Đột quỵ do lạnh

Đi làm về lúc nửa đêm, thiếu niên 17 tuổi mệt, lên giường nằm rồi thiếp đi, 3h sáng hôm sau gia đình phát hiện bất tỉnh.

Bệnh nhân được đưa đến Bệnh viện Bãi Cháy cấp cứu. Bác sĩ Nguyễn Ngọc Tuyền, Khoa Hồi sức tích cực chống độc, ngày 11/1, cho biết bệnh nhân hôn mê sâu, ngừng tuần hoàn. Hình ảnh chụp CT sọ nhận thấy tình trạng xuất huyết dưới nhện, dị dạng mạch máu não.

Kíp bác sĩ cấp cứu ngừng tuần hoàn, đặt nội khí quản, xử lý tình trạng xuất huyết dưới nhện. Sau một ngày điều trị, bệnh nhân không cải thiện, gia đình xin đưa về nhà.

Một bệnh nhân khác, 44 tuổi, đau đầu, nhanh chóng hôn mê, gọi hỏi không đáp ứng, liệt nửa người bên trái. Bác sĩ Bệnh viện Bãi Cháy chẩn đoán bệnh nhân cao huyết áp, tắc nghẽn động mạch, xử lý đặt ống nội khí quản, phẫu thuật mở sọ giảm áp, lấy khối tụ máu.

Sau điều trị gần 2 tuần, bệnh nhân sống sót song di chứng nặng nề: hôn mê, ăn qua sonde dạ dày, liệt nửa người bên trái.

Bác sĩ điều trị cho một bệnh nhân đột quỵ tại bệnh viện. Ảnh: Mạc Thảo

Bác sĩ Tuyền cho biết, đây là hai trường hợp nặng nhất tại bệnh viện chỉ trong 10 ngày đầu năm. Từ đầu tháng một đến nay, lượng bệnh nhân vào Bệnh viện Bãi Cháy liên quan đến đột quỵ tăng 10% so với cùng kỳ năm ngoái.

Thời tiết lạnh đột ngột, có những ngày xuống dưới 10 độ C khiến nguy cơ máu đông và tắc nghẽn động mạch tăng cao, gây đột quỵ. Bệnh nhân đa phần là người cao tuổi (từ 50 trở lên), huyết áp cao, đái tháo đường, hút thuốc lá và béo phì. Một vài trường hợp là người trẻ, đột quỵ do dị dạng mạch máu não, triệu chứng ban đầu đều xuất hiện các cơn đau đầu, sau đó hôn mê.

Đột quỵ nguy hiểm vì là bệnh cấp tính, đột ngột, di chứng nặng nề. Bệnh nhân ở thể nặng có thể tử vong trong giờ đầu, ngày đầu. Người còn sống có thể gặp di chứng liệt người, phải có người hỗ trợ sinh hoạt, tổn hại về sức khỏe và tinh thần…

Bệnh nhân đột quỵ cần phải vào viện cấp cứu sớm từ 3 giờ đến 4,5 giờ kể từ khi khởi phát dấu hiệu bệnh. Đây là thời gian vàng để cứu sống người bệnh. Trường hợp nhồi máu não, trong vòng 6 giờ đầu, bệnh nhân được dùng thuốc tiêu sợi huyết Alteplase đường tĩnh mạch để làm tan huyết khối, tái lưu thông mạch máu não. Một số trường hợp xuất huyết não có thể chỉ định phẫu thuật đặt dẫn lưu não thất và bơm thuốc tiêu sợi huyết vào não thất để dẫn lưu khối máu tụ ra ngoài.

Bác sĩ cho biết tăng huyết áp là một trong những nguyên nhân gây đột quỵ, nhất là khi trời lạnh. Do vậy, người bệnh nên kiểm soát huyết áp thường xuyên và duy trì thuốc tăng huyết áp đều đặn hàng ngày theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ, tránh bỏ thuốc.

Với người trẻ tuổi, dị dạng mạch máu não là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây xuất huyết não. Có hai phương pháp khảo sát mạch máu não là chụp cộng hưởng và chụp cắt lớp vi tính. Nếu phát hiện dị dạng mạch, các bác sĩ điều trị nút mạch chủ động trước khi dị dạng bị vỡ.

Hiện phần lớn bệnh nhân dị dạng mạch máu não không có triệu chứng, phát hiện khi dị dạng mạch đã vỡ, điều trị khó khăn, không cấp cứu kịp thời sẽ nguy hiểm tính mạng.

Để tránh biến cố đe dọa tính mạng, mỗi người cần chụp kiểm tra mạch máu não tối thiểu một lần trong những năm tháng tuổi trẻ.

Dấu hiệu nghi đột quỵ như chóng mặt, đau đầu, tê nửa người, mặt thiếu cân xứng, miệng méo… Một số biểu hiện khác như cảm giác tê mỏi chân tay, khó khăn khi thực hiện các thao tác sinh hoạt, mỏi lưỡi tê cứng, nói chậm, rối loạn trí nhớ, không phân biệt được những điều đang xảy ra xung quanh… Khi ấy, cần đến cơ sở y tế ngay để để điều trị.