Gánh nặng bệnh tim mạch ngày càng gia tăng

Theo số liệu của Liên đoàn Tim mạch thế giới, ước tính mỗi năm khu vực ASEAN có khoảng 4 triệu người chết vì bệnh tim mạch.

Tại Việt Nam, theo thống kê của Bộ Y tế, mỗi năm có khoảng 200.000 người tử vong vì bệnh tim mạch, gánh nặng bệnh tật và chi phí cũng tăng đáng kể.

Chăm sóc và điều trị bệnh nhân mắc bệnh tim mạch tại Bệnh viện Bạch Mai. Ảnh: BVCC.

Bệnh tim mạch chuyển hóa bao gồm các bệnh lý như tăng huyết áp, tiểu đường, rối loạn mỡ máu… Các bệnh lý tim mạch đang là nguy cơ hàng đầu trên toàn thế giới, theo các thống kê mới nhất của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), tử vong do bệnh tim mạch chiếm tới 39,5% trong tổng số các nguyên nhân gây tử vong trên toàn cầu.

GS Phạm Mạnh Hùng – Viện trưởng Viện Tim mạch (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết: “Viện Tim mạch, mỗi năm tiếp nhận khoảng trên 20 nghìn ca điều trị. Riêng can thiệp động mạch vành có tới 4 nghìn ca, trong đó có một nửa là nhồi máu cơ tim cấp. Đặc biệt “bộ mặt” về nhồi máu cơ tim cấp hiện có nhiều thay đổi, với nhiều độ tuổi và đáng lưu ý có bộ phận người bệnh trẻ tuổi chỉ khoảng ngoài 30 tuổi, thậm chí mới 24, 25 tuổi… Các bệnh nhân tim mạch trẻ tuổi đều có chung đặc điểm, nam giới, béo phì, hút thuốc lá và tiền sử gia đình có người mắc bệnh lý này”.

Một trường hợp điển hình, bệnh nhân nam (31 tuổi) chuyển tới Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai trong tình trạng hôn mê, đặt ống nội khí quản và huyết áp liên tục tăng cao 180/100 mmHg. Tình trạng huyết áp không giảm ngay cả khi đã được sử dụng thuốc truyền tĩnh mạch.

Qua khai thác tiền sử bệnh, người nhà bệnh nhân cho biết, từ năm 2020, bệnh nhân đã có tiền sử chảy máu não bán cầu trái do tăng huyết áp. Khi điều trị ổn định, bệnh nhân được cho về nhà dùng thuốc để điều trị tăng huyết áp. Sau một thời gian bệnh nhân thấy huyết áp bình thường, chủ quan nghĩ rằng bệnh đã khỏi nên tự ý bỏ thuốc không điều trị. Bệnh nhân có tiền sử sử dụng thuốc lá, bia, rượu.

BSCKII Nguyễn Tiến Dũng – Phó Giám đốc Trung tâm Đột quỵ cho biết: Khi tiếp nhận bệnh nhân nhập viện, huyết áp của người bệnh liên tục tăng cao. Kết quả chụp phim cho thấy, bệnh nhân tiếp tục chảy máu não bên đối diện, bên phải và lần này thể tích lớn hơn và có máu trong não thất. Bệnh nhân khó có thể tiến hành phẫu thuật do đã chảy máu cả 2 bên não và hôn mê sâu. Bệnh nhân được chỉ định tiếp tục điều trị hồi sức nội khoa. Bệnh nhân liên tục sốt cao, ý thức chậm, hôn mê, không cai được thở máy, tiên lượng nặng.

Thực tế, những trường hợp phải nhập viện vì các bệnh tim mạch khi tuổi đời còn khá trẻ như trên không còn là hãn hữu trong những năm gần đây.

PGS.TS Nguyễn Sinh Hiền – Giám đốc Bệnh viện Tim Hà Nội cho biết, nhiều bệnh nhân nhồi máu cơ tim chỉ ngoài 20 tuổi, thậm chí có người hơn 30 tuổi đã phải làm cầu nối mạch vành hoặc đặt stent. “Tại Bệnh viện Tim Hà Nội, số ca phẫu thuật tim mỗi năm đã tăng gấp đôi trong 10 năm qua, từ 1.000 ca lên hơn 2.000 ca. Trong cộng đồng, tỷ lệ người trẻ 30-40 tuổi mắc tăng huyết áp, tiểu đường cũng rất cao, nhưng nhiều người chủ quan, không phòng ngừa, dẫn đến gánh nặng lớn cho gia đình và xã hội” – PGS.TS Nguyễn Sinh Hiền thông tin.

Trong khi đó, TS.BS Dương Hồng Niên – Trưởng khoa Nội Tim mạch (Bệnh viện 19/8) cũng cho biết, theo xu thế chung, tỷ lệ người mắc bệnh lý tim mạch đến khám và điều trị tại bệnh viện ngày càng tăng. “Gần đây, chúng tôi thường xuyên cấp cứu các trường hợp bị nhồi máu cơ tim, có bệnh nhân mới ngoài 20 tuổi. Bên cạnh đó, hàng ngày, khu vực phòng khám tiếp nhận 200-300 bệnh nhân đến khám với nhiều bệnh khác nhau, trong đó chủ yếu là tăng huyết áp, hội chứng mạch vành cấp và mãn tính… Điều đó cho thấy bệnh lý tim mạch đang có xu hướng ngày càng trẻ hóa, đặc biệt là các bệnh lý tăng huyết áp, rối loạn chuyển hóa”.

Nhận định về nguyên nhân, chuyên gia cho rằng, xuất phát từ nhiều yếu tố như lối sống ít vận động, chế độ ăn uống không lành mạnh, gia tăng tình trạng béo phì, tăng huyết áp và đái tháo đường. Bên cạnh đó, sự gia tăng tuổi thọ trung bình và áp lực cuộc sống ngày càng cao cũng góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh lý tim mạch. Chính vì vậy, việc tầm soát sớm bệnh lý tim mạch trở thành một nhiệm vụ quan trọng và cấp thiết hơn bao giờ hết.

Các chuyên gia khuyến cáo, bệnh tim mạch có thể được phòng ngừa thông qua vận động thể thao và chế độ dinh dưỡng lành mạnh, hạn chế sử dụng thức ăn nhanh chứa nhiều chất béo bão hòa, thực phẩm quá nhiều cholesterol, tăng tiêu thụ thực phẩm giàu chất xơ và đạm thực vật, đặc biệt là đạm đậu nành.