Dùng đòn trừng phạt nghiêm khắc là biện pháp giáo dục đã lỗi thời

Bạo lực học đường hiện đang diễn ra ở hầu hết các cấp học, bậc học từ mầm non đến phổ thông với tính chất, mức độ ngày càng nghiêm trọng. Là chuyên gia tâm lý nhiều năm dành thời gian nguyên cứu thực trạng này, Thạc sĩ tâm lý Phạm Xuân Hưởng, trường Đại học Công nghiệp Thực phẩm TP.HCM đã có những chia sẻ về nguyên nhân cũng như biện pháp để ngăn chặn.

Theo Thạc sĩ, thời gian gần đây bạo lực học đường có chiều hướng gia tăng, quan điểm của Thạc sĩ về vấn đề này như thế nào?

Có thể nói bạo lực học đường đã trở thành vấn nạn, gây bức xúc trong dư luận, các bậc phụ huynh cảm thấy hoang mang, lo lắng, những nhà quản lý giáo dục đang loay hoay tim biện pháp hiệu quả để ngăn chặn. Bạo lực học đường diễn ra ở hầu hết các cấp học, bậc học từ mầm non đến phổ thông với tính chất, mức độ ngày càng nghiêm trọng. Bản thân tôi khi theo dõi các vụ việc qua báo chí cảm thấy đau lòng, tôi mong muốn những người có trách nhiệm sớm tìm ra các biện pháp trước mắt và lâu dài để ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng bạo lực học đường.

Thạc sĩ tâm lý Phạm Xuân Hưởng.

Vậy theo Thạc sĩ, đâu là nguyên nhân chủ yếu gây ra tình trạng bạo lực học đường?

Bạo lực học đường diễn ra theo hai chiều hướng, thứ nhất là học sinh đánh nhau và đánh cả giáo viên, thứ hai là giáo viên đánh học sinh.

Ở khía cạnh thứ nhất, học sinh đánh nhau rơi vào độ tuổi học sinh THCS và THPT. Ở lứa tuổi này các em có sự thay đổi lớn về tâm sinh lý, nhận thức. Các em khát khao khẳng định bản thân trong khi chưa có nhiều kinh nghiệm sống, suy nghĩ về mọi việc chưa thấu đáo. Thêm vào đó là nền tảng giáo dục về kỹ năng sống, giá trị sống, các chuẩn mực đạo đức, văn hóa ứng xử bị thiếu hụt… Điều này dẫn đến sự lệch lạc trong suy nghĩ và hành vi ở lứa tuổi này là điều dễ hiểu.

Ở khía cạnh thứ hai là giáo viên đánh học sinh, tôi cho rằng đây là điều khó chấp nhận và cần phải lên án mạnh mẽ. Những hành động bạo lực của giáo viên đối với học sinh có thể xuất phát từ những lý do như học sinh không nghe lời, bị điểm kém, học sinh có lời lẽ hành vi xúc phạm giáo viên… Theo tôi, những giáo viên có trình độ, kỹ năng sư phạm tốt, có đạo đức nghề nghiệp thì không ai đánh học sinh cả.

Dưới góc độ giáo dục, việc la lối, quát mắng, nhục mạ và đánh đập học sinh thể hiện sự bất lực về mặt phương pháp sư phạm của người giáo viên. Nếu có kỹ năng tốt, chắc chắn giáo viên sẽ không đối đầu với học sinh mà tìm cách xử lý tình huống mềm dẻo và có hiệu quả giáo dục cao hơn. Nhiều giáo viên nghĩ rằng, sử dụng biện pháp giáo dục cứng rắn như đánh dập hay trừng phạt nghiêm khắc sẽ làm cho học sinh thay đổi và nghe lời. Nhưng đây là suy nghĩ sai lầm, bởi có thể ngay lập tức học sinh sẽ nghe lời nhưng về lâu dài thì không hiệu quả. Khi trẻ bị đánh đập thì trẻ càng lì đòn, tìm cách chống đối và điều đặc biệt nguy hại là tinh thần, tâm lý các em sẽ thay đổi theo chiều hướng tiêu cực, các em trở nên hung hãn, hiếu chiến và sẵn sàng hành động bạo lực khi bị kích động.

Theo Thạc sĩ, cần thực hiện những biện pháp nào để ngăn chăn bạo lực học đường?

Cần có những thống kê và đánh giá toàn diện về tình trạng bạo lực học đường hiện nay, sau đó mới có thể đưa ra được hệ thống các biện pháp phù hợp. Tôi muốn nhấn mạnh ở khía cạnh tuyển chọn và đào tạo giáo viên.

Với một nghề đặc thù như nghề dạy học thì mỗi người trước khi trở thành giáo viên cần phải được đánh giá, tuyển chon, sàng lọc và đào tạo thật kỹ càng chứ không phải như tình trạng hiện nay. Chúng ta biết điểm xét tuyển ngành sư phạm trong những năm qua thuộc vào dạng thấp nhất nếu xét trên bình diện cả nước. Thật khó cho các trường sư phạm đảm bảo được đầu ra chất lượng khi trình độ đầu vào thấp như vậy.

Đối với các thầy cô giáo đang công tác, cần xây dựng những bộ công cụ đủ tin cậy để đánh giá giáo viên. Nếu giáo viên nào chưa đủ chuẩn thì phải đào tạo lại để đảm bảo lực lượng giáo viên có trình độ chuyên môn, kỹ năng sư phạm và thái độ nghề nghiệp chuẩn mực.

Xin trân trọng cảm ơn ông!

Đăng Khoa

Theo nguoiduatin