Giảm tải môn lịch sử gây khó hiểu

Từ năm học 2006 – 2007, Bộ GD-ĐT triển khai chương trình cải cách giáo dục đại trà ở bậc trung học phổ thông. Qua 6 năm, các giáo viên bậc này nhận thấy nội dung chương trình, sách giáo khoa rất nặng, trong đó có môn Lịch sử.

Trước thực tế đó, năm học 2009 – 2010, Bộ GD-ĐT đã phát hành bộ “Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức, kỹ năng môn Lịch sử” như một giải pháp tình thế để khắc phục phần nào tình trạng quá tải của sách giáo khoa. Đến đầu năm học 2011 – 2012, Bộ lại ban hành “Hướng dẫn thực hiện điều chỉnh nội dung dạy học môn lịch sử trung học phổ thông (THPT)” để giảm tải. Chủ trương giảm tải là đúng, nhưng “hướng dẫn giảm tải” của Bộ lại có nhiều nội dung không hợp lý.

Khối 10

Bài 11: Tây Âu thời hậu kỳ trung đại. Mục 2 “Sự nảy sinh chủ nghĩa tư bản ở Tây Âu” – Hướng dẫn học sinh đọc thêm. Tuy nhiên đây là một nội dung rất quan trọng. Nếu chỉ “đọc thêm” học sinh sẽ quên ngay. Không dạy phần này các em sẽ không hình dung được chủ nghĩa tư bản đã ra đời như thế nào? Từ chế độ phong kiến đã chuyển lên chủ nghĩa tư bản ra sao?

Bài 12: Ôn tập lịch sử thế giới thời nguyên thủy, cổ đại và trung đại. Đây là bài ngắn, chỉ có 3 mục, không nên giảm mục nào.

Bài 21: Những biến đổi của nhà nước phong kiến trong các thế kỷ XVI-XVIII. Mục 3: “Nhà nước phong kiến ở Đàng Ngoài” và Mục 4: “Chính quyền ở Đàng Trong”, theo hướng dẫn giảm tải là không dạy. Nhưng đây lại là nội dung quan trọng, có thể xem đây là “sự cố” nghiêm trọng nhất trong lịch sử dân tộc, sự chia cắt lâu dài nhất trong lịch sử tới hơn 200 năm.

Hướng dẫn giảm tải môn lịch sử của Bộ GD-ĐT đang làm khó giáo viên giảng dạy (Ảnh minh họa)

Bài 34: Các nước tư bản chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa. Mục 2: “Sự hình thành các tổ chức độc quyền”: trong “giảm tải” là hướng dẫn đọc thêm, nhưng nội dung này phải dạy đủ và dạy kỹ vì “Sự hình thành các tổ chức độc quyền” là một đặc điểm cơ bản nhất của chủ nghĩa đế quốc.

Bài 36: Sự hình thành và phát triển của phong trào công nhân. Mục 1: “Sự ra đời và tình cảnh của giai cấp vô sản công nghiệp. Những cuộc đấu tranh đầu tiên”: Nội dung này không thể giảm tải. Vì nếu giảm, học sinh sẽ không hiểu được phong trào công nhân ở những giai đoạn sau.

Khối 11

Bài 2: Ấn Độ. Mục 2: “Cuộc khởi nghĩa Xipay”: trong giảm tải chương trình là không dạy. Nhưng trong phong trào đấu tranh của nhân dân Ấn Độ chống thực dân Anh thì khởi nghĩa Xipay (1857-1859) là cuộc khởi nghĩa tiêu biểu nên không thể giảm.

Bài 7: Những thành tựu văn hóa thời cận đại. Mục 3: “Trào lưu tư tưởng tiến bộ và sự ra đời phát triển của CNXH khoa học từ giữa thế kỷ XIX đến đầu thế kỷ XX”: Trong giảm tải là hướng dẫn đọc thêm. Nhưng mục này phải dạy kỹ vì đây là những vấn đề lý luận đầu tiên của CNXH khoa học do Các Mác và Ph. Ăng-ghen sáng lập.

Bài 9: Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917 và cuộc đấu tranh bảo vệ cách mạng (1917-1921): cũng là nội dung trọng tâm của bài nên không thể không dạy.

Bài 11: Tình hình các nước tư bản giữa hai cuộc chiến tranh thế giới (1918-1939). Mục 2: “Cao trào cách mạng 1918-1923 ở các nước tư bản. Quốc tế cộng sản”: Ở mục này, việc thành lập và hoạt động của Quốc tế cộng sản là một nội dung quan trọng, liên quan đến cách mạng nhiều nước trong đó có Việt Nam.

Khối 12

Bài 10: Cách mạng khoa học – công nghệ và xu thế toàn cầu hóa nửa sau thế kỷ XX. Mục 2: “Những thành tựu tiêu biểu”: trong giảm tải là hướng dẫn đọc thêm. Nhưng đây lại là nội dung trọng tâm của bài. Nếu không học kỹ thì học sinh không hình dung được cách mạng khoa học công nghệ như thế nào và hệ quả của nó đối với nhân loại.

Bài 13: Phong trào dân tộc dân chủ từ năm 1925-1930. Mục I.2: “Tân Việt cách mạng Đảng”: trong giảm tải là hướng dẫn đọc thêm. Nếu không dạy nội dung này học sinh sẽ không biết Đông Dương cộng sản liên đoàn ra đời từ đâu và sự hợp nhất ba tổ chức cộng sản thành Đảng cộng sản Việt Nam diễn ra như thế nào?

Bài 15: Phong trào dân chủ 1936-1939. Mục I.2 phần b: “Đấu tranh nghị trường” và phần c “Đấu tranh trên lĩnh vực báo chí” trong giảm tải là hướng dẫn đọc thêm. Đây là hai phong trào đấu tranh công khai, hợp pháp tiêu biểu nhất thời kỳ dân chủ Đông Dương 1936-1939 mà các phong trào trước đó và sau đó không có. Vì vậy mục này phải dạy chứ không nên cho đọc thêm.

Có thể nói lịch sử là một quá trình phát triển liên tục, không đứt đoạn. Việc cắt giảm một cách cơ học đã phá vỡ sự liên kết logic của chương trình và làm cho giáo viên rất khó dạy, học sinh khó nắm bắt kiến thức và không thể hiểu thấu đáo. Đề nghị Bộ GD-ĐT không giảm tải như hướng dẫn mà nên biên soạn lại sách giáo khoa Lịch sử sao cho tinh giản, cô đọng hơn. Đồng thời vẫn phải phân phối 2 tiết/tuần cho chương trình lịch sử lớp 12 như trước khi cải cách.

Theo dân trí