Giải mã bí ẩn đằng sau cồn cát sa mạc lớn nhất thế giới

Diệp Thảo16:29 06/03/2024

Lần đầu tiên, tuổi đời của một trong những loại cồn cát lớn nhất và phức tạp nhất trên Trái Đất đã được tính toán.

Cồn cát dạng sao, hay còn gọi là cồn cát kim tự tháp, được đặt tên theo hình dạng độc nhất vô nhị của chúng và có độ cao lên tới hàng trăm mét. Loại cồn cát này được tìm thấy ở châu Phi, châu Á và Bắc Mỹ, cũng như trên sao hỏa. Tuy nhiên, cho đến nay, các chuyên gia chưa đưa ra câu trả lời chắc chắn về thời gian hình thành của chúng.

Cồn cát Lala Lallia ở Ma Rốc. Ảnh: BBC.

Gần đây, các nhà khoa học đã khám phá ra một cồn cát tên là Lala Lallia ở Ma Rốc có tuổi đời lên tới 13.000 năm. Tên gọi Lala Lallia (dịch theo ngôn ngữ bản địa nghĩa là “điểm thiêng liêng nhất”) nằm trên sa mạc cát Erg Chebb ở phía Đông Nam Ma Rốc, cao khoảng 100 m so với các cồn cát xung quanh và rộng khoảng 700 m. Sau thời gian hình thành ban đầu, nó ngừng phát triển trong khoảng 8.000 năm, rồi tiếp tục mở rộng diện tích trong vài nghìn năm sau đó.

Video đang HOT

Theo các nhà khoa học, cồn cát dạng sao được hình thành khi những cơn gió ngược chiều đổi hướng. Giáo sư Geoff Duller của Đại học Aberystwyth cho biết, xác định niên đại của những cồn cát này giúp các nhà khoa học có thể phát triển nghiên cứu về thời tiết của niên đại đó.

Thông thường, tuổi đời của các sa mạc đều được ghi chép trong lịch sử địa chất của Trái đất, nhưng tuổi đời của các cồn cát sao vẫn vắng bóng cho đến ngày nay. Giáo sư Duller cho rằng điều này có thể là do kích thước của chúng quá lớn nên các chuyên gia không nhận ra rằng họ đang nhìn vào một cồn cát riêng biệt, thay vì một sa mạc rộng lớn.

“Những phát hiện mới về tuổi đời của những cồn cát này có thể sẽ khiến nhiều người kinh ngạc về cách thức hình thành của chúng. Chúng có thể di chuyển với vận tốc khoảng 50cm mỗi năm”, giáo sư Duller cho biết thêm.

Các nhà khoa học đã sử dụng một kỹ thuật gọi là xác định niên đại phát quang để xác định tuổi đời của cồn cát, dựa trên thời điểm các hạt cát được tiếp xúc lần cuối với ánh sáng ban ngày. Cát được chôn dưới lòng đất càng lâu thì càng tiếp xúc nhiều với chất phóng xạ và tích tụ nhiều năng lượng. Khi các hạt cát được phơi dưới ánh đèn đỏ trong phòng thí nghiệm, chúng giải phóng năng lượng ở dạng ánh sáng và các nhà khoa học có thể tính toán tuổi đời của chúng thông qua cường độ ánh sáng này.

Giáo sư Duller mô tả các hạt khoáng chất trong cát là “những cục pin nhỏ”. Giáo sư Duller cho biết: “Trong phòng thí nghiệm, chúng tôi có thể thấy rõ ánh sáng từ những hạt cát này. Ánh sáng càng mạnh thì tuổi đời các hạt trầm tích càng lớn”.

Khám phá bí mật của những cồn cát hình sao trên Trái Đất

Ngày 4/3, các nhà khoa học đã công bố công trình nghiên cứu chuyên sâu đầu tiên về cồn cát hình sao trên sa mạc, trong đó cho thấy cấu trúc bên trong của những đặc điểm địa chất này cũng như quá trình hình thành của chúng.

Cồn cát Lala Lallia cao khoảng 100 m so với các cồn cát xung quanh và rộng khoảng 700 m, chứa hơn 5 triệu tấn cát. Ảnh: Reuteurs

Cồn cát hình sao được xem là một trong số kỳ quan của sa mạc. Đó là những khối cát hình kim tự tháp cao tới 300 m và nhìn từ trên cao xuống chúng giống các ngôi sao.

Nghiên cứu trên tập trung vào một cồn cát sao ở miền Đông Maroc có tên là Lala Lallia, theo ngôn ngữ Berber địa phương có nghĩa là "điểm thiêng liêng cao nhất". Cồn cát này nằm trên sa mạc Sahara ở Erg Chebbi, một khu vực nhiều đụn cát được tạo ra bởi gió sa mạc, cách thị trấn Merzouga khoảng 5 km, gần biên giới với Algeria. Cồn cát Lala Lallia cao khoảng 100 m so với các cồn cát xung quanh và rộng khoảng 700 m, chứa hơn 5 triệu tấn cát.

Các nhà nghiên cứu đã sử dụng radar xuyên đất để quan sát bên trong cồn cát, cùng phương pháp xác định niên đại phát quang để xác định thời gian hình thành Lala Lallia. Xác định niên đại phát quang là phương pháp dựa trên lượng năng lượng mắc kẹt bên trong các hạt cát. Kết quả cho thấy quá trình hình thành cồn cát Lala Lallia kéo dài trong 900 năm, với khoảng 6.400 tấn cát được tích lũy mỗi năm nhờ gió không ngừng thổi qua sa mạc.

Thông qua việc sử dụng radar xuyên đất, các nhà khoa học đã phát hiện cách thức các lớp bên trong cồn cát Lala Lallia được tạo thành theo thời gian thông qua việc tích tụ cát và sự tương đồng giữa các phần cấu trúc bên trong cồn cát này với các cồn cát khác.

Nhà nghiên cứu trầm tích đồng thời là đồng tác giả nghiên cứu Charlie Bristow thuộc Đại học Birkbeck - Đại học London (Anh) cho biết các cồn cát được hình thành ở những khu vực có hình thái gió phức tạp, tức là gió thổi từ các hướng khác nhau. Các nhà nghiên cứu cũng xác định cồn cát Lala Lallia đang di chuyển về phía Tây với tốc độ khoảng 0,5 m mỗi năm.

Cồn cát sao chiếm chưa tới 10% số cồn cát trên các sa mạc trên Trái Đất và là những cồn cát cao nhất, vượt qua các cồn cát khác như cồn cát barchan hình lưỡi liềm và cồn cát tuyến tính. Cồn cát sao cũng được phát hiện trên Sao Hỏa và trên mặt trăng Titan của Sao Thổ.

Những cồn cát sao lớn nhất Trái Đất được tìm thấy ở sa mạc Badain Jaran ở miền Tây Trung Quốc. Ngoài ra, các cồn cát sao còn tồn tại ở nhiều nơi, trong đó có Biển cát Namib ở Namibia, các khu vực cồn cát lớn tại Algeria như Grand Erg Oriental và Grand Erg Occidental và Rub' al Khali ở Saudi Arabia.

Dù hiện có nhiều cồn cát được biết đến, song chỉ có 1 cồn cát cổ đại được phát hiện dưới dạng sa thạch, có niên đại khoảng 250 triệu năm trước đây, ở Scotland. Các nhà nghiên cứu cho biết việc tìm hiểu cấu trúc bên trong các cồn cát có thể giúp các nhà địa chất xác định thêm tàn tích sa thạch của các cồn cát sao cổ đại.

Bí ẩn 'khu rừng quỷ' nằm trong sa mạc lớn nhất Trung Quốc Là sa mạc lớn nhất Trung Quốc hiện nay, từ lâu, Taklimakan ẩn chứa rất nhiều bí ẩn trong số đó có "Khu rừng quỷ". Khu rừng quỷ là nơi nằm ẩn sâu trong sa mạc Taklimakan,Tân Cương, Trung Quốc. Cây cối ở đây bị khô héo trong suốt hàng nghìn năm. Trước đây, Khu rừng quỷ từng là một nơi rất xanh...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có

Không

Tin liên quan

Chủ đề: châu á bắc mỹ trái đất châu phi. sa mạc sao hỏa giải mã bí ẩn cồn cát

Xem thêm Share

Xem nhiều

Pitbull tử chiến rắn hổ mang trong vườn nhà và cái kết bất ngờ04:49

Clip: Trêu chọc ong bắp cày, cún con nhận bài học nhớ đời00:37

Giữa trận động đất 7,7 độ, ngôi chùa đứng cheo leo trên tảng đá vàng ở Myanmar vẫn không bị quật ngã00:29

Hồ sơ giải mật của CIA nói đã tìm được thánh tích Kitô giáo Hòm Giao ước08:20

Xôn xao đoạn clip 12 giây quay cảnh đường phố chứng minh Thượng Hải rõ ràng thuộc về thế kỷ khác00:13

Xôn xao đoạn clip 20 giây ghi lại cảnh tượng lạ trên bờ biển: "Quái vật" xuất hiện khắp nơi, chuyên gia cảnh báo nguy hiểm00:21

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Nghĩa địa bí ẩn ở Mỹ nơi 19 quái vật chết cùng nhau

09:00:27 06/04/2025

Tại vùng đất bí ẩn thuộc bang Wyoming - Mỹ, ít nhất 19 quái vật cổ đại to bằng cá sấu ngày nay đã chết cùng nhau 230 triệu năm trước.

Xôn xao đoạn clip 20 giây ghi lại cảnh tượng lạ trên bờ biển: "Quái vật" xuất hiện khắp nơi, chuyên gia cảnh báo nguy hiểm

08:59:48 06/04/2025

Hàng trăm con rồng xanh (glaucus atlanticus) đã xuất hiện trên bờ biển Coolangatta thuộc Gold Coast, Úc, khiến du khách không khỏi bất ngờ và e ngại việc tắm biển.

Loài vật quý hiếm bậc nhất hành tinh, tuyệt chủng hơn 120 năm bất ngờ tái xuất: Vẻ ngoài nhỏ bé nhưng rất khỏe và khá "nóng nảy"

11:04:46 04/04/2025

Xuất hiện lần cuối từ đầu những năm 1900, các nhà khoa họccũng không thể ngờ lại có thể nhìn thấy loài động vật này xuất hiện lại một lần nữa ở năm 2025.

Xôn xao đoạn clip 12 giây quay cảnh đường phố chứng minh Thượng Hải rõ ràng thuộc về thế kỷ khác

11:02:54 04/04/2025

Mới đây, một đoạn video quay cảnh đường phố tại Thượng Hải, Trung Quốc đã thu hút sự chú ý của cư dân mạng xã hội. Dường như, sự xuất hiện của những con robot thông minh trên đường phố ở thành phố này đã trở thành một điều vô cùng bình ...

Dắt chó đi dạo, người đàn ông phát hiện 'kho báu' trên bãi biển

10:33:18 03/04/2025

Trong khi dắt chó đi dạo trên bãi biển gần bến tàu Margate ở New Jersey, Mỹ vào tháng trước, người đàn ông đã vô tình phát hiện ra một kho rượu whisky cổ.

Ngọn đồi xe tắt máy vẫn tự leo dốc tại Ấn Độ

10:32:48 03/04/2025

Không chỉ nổi tiếng với lực hút kỳ lạ, Magnetic Hill còn trở thành điểm dừng chân hoàn hảo cho những tay đua mệt mỏi khi di chuyển trên đường cao tốc.

Biết người nhận là lừa đảo, người đàn ông vẫn giúp vợ chuyển khoản 1,4 tỷ đồng, cảnh sát tra hỏi thì tuyên bố: "Tôi muốn cho vợ 1 bài học"

10:29:08 03/04/2025

Tháng 8/2022, Trung tâm chống gian lận thành phố Trung Sơn, tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc, đã nhận được thông tin: anh Vương ở Khu phát triển công nghiệp công nghệ cao trên địa bàn có thể đang bị dính bẫy của 1 nhóm lừa qua mạng viễn thôn...

Ngư dân Florida câu được cá mú khổng lồ ở vùng nước sâu

10:26:52 03/04/2025

Một công ty câu cá thể thao tại Florida, Mỹ mới đây đã chia sẻ chiến tích hiếm có khi bắt được con cá mú Warsaw khổng lồ ở vùng nước sâu vịnh Mexico.

Phát hiện một dạng sống chưa từng được biết đến tại châu Phi

10:26:10 03/04/2025

Những phát hiện mới tại sa mạc Namibia đã đặt ra một câu hỏi lớn đối với giới khoa học: Liệu có một dạng sống chưa từng được biết đến nào đã tồn tại và để lại dấu vết trong những tảng đá có tuổi đời hàng triệu năm?

Lấy "phi công" kém 34 tuổi, cụ bà 74 tuổi có cuộc sống bất ngờ

16:05:58 02/04/2025

Một cụ bà 74 tuổi đã kỷ niệm 4 năm ngày cưới với người chồng trẻ kém 34 tuổi bất chấp những lời nóicho rằng anh ta chỉ quan tâm đến tiền .

Top 10 loài động vật thông minh nhất thế giới: Bất ngờ với vị trí của chó

16:04:40 02/04/2025

Cá heo được biết đến với trí thông minh vượt trội, khả năng giao tiếp tinh vi bằng tiếng kêu, nhảy qua vòng, và thậm chí là biết phối hợp để săn mồi.

Giữa trận động đất 7,7 độ, ngôi chùa đứng cheo leo trên tảng đá vàng ở Myanmar vẫn không bị quật ngã

11:11:04 02/04/2025

Một số video được chia sẻ trên mạng xã hội cho thấy cảnh đỉnh chùa bị rung lắc vào thời điểm xảy ra động đất. Tuy nhiên sau đó không có vấn đề hư hại nào được ghi nhận. Ngôi chùa này nằm ở vị trí cách tâm chấn động đất khoảng 740km.