Đường lên đỉnh cao khoa học của thầy dạy toán ‘tỉnh lẻ’ Nguyễn Sum

‘Với toán học, hãy đam mê và nghiên cứu nghiêm túc thì cơ hội ‘hái quả ngọt’ sẽ đến, không cần phải ở trung tâm nghiên cứu lớn nào cả” – PGS.TS. Nguyên Sum – vừa được vinh danh trong top 100 nhà khoa học châu Á năm 2018, nói.

PGS.TS Nguyễn Sum – Ảnh: NVCC

Trước đó, năm 2017, ông Sum cũng được Bộ Khoa hoc va công nghê trao giai thương Ta Quang Bưu năm 2017 – giai thương khoa hoc duy nhât ơ Việt Nam do chinh cac nha khoa hoc chon ra.

Xin nghỉ quản lý để tập trung nghiên cứu

Việc PGS Sum được trao giải thưởng Tạ Quang Bửu và được vinh danh là 1 trong 100 nhà khoa học xuất sắc nhất châu Á năm 2018 đươc cho la môt bât ngơ.

Bởi Trương ĐH Quy Nhơn nơi ông công tác không phai la trung tâm nghiên cưu vê toan hoc cua Việt Nam, nhưng công trinh cua PGS. Nguyễn Sum lai đươc đăng tai trên môt tap chi khoa hoc vê toan học hang đâu.

Công trình giúp PGS Nguyễn Sum đoat giai thương Ta Quang Bưu và được vinh danh top 100 nhà khoa học châu Á là “Vê bai toan hit cua Peterson”, thuôc linh vưc Tôpô Đai sô, đươc đăng tai trên tap chi Advances in Mathematics sô 274, ra ngay 9-4-2015 (nguyên văn tên công trinh tiêng Anh: “On the Peterson hit problem”, Advances in Mathematics, vol. 274, 432-489). Đây la tap chi toan hoc co uy tín hàng đâu.

PGS Nguyên Sum cho biêt ông đã dành gần như toàn bộ thời gian 15 năm (1995-2009) để làm công tác quản lý từ cấp khoa đến cấp trường cho Trường ĐH Quy Nhơn, trong đó 5 năm làm phó hiệu trưởng (2004-2009).

Đến tháng 10-2009, thấy sức khỏe không đảm bảo cho công tác quản lý, đồng thời muốn dành toàn bộ thời gian còn lại để nghiên cứu bai toan nay cua Peterson, ông đa xin thôi làm công tác quản lý, chi lam giang viên Khoa Toan cua trường.

Ông dành 7 năm để “sống chết” với công trình này và cuối cùng thành công, được giới nghiên cứu về toán quốc tế công nhận.

“Cháy” hết mình với toán

PGS.TS Nguyễn Sum (trái) nhận giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2017 – Ảnh: NVCC

Sau thanh công cua công trinh đươc đăng tai trên Advances in Mathematics, PGS Nguyễn Sum cho biêt ông đang tiêp tuc nghiên cưu bai toan nay.

Ông cho biết đa công bố thêm ba bai nưa vê bai hit cua Peterson, trong đo co hai bai trên tap chi cua Viên Han lâm khoa hoc Phap va môt bai trên tap chi toán học uy tín của Việt Nam la Acta Mathematica Vietnamica.

“Tôi lam khoa hoc, đươc công đông khoa hoc tín nhiệm, đương nhiên rât vinh dư. Vui hơn la minh ơ môt thanh phô nho, Trương ĐH Quy Nhơn nơi tôi công tac cung chưa phai la trung tâm nghiên cưu vê toan cua Việt Nam, nhưng mình cung đóng gop một phân nhỏ công sức vào thành quả chung về nghiên cưu khoa hoc đạt đươc trinh đô quốc tế”, ông nói.

Ông Sum cho biết khác với nhiều chuyên ngành nghiên cứu khác phải ở những trung tâm lớn của đất nước mới có thể nghiên cứu sâu và thành công, toán học không cần như vậy.

“Quan trọng nhất vẫn là tư duy của người nghiên cứu toán học. Thực tế cho thấy nếu đam mê và nghiên cứu nghiêm túc thì người làm toán ở bất kỳ đâu, không gian nào, tỉnh lẻ hay thành phố lớn, đều có cơ hội hái quả ngọt”,

PGS Nguyễn Sum

Con trai lớn của ông Sum nay đã 32 tuổi, đã bảo vệ thành công luận án tiến sĩ toán học tại Úc. Còn ông, dù có nhà và vợ cùng con gái đều ở TP.HCM, nhưng ông vẫn gắn bó với Trường ĐH Quy Nhơn, với quê hương Bình Định.

Ông cho hay cũng đã từng đi dạy thỉnh giảng ở TP.HCM, cũng có một số lời mời, nhưng ông thấy chỉ ở Quy Nhơn mới có điều kiện tốt nhất để vừa giảng dạy, vừa “cháy” hết mình với toán mà không phải xa quê.

“Lam toan trơ thanh một nhu cầu va tôi chưa nghi đên viêc khi nao minh se dưng lai”, ông cho biêt.

Hi vọng tạo động lực cho thế hệ trẻ

“Tôi nghi thanh công nay se động lực để cho ca nhân tiêp tuc nghiên cưu sâu hơn nưa vê khoa hoc toan, đông thơi nó cũng la đông lưc đê cac nha khoa hoc tre hơn ơ Trương ĐH Quy Nhơn va cac trương khac không phai ơ trung tâm nghiên cứu khoa học có thể tư tin nghiên cưu khoa hoc cơ ban nhiêu hơn nưa”, vị tiến sĩ 57 tuổi quê xã Cát Tài (huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định) hi vọng.

Ông dẫn chứng: khoa toán Trường ĐH Quy Nhơn, dù ở tỉnh xa, dù không phải là trường dạng “top” của Việt Nam, nhưng đã có 27 tiến sĩ, 10 người đang làm nghiên cứu sinh tiến sĩ ở nước ngoài và trở thành một trong ba trung tâm nghiên cứu về toán lớn nhất nước, chỉ sau Hà Nội và TP.HCM.

“Anh em ở khoa tôi hàng năm đều đạt nhiều giải thưởng toán học nằm trong chương trình trọng điểm quốc gia do Bộ Giáo dục và đào tạo công nhận”, ông cho biết.

Năm ngoái, PGS Nguyễn Sum hướng dẫn cho 2 học trò làm nghiên cứu sinh về toán và đều bảo vệ thành công luận án tiến sĩ. Cả 2 người này đều có công trình đăng trên tạp chí của Viện Hàn lâm khoa học Pháp mà ông đánh giá là “có tầm cỡ quốc tế”.

Công trinh đăc biêt xuât săc

“Đây là một công trình khoa học đặc biệt xuất sắc trong lĩnh vực tô pô đại số, nó được thực hiện hoàn toàn trong nước bởi một tác giả duy nhất. Đây là một bước tiến mới trong việc giải quyết giả thuyết Peterson kể từ năm 1990.

PGS.TS Nguyễn Sum đang làm việc tại Đại học Quy Nhơn, nơi không phải là một trung tâm toán học của Việt Nam. Ông đã không chạy theo số lượng công bố công trình khoa học (số bài báo đã được công bố trên các tạp chí quốc tế có uy tín có thể đếm trên đầu ngón tay) mà kiên trì theo đuổi bảy năm liền giả thuyết “hit” là một bài toán mở rất khó chưa có lời giải trọn vẹn trong lĩnh vực tô pô đại số. Kết quả nghiên cứu và Giải thưởng Tạ Quang Bửu là phần thưởng xứng đáng cho sự quyết tâm và kiên trì của PGS.TS Nguyễn Sum”

GS.TS ĐINH DUNG

(Phó chủ tịch Hội đồng Giải thưởng Tạ Quang Bửu 2017)

DUY THANH

Theo tuoitre.vn