EU tiêu thụ khí đốt Nga với tốc độ kỷ lục dù đã cắt giảm

Bất chấp lệnh trừng phạt và xung đột kéo dài ở Ukraine, EU tiếp tục tiêu thụ khí đốt từ Nga với tốc độ kỷ lục.

Các yếu tố từ thời tiết khắc nghiệt đến nhu cầu năng lượng cấp bách đang khiến châu Âu gặp khó trong việc cắt giảm phụ thuộc vào Moskva.

Cơ sở dự trữ khí đốt tự nhiên tại Zsana, Hungary. Ảnh: THX/TTXVN

Theo tờ Politico ngày 17/1, châu Âu đang mua khí đốt của Nga với tốc độ chưa từng có vào năm 2025, chi hàng tỷ USD chỉ vài tuần sau khi kết thúc một thỏa thuận trung chuyển lớn qua Ukraine, làm dấy lên nghi ngờ rằng châu lục này có thể phá vỡ sự phụ thuộc năng lượng vào Moskva.

Dữ liệu do công ty nghiên cứu hàng hóa Kpler thu thập và Politico phân tích cho thấy trong 15 ngày đầu tiên của năm 2025, 27 quốc gia EU đã nhập khẩu 837.300 tấn khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ Nga.

Con số này đán.h dấu mức cao kỷ lục, tăng so với mức 760.100 tấn vào cùng kỳ năm ngoái, làm dấy lên lo ngại rằng các quốc gia phương Tây không làm đủ để siết chặt nguồn thu ngân sách của Nga khi cuộc chiến ở Ukraine bước sang năm thứ 4.

Các con số trên xuất hiện sau khi một thỏa thuận mang tính bước ngoặt cho phép Nga bơm khí đốt sang EU thông qua các đường ống chạy qua Ukraine kết thúc vào ngày 1/1 vừa qua, với việc Kiev tuyên bố sẽ không đàm phán gia hạn. Điều đó gây thêm áp lực cho các quốc gia mua LNG vận chuyển bằng đường biển, được vận chuyển bằng tàu chở dầu từ các cảng của Nga.

Cụ thể, việc Kiev từ chối đàm phán gia hạn thỏa thuận đã buộc các nước EU phải tăng cường nhập khẩu LNG bằng đường biển từ các cảng của Nga.

Một số ít quốc gia, bao gồm Slovakia và Hungary, phụ thuộc vào tuyến đường Ukraine để cung cấp năng lượng và đã thúc đẩy việc gia hạn thỏa thuận, cảnh báo rằng họ sẽ phải trả giá cao hơn cho LNG. Thủ tướng Slovakia Robert Fico thậm chí đã tuyên bố sẽ cắt nguồn cung cấp điện cho Ukraine và cắt giảm hỗ trợ cho người tị nạn nếu Kiev không lùi bước và cho phép quá cảnh được tiếp tục.

Nhưng việc cắt giảm này không kiềm chế được nhu cầu khí đốt Nga rộng lớn hơn của châu Âu. Theo Charles Costerousse, nhà phân tích LNG cấp cao tại Kpler, có một “cơn bão hoàn hảo” các yếu tố để giải thích điều này.

“Đã có một đợt lạnh kể từ nửa cuối tháng 12/2024; sản lượng điện gió chưa đạt mức cao nhất. Vì vậy, có nhu cầu duy trì nguồn năng lượng này”, ông Costerousse nói. Ông cũng chỉ ra rằng 95-96% LNG của Nga nhập khẩu vào châu Âu đến từ nhà máy Yamal ở miền Bắc Siberia, chủ yếu thông qua các hợp đồng dài hạn.

Anna-Kaisa Itkonen, người phát ngôn của Ủy ban châu Âu, thừa nhận rằng mặc dù EU đã có những nỗ lực đáng kể trong việc cắt giảm thị phần nhập khẩu than, dầu và khí đốt từ Moskva, năng lượng của Nga – đặc biệt là khí đốt – vẫn hiện diện đáng kể tại EU. Ủy ban châu Âu dự kiến sẽ đưa ra “lộ trình” chấm dứt nhập khẩu năng lượng từ Nga vào cuối tháng 2 tới.

Hiện có 10 nước thành viên EU đang kêu gọi áp đặt lệnh trừng phạt đối với LNG của Nga. Trong một đề xuất bị rò rỉ, các quốc gia này nhấn mạnh: “Khả năng duy trì cuộc xung đột ở Ukraine của Nga gắn chặt với doanh thu năng lượng của nước này. Chúng ta cần phải có bước tiến xa hơn nữa và giải quyết vấn đề nhập khẩu khí đốt tự nhiên hóa lỏng ngày càng tăng của Moskva”.

Trong khi đó, EU cũng đang chịu áp lực từ Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump, người muốn thúc đẩy xuất khẩu khí đốt của Mỹ sang châu Âu. Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đã bày tỏ sự ủng hộ ý tưởng này, cho rằng LNG của Mỹ có thể là giải pháp thay thế rẻ hơn để giảm sự phụ thuộc vào năng lượng Nga.

“Tại sao không thay thế bằng LNG của Mỹ, rẻ hơn cho chúng ta và làm giảm giá năng lượng của chúng ta? Đó là điều mà chúng ta có thể thảo luận, cũng [khi] liên quan đến thâm hụt thương mại của chúng ta”, bà Leyen nêu rõ.