Giải mã về nguồn thu tài chính của Hamas
Thuế, tiền điện tử, tiền quyên góp và thậm chí cả tiền từ Israel được cho là đã giúp Hamas duy trì hoạt động.
Các tay súng người Palestine thuộc Lữ đoàn Ezz-Al Din Al-Qassam, cánh vũ trang của phong trào Hamas. Ảnh: AFP
Theo tờ The National (UAE) mới đây, Israel và các nước phương Tây đang nỗ lực phong tỏa mạng lưới tài chính quốc tế của Hamas kể từ ngày 7/10 năm ngoái, với hy vọng ngăn chặn khả năng tiến hành các cuộc tấn công tiếp theo của nhóm này.
Là một tổ chức bị Mỹ và EU liệt vào danh sách “khủng bố”, Hamas bị loại khỏi việc nhận viện trợ chính thức mà Mỹ và EU cung cấp cho Tổ chức Giải phóng Palestine (PLO) ở Bờ Tây bị chiếm đóng.
Trước khi tiếp quản Dải Gaza vào năm 2007, Hamas chủ yếu dựa vào nguồn tài trợ từ Iran, các nhà tài trợ nhà nước khác bao gồm Syria và Sudan, cũng như các tổ chức từ thiện bao gồm các chiến dịch gây quỹ cộng đồng, với một phần tiền được gửi bằng tiền điện tử.
Sau khi kiểm soát Gaza, Hamas xây dựng nguồn thu bằng cách đánh thuế đối với các mặt hàng được vận chuyển qua mạng lưới đường hầm rộng khắp, bỏ qua cửa khẩu chính thức ở biên giới Ai Cập với Gaza.
Nhóm trên cũng áp đặt thuế đối với dân thường và các công ty ngoài việc thu phí đăng ký phương tiện, giấy phép, điện, nước và giấy khai sinh. Theo các chuyên gia, Hamas thu được khoảng từ 350 triệu đến 630 triệu USD mỗi năm thông qua việc đánh thuế, kiểm soát biên giới và các công cụ khác liên quan đến việc kiểm soát dải đất trên.
Jessica Davis, Chủ tịch tổ chức “Insight Threat Intelligence” của Canada, cho biết trong một báo cáo về nguồn tài chính của Hamas, thuế chiếm phần lớn nhất trong nguồn thu của lực lượng này.
Tiếp theo là các khoản quyên góp từ Qatar, trị giá 180 triệu USD, Iran (100 triệu USD) và các khoản đầu tư (20 triệu USD). Kể từ khi thành lập vào năm 1987, Hamas là một trong những lực lượng nhận tài trợ lớn từ Iran, với việc Tehran hỗ trợ tài chính, vũ khí và huấn luyện.
Video đang HOT
Các chuyên gia cho biết sự hỗ trợ của Iran dao động từ 70 triệu USD đến 120 triệu USD hàng năm. Bà Davis nêu rõ: “Iran cung cấp những khoản tiền này thông qua Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran và những khoản tiền này có thể được cung cấp trực tiếp cho cánh vũ trang của Hamas, Lữ đoàn Ezzedine Al Qassam”.
Thổ Nhĩ Kỳ cũng là một nước ủng hộ mạnh mẽ khác của Hamas và không coi đây là một nhóm khủng bố. Brian Nelson, Thứ trưởng Bộ Tài chính Mỹ phụ trách vấn đề khủng bố và tình báo tài chính, cho biết vào tháng 11 năm ngoái rằng Ankara từ lâu đã đóng một “vai trò nổi bật” trong việc cho phép Hamas tiếp cận các quỹ.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã bác bỏ áp lực ngày càng tăng của Mỹ nhằm cắt đứt mối quan hệ lịch sử của Ankara với Hamas sau vụ tấn công ngày 7/10/2023 vào Israel.
Đối với Qatar, nước này bắt đầu thực hiện hỗ trợ hàng tháng từ năm 2018 cho Dải Gaza, cung cấp hàng triệu USD – với sự chấp thuận của Israel – để trả lương cho nhân viên, cung cấp viện trợ nhân đạo và điều hành các dịch vụ xã hội ở Gaza.
Các khoản hỗ trợ bắt đầu sau khi Chính quyền Palestine ở Bờ Tây quyết định cắt giảm lương của nhân viên chính phủ ở Gaza vào năm 2017.
Trong bài phát biểu tại Đại học Valladolid ở Tây Ban Nha gần đây, nhà ngoại giao hàng đầu của EU Josep Borell cho biết Israel đã tài trợ cho việc thành lập Hamas trong nỗ lực làm suy yếu Chính quyền Palestine. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã bác bỏ cáo buộc rằng Chính phủ nước này đã có nhiều năm hỗ trợ Hamas ở Gaza.
Các chuyên gia nói với tờ The National rằng Qatar đã cho phép chuyển hàng triệu đô la Mỹ cho các tổ chức từ thiện có liên kết với Hamas.
Người dân Palestine phải rời bỏ nhà cửa theo lệnh của Israel tại thành phố Khan Younis, miền Nam Dải Gaza ngày 26/1/2024. Ảnh: THX/TTXVN
Hamas đầu tư tiền như thế nào?
Hamas đa dạng hóa quỹ của mình bằng cách đầu tư vào các dự án kinh doanh, một chiến lược giúp che giấu nguồn gốc và nơi lưu trữ tài chính.
Theo các chuyên gia, danh mục đầu tư của Hamas bao gồm khoảng 40 công ty, chủ yếu trong lĩnh vực xây dựng và bất động sản ở các quốc gia trong đó có Thổ Nhĩ Kỳ, Qatar, Algeria và Sudan.
Bộ Tài chính Mỹ cho biết, văn phòng đầu tư Hamas có trụ sở tại Thổ Nhĩ Kỳ, nơi nắm giữ tài sản trị giá hơn 500 triệu USD, giám sát việc quản lý danh mục đầu tư hàng ngày.
Hamas cũng dựa vào nhiều trung gian để thực hiện các hoạt động tài chính một cách bí mật cho nhóm và hệ thống tài chính phi chính thức của tổ chức này, như các sàn đổi tiền, được sử dụng để chuyển tiền.
Tiền điện tử cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc chuyển tiền của Hamas. Matthew Levitt, Giám đốc Chương trình Reinhard về Chống khủng bố và Tình báo tại Viện Washington, cho biết: “Hamas sử dụng tiền điện tử phần lớn không phải để tạo ra tiền mà chủ yếu là phương tiện chuyển tiền cho các chiến dịch gây quỹ cộng đồng”.
Chuyên gia Davis cũng nhận xét: “Số tiền được chuyển có thể rất lớn, với một số ước tính cho biết Hamas đã nhận được 41 triệu USD trong khoảng thời gian từ tháng 8/2021 đến tháng 6/2023, thường thông qua các khoản quyên góp”.
EU tiết lộ bất ngờ về mối quan hệ giữa Israel và Hamas
Nhà ngoại giao hàng đầu của EU đưa ra tuyên bố bất ngờ ngay trước khi Ngoại trưởng Israel đến Brussels vào đầu tuần tới.
Người đứng đầu chính sách đối ngoại của EU Josep Borrell. Ảnh: AFP
Theo tờ Politico (Mỹ), Đại diện cấp cao về chính sách đối ngoại và an ninh EU Josep Borrell ngày 19/1 đã công khai cáo buộc Israel đã tài trợ cho lực lượng Hamas ở Dải Gaza.
Báo El País của Tây Ban Nha dẫn lời ông Borrell cho biết: "Hamas được Chính phủ Israel tài trợ nhằm làm suy yếu Chính quyền Palestine. Nhưng nếu chúng ta không can thiệp mạnh mẽ, vòng xoáy hận thù và bạo lực sẽ tiếp tục từ thế hệ này sang thế hệ khác, từ thương vong này đến thương vong khác".
Trong bài phát biểu tại Đại học Valladolid ở miền Trung Tây Ban Nha, ông Borrell nhấn mạnh rằng việc thành lập một nhà nước Palestine là cần thiết để giải quyết cuộc xung đột đang diễn ra.
"Chúng tôi tin rằng giải pháp hai nhà nước phải được áp đặt từ bên ngoài để mang lại hòa bình. Mặc dù, tôi nhấn mạnh, Israel đang tái khẳng định việc từ chối (giải pháp này) và để ngăn chặn điều đó, họ đã đi xa đến mức tự thành lập Hamas", ông Borrell được dẫn lời nêu rõ.
Chính phủ Israel đã phản bác mạnh mẽ những chỉ trích của ông Borrell. Ophir Falk, cố vấn chính sách đối ngoại hàng đầu của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu nói: "Ông Borrell đã sai. Thay vì tìm cách củng cố Hamas, như người đứng đầu chính sách đối ngoại EU tiết lộ, Thủ tướng Netanyahu đã tấn công mạnh vào Hamas trong ba hoạt động quân sự quy mô lớn; vào năm 2012, 2014 và 2021. Sau vụ tấn công của Hamas ngày 7/10 năm ngoái, nội các chiến tranh của ông Netanyahu đã chỉ đạo quân đội Israel tiêu diệt Hamas".
Bình luận của ông Borrell được đưa ra chỉ vài ngày trước khi các bộ trưởng ngoại giao EU dự kiến tổ chức một số cuộc họp với những người đồng cấp từ Israel, Chính quyền Palestine và các nước Arab quan trọng tại Brussels. Các bộ trưởng sẽ thảo luận vào ngày 22/1 về cuộc xung đột Israel-Hamas ở Gaza, nơi quân đội Israel đã thực hiện chiến dịch ném bom và tấn công trên bộ không ngừng nghỉ trong nhiều tháng, cũng như triển vọng cho một giải pháp hòa bình trong tương lai.
Đồng thời, EU đang chuẩn bị công bố các biện pháp trừng phạt mới đối với Hamas nhằm ngăn chặn các nguồn tài chính của lực lượng này, ba nhà ngoại giao EU nói với Politico.
Hôm 18/1, Nghị viện châu Âu đã thông qua một nghị quyết kêu gọi ngừng bắn vĩnh viễn ở Dải Gaza - với điều kiện Hamas phải bị giải tán và tất cả các con tin được thả. Nghị quyết này được đưa ra chỉ vài ngày sau khi Thủ tướng Netanyahu bác bỏ ý tưởng về một nhà nước Palestine độc lập, qua đó bác bỏ nỗ lực thành lập một nhà nước Palestine của Mỹ và EU.
Những tuyên bố rằng Chính phủ Israel đã tài trợ cho Hamas, bao gồm cả việc cho phép Qatar tài trợ cho Gaza, đã được đưa ra trước đây bởi phe đối lập Israel cũng như các nhà phân tích và cơ quan truyền thông của Mỹ như tờ New York Times. Các quan chức Israel cho biết đây là một phần trong chính sách mà hầu hết các chính trị gia hàng đầu của Israel đã thực hiện như một cách khả thi để kiểm soát Hamas với giả định cơ bản là nhóm này sẽ kiềm chế lòng nhiệt thành về ý thức hệ của họ và khuyến khích họ tập trung vào việc cai trị.
"Israel đã cho phép cung cấp hàng triệu USD tiền mặt của Qatar vào Gaza thông qua các cửa khẩu của nước này kể từ năm 2018, nhằm duy trì lệnh ngừng bắn mong manh với những người cai trị Dải Gaza", một bài xã luận trên tờ Thời báo Israel (Times of Israel) cáo buộc vào ngày 8/10 năm ngoái, một ngày sau khi Hamas thực hiện các cuộc tấn công và miền Nam Israel.
Thủ tướng Netanyahu đã phủ nhận mạnh mẽ việc đồng ý Qatar tài trợ cho Hamas nhằm chia rẽ người Palestine thành các phe phái chính trị đối lập. Nhưng nhà lãnh đạo Israel cho biết vào năm 2019 tại một hội nghị của đảng Likud: "Bất kỳ ai muốn ngăn cản việc thành lập một nhà nước Palestine cần phải hỗ trợ việc củng cố Hamas".
Sứ mệnh chưa thể hoàn thành Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken vừa có chuyến công du dài ngày với 9 điểm dừng chân gồm Thổ Nhĩ Kỳ, Hy Lạp, Jordan, Qatar, Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE), Saudi Arabia, Israel, Bờ Tây, Ai Cập nhằm tìm cách tháo ngòi nổ căng thẳng ở Trung Đông. Chuyến công du là nỗ lực kéo dài nhiều tháng qua của...