Du lịch Phan Thiết: Khám phá kiến trúc tháp chàm Poshanư độc đáo

Tháp chàm Poshanư là một trong những điểm đến vô cùng hấp dẫn và quan trọng đối với người dân thành phố biển Phan Thiết.

Quần thể tháp chàm này vừa là di tích văn hóa còn sót lại của vương quốc Chăm Pa cổ, vừa làm phong phú thêm cho các loại hình du lịch tại đây. Có được dịp du lịch Phan Thiết và ghé thăm tháp chàm Poshanư, bạn sẽ phải kinh ngạc về đường lối kiến trúc vô cùng độc đáo, mang đậm dấu ấn nghệ thuật điêu khắc và nét đẹp văn hóa người Chăm xưa.

NGUỒN GỐC HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA POSHANƯ

Tháp chàm Poshanư hay còn gọi là Tháp Chăm Phố Hài, hiện đang tọa lạc trên ngọn đồi Bà Nài cách trung tâm thành phố Phan Thiết khoảng 7km về hướng Đông Bắc. Đây là một trong những ngọn tháp có kích thước vừa và nhỏ nhưng tương đối còn khá nguyên vẹn, vẫn giữ được những nét nghệ thuật cổ xưa của lối kiến trúc Hòa Lai tinh tế.

Quần thể tháp chàm được người Chăm xây dựng vào cuối thế kỷ thứ 8 để thờ vị thần Shiva cao quý của Ấn Độ. Cho đến thế kỷ 15, một vài ngôi đền được xây dựng với quy mô nhỏ và đơn giản hơn dùng để thờ công chúa Poshanư con của vua Para Chanh – một người nhan sắc, tài đức vẹn toàn được người dân Chăm cổ hết mực yêu quý. Từ đó, quần thể kiến trúc này được gọi là tháp chàm Poshanư.

KỸ THUẬT XÂY DỰNG HOÀN HẢO, ĐIÊU KHẮC CHẠM TRỔ CÔNG PHU

Về tổng thể ngọn tháp được xây dựng nên từ những viên gạch nung đỏ, gắn chặt với nhau bằng một loại chất kết dính vô cùng đặc biệt mà khoa học vẫn đang nghiên cứu và đưa ra nhiều giả thiết về một loại nhựa thực vật bí ẩn. Xung quanh 4 mặt tháp có hình vuông, phân tầng càng lên cao thì càng nhỏ lại, cửa tháp có hình vòm cuốn với nhiều hoa văn tinh tế. Poshanư gồm có 1 tháp chính và 2 tháp phụ, là nơi thờ tự những vị thần quan trọng trong văn hóa Chăm cổ.

Ngọn tháp chính gồm 3 tầng với chiều cao 15 m, có một cửa chính dài hướng về phía Đông là nơi cư ngụ của các thần linh. Ngoài ra để đảm bảo tính đồng dạng, đối xứng thì tháp còn có thêm 3 cửa giả hướng về 3 phía còn lại của trời đất được điêu khắc hoa và những hình tượng kỳ lạ. Trên đỉnh tháp có 4 cửa sổ hình tam giác hướng về 4 phía, bên dưới có hệ thống 4 lỗ thông gió. Bên trong tháp chính là bệ thờ Linga-Yoni bằng đá, vật linh thiêng nhất trong các đền thờ của người theo đạo Hin-đu giáo.

Nằm bên cạnh tháp chính là tháp thờ Thần Lửa, có kích thước nhỏ nhất với chiều cao chỉ hơn 4m và có 1 cửa chính về hướng Đông. Những hình ảnh điêu khắc đa phần đã bị bào mòn nên khó để bạn có thể nhìn thấy rõ ràng các hoa văn được khắc trên thân tháp. Cách đó không xa là tháp thờ Thần Bò Nandin, linh vật cỡi của thần Shiva. Tháp này cao khoảng 12m, mang hình dáng và kiến trúc giống với ngọn tháp chính nhưng được tinh giản chi tiết để hài hòa hơn với tổng quan quần thể.

Quần thể tháp chàm Poshanư ở Phan Thiết vẫn đang không ngừng được tôn tạo và bảo tồn nhằm giữ gìn được những nét đẹp văn hóa Chăm Pa cổ. Nơi này đã được Việt Nam xếp vào hạng di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia. Hàng năm vào lễ hội Rija Nưga (tương tự như Tết Nguyên đán của người Việt) được tổ chức vào đầu tháng Giêng Chăm lịch, rất nhiều người dân đã đến làm lễ cầu mưa và xin những điều tốt lành, không khí trở nên vô cùng nhộn nhịp. Đến đây trùng vào dịp lễ này bạn có thể hòa mình vào phong tục tập quán, khám phá trọn vẹn hơn về văn hóa và con người của dân vùng địa phương.

Theo trí thức trẻ