Giải pháp tài chính trong tự chủ đại học
Thực hiện được tự chủ tài chính sẽ giúp các cơ sở giáo dục ĐH khai thác, phát huy tốt các nguồn lực phục vụ cho sự tồn tại, phát triển của cơ sở giáo dục ĐH qua đó góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, uy tín của nhà trường.
Ảnh minh họa/ Internet
Vẫn còn rào cản
Theo GS.TS Hà Thanh Toàn – Hiệu trưởng Trường ĐH Cần Thơ – Luật Giáo dục ĐH năm 2012 đã tạo ra cơ sở pháp lý để các cơ sở giáo dục ĐH (CSGDĐH) tiến tới tự chủ, tuy nhiên trong thời gian qua, bước đầu tổ chức thực hiện tự chủ, hiện trạng cho thấy vẫn còn các bất cập của hệ thống và từ bản thân các CSGDĐH:
Sau 3 năm thực hiện thí điểm tự chủ ĐH, các CSGDĐH đã đạt được một số thành kết quả nhất định, 23 trường được thực hiện thí điểm tự chủ. Kết quả tự chủ bước đầu đã sắp xếp lại bộ máy, thành lập các hội đồng trường, ban hành rất nhiều quy định nội bộ.
GS Hà Thanh Toàn
Các CSGDĐH đã quan tâm đến quy mô, chất lượng đào tạo, đồng thời đẩy hoạt động nghiên cứu khoa học và phần lớn các trường đã được tổ chức kiểm định. Đặc biệt, hoạt động tự chủ tài chính cũng giúp cho các trường có nguồn lực đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, nâng cao chất lượng đào tạo, thúc đẩy nghiên cứu khoa học và nâng cao thu nhập cho đội ngũ.
Tuy nhiên, bên cạnh đó, GS Hà Thanh Toàn cho rằng vẫn còn một số bất cập. Đó là hệ thống văn bản pháp lý chưa hoàn chỉnh, chưa đồng bộ, chưa phù hợp từ các cấp quản lý. Còn nhiều bộ luật, quy định không phù hợp, chưa được chỉnh sửa, bổ sung kịp thời đã dẫn đến hạn chế trong đổi mới ở các CSGDĐH đối với việc thực hiện chủ trương tự chủ.
Các cơ quan chủ quản can thiệp quá sâu vào các hoạt động và quyền tự chủ hoạt động của các CSGDĐH. Cơ chế quản lý theo kiểu “xin cho” từ các cơ quan quản lý nhà nước vẫn còn, CSGDĐH vẫn bị xem như một đơn vị hành chính nhất là trong công tác tài chính, kế hoạch, đầu tư, thanh tra và kiểm toán …
Video đang HOT
Thực tế, các quy định hiện hành còn nhiều ràng buộc nên rất khó cho các CSGDĐH bứt phá và thực hiện việc tự chủ, như là các hoạt động thanh tra, kiểm tra, kiểm toán đã và đang làm triệt tiêu động lực đổi mới hoạt động hướng tới tự chủ và sáng tạo, không phù hợp cơ chế đổi mới quản lý tài chính công hiện nay.
Các quy định về quản lý tài chính, Nghị quyết số 77/NQ-CP của Chính phủ về thí điểm đổi mới cơ chế hoạt động đối với các CSGDĐH công lập giai đoạn 2014 – 2017 là cơ sở để các CSGDĐH xây dựng được cơ chế quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tài chính, khuyến khích các CSGDĐH công lập được quyền tự chủ và tự chịu trách nhiệm trong việc lập kế hoạch phát triển trường và chủ động trong tổ chức các hoạt động như đào tạo, khoa học và công nghệ, hợp tác quốc tế, kế hoạch tài chính, tổ chức và nhân sự…
Cần giải pháp đồng bộ
Một số giải pháp thực hiện tự chủ tài chính được GS Hà Thanh Toàn đưa ra. Trong đó có việc đảm bảo và hoàn thiện cơ chế tự chủ cho các CSGDĐH; tổ chức bộ máy, nhân sự theo hướng tinh gọn, hiệu quả; xây dựng các chương trình đào tạo đáp ứng nhu cầu người học và xã hội; đẩy mạnh hoạt động khoa học công nghệ; tăng cường hợp tác quốc tế; quản lý và khai thác hiệu quả cơ sở vật chất và linh hoạt trong hoạt động tài chính.
Ảnh minh họa
GS Hà Thanh Toàn cho rằng, điều quan trọng là các CSGDĐH phải đổi mới đảm bảo cơ cấu nguồn thu ổn định và phát triển đáp ứng yêu cầu triển khai các hoạt động của CSGDĐH. Song song với đổi mới cơ chế phân giao kinh phí, khoán kinh phí, giám sát và kiểm tra thực hành tiết kiệm trong mua sắm, chi thường xuyên… Tìm kiếm, mở rộng và khai thác những nguồn thu tiềm năng khác trong tự chủ.
Riêng về học phí, cần được xác định theo nguyên tắc tính đủ chi phí đào tạo và có tích lũy hợp lý và tối thiểu bằng mức chi phí đào tạo trung bình tính cho một sinh viên hệ chính quy dựa trên cơ sở những điều kiện cần thiết để đảm bảo về chi thường xuyên, có hỗ trợ một phần chi đầu tư phát triển cơ sở vật chất và nâng cao chất lượng đào tạo trong thời gian tới, bao gồm cả việc thực hiện trách nhiệm xã hội và đối với người học cũng như giảm dần nguồn kinh phí ngân sách Nhà nước cấp trong đào tạo.
Theo giáo dục và thời đại
Sẵn sàng đón nhận chính sách tự chủ đại học
Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đại học được Quốc hội thông qua và sẽ có hiệu lực từ ngày 1/7/2019. Luật được Quốc hội thông qua đáp ứng mong mỏi của các trường đại học, trong đó có chính sách về tự chủ. Hiện, các trường cũng đã chuẩn bị tâm thế sẵn sàng đón nhận về chính sách tự chủ ngay sau khi Luật này có hiệu lực thi hành.
Các trường phải phát huy sự năng động trong môi trường tự chủ đại học
Tự chủ: Con đường phát triển đại học
Là một trong những trường của địa phương, Trường Đại học An Giang cũng sẽ là đối tượng chịu tác động của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đại học. Theo PGS.TS Võ Văn Thắng - Hiệu trưởng nhà trường, hiện trường đã có tâm thế sẵn sàng để đón nhận tinh thần tự chủ. PGS nhận định, trong tương lai tự chủ là con đường phát triển, chỉ có tự chủ mới đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục và đáp ứng cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.
Theo Luật, các trường sẽ được tự chủ về tổ chức, nhân sự; tự chủ học thuật; tự chủ về tài chính. Riêng về tự chủ tài chính không có nghĩa là Nhà nước sẽ "bỏ rơi" không cấp kinh phí cho các trường. Cơ chế cấp kinh phí từ "bao cấp" sang phương thức "đặt hàng" là hướng đi đúng và mở, không phân biệt công - tư, tạo sự cạnh tranh lành mạnh giữa các trường.
Tuy nhiên, theo PGS.TS Võ Văn Thắng, chủ trương thì tốt, vấn đề còn lại là áp dụng triển khai vào thực tiễn, làm sao phải thực sự minh bạch, công tâm, không có tiêu cực; lúc đó chính sách mới thực sự có sức sống và phát huy được tác dụng. Qua đó mới kích thích được các trường phát triển.
"Vì thế Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đại học sẽ giúp cho các cơ sở giáo dục đại học phát huy quyền tự chủ của mình. Theo đó, các trường sẽ được liên doanh, liên kết, được cho thuê tài sản đất đai và khai thác đúng mục đích, nhằm phục vụ cho chiến lược phát triển của nhà trường."
GS.TS Nguyễn Thị Lan
Cho rằng, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đại học được Quốc hội thông qua sẽ tháo gỡ được nhiều khó khăn vướng mắc trong tự chủ đại học, GS.TS Nguyễn Thị Lan - Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam nhận định: Cơ chế phân bổ ngân sách của Nhà nước theo phương thức "đặt hàng" rất là cần thiết và phù hợp với thực tiễn khách quan. Tự chủ phải song song với đặt hàng các nhiệm vụ đào tạo, nghiên cứu khoa học. Đồng thời cần có các chương trình nghiên cứu cho sinh viên, cho cán bộ, giảng viên.
Trên cơ sở đó, GS.TS Nguyễn Thị Lan cho rằng, quy định trong Luật về việc thí điểm đặt hàng đào tạo và nghiên cứu khoa học là phù hợp. Qua đó, tạo động lực cho các trường đại học tự chủ phát triển. Đồng thời kích thích cạnh tranh lành mạnh giữa các trường đại học với nhau.
Ảnh minh hoạ
Lấy ví dụ từ thực tiễn trường mình, GS.TS Nguyễn Thị Lan cho biết, Học viện Nông nghiệp Việt Nam là một trong những đơn vị được giao thí điểm tự chủ. Mặc dù vẫn còn nhiều khó khăn về chính sách, cơ chế trong quá trình thực hiện tự chủ, song cũng phải thừa nhận rằng, từ cơ chế này mà trong thời gian qua, nhà trường đã thực hiện được rất nhiều đổi mới trong đào tạo và nghiên cứu khoa học.
Theo GS.TS Nguyễn Thị Lan, một trong những điểm mới của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đại học đó là giao các quyền tự chủ cho các trường đại học và giao vốn, tài sản cho các trường. Theo đó các trường được khai thác sử dụng đất đai.
Tự chủ, các trường sẽ năng động hơn
Còn theo PGS.TS Đặng Quang Việt - Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học (Bộ GD&ĐT), các trường đều sẵn sàng tiếp nhận tinh thần tự chủ. Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đại học sẽ giải quyết các "điểm nghẽn" về tự chủ đại học. Vì thế chính sách về tự chủ đại học được quy định trong Luật sẽ tạo điều kiện và động lực để các trường nâng cao chất lượng đào tạo.
Cũng theo PGS. TS Đặng Quang Việt, tự chủ không có nghĩa là để các trường "tự bơi" và sẽ không có trường nào bị bỏ rơi. Tuy nhiên, cách thức phân bổ ngân sách sẽ khác, Nhà nước sẽ không "bao cấp" mà chuyển sang cơ chế đặt hàng. Khi đó các trường (không phân biệt trường công hay trường tư), sẽ phải cạnh tranh nhau lành mạnh với nhau. Tức là, nếu các trường ngoài công lập đủ điều kiện vẫn được Nhà nước đặt hàng và đầu tư kinh phí như các trường công lập. Do đó để nhận được những "đơn đặt hàng" của Nhà nước, không còn cách nào khác là các trường phải chủ động xây dựng thương hiệu của mình thông qua chất lượng đào tạo.
Đồng quan điểm, TS Phạm Tất Thắng - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội cho rằng, tự chủ ở đây không phải là các trường tự lo hoàn toàn về kinh phí. Tới đây sẽ đổi mới cơ chế, phương thức phân bổ ngân sách của Nhà nước cho các trường.
Giáo dục là lĩnh vực đặc thù, nên việc đầu tư của Nhà nước vẫn là quan trọng. Tuy nhiên, đầu tư của Nhà nước sẽ theo phương thức "đặt hàng", giao nhiệm vụ cho các trường đại học. Thực hiện cơ chế này đòi hỏi các trường phải năng động hơn, có chiến lược phát triển rõ ràng và cạnh tranh bình đẳng trên cơ sở dựa vào năng lực và uy tín thương hiệu của mình.
Mới đây, khi phát biểu tại buổi tọa đàm "Tự chủ đại học - nhìn từ chính sách pháp luật" do Báo Đại biểu nhân dân tổ chức, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Văn Phúc trao đổi: Trong quá trình tự chủ, các cơ sở giáo dục đại học được cạnh tranh với nhau để phát triển, nhưng vẫn phải bảo đảm lợi ích của người học. Nhà nước sẽ tăng cường vai trò kiểm, thanh tra và hậu kiểm để các cơ sở giáo dục đại học nâng cao tinh thần trách nhiệm giải trình với xã hội. Qua đó giúp nhà trường phát triển đúng định hướng và mục tiêu đề ra.
Minh Phong
Theo giaoducthoidai
47 thí sinh đầu tiên trúng tuyển Y đa khoa của ĐH Y Hà Nội Đại học Y Hà Nội vừa công bố 86 thí sinh trúng tuyển đại học hệ chính quy năm 2019 diện tuyển thẳng, trong đó có 47 thí sinh ngành Y đa khoa. Hiệu trưởng Đại học Y Hà Nội vừa công bố quyết định công nhận 86 thí sinh trúng tuyển hệ đại học chính quy năm 2019 theo diện tuyển thẳng...