Giải pháp nào để hạn chế oan sai trong tố tụng hình sự?

Mai Hoàng Minh09:38 20/06/2015

Trước thực trạng liên tiếp xảy ra những vụ án oan sai. Để không ai bị rơi vào tình cảnh này, luật pháp cần có sự điều chỉnh.

Vấn đề bức cung, nhục hình, oan sai đang làm nóng nghị trường kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XIII. Thậm chí, người đứng đầu ngành kiểm sát, ông Nguyễn Hòa Bình – Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao đã gửi lời xin lỗi tới những người bị oan và gia đình những người bị oan.

Các vị khách mời trong phòng thu của Đài TNVN

Diễn biến từ nghị trường Quốc hội đã cho thấy, oan sai trong tố tụng hình sự đang là vấn đề nóng được dư luận cả nước quan tâm. Theo đó, rất nhiều người đã đặt ra câu hỏi, vì sao thời gian gần đây liên tiếp xảy ra những vụ án oan, sai? Và để không ai bị rơi vào tình cảnh này, luật pháp cần phải có những điều chỉnh gì?

Đây là chủ đề bàn luận giữa BTV Bá Duy và hai vị khách mời: Ông Đinh Thế Hưng, Trưởng phòng Tư pháp Hình sự, Viện Nhà nước và Pháp luật (Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam) và Luật sư Vi Văn Diện – Giám đốc Công ty Luật Thiên Minh. Chương trình được phát sóng trên Hệ Văn hóa – Đời sống – Khoa giáo VOV2 của Đài TVVN./.

Bá Duy

Theo_VOV

Video đang HOT

Ghi âm, ghi hình khi hỏi cung sẽ hạn chế án oan kiểu Nguyễn Thanh Chấn

Ghi âm, khi hình khi lấy lời khai sẽ hạn chế được các vụ án oan gây chấn động như vụ án oan Nguyễn Thanh Chấn, vụ bắt oan 7 thanh niên ở Sóc Trăng...

Ghi âm, ghi hình khi hỏi cung sẽ hạn chế án oan

Ghi âm, ghi hình khi hỏi cung bị can, bị cáo là một trong những nội dung đang có nhiều tranh luận khi Dự thảo Bộ luật Tố tụng Hình sự (sửa đổi) được đưa ra lấy ý kiến nhân dân. Nhiều ý kiến đồng tình với quy định này vì cho rằng, như thế sẽ bảo đảm tốt hơn quyền con người, quyền công dân, hạn chế tối đa các trường hợp bức cung, nhục hình.

Lấy ví dụ về các vụ án oan gây chấn động cả nước trong nhiều năm qua, như vụ án oan Nguyễn Thanh Chấn ở Bắc Giang, cán bộ dùng nhục hình trong vụ bắt oan 7 thanh niên ở Sóc Trăng, vụ án "Vườn điều".... luật sư Lê Luân, đoàn Luật sư Hà Nội cho rằng, việc ghi âm, ghi hình trong các cuộc hỏi cung chính là một biện pháp nhằm đảm bảo sự minh bạch, công khai; đồng thời tránh tình trạng bức cung, nhục hình. Tình trạng này đã diễn ra do cơ chế khép kín trong suốt thời gian qua, tạo ra những hệ quả khủng khiếp như đã thấy rõ qua các vụ án oan chấn động cả nước.

"Ở các nước trên thế giới, họ đã áp dụng quy định này từ rất lâu, giống như quy định trọng Công ước Liên hiệp quốc về quyền con người, Công ước về chống tra tấn"- Luật sư Luân nói.

Ông Nguyễn Thanh Chấn và vợ (Ảnh: Việt Đức)

Luật sư Luân cho rằng, áp dụng quy định buộc ghi âm, ghi hình khi hỏi cung bị can, bị cáo cũng cần có việc giám sát hoạt động này thông qua hệ thống camera để tránh hiện tượng người tiến hành tố tụng trong phòng kín dùng các hành vi bạo lực để ép cung, dùng nhục hình để có lời khai, hoặc hành vi dụ cung, mớm cung để có được lời khai của bị can, bị cáo.

Không ai có quyền bắt người bị bắt, bị can, bị cáo phải nhận tội

Điều 48, Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2003 có các quy định về quyền của người bị tạm giữ. Khoản 2 Điều 48 quy định rõ, người bị tạm giữ có quyền: Được biết lý do mình bị tạm giữ; Được giải thích về quyền và nghĩa vụ; Trình bày lời khai; Tự bào chữa hoặc nhờ người khác bào chữa; Đưa ra tài liệu, đồ vật, yêu cầu; Khiếu nại về việc tạm giữ, quyết định, hành vi tố tụng của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng....

Luật sư Lê Luân

Liên quan đến quyền của người bị tạm giữ, Điều 49, Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2003 cũng quy định, bị can có quyền được biết mình bị khởi tố về tội gì; Được giải thích về quyền và nghĩa vụ; Trình bày lời khai; Đưa ra tài liệu, đồ vật, yêu cầu; Đề nghị thay đổi người tiến hành tố tụng, người giám định, người phiên dịch theo quy định của Bộ luật này; Tự bào chữa hoặc nhờ người khác bào chữa; Được nhận quyết định khởi tố; quyết định áp dụng, thay đổi hoặc hủy bỏ biện pháp ngăn chặn; bản kết luận điều tra; quyết định đình chỉ, tạm đình chỉ điều tra; quyết định đình chỉ, tạm đình chỉ vụ án; bản cáo trạng, quyết định truy tố; các quyết định tố tụng khác theo quy định của Bộ luật này; Khiếu nại quyết định, hành vi tố tụng của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng.

Như vậy, trong Bộ Luật Tố tụng hình sự hiện hành, chưa có quy định nào cho phép người bị tạm giữ, bị can được quyền im lặng để chờ người bào chữa. Vì vậy, trong dự thảo Bộ Luật Tố tụng hình sự (sửa đổi) có bổ sung quy định người bị tạm giữ, bị can có quyền không buộc phải đưa ra chứng cứ chống lại mình và quyền đọc hồ sơ của bị can, bị cáo.

Bình luận về "quyền im lặng" trong dự thảo Bộ Luật Tố tụng hình sự (sửa đổi), luật sư Lê Luân cho rằng, ý nghĩa của quyền im lặng là không một ai có quyền bắt người bị bắt, bị can, bị cáo phải nhận tội. Cơ quan điều tra có nghĩa vụ phải chứng minh người bị bắt, bị can, bị cáo phạm tội bằng những chứng cứ khách quan, xác thực, hợp pháp và nó chỉ có giá trị khi có bản án của tòa án kết tội họ có hiệu lực.

Theo luật sư Lê Luân, trong một hoàn cảnh mà một người bị cơ quan tố tụng bắt và đưa họ vào tình trạng là nghi can, nghi phạm thì đương nhiên không thể để họ có thể đang hoảng loạn, thiếu hiểu biết luật pháp mà sẽ "hợp tác" nhận tội hoặc đưa ra những lời khai chống lại mình.

"Sử dụng quyền im lặng là để đảm bảo tránh bị các cơ quan tố tụng dùng các biện pháp kỹ thuật cũng như bạo lực nhằm dụ cung, mớm cung, ép cung, nhục hình để có được và sử dụng các lời khai như là một chứng cứ hữu hiệu nhằm phá án nhanh chóng' - luật sư Lê Luân nhấn mạnh.

Mở rộng hơn người bào chữa trong quá trình lấy lời khai

Vì thế, theo luật sư Lê Luân, để việc người bị bắt, bị can, bị cáo được sử dụng quyền im lặng cũng là để buộc các cơ quan tiến hành tố tụng phải thực hiện mọi biện pháp nghiệp vụ, trình độ, khoa học kỹ thuật, nhân chứng, vật chứng, tài liệu khách quan khác để có thể chứng minh một cách đầy đủ, toàn diện và tìm ra hung thủ thực sự, không phạm sai lầm tiếp theo là bỏ lọt tội phạm mà cáo buộc oan người vô tội.

Luật sư Luân cũng cho rằng, sử dụng quyền im lặng là để một người khi bị bắt sẽ tự bảo vệ mình trước áp lực từ và bởi một lực lượng nhiều quyền, nhân sự hùng hậu và nắm rõ pháp luật cũng như được sử dụng các công cụ hợp pháp khác trong khi anh ta không có gì ngoài quyền được bảo đảm rằng mình không có tội và cần được tôn trọng theo đúng nguyên tắc suy đoán vô tội trong Tố tụng hình sự.

Sử dụng quyền im lặng và gắn với sự hiện diện của luật sư là để có một cơ chế giám sát, kiểm soát những hành vi luôn có xu hướng lạm quyền trong khi thi hành công vụ. "Đây cũng là cơ chế để đảm bảo sự minh bạch, đảm bảo sự cân bằng trong việc khi có một bên cáo buộc thì cũng sẽ có một thiết chế hữu hiệu và hiểu rõ luật pháp gỡ tội, để từ đó sự truy tố của cơ quan tố tụng là trên cơ sở: không còn nghi ngờ gì nữa"- luật sư Luân nhấn mạnh.

Theo Luật sư Lê Luân, sử dụng quyền im lặng và có thể kèm theo cơ chế "mặc cả thú tội" để ngăn chặn những hậu quả xấu có thể xảy ra nếu một kẻ tình nghi rõ ràng là đang thực hiện tội phạm nhưng không khai báo và để mặc thách thức nguy cơ xảy ra. "Vì thế, quy định về quyền in lặng trọng Bộ luật Tố tụng hình sự là để bảo đảm tốt hơn quyền con người, quyền công dân, hạn chế tối đa các trường hợp bức cung, nhục hình, tạo điều kiện để bị can, bị cáo thực hiện quyền tự bào chữa đã được Hiến định"./.

Minh Hòa

Theo_VOV

Cần minh oan cho người đã chết Sau khi chị Trần Thị Hải Yến tự tử trong nhà tạm giam, không ít lãnh đạo tỉnh Phú Yên cho rằng chị bị oan nhưng đến nay chưa có cơ quan nào kết luận, minh oan cho chị Phát biểu tại Quốc hội về tình hình oan, sai trong tố tụng hình sự ngày 5.6, đại biểu Nguyễn Thị Khá nói: "Cần...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Khởi tố TikToker Nam 'Birthday'02:13

3 người đánh shipper ở Đà Nẵng tử vong bị khởi tố tội 'cố ý gây thương tích'03:01

Thấy gì từ câu nói "Mày có biết tao là ai không?"01:00

Công an mời nam thanh niên đánh nhân viên cây xăng làm việc01:10

Triệt phá đường dây lớn tàng trữ, mua bán vũ khí quân dụng01:54

Hé lộ về doanh nghiệp của doanh nhân đi Mercedes rút kiếm dọa phụ nữ09:35

Lái xe tải đi ngược chiều bị người dân quay clip, tài xế bị phạt 19 triệu đồng01:13

Vụ Trương Mỹ Lan: Cục Thi hành án dân sự thông tin về tổ chức thi hành án10:31

Bắt khẩn cấp đối tượng say xỉn chống người thi hành công vụ00:41

Campuchia giải cứu một công dân Mỹ bị bắt cóc ở Thái Lan09:24

Rộ tin Ấn Độ sắp bán gói tên lửa BrahMos 450 triệu USD cho Indonesia01:30

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Bắt giữ 7 đối tượng cưỡng đoạt tài sản dưới hình thức bảo kê bán đào Tết

11:26:57 27/01/2025

Mỗi ngày các nhóm đối tượng thu được khoảng 500 - 1.000 trường hợp (tính trên đầu gốc đào). Tổng số tiền bọn chúng thu được khoảng 2 tỷ đồng.

Phát hiện cơ sở sang chiết khí N2O

11:20:57 27/01/2025

Quá trình kiểm tra, lực lượng chức năng thu giữ 45 bình khí (nghi là khí cười N2O), 65 bình không chứa khí và các đồ vật để sang chiết khí.

Tạm giữ 2 đối tượng đốt pháo giữa đường

10:35:05 27/01/2025

Sau khi ăn nhậu, Tuấn và Định mang 2 giàn pháo đặt tại lòng đường để đốt, gây mất an ninh trật tự tại tổ dân phố Dinh Hương, thị trấn Thắng, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang.

Vụ cô gái bán hàng online bị bắt cóc: Đòi 150 triệu đồng tiền chuộc

09:07:54 27/01/2025

Liên quan đến vụ cô gái bán hàng online bị bắt cóc ở cồn Chim, cơ quan công an đã tạm giữ hình sự 7 nghi phạm bắt cóc người để đòi 150 triệu đồng tiền chuộc.

Cho thuê xe ngày tết bị 'phạt nguội', chủ xe phải làm sao?

07:36:00 27/01/2025

Sau khi khách trả xe thì mới phát hiện bị phạt nguội đèn đỏ với mức phạt cao nhất đến 20 triệu đồng, chủ xe phải làm gì?

Mạo danh lãnh đạo Công an tỉnh Hậu Giang lừa đảo gần 1 tỉ đồng

07:33:28 27/01/2025

Ngày 26.1, tin từ Công an tỉnh Hậu Giang cho biết, cơ quan CSĐT Công an tỉnh này vừa ra quyết định tạm giữ hình sự Trần Thị Kim Thùy (34 tuổi, ở Hậu Giang) để điều tra về hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Gia Lai: Bắt tạm giam hai vợ chồng chiếm giữ tài sản, giữ người trái phép

07:14:06 27/01/2025

Ngày 26.1, cơ quan chức năng TP.Pleiku (Gia Lai) cho biết đã bắt tạm giam bà T.T.T. cùng chồng để điều tra về vụ việc ngang nhiên chiếm giữ tài sản người khác và giữ người trái pháp luật.

Công an Gia Lai khởi tố, bắt tạm giam 29 bị can cưỡng đoạt tài sản

07:09:28 27/01/2025

Ngày 26.1, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Gia Lai cho biết vừa tống đạt quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can, bắt tạm giam Nguyễn Văn Bình (37 tuổi, ở Q.12, TP.HCM) và Hoàng Quốc Việt (42 tuổi, ở P.Long Thạnh Mỹ, TP.Thủ Đức)

Phá chuyên án trộm đêm cận Tết, tóm hai anh em ruột

07:07:45 27/01/2025

Ngày 25/1, Phòng Cảnh sát hình sự Công an Tây Ninh đã bắt giữ Nguyễn Thành Nhơn (SN 1988, ngụ huyện Tân Châu) để điều tra mở rộng về hành vi trộm cắp tài sản.

Triệt phá nhóm đạo chích chuyên nhằm vào nơi thờ tự

07:05:40 27/01/2025

Nhóm của Trang đã thực hiện 6 vụ trộm cắp tài sản tại các đình, chùa trên địa bàn tỉnh Hà Nam và huyện Phú Xuyên, TP Hà Nội.

Công an TP.HCM khuyến cáo khi sử dụng pháo hoa dịp lễ, tết

06:41:41 27/01/2025

Theo công an, mỗi dịp tết đến, xuân về, pháo hoa đã trở thành một phần không thể thiếu trong các sự kiện lễ hội, mang lại không khí tưng bừng, vui tươi.

Giấu 12.000 viên ma túy vào thắt lưng vẫn không thoát

06:31:20 27/01/2025

Tiếp tục ra quân dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, Công an H.Đakrông (Quảng Trị) phát hiện nghi phạm giấu 12.000 viên ma túy trong thắt lưng.

Có thể bạn quan tâm

Đi chợ hoa Rawa Belong 24h ở Jakarta

Thế giới

17:45:53 27/01/2025

Chợ được chia thành ba khu vực, trong đó khu A và B chủ yếu là những người bán hoa tươi. Khu C dành cho việc buôn bán các thiết bị trang trí đám cưới, tang lễ và nhiều loại cây cảnh, hoa giả hoặc đồ trang trí sân vườn.

Không thể nhận ra Hạt Dẻ chỉ vì 1 thay đổi

Netizen

17:30:52 27/01/2025

Cùng với chị gái - Lọ Lem (Mai Thảo Linh, sinh năm 2006), Hạt Dẻ (Mai Thảo Ngọc, sinh năm 2008) cũng nhận về nhiều sự quan tâm từ cư dân mạng. Cô bạn được nhận xét là có nét đẹp cá tính, năng động.