Đột quỵ trong bóng đá: Khi cầu thủ đột nhiên dừng lại và đổ gục xuống bất động, mối nguy cơ đang bị đánh giá quá thấp

Đột quỵ trong bóng đá đã bị đánh giá quá thấp trong hàng thập kỷ. Đã đến lúc cần phải đánh giá lại sát thủ vô hình đối với các cầu thủ rồi.

Trận đấu giữa đội tuyển Đan Mạch và Phần Lan trong khuôn khổ giải bóng đá UEFA Euro 2020/2021 đã phải ngưng lại, sau khi cầu thủ Christian Eriksen đột nhiên đổ gục trên sân, nằm bất động dù không phải chịu bất kỳ tác động nào.

Theo thông tin mới cập nhật thì thật may mắn, Eriksen sau khi rời sân bằng cáng đã tỉnh lại, tình trạng cũng đã ổn định. Tuy nhiên, trong lịch sử bóng đá cũng từng có nhiều trường hợp tương tự như vậy, và họ không may mắn giống như anh.

Christian Eriksen đột nhiên ngã quỵ trong trận đấu

Chẳng hạn như cầu thủ Marc-Vivien Foe, chơi cho đội tuyển Cameroon. Anh tử vong vào năm 2003 khi đang chơi cho đội tuyển, hưởng thọ 28 tuổi. Hay như cựu trung vệ Anh Ugo Ehiogu từng là huấn luyện viên cho Tottenham, đã tử vong vào năm 2017.

Tất cả đều vì một nguyên nhân: truỵ tim, đột quỵ!

Trên thực tế thì tại Mỹ, cứ 2 – 3 ngày lại có một vận động viên trẻ tử vong vì ngưng tim dẫn đến đột quỵ. Đây cũng là nguyên nhân tử vong hàng đầu dẫn đến cái chết của các vận động viên trẻ tuổi khi đang tập luyện.

Piermario Morosini – cầu thủ chơi cho giải Serie B của Ý tử vong vì đột quỵ giữa trận đấu

Đa số các trường hợp, đột quỵ xảy ra không có dấu hiệu báo trước. Nó có thể đến ngay giữa trận đấu, trong lúc tập luyện. Cầu thủ chỉ đơn giản là đi chậm dần lại rồi đổ sụp xuống. Trái tim khi đó ngưng lại, mất khả năng bơm máu.

Giới hạn thời gian sẽ chỉ có vài phút, nếu không kịp điều trị, nạn nhân có thể mãi mãi ra đi hoặc để lại di chứng vĩnh viễn cho não bộ.

Sát thủ thầm lặng

Theo các bác sĩ thể thao, những căn bệnh gây ảnh hưởng đến cơ tim có thể xem là sát thủ vô hình đối với các vận động viên, và 90% các trường hợp đột quỵ trong bóng đá là vì nguyên nhân này. Đó là lý do vì sao các câu lạc bộ luôn có chương trình khám tổng quát và chẩn đoán bệnh lý tại học viện cho các cầu thủ trẻ vào năm 16 tuổi. Đối với các vận động viên đẳng cấp cao, rủi ro có thể lớn hơn nữa vì bệnh tim có thể vô tình kích hoạt những căn bệnh tiềm ẩn khác.

Ngoài ra thì adrenaline (hormone tiết ra khi cơ thể căng thẳng), thay đổi điện giải, mất nước… cũng làm tăng nguy cơ đột quỵ. Tuy nhiên, có một thực tế là không ai có thể chắc chắn về độ phổ biến của các trường hợp tử vong do ngưng tim khi chơi thể thao là như thế nào.

Các ước tính sơ bộ cho thấy, có ít hơn 2:100.000 vận động viên là nạn nhân của câu chuyện này. Nhưng theo một nghiên cứu vào năm 2018, con số phải cao hơn như vậy gấp 3 lần – lên tới 7:100.000.

Giáo sư tim mạch Sanjay Sharma – trưởng nhóm nghiên cứu tại ĐH London cho biết: “Điều này có nghĩa chúng ta cần phải nhận thức được rằng tỉ lệ tử vong vì đột quỵ và ngưng tim là cao hơn so với tưởng tượng, dù chúng vẫn khá hiếm.”

Nghiên cứu được công bố trên tạp chí New England Journal of Medicine, kéo dài hơn 2 thập kỷ với số liệu thu thập từ 11.168 cầu thủ trẻ tại Anh. Họ tìm ra 42 cầu thủ ẩn chứa nguy cơ trụy tim. Tất cả đều trải qua điều trị – bao gồm phẫu thuật và dùng thuốc. Dẫu vậy, chỉ có 30 người có thể tiếp tục sự nghiệp. Số còn lại được khuyên nên giải nghệ, ngừng chơi những môn thể thao có tính cạnh tranh.

Khi chẩn đoán cũng không hoàn hảo

Fabrice Muamba – cựu cầu thủ của Bolton vào tháng 3/2012 đã khiến làng túc cầu thế giới chấn động khi đột nhiên đổ sụp xuống trong trận đấu tranh cup FA của Anh. Anh sống sót, nhưng các bác sĩ cho biết trái tim của anh khi đó đã ngừng đập, trong ít nhất là 72 phút.

Fabrice Muamba được đưa ra ngoài. Các bác sĩ xác nhận trái tim anh đã ngưng lại trong 72 phút

Cũng trong nghiên cứu trên, đã có 8 cầu thủ tử vong. Tuy nhiên, chỉ 6 người được chẩn đoán bệnh tim khi khám sàng lọc. Chính bởi vậy, Liên đoàn Bóng đá Anh đã phải bổ sung thêm 3 lần khám tổng quát bắt buộc nữa cho các cầu thủ, vào năm 18, 20 và 25 tuổi, nhằm làm giảm rủi ro không đáng có.

Cùng với các chương trình chẩn đoán, các câu lạc bộ hiện cũng phải trang bị cả máy khử rung tim để đối phó với các trường hợp khẩn cấp. “Có lẽ là so với 10 năm trước, cầu thủ hiện tại đã được bảo vệ tốt hơn.”