Đừng “chết” vì được… khen

Phải thừa nhận rằng không ai trong chúng ta không cảm thấy tự hào, thích thú mỗi khi đón nhận lời khen từ những người xung quanh.

Tại sao lại… “chết”?

Phương Thủy (15 tuổi, Chương Mỹ, Hà Nội) đã đánh mất tình bạn với cô bạn thân của mình chỉ bởi… những lời khen.

Chẳng là hai cô bạn cùng năm trong đội tuyển ôn thi cấp huyện. Thủy thông minh, tư duy khá nhưng thảng hoặc hơi đãng trí. Những lúc như thế, Thủy đều “cậy nhờ” tới cô bạn thân của mình là Trang.

“Chúng tớ phải học thuộc những câu nói của các tác giả nổi tiếng để đưa vào bài văn, tăng tính thuyết phục. Tớ đọc lại những gì còn nhớ và hỏi Trang như vậy có đúng không. Trang luôn gật và bảo trí nhớ tớ tốt thật đấy. Tớ tự tin nên cũng không kiểm tra lại. Không ít bài kiểm tra, tớ bị cô giáo phê vì ý tưởng đưa trích dẫn vào là tốt, nhưng trích dẫn sai lại khiến bài văn trở nên phản cảm vô cùng. Tớ cũng tưởng hai đứa sai giống nhau, nào ngờ mãi sau này mới biết, tất cả những trích dẫn trong bài văn của Trang đều đúng, khác hẳn với điều bạn ấy nói với tớ. Ra là bạn ấy chỉ khen vậy để tớ chủ quan và mất điểm thôi!”

Không đến mức “oái oăm” như Thủy nhưng Mai Dung (Bắc Ninh) cũng gặp phải hoàn cảnh khá… nực cười.

Dung là một cô bạn năng động, tích cực tham gia nhiều hoạt động của trường, của xã hội. Bạn bè trong lớp không giấu diếm niềm ngưỡng mộ dành cho cô bạn này. Cũng bởi quá bận rộn vì các công việc Đoàn Hội, Dung ít có thời gian tập trung cho việc học hành. Mỗi khi cô nàng lân la tới gần mấy cô bạn cùng lớp hỏi bài thì các bạn ấy đều nói bài dễ ợt và lực học của Dung quá ổn để phải bận tâm.

Không chỉ có vậy, các cô bạn ấy còn nói rằng Dung sớm năng nổ như vậy, kết quả ở trường dẫu tệ đến mấy cũng chẳng lo không kiếm nổi việc cơ mà. Thế là chủ quan, lơ là mà không mảy may chú ý. Một ngày, Dung tới lớp sớm hơn thường lệ và được chứng kiến cuộc nói chuyện của những cô bạn ấy. Hóa ra họ chỉ nói vậy để Dung biếng học và chểnh mảng hơn thôi, ý định chẳng tốt đẹp chút nào.

Nhìn từ một góc khác, Tường Minh (Hòa Bình) cũng nhận được những lời khen “xấu xí” từ chính ba mẹ của mình. Tường Minh từ nhỏ đã học rất giỏi, đạt được nhiều giải thưởng và khiến ba mẹ mình tự hào không ngớt. Họ dành cho Tường Minh những lời khen, nhiều đến mức chỉ một lỗi sai nho nhỏ trong bài kiểm tra cũng khiến Minh sợ hãi nghĩ rằng mình đã khiến bố mẹ thất vọng. Do đó, cậu học bằng thứ áp lực vô hình nhưng đáng sợ. Mệt cũng không dám nghỉ, sợ không xứng đáng với lời khen.

Thích được nhận lời khen là điều hoàn toàn bình thường. Lý thuyết ấy đúng với tất cả mọi người. Bởi lời khen có thể giúp ta có thêm động lực, giúp ta thêm vui vẻ và yêu đời, từ đó thêm cố gắng và nỗ lực không mệt mỏi. Nhưng đôi khi, những lời khen hàm chứa nhiều sự xấu xí, theo nhiều nghĩa khác nhau như thế!

Ảnh minh họa.

Làm thế nào để sống sót?

- Kỹ năng “nhận biết” lời khen: Qua thời gian và trải nghiệm, hãy tự biết cách phân loại những lời khen, lời chê mà mình nhận được. “Người khen phải, là thầy ta; người chê phải, là bạn ta” – bạn nhớ câu nói này không?

- Sống thật với chính mình: Chỉ riêng bạn biết lực học của mình tới đâu và những nỗ lực có thể giúp bạn đi xa tới mức nào. Hãy thẳng thắn đối diện. Đừng để những lời khen đưa bạn lên mây xanh và… rơi phịch một cú đau đớn.

- Đường ta ta cứ đi. Người khen ta cứ khen: Hãy cứ đón nhận lời khen và thôi nghĩ quá nhiều về nó. Mỗi người có một ý kiến khác nhau, điểm tốt theo mắt người này nhưng có thể là điểm xấu theo góc nhìn của người kia. Chiều lòng tất cả là điều không thể. Nhiệm vụ của bạn hãy cứ là cố gắng hết mình thôi!

Theo TTVN