Gian lận thi cử 2018: Trách nhiệm chính quyền địa phương ở đâu?

Theo dõi VGT trên

Trao đổi với Tiền Phong bên lề kỳ họp ngày 21/5, đại biểu Quốc hội đề nghị cơ quan chức năng trả lời ngay với cử tri và nhân dân cả nước về trách nhiệm liên quan đến vụ gian lận điểm thi, trước hết là trách nhiệm của người đứng đầu chính quyền địa phương.

ĐBQH Nguyễn Bá Sơn (Đà Nẵng):

Trách nhiệm trước hết thuộc chính quyền địa phương

Gian lận thi cử 2018: Trách nhiệm chính quyền địa phương ở đâu? - Hình 1

ĐBQH Nguyễn Bá Sơn

Trong vụ gian lận điểm thi, khi nói về trách nhiệm phải căn cứ vào luật. Vậy thì Bộ GD&ĐT nói riêng và các bộ nói chung nằm ở vị trí nào? Chính quyền nằm ở vị trí nào? Để từ đó phân ra trách nhiệm thuộc về ai.

Bộ GD&ĐT nghiên cứu chính sách, ban hành chính sách trong phạm vi thẩm quyền của mình, tham mưu chính sách cho Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ. Bộ chỉ đạo tổ chức triển khai thực hiện, còn UBND địa phương là cấp tổ chức triển khai thực hiện trực tiếp các chính sách được ban hành.

Bây giờ nhìn lại, chúng ta có thói quen như một trào lưu. Tôi nghĩ chúng ta cần công bằng hơn, không phải cái gì cũng đổ lỗi cho Bộ GD&ĐT. Các trường hợp vi phạm trong gian lận thi cử vừa qua xảy ra ở đâu? Những trường hợp đó là quan chức, dù ở những cấp khác nhau nhưng đều là cấp địa phương, con người của địa phương, do địa phương bổ nhiệm, do địa phương đào tạo. Những trường hợp vi phạm pháp luật ấy, trước hết trách nhiệm phải thuộc về chính quyền địa phương, chứ không thể đổ cho Bộ được?!

Tất nhiên, Bộ có thể thiếu sót ở chỗ này, chỗ kia trong vụ gian lận thi cử vừa qua, nên cần phải rà soát lại. Còn cái gì của địa phương thì phải chỉ ra, do chính quyền địa phương.

ĐBQH Phạm Thị Minh Hiền (Phú Yên):

Bộ GD&T cần có báo cáo giải trình

Gian lận thi cử 2018: Trách nhiệm chính quyền địa phương ở đâu? - Hình 2

ĐBQH Phạm Thị Minh Hiền

Sai phạm gian lận điểm thi vừa qua xảy ra ở địa phương, thì trách nhiệm thuộc về người đứng đầu địa phương, phải nhìn nhận đầu tiên. Tuy nhiên hiện nay suy nghĩ, tư duy và hành động của người đứng đầu chưa rõ nét. Muốn lấy lại niềm tin của người dân về giáo dục, không chỉ cấp Bộ mà còn phải ở địa phương.

Kể từ khi vụ gian lận thi cử xảy ra đến nay đã gần một năm trôi qua, đã cận kề kỳ thi tiếp theo nhưng vụ việc vẫn chưa rõ ràng. Rất mong cơ quan chức năng trả lời ngay với cử tri và nhân dân cả nước về trách nhiệm người đứng đầu trong các vụ việc này. Hơn ai hết, những người lãnh đạo gắn trách nhiệm của mình với các sai phạm phải nhận thấy điều đó.

Theo tôi, Bộ GD&ĐT cũng cần có báo cáo giải trình riêng về nội dung liên quan đến gian lận thi cử trước Quốc hội. Trong đó nêu rõ quan điểm, phản ánh đầy đủ thông tin và trung thực các vụ việc đã xảy ra, nhất là những vấn đề đang còn tồn tại trong quy chế kỳ thi cấp quốc gia, trong cách thức tổ chức, thực hiện; đánh giá khách quan hiện trạng năng lực đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên hiện nay như thế nào; trách nhiệm của người đứng đầu ở địa phương và của ngành trong các vụ bê bối đã xảy ra vừa qua…

ĐBQH Bùi Sỹ Lợi (Thanh Hóa):

Ba chủ thể phải chịu trách nhiệm

Gian lận thi cử 2018: Trách nhiệm chính quyền địa phương ở đâu? - Hình 3

ĐBQH Bùi Sỹ Lợi

Theo tôi, có 3 chủ thể phải chịu trách nhiệm về vụ việc gian lận thi cử vừa qua. Một là học sinh và cha mẹ học sinh. Cha mẹ biết rõ năng lực của con nhưng vì muốn cho con thi đậu nên đã tìm cách “chạy chọt” cho con mình. Thứ hai là nhà trường và giáo viên. Nếu gia đình có nguyện vọng đề xuất việc “chạy chọt”, nhưng giáo viên không đồng lõa thì sẽ không xảy ra vụ việc gian lận như vừa qua.

Thứ ba là trách nhiệm của địa phương, cơ quan quản lý giáo dục. Địa phương phải vào cuộc để tổ chức tốt kỳ thi, tạo sự khách quan, công bằng. Khi phát hiện các trường hợp gian lận, các cháu đương nhiên bị đuổi khỏi trường. Nhưng quan trọng hơn là phải tạo cơ hội cho các cháu có số điểm cận kề, như vậy mới là sự công bằng xã hội và công bằng trong giáo dục. Cũng phải nhìn nhận rằng, đối với vụ việc gian lận thi cử vừa qua, nếu chúng ta đổ hết cho ngành giáo dục thì oan cho giáo dục. Thử hỏi, ngành giáo dục có ông Bộ trưởng nào, ông Hiệu trưởng bảo là phải nâng điểm đâu?

Vụ việc gian lận thi cử ở ba địa phương diễn ra từ năm 2018, việc xử lý, trong đó có một điểm chưa kết luận được là chậm, trong khi đã sắp đến mùa thi mới rồi. Ở đây chúng ta phải làm rõ để rút kinh nghiệm. Trong việc này, theo tôi không cần phải bí mật, mà cần phải công khai, minh bạch để các em học sinh thấy rõ rằng, các em cần có lòng tự trọng trong quá trình học tập. Đây chính là triết lý để dạy học sinh, tạo cho các em sự tự trọng.

LUÂN DŨNG

Theo Tiền phong

Những địa phương để xảy ra gian lận thi cử xử lý quá chậm

Những tiêu cực trong thi cử ở một số nơi đã bị phát hiện, cần phải xử lý nghiêm khắc. Thậm chí, nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng, cần phải truy xét trách nhiệm của địa phương để xảy ra sai phạm, trách nhiệm của người đứng đầu ngành giáo dục.

Những địa phương để xảy ra gian lận thi cử xử lý quá chậm - Hình 1

Đại biểu Quốc hội tỉnh Thanh Hóa, Bùi Sỹ Lợi trả lời phỏng vấn.

Ông Bùi Sỹ Lợi, đại biểu Quốc hội tỉnh Thanh Hóa cho rằng, gian lận thi cử, quản lý giáo dục, tổ chức thi cử là những vấn đề ngành Giáo dục cần đề cao trách nhiệm quan tâm.

"Trong thi cử nếu chúng ta làm bài bản, đúng và kiểm soát tốt thì làm gì có chuyện gian lận, làm gì có chuyện bài thi được 1 điểm mà nâng lên tới cả chục điểm như vậy. Đó chính là đạo đức, là chất lượng trong phương pháp quản lý giáo dục. Rõ ràng chúng ta quản lý chưa tốt, người quản lý không có lòng tự trọng, tự ý điều chỉnh điểm thi của học sinh... Giáo dục là để con người hướng tới cái thiện, học tập suốt đời và luôn phấn đấu rèn luyện đạo đức", ông Bùi Sỹ Lợi nhấn mạnh.

Theo một số đại biểu Quốc hội, gian lận trong thi cử có nhiều nguyên nhân, mà người chịu trách nhiệm ở đây có 3 chủ thể:

Thứ nhất là học sinh và gia đình, cha mẹ muốn con thi đỗ đạt cao, nhưng trình độ của con còn hạn chế. Nếu con thi chỉ đủ đỗ vào trường trung bình thì cứ để cho con học ở đó, không nên ép con học trình độ cao, gây áp lực cho con. Do ép con phải đỗ đạt cao mà cha mẹ can gián vào việc thi cử, tìm người này, người kia để "chạy chọt", nên đã làm hại con.

Thứ hai là nhà trường và thầy giáo, nếu gia đình tìm đến nhà trường, người có trách nhiệm để "chạy chọt", mà nhà trường không ngăn chặn, thầy giáo không khuyên bảo, mà lại đồng lõa, giúp đỡ, thậm chí còn nhận tiền để nâng điểm thì đã làm hỏng thế hệ trẻ.

Thứ ba là địa phương và cơ quan quản lý giáo dục, địa phương cần phải vào cuộc quyết liệt, giám sát thi cử tập trung, chỉ đạo để kỳ thi được công bằng. Khi phát hiện có gian lận trong thi cử, đương nhiên học sinh phải bị đuổi học để những học sinh cận kề điểm đỗ có cơ hội đỗ. Đây mới là công bằng trong giáo dục.

Cùng quan điểm này, ông Phạm Trọng Nhân, đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Dương cho rằng: Việc chạy theo thành tích trong giáo dục, có cái sai của người lớn từ gia đình đến xã hội. Đây không chỉ là hệ lụy cho giáo dục, mà còn góp phần nhào nặn nên nhân cách của con em mình những sai trái. Do đó, trách nhiệm của gia đình và cha mẹ hoặc người giám hộ là đầu tiên...

"Nếu đổ hết cho ngành Giáo dục thì chưa hẳn như vậy. Không ông bộ trưởng nào chỉ đạo cấp dưới phải nâng điểm cho học sinh cả. Việc này chỉ ngấm ngầm ở một bộ phận cha mẹ, học sinh và người đi thi muốn đậu, "giám thị, nhà quản lý" muốn kiếm tiền, cho nên đã xảy ra gian lận trong thi cử, khó kiểm soát", ông Bùi Sỹ Lợi phân tích.

Các đại biểu Quốc hội cũng cho rằng việc 3 địa phương để xảy ra gian lận trong thi cử đến nay xử lý quá chậm. Các địa phương cần rút kinh nghiệm và xử lý dứt điểm bởi mùa thi tốt nghiệp Trung học phổ thông năm học 2018 - 2019 đã cận kề.

"Tại sao không kết luận được, sai thì sửa, địa phương làm như vậy quá chậm. Cần phải công khai minh bạch. Đây mới là triết lý giáo dục, để các em học sinh có lòng tự trọng, đừng để "học giả thi thật", khi vào trường nhưng không theo được, để nhà trường phát hiện và đuổi học thì thật xấu hổ. Như vậy, mới tạo cho các em lòng tự trọng", đại biểu Quốc hội tỉnh Thanh Hóa, Bùi Sỹ Lợi nhấn mạnh.

Theo baotintuc

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tin đang nóng

Công an cảnh báo mối nguy hại từ "chiếc váy hồng 2 dây" hot nhất mạng xã hộiCông an cảnh báo mối nguy hại từ "chiếc váy hồng 2 dây" hot nhất mạng xã hội
10:17:29 23/02/2025
Nhân chứng kể khoảnh khắc phát hiện 2 mẹ con bị sát hại ở Bình DươngNhân chứng kể khoảnh khắc phát hiện 2 mẹ con bị sát hại ở Bình Dương
07:07:48 23/02/2025
Cả mạng xã hội liên tục nhắc tên Phạm Thoại và mẹ bé Bắp: Chuyện gì đang xảy ra?Cả mạng xã hội liên tục nhắc tên Phạm Thoại và mẹ bé Bắp: Chuyện gì đang xảy ra?
10:21:01 23/02/2025
Bị bệnh thập tử nhất sinh, con gái lớn chăm sóc ngày đêm, con gái út chỉ ghé thăm nhưng sau khi xuất viện, tôi liền giao tài sản cho con útBị bệnh thập tử nhất sinh, con gái lớn chăm sóc ngày đêm, con gái út chỉ ghé thăm nhưng sau khi xuất viện, tôi liền giao tài sản cho con út
09:10:07 23/02/2025
Sao Việt 23/2:Trường Giang trẻ trung, Vân Dung hài hước 'bắt trend' người đẹpSao Việt 23/2:Trường Giang trẻ trung, Vân Dung hài hước 'bắt trend' người đẹp
08:19:46 23/02/2025
Cặp vợ chồng sản xuất hơn 300 tấn cà phê giả bán ra thị trườngCặp vợ chồng sản xuất hơn 300 tấn cà phê giả bán ra thị trường
07:42:36 23/02/2025
Lộ danh tính sao nam Vbiz sẽ thay thế Trấn Thành, Trường Giang?Lộ danh tính sao nam Vbiz sẽ thay thế Trấn Thành, Trường Giang?
06:09:25 23/02/2025
4 ngôi sao Hoa ngữ nổi tiếng nhất ở Việt Nam: Triệu Lệ Dĩnh chịu thua 1 mỹ nam càng diễn dở càng đông fan4 ngôi sao Hoa ngữ nổi tiếng nhất ở Việt Nam: Triệu Lệ Dĩnh chịu thua 1 mỹ nam càng diễn dở càng đông fan
05:54:55 23/02/2025

Tin mới nhất

Còn nhiều băn khoăn về chứng nhận giỏi cấp tỉnh với học sinh điểm IELTS cao

Còn nhiều băn khoăn về chứng nhận giỏi cấp tỉnh với học sinh điểm IELTS cao

13:01:46 21/12/2022
Việc Hà Tĩnh công nhận học sinh (HS) giỏi cấp tỉnh với HS có điểm IELTS cao đang được dư luận quan tâm. Nhiều giáo viên phổ thông và giảng viên dạy Ngoại ngữ thể hiện băn khoăn trước việc này
Việc thực hiện chương trình, SGK mới còn nhiều khó khăn

Việc thực hiện chương trình, SGK mới còn nhiều khó khăn

12:01:38 21/12/2022
Tiếp tục chương trình giám sát chuyên đề Việc thực hiện Nghị quyết số 88/2014/QH13 và Nghị quyết số 51/2017/QH14 của Quốc hội về đổi mới chương trình, SGK giáo dục phổ thông trên địa bàn tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu , sáng 20/12, Đoàn Đại biểu ...
Cấp phép tổ chức thi chứng chỉ HSK trở lại

Cấp phép tổ chức thi chứng chỉ HSK trở lại

11:01:38 21/12/2022
Theo thông báo mới của Bộ GD&ĐT chứng chỉ tiếng Trung (HSK) đã được cấp phép tổ chức duy nhất tại ĐH Thành Đông (Hải Dương)
Banner tìm hiểu ngày 22/12 của Trường ĐH Tôn Đức Thắng in hình lính Mỹ

Banner tìm hiểu ngày 22/12 của Trường ĐH Tôn Đức Thắng in hình lính Mỹ

10:45:40 21/12/2022
Trường ĐH Tôn Đức Thắng (TP.HCM) đang làm rõ trách nhiệm việc cơ sở ở Bảo Lộc đăng trên fanpage banner tìm hiểu truyền thống ngày 22/12 nhưng in hình lính Mỹ
Nhiều tỉnh cho học sinh nghỉ Tết hơn 10 ngày, Hà Nội lý giải nghỉ 8 ngày

Nhiều tỉnh cho học sinh nghỉ Tết hơn 10 ngày, Hà Nội lý giải nghỉ 8 ngày

10:36:43 21/12/2022
Lịch nghỉ tết của học sinh Hà Nội thiết kế theo quy định của Nhà nước. Nếu cho nghỉ thêm, hàng nghìn học sinh mầm non, tiểu học không ai trông nom vì bố mẹ vẫn phải đi làm
Trường ĐH Kiên Giang dự kiến tuyển hơn 1.600 chỉ tiêu năm 2023

Trường ĐH Kiên Giang dự kiến tuyển hơn 1.600 chỉ tiêu năm 2023

10:01:37 21/12/2022
Năm 2023 Trường ĐH Kiên Giang tuyển sinh 22 ngành, trong đó có 2 ngành mới, dự kiến 1.675 chỉ tiêu. Trường ĐH Kiên Giang vừa tổ chức Hội nghị Tổng kết công tác tuyển sinh năm 2022 và đề ra các giải pháp, phương hướng để nâng cao hiệu qu...
Trường Đại học Hồng Đức nâng cao chất lượng đào tạo sinh viên ngành giáo dục mầm non

Trường Đại học Hồng Đức nâng cao chất lượng đào tạo sinh viên ngành giáo dục mầm non

08:06:29 21/12/2022
Cùng với các ngành đào tạo khác, trong những năm qua, Trường Đại học (ĐH) Hồng Đức không ngừng đổi mới công tác quản lý, xây dựng và hoàn thiện nội dung chương trình đào tạo ngành giáo dục mầm non (GDMN) với mục tiêu đào tạo những giáo ...
Học sinh Hà Giang nghỉ Tết Quý Mão 12 ngày, từ 27 tháng Chạp

Học sinh Hà Giang nghỉ Tết Quý Mão 12 ngày, từ 27 tháng Chạp

07:59:41 21/12/2022
UBND tỉnh Hà Giang quyết định cho học sinh trên toàn tỉnh bắt đầu nghỉ học từ ngày 18/1 đến hết ngày 29/1/2023. Ngày 19/12, Chủ tịch UBND tỉnh ban hành Quyết định số 2341/QĐ-UBND về việc cho trẻ mầm non, học sinh, sinh viên các cơ sở gi...
Nhiều tiết dạy sáng tạo tại hội thi giáo viên dạy giỏi Hà Nội

Nhiều tiết dạy sáng tạo tại hội thi giáo viên dạy giỏi Hà Nội

07:59:05 21/12/2022
Ngày 20/12, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội tổ chức tổng kết hội thi giáo viên dạy giỏi thành phố cấp Trung học cơ sở năm học 2022-2023
Trường Đại học Kinh tế Quốc dân công bố Đề án tuyển sinh đại học năm 2023

Trường Đại học Kinh tế Quốc dân công bố Đề án tuyển sinh đại học năm 2023

07:58:36 21/12/2022
Chiều ngày 20.12, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân đã công bố Đề án tuyển sinh đại học năm 2023. Theo đó, nhà trường tuyển sinh 60 mã ngành/chương trình với 6200 chỉ tiêu đại học chính quy
Tuyển sinh 2023: Đại học Kinh tế Quốc dân công bố đề án tuyển sinh

Tuyển sinh 2023: Đại học Kinh tế Quốc dân công bố đề án tuyển sinh

07:57:38 21/12/2022
Năm 2023, Trường đại học Kinh tế Quốc dân giữ nguyên 4 phương thức tuyển sinh và có sự thay đổi về chỉ tiêu mỗi phương thức để phù hợp tình hình thực tế
Cần cẩn trọng lựa chọn nhân sự, ra đề thi

Cần cẩn trọng lựa chọn nhân sự, ra đề thi

07:56:12 21/12/2022
Một kỳ thi học sinh giỏi được tổ chức tốn rất nhiều công sức, tâm huyết của nhiều nhà giáo, học sinh và tốn kém tiền bạc nhưng cũng là một hoạt động khuyến tài quan trọng của giáo dục địa phương. Vậy nên cấp tổ chức cần cẩn trọng trong ...

Có thể bạn quan tâm

"Team qua đường" bắt gặp Vũ Cát Tường và vợ, 1 hành động vô tình bị chú ý

"Team qua đường" bắt gặp Vũ Cát Tường và vợ, 1 hành động vô tình bị chú ý

Sao việt

11:19:10 23/02/2025
Hậu về chung nhà, Vũ Cát Tường thoải mái chia sẻ về bạn đời, flex cô trên mọi nền tảng. Mới đây, team qua đường còn bắt trọn khoảnh khắc Thu Trang hộ tống Vũ Cát Tường trong đêm diễn tại Đà Lạt.
Thêm 5 cán bộ Trung tâm Phát triển Quỹ đất huyện bị bắt do sai phạm tại Dự án sân bay Long Thành

Thêm 5 cán bộ Trung tâm Phát triển Quỹ đất huyện bị bắt do sai phạm tại Dự án sân bay Long Thành

Pháp luật

11:06:43 23/02/2025
Cùng bị bắt tạm giam để điều tra về hành vi lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ với Lê Quang Hùng còn có Phó giám đốc Trung tâm phát triển Quỹ đất huyện Long Thành Nguyễn Long Châu.
Người đàn ông bỏ việc đi khắp nơi chụp ảnh chó

Người đàn ông bỏ việc đi khắp nơi chụp ảnh chó

Lạ vui

11:06:14 23/02/2025
Sau khi nhận ra bản thân đặc biệt thích chụp ảnh chó, John Fabiano (Mỹ) quyết định bỏ việc đi khắp thế giới ghi lại hình ảnh về loài động vật này.
Bức ảnh vạch trần bộ mặt giả dối của "em gái" Jang Wonyoung

Bức ảnh vạch trần bộ mặt giả dối của "em gái" Jang Wonyoung

Nhạc quốc tế

11:04:17 23/02/2025
Đang nhận được sự mến mộ chưa được lâu thì mới đây, Kya (1 lần nữa) bị đào lại hành động được cho là mỉa mai Jang Wonyoung.
Lịch âm 23/2 - Xem lịch âm ngày 23/2

Lịch âm 23/2 - Xem lịch âm ngày 23/2

Trắc nghiệm

11:02:39 23/02/2025
Xem lịch âm: Dương lịch 23/2/2025; Âm lịch: 26/1/2025. Xem ngày tốt xấu, giờ đẹp xuất hành, khai trương, động thổ...
Tôi xin thề sẽ từ bỏ "chấp niệm" tích trữ 7 thứ này

Tôi xin thề sẽ từ bỏ "chấp niệm" tích trữ 7 thứ này

Sáng tạo

11:01:22 23/02/2025
Nhiều người có thói quen tích trữ đồ đạc vì cảm giác an toàn, nhất là người lớn tuổi hoặc những ai từng sống trong hoàn cảnh thiếu thốn. Nhưng càng tích trữ thì nhà càng chật, tâm trạng càng bí bách.
Món ngon khó cưỡng từ loại rau không tốn 1 xu, có nhiều mùa Xuân cực tốt cho sức khỏe

Món ngon khó cưỡng từ loại rau không tốn 1 xu, có nhiều mùa Xuân cực tốt cho sức khỏe

Ẩm thực

10:53:53 23/02/2025
Bạn có thể tận dụng rau tề thái để chế biến nhiều món ngon, từ làm bánh đến xào, nấu canh đều rất ngon, tốt cho sức khỏe mà lại không tốn tiền.
Lý do Văn Quyết nhường cả 2 quả penalty cho ngoại binh

Lý do Văn Quyết nhường cả 2 quả penalty cho ngoại binh

Sao thể thao

10:53:51 23/02/2025
Trong chiến thắng 3-0 của Hà Nội trước HAGL tại vòng 14 V-League 2024/25, đội trưởng Nguyễn Văn Quyết chủ động trao quyền đá penalty cho Bobicanec và Pedro, giúp đồng đội có bàn thắng giải tỏa sức ép tâm lý.
Tiêu điển trong ngày: Kịch bản khó đoán

Tiêu điển trong ngày: Kịch bản khó đoán

Thế giới

10:42:47 23/02/2025
Cũng theo các cuộc thăm dò cử tri, ông Merz có cơ hội lớn nhất để trở thành thủ tướng Đức. Liên minh trung hữu của ông là lực lượng đối lập lớn nhất trong quốc hội năm 2021, sau 16 năm cầm quyền dưới thời cựu Thủ tướng Angela Merkel.
Biểu cảm của cụ ông khi bác sĩ trả kết quả tầm soát ung thư làm dân mạng cười theo trong vô thức

Biểu cảm của cụ ông khi bác sĩ trả kết quả tầm soát ung thư làm dân mạng cười theo trong vô thức

Netizen

10:34:53 23/02/2025
Chỉ vài giây diễn ra trước cửa phòng bệnh nhưng khiến tất cả thở phào và bày tỏ: Giá như ai cũng có thể may mắn như vậy .
Làn da của người lười bôi kem chống nắng

Làn da của người lười bôi kem chống nắng

Làm đẹp

09:23:16 23/02/2025
Tia UV không chỉ tác động đến bề mặt da mà còn thâm nhập vào sâu bên trong, làm suy yếu hệ miễn dịch của da. Điều này khiến da dễ bị tổn thương, khó phục hồi và dễ bị nhiễm trùng hơn.