhiều nguyên nhân. Trước hết do nhận thức của học sinh, gia đình học sinh và xã hội đối với giáo dục nghề nghiệp còn hạn chế. Việc lựa chọn nghề nghiệp của học sinh còn cảm tính hoặc theo sự áp đặt của gia đình, hệ thống thông tin thị trường lao động chưa được cập nhật. Nội dung, phương thức hoạt động giáo dục hướng nghiệp trong các nhà trường còn chậm được đổi mới. Hệ thống giáo dục nghề nghiệp đã từng bước đổi mới nhưng chưa tạo ra sức hút mạnh đối với học sinh, nhất là học sinh tốt nghiệp THCS. Bên cạnh đó, vẫn còn thiếu những cơ chế chính sách đủ mạnh để nâng cao hiệu quả công tác giáo dục hướng nghiệp và khuyến khích học sinh tham gia học nghề.
Khắc phục những tồn tại này, Bộ GDĐT cho hay, trong chương trình GDPT mới tới đây, trên cơ sở phân tích thực trạng và nguyên nhân thành công, hạn chế của giáo dục hướng nghiệp và phân luồng trong các chương trình đã có, nội dung giáo dục hướng nghiệp được xác định theo 2 hướng: Thứ nhất, chương trình bảo đảm kết nối chặt chẽ giữa các lớp học, cấp học với nhau và liên thông với chương trình giáo dục mầm non, chương trình giáo dục nghề nghiệp và chương trình giáo dục ĐH. Thứ hai, nội dung giáo dục hướng nghiệp đặc biệt được chú trọng, lồng ghép trong từng môn học và hoạt động giáo dục thông qua việc lựa chọn nội dung giáo dục gắn với thực tiễn.
Tất cả nhằm mục đích định hướng nghề nghiệp bảo đảm học sinh tiếp cận nghề nghiệp, chuẩn bị cho giai đoạn học sau phổ thông có chất lượng. Như vậy, học sinh tốt nghiệp THCS không học lên THPT mà đi học nghề hoàn toàn có đủ kiến thức, kĩ năng tham gia vào thị trường lao động.
Mạnh Dũng
Theo daidoanket
Gỡ rối hướng nghiệp, chọn lối vào đời
Chọn nghề nào và học trường nào? Đó là băn khoăn của đại đa số học sinh lớp 12 trước thềm Kỳ thi THPT quốc gia. Theo các chuyên gia tư vấn hướng nghiệp, đại học rất cần thiết nhưng không phải là con đường duy nhất. Quan trọng là biết cách "chọn lối" vào đời để có thể thành công trong sự nghiệp hoặc chí ít là cảm thấy hạnh phúc với công việc của mình sau này.
Chọn ngành, chọn nghề phù hợp để cảm thấy hạnh phúc với công việc của mình sau này. Ảnh: Sỹ Điền
Trước tiên phải yêu thích
Theo ông Nguyễn Mạnh Hùng - Vụ Giáo dục Đại học (Bộ GD&ĐT), chọn ngành, nghề và chọn trường học rất quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến nghề nghiệp của các em sau này. Vì thế, khi định hướng nghề nghiệp, việc đầu tiên các em phải xác định mình mong muốn học ngành nào: Là kỹ sư, bác sĩ hoặc một ngành gì đấy cụ thể.
"Nếu điểm thi vừa phải và các em có thể đủ điểm trúng tuyển vào một số trường đại học nào đó ngay trong năm nay thì trên cơ sở lực học của mình và mong muốn được học ở ngành nào, trường nào; các em có thể vào trang web của các trường đại học đó để tìm hiểu. Hoặc các em có thể vào cổng thông tin tuyển sinh của Bộ GD&ĐT, trên đó có đăng tải tất cả các đề án, thông tin của các trường đại học. Trong trường hợp các em muốn học trường nghề thuộc về lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp thì các em có thể vào cổng thông tin của Bộ LĐ,TB&XH để tìm hiểu và xem chi tiết cụ thể" - ông Nguyễn Mạnh Hùng trao đổi.
Cũng theo ông Hùng, Bộ có quy định trong đề án tuyển sinh, các trường sẽ phải công bố kết quả điểm trúng tuyển vào từng ngành nghề của trường trong hai năm trước. Đây cũng là căn cứ rất quan trọng các em có thể tham khảo để có sự lựa chọn ngành học, trường học hợp lý.
Ảnh minh họa
Ông Hùng thông tin thêm, trong năm 2018, có hai ngành đang mở rất rộng để các em thể lựa chọn là: Du lịch và Công nghệ thông tin. Các em có thể căn cứ vào chỉ tiêu, điểm trúng truyển của những năm trước... để đăng ký xét tuyển vào khối ngành này. Ngoài ra, còn rất nhiều khối trường khác có điểm tương đương với mức học trung bình. Chẳng hạn như: Khối ngành Nông - Lâm hoặc một số ngành kỹ thuật... Đây là một số ngành mà các em có thể tìm hiểu và tham khảo thêm trước khi có quyết định cuối cùng về chọn nghề cho mình.
"Chúng tôi có làm thống kê về một số sinh viên cử tuyển của một số địa phương. Qua thống kê cho thấy, tỉ lệ thành công của các sinh viên này không cao. Vì vậy chúng tôi đã gửi thư đến các tỉnh là: Nếu cử tuyển ở Trường ĐH Bách khoa Hà Nội thì phải cử những em học sinh Giỏi và Khá. Từ câu chuyện này tôi khuyên các em nên tìm những trường đại học, hoặc các trường cao đẳng có điểm phù hợp với khả năng của mình và nên tìm những ngành nghề mà các em yêu thích. Học mà không yêu thích thì sẽ rất khó học. Mà khi đã thiếu đam mê thì cũng rất khó để thành công" - PGS Trần Văn Tớp chia sẻ.
Còn theo PGS.TS Trần Văn Tớp - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Bách khoa Hà Nội, định hướng tương lai là một việc cực kỳ quan trọng và nó phải dựa trên rất nhiều các yếu tố.
"Nhiều khi lên website để tìm thông tin, có thể các em sẽ "khó bơi". Vì thế, việc đầu tiên là xác định năng lực và đam mê của chính mình. Khi chọn ngành học cần xác định đây thực sự là ngành nghề mà sau này mình sẽ gắn bó trong tương lai. Với những em có học lực trung bình thì kết quả thi THPT quốc gia không thể đạt 29 - 30 điểm. Do đó các em không nên chọn những trường có truyền thống điểm cao, ví dụ như Trường ĐH Bách khoa Hà Nội" - PGS Trần Văn Tớp bật mí.
Không phải là con đường duy nhất
Khẳng định đại học, hay rộng hơn là học vấn rất cần thiết nhưng nó không phải là con đường duy nhất, PGS Trần Văn Tớp khuyến cáo: Các em hãy là những người "thông thái" trong việc chọn ngành, chọn trường phù hợp với năng lực, sở trường. Ngoài ra, cũng nên xem xét đến yếu tố khi ra trường có khả năng bảo đảm được việc làm hay không. Nếu các em đã có được định hướng như vậy rồi, thì khi vào website thông tin tuyển sinh của Bộ GD&ĐT hoặc website của Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp thì các em có thể lựa chọn được một ngành học, trường học phù hợp nhất với mình.
Đồng quan điểm, PGS.TS Phạm Mạnh Hà - Phó trưởng Ban Khoa các Khoa học GD (Trường ĐH Giáo dục - Đại học Quốc gia Hà Nội) nhấn mạnh: Việc chọn nghề là bước rất quan trọng trong sự nghiệp học hành cũng như công việc sau này. Chọn nghề đúng sẽ là bước đệm để dẫn các em tới thành công. Khi chọn nghề, chọn trường các em cũng nên dựa vào tính cách của bản thân và niềm đam mê với với nó. Bởi đây là công việc sẽ đi theo mình suốt cuộc đời. Nếu chọn nghề không đúng, không hợp bạn sẽ rất khó thành công và quan trọng là bạn sẽ không cảm thấy hạnh phúc mỗi khi làm việc. Nó chẳng khác nào, chỉ có một món ăn mà bắt chúng ta đến 30 - 40 năm, như thế thì không thể nuốt nổi.
Theo PGS.TS Phạm Mạnh Hà, khi lựa chọn trường, hay nghề, các em nên mở rộng phạm vi lựa chọn. Đầu tiên lựa chọn lĩnh vực chuẩn, sau đó loại trừ dần những lĩnh vực mà mình không hiểu biết hoặc không có năng lực. Trên cơ sở đó các em sẽ chọn ngành, nghề, rồi tìm hiểu sâu về ngành nghề đó và cuối cùng là chọn trường. Nên chọn những trường có uy tín, cơ sở vật chất tốt và đảm bảo điều kiện học tập tốt sau này. Tất nhiên là không thể bỏ qua việc đối chiếu với mức điểm trước khi "chốt" sự lựa chọn cuối cùng của mình.
Quế Phong
Theo GDTĐ
Lớp trẻ hiện đại với giáo dục 9+ Học sinh chia sẻ:" Con biết khả năng của mình không thi được vào lớp 10, con chỉ thích học nghề này thôi cô ạ, nhưng bố mẹ con không cho vì sợ xấu". Giáo dục hướng nghiệp, định hướng phân luồng học sinh trong Giáo dục phổ thông giai đoạn 2018-2025 được Thủ tướng chính phủ ban hành là một chương trình...