Đối thoại Kinh tế và Chiến lược Mỹ – Trung: Kết quả hạn chế
Chuyên gia David Dollar của Viện Brookings, Mỹ cho rằng cuộc đối thoại thường niên Trung-Mỹ lần này “chắc chắn không có kết quả cụ thể nào” bởi cả hai bên đều muốn dành các tuyên bố quan trọng cho chuyến thăm Mỹ của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào tháng 9 tới.
Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden bắt tay Phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Diên Đông. (Ảnh: Getty Image)
Mục đích thực sự nhỏ bé
Phái đoàn Trung Quốc gồm 400 thành viên do Ủy viên Quốc vụ viện Dương Khiết Trì dẫn đầu tham dự Đối thoại Kinh tế và Chiến lược thường niên Mỹ – Trung Quốc (S&ED) lần thứ 7, tổ chức tại Washington DC, Mỹ, trong 2 ngày 23-24/6 vừa qua.
Trong một số phiên họp, có sự chủ trì của 2 Phó Thủ tướng Trung Quốc là Uông Dương và Lưu Diên Đông. Trưởng đoàn phía Mỹ đồng chủ trì các phiên họp là các Bộ trưởng Ngoại giao John Kerry và Tài chính Jacob Lew. Ngoài ra, có thêm Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden tham gia chủ trì phiên đối thoại ngày thứ Tư 24/6.
Bình luận về S&ED năm nay, chuyên gia David Dollar của Viện Brookings đã nhận xét: “Chắc chắn không có kết quả cụ thể nào vì: thứ nhất, vấn đề duy nhất cần bàn thảo trong quan hệ kinh tế là Hiệp định đầu tư song phương; thứ hai, cả hai bên đều muốn dành các tuyên bố quan trọng cho chuyến thăm Mỹ của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào tháng 9 tới.”
Phía Trung Quốc cũng không che giấu ý đồ đó với bài viết của Phó Thủ tướng Uông Dương đăng trên thời báo Wall Street Journal ngày 17/6 “cuộc gặp lần này nhằm chuẩn bị cho chuyến thăm Mỹ của Chủ tịch Tập Cận Bình vào tháng 9.”
Các chủ đề “ nóng” nhưng kết quả hạn chế
Tuy nhiên, không vì thế mà chủ đề trao đổi giữa Mỹ và Trung Quốc trong các phiên đối thoại của S&ED bớt căng thẳng. Bộ Ngoại giao Mỹ công bố nội dung các vấn đề hai bên thảo luận trải dài từ an ninh hàng hải chiến lược, an ninh mạng… tới các vấn đề an ninh khu vực như Bắc Triều Tiêu, Iran, Afghanistan. Đương nhiên, với phía Mỹ, Biển Đông là chủ đề trao đổi nóng nhất.
Chuyên gia của Viện Brookings và các hãng thông tấn lớn như AP, CNBC, Diplomat, Forbes… đều nhận định hành động và thái độ của Trung Quốc trong vấn đề Biển Đông là chủ đề nóng nhất và được quan tâm nhiều nhất trong kỳ Đối thoại lần này. Bên cạnh đó, các vấn đề khác như kinh tế, thương mai và đầu tư, tội phạm internet và biến đổi khí hậu cũng được cho là quan trọng trên bàn thảo luận Mỹ – Trung.
Tuy thế, điều đáng chú ý là hầu hết các chuyên gia đều nhận định không nên trông đợi nhiều ở kết quả của S&ED 2015, dù là lĩnh vực kinh tế, đầu tư, an ninh hay chiến lược.
Vấn đề an ninh mạng
Vấn đề an ninh được nhắc đến trong các buổi thảo luận giữa ông John Kerry và ông Dương Khiết Trì. Vấn đề an ninh mạng nổi bật với vụ việc mới diễn ra đầu tháng 6 này khi một cuộc tấn công ồ ạt của tin tặc, nghi là từ Trung Quốc, nhằm đ.ánh cắp đến 4 triệu hồ sơ quản lý nhân sự.
Các quan chức Mỹ, kể cả Tổng thống Barak Obama đều ám chỉ chính phủ Trung Quốc đứng sau vụ tấn công này. Tuy nhiên, tới thời điểm trước thềm S&ED 2015 thì quan chức Mỹ ngừng quy kết chính phủ Trung Quốc đồng phạm vụ tấn công mạng đ.ánh cắp thông tin của hàng triệu hồ sơ nhân sự Mỹ, cho dù khi lần theo dấu vết, tình báo Mỹ đã tìm thấy các nhóm tin tặc ở Trung Quốc.
Các chuyên gia phân tích không thể không đặt câu hỏi về động cơ ăn cắp thông tin và đ.ánh lạc hướng của tin tặc nghi là từ Trung Quốc này và những thế lực hắc ám đứng sau.
Video đang HOT
Bộ trưởng Tài chính Mỹ Jacob Lew phát biểu: “Chúng tôi rất lo ngại về việc Chính phủ Trung Quốc tài trợ các vụ tin tặc đ.ánh cắp thông tin kinh doanh mật và sở hữu công nghệ của các công ty Mỹ.”
Quan chức duy nhất của Trung Quốc đáp lại chỉ trích về vụ tấn công mạng là ông Dương Khiết Trì: “Chúng tôi tin rằng vấn đề an ninh mạng là rất quan trọng. Chúng tôi nghĩ các nước nên làm việc cùng nhau để phát triển bộ luật ứng xử quốc tế cho vấn đề chia sẻ thông tin mạng.”
Hợp tác kinh tế: Chờ chuyến thăm Mỹ của ông Tập
Như thường lệ, Trung Quốc rất thành công khi đưa vấn đề kinh tế, thương mại và đầu tư để xoa dịu và đ.ánh lạc hướng Mỹ. Theo Phó Thủ tướng Trung Quốc Uông Dương, đầu tư trực tiếp của Trung Quốc tại Mỹ đã tăng gấp 5 lần với trị giá gần 50 tỷ USD, tạo ra 80.000 việc làm trên khắp nước Mỹ. Ông Uông cho rằng con số này sẽ tăng khoảng từ 100 đến 200 tỷ USD vào năm 2020 và tiếp tục tạo ra hàng trăm ngàn việc làm cho người Mỹ.
Ông Uông Dương cũng không quên “rót mật” rằng với Hiệp định đầu tư song phương được ký kết, các doanh nghiệp Mỹ sẽ được hưởng quy chế “đãi ngộ quốc gia”, tức là giống như doanh nghiệp sở tại Trung Quốc.
Bên cạnh đó, ông Uông cũng nhắc lại báo cáo của Quỹ T.iền tệ quốc tế (IMF) nêu rõ rằng đồng NDT đã lên giá 35% so với đồng USD và không còn là đồng t.iền bị đ.ánh giá thấp hơn thực tế nữa. Điều này có hàm ý rõ ràng là hàng xuất khẩu của Mỹ trở nên rẻ hơn ở Trung Quốc và là cơ hội rất lớn cho doanh nghiệp Mỹ.
Tuy nhiên, Hiệp định đầu tư song phương (BIT) còn phải chờ thời điểm tháng 9 tới. “Hai bên khẳng định rằng đàm phán về BIT tiêu chuẩn cao là một ưu tiên hàng đầu trong mối quan hệ kinh tế Mỹ – Trung, đồng thời cam kết vào đầu tháng 9 sẽ đẩy mạnh đàm phán và trao đổi theo hướng tích cực các đề xuất còn chưa thống nhất.” Bộ trưởng Tài chính Mỹ Jacob Lew nói.
Vấn đề Biển Đông: Trao đổi thẳng thắn nhưng còn hạn chế
Phiên thảo luận chiến lược có hai đồng chủ trì là hai ông John Kerry và Dương Khiết Trì diễn ra với trao đổi khá thẳng thắn từ phía Mỹ. Đúng như dự kiến, chủ đề Biển Đông đã phủ bóng lên các thảo luận chiến lược.
Đáng chú nhất là phát biểu của Phó Tổng thống Joe Biden và Ngoại trưởng John Kerry. Ông Biden thẳng thắn cánh báo Bắc Kinh khi cho rằng giao thông hàng hải phải “được mở và được bảo vệ” để hàng hóa lưu thông.
“Các nước có trách nhiệm tuân thủ luật quốc tế và cùng nhau duy trì hàng hải thông suốt để thương mại tự do. 80% trao đổi thương mại ngày nay là nhờ vận tải biển.” Ông Biden tiếp tục phát biểu.
Còn ông Kerry chỉ trích kế hoạch của Trung Quốc mở rộng xây dựng các căn cứ ở vùng biển đang có tranh chấp với các nước láng giềng. Ông Kerry nói “điều cần thiết là phải giảm bớt căng thẳng ở Biển Đông và biển Hoa Đông.”
Đáp lại các chỉ trích trực tiếp hoặc xa xôi của các ông Biden và Kerry, Phó Thủ tướng Trung Quốc Uông Dương đồng ý rằng có những điểm Bắc Kinh và Washington không thống nhất. Tuy nhiên, ông Uông nhấn mạnh: “Các nhà hoạch định chính sách cả hai nước phải luôn nhớ rằng đối đầu là một “trò chơi có tính tiêu cực”, trong đó cả hai bên đều sẽ trả giá đắt và thế giới cũng phải chịu theo.”
Ông Uông đã cải biến khái niệm “kẻ thắng – người thua” (Zero Sum) thành “trò chơi mang tính tiêu cực”. Cho dù vẫn giữ giọng điệu nước lớn nhưng cải biến của ông Uông đã cho thấy một thái độ mềm mỏng hơn với Mỹ rất nhiều.
Còn bà Lưu Diên Đông thì đáp lời ông Biden một cách hoa mỹ và bài bản hơn khi nói rằng các khác biệt có thể giải quyết được “chừng nào hai nước chúng ta chấp nhận tương lai chung, tôn trọng và thích ứng với lợi ích chủ chốt của mỗi bên.”
Nhìn chung, kết quả thu được sau Đối thoại Kinh tế và Chiến lược Mỹ – Trung 2015 là rất hạn chế. Cả hai bên đối thoại đều muốn giảm cẳng thẳng trước thềm chuyến thăm Mỹ của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào tháng 9/2015.
Có lẽ vì thế khi trao đổi về những khác biệt, hai bên Mỹ – Trung đã không có phản ứng đúng như thường lệ. Hãng tin Trung Quốc Xinhuađã nhắc lại phát biểu của người phát ngôn Bộ Ngoại giao nước này rằng các cuộc thảo luận là cơ hội để “thúc đẩy hình mẫu mối quan hệ siêu cường kiểu mới.”
Minh Châu
Theo Dantri
Mỹ-Trung: Gió đảo chiều chỉ sau "một đêm"?
Xét trong bối cảnh hai nước có các tính toán lợi ích như trên thì kết quả của cuộc Đối thoại Trung-Mỹ vừa qua là hoàn toàn hiểu được và không đến nỗi quá "bất ngờ".
Trái với dự đoán của báo giới và khá nhiều chuyên gia về kết quả "bế tắc" hoặc "thất bại" của Đối thoại chiến lược và kinh tế lần thứ 7 diễn ra trong hai ngày 23-24/6/2015 tại Washington DC, cả 4 trưởng đoàn Mỹ và Trung Quốc đều cười tươi, tay bắt chặt khi Đối thoại kết thúc và tuyên bố "kết quả vượt quá mong đợi" với 127 kết quả. Phải chăng quan hệ Trung-Mỹ đã thực sự "đảo chiều" chỉ sau "một đêm"?
Cuộc Đối thoại được mong chờ nhất
Kể từ khi được Tổng thống Obama và Chủ tịch Hồ Cẩm Đào nâng cấp thành Đối thoại Chiến lược và Kinh tế năm 2009, các Đối thoại chiến lược Trung-Mỹ luôn là mối quan tâm hàng đầu của dư luận lẫn các nhà phân tích thời cuộc bởi quy mô lớn nhất và tính chất cũng quan trọng nhất trong hơn 90 kênh đối thoại thường niên.
Đối thoại năm nay chủ nhà Mỹ có 8 thành viên nội các, trong đó có Ngoại trưởng Kerry, Bộ trưởng tài chính Jack Lew, và đông đảo quan chức cấp cao. Còn phía Trung Quốc có 400 quan khách do Phó Thủ tướng Uông Dương và Ủy viên Quốc vụ Dương Khiết Trì dẫn đầu. Đây cũng là kênh đối thoại song phương quy mô nhất thế giới. Điều này phản ảnh đúng thực trạng cũng như tầm vóc quan hệ giữa hai quốc gia lớn.
Cuộc Đối thoại năm nay nhận được quan tâm đặc biệt hơn, bởi:
Một, quan hệ Trung-Mỹ đang trải qua thời kỳ sóng gió nhất trong hơn thế kỷ qua kể từ sau sự kiện Thiên An Môn 6/1989 liên quan đến việc Trung Quốc xây đảo nhân tạo trên vùng biển chiếm đóng trái phép ở Biển Đông, các "thách đố" 2 nước về vùng cấm bay trên đảo nhân tạo và "vùng cấm" 12 hải lý trên biển , và đặc biệt là việc chính quyền Mỹ "nghi" tin tặc Trung Quốc đột nhập, lấy cắp dữ liệu của khoảng 4 triệu người do Cơ quan quản lý nhân lực (OPM) đang cất giữ. Dư luận lo ngại, với hàng tá các bất đồng và khác biệt như vậy liệu hai nước có còn duy trì được quan hệ hợp tác nữa hay không?
Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden bắt tay Phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Diên Đông tại hội đàm.
Hai, khả năng đạt được thỏa thuận về biến đổi khí hậu và Hiệp định đầu tư song phương (BIT). Chẳng hạn, liên quan đến biến đổi khí hậu, các động thái của Trung Quốc - nước đang phát triển lớn nhất, và Mỹ-nước phát triển lớn nhất thế giới, đồng thời là cả hai nước có lượng khí thải Carbon lớn nhất thế giới, sẽ có tác động sâu sắc đến lập trường của hàng loạt nước tại Hội nghị Thượng đỉnh về biến đổi khí hậu sẽ diễn ra tại Paris vào tháng 12/2015.
Ba, việc chuẩn bị của hai nước cho chuyến thăm Mỹ sẽ diễn ra vào tháng 9/2015 của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Đây là chuyến đi hết sức quan trọng đối với Trung Quốc và quan hệ Mỹ-Trung. Nhiều khả năng ông Tập sẽ trở thành nhà lãnh đạo của Trung Quốc lần đầu tiên được phát biểu trước cả hai viện của Quốc hội Mỹ. Do đó, Trung Quốc rất muốn mọi chuyện liên quan đến chuyến đi suôn sẻ.
Bước đi đầu tiên của Trung Quốc là tạm dừng bồi đắp đảo và kết quả của đòn tấn công ngoại giao là "không ngờ"!
Kết quả "không ngờ"
Nội dung của Đối thoại chiến lược khá rộng, bao trùm hàng loạt các chủ đề, từ an ninh hàng hải, an ninh mạng đến biến đổi khí hậu, phòng chống dịch bệnh, thương mại, rồi hợp tác kinh tế. Quan trọng nhất, hai bên đã đạt được 127 kết quả cụ thể, giải tỏa các căng thẳng trong quan hệ hai nước để chuẩn bị cho chuyển đi Washington của ông Tập. Các thỏa thuận chính đạt được gồm:
Thứ nhất, hai bên cam kết hợp tác để đem lại kết quả thành công của Hội nghị chống biến đổi khí hậu toàn cầu họp tại Paris vào tháng 12/2015. Riêng trong việc chống biến đổi khí hậu và môi trường, hai nước đã đạt được gần 40 kết quả. Các kết quả này là sự triển khai Tuyên bố chung Trung-Mỹ về thay đổi khí hậu trái đất được ông Obama và Tập ký năm 2014.
Thứ hai, bảo vệ và bảo tồn các đại dương, trong đó có việc chống đ.ánh bắt cá bất hợp pháp, mở rộng các lực lượng cưỡng chế trên biển, thiết lập khu bảo vệ biển ở Nam cực.
Ba là, củng cố an ninh y tế toàn cầu, trong đó có việc Trung Quốc giúp các nước Tây Phi xây dựng lại hệ thống y tế, đối phó chống lại các bệnh dịch truyền nhiễm.
Thứ tư, các hợp tác khác bao gồm: hai nước Trung-Mỹ ủng hộ một quốc gia Afghanistan hòa bình, ổn định và thống nhất; ủng hộ việc phi hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên và việc sớm đạt được thỏa thuận về Kế hoạch hành động chung toàn diện trên cơ sở thỏa thuận khung được nhóm P5 1, Iran và EU; hợp tác sâu rộng hơn trong việc chống lại chủ nghĩa k.hủng b.ố.
Hai nội dung được trông chờ nhiều nhất là căng thẳng trên Biển Đông và an ninh mạng-vốn được Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden nêu khá thẳng thắn trong phiên khai mạc-lại hoàn toàn "biến mất" trong Tuyên bố chung sau đó. Chẳng hạn, thay vì nhắc đến vấn đề Biển Đông, thì vấn đề hợp tác dân sự ở các đại dương lại được đưa vào thông cáo chung.
Phải chăng gió đã "đảo chiều"?
Những ai mong chờ các trận "khẩu chiến" kịch liệt giữa Mỹ và Trung Quốc cũng như động thái cứng rắn từ phía Mỹ hẳn sẽ thất vọng. Các sắc thái đ.ánh giá cũng khá khác nhau. Trước hết là việc cho rằng Trung Quốc đã "cao tay" khi tuyên bố dừng đắp đảo để đổi lấy "yên ổn" tạm thời, rồi sau đó "đâu lại đóng đấy" sau cuộc gặp cấp cao Mỹ-Trung được tổ chức vào tháng 9/2015. Có ý kiến khác lại cho rằng đã đến lúc Trung-Mỹ "bắt tay thỏa hiệp" và Biển Đông không phải là vấn đề lớn mà thực sự hai nước còn có các quan hệ lớn hơn. Vậy nên hiểu thế nào cho đúng?
Trước hết, diễn đàn Đối thoại Chiến lược và Kinh tế Trung Mỹ không phải là nơi để giải quyết các khác biệt, các tranh chấp. Đây là nơi mà hai bên chủ yếu bày tỏ quan điểm của mình với mục đích tăng cường lòng tin, thu hẹp các bất đồng. Do đó, cả Trung Quốc và Mỹ đều cố gắng gác lại các tranh chấp, các khác biệt, nhấn mạnh đến các điểm đồng làm nền tảng thúc đẩy hợp tác. Họ biết rằng các bất đồng, khác biệt hiện nay là quá lớn và càng tìm cách giải quyết thì lại càng đưa đến đến các tranh cãi không lối thoát. Thực chất đây là sự "thừa nhận các bất đồng, khác biệt" (agree to disagree).
Bên cạnh đó, xét trong bối cảnh hiện nay, cả Mỹ và Trung Quốc đều đang phải dồn sức đối phó cho hàng loạt các vấn đề đối nội, đối ngoại lớn và chưa sẵn sàng cho một cuộc đối đầu toàn diện. Đặc biệt, đối với Trung Quốc, nếu đối đầu càng leo thang thì Trung Quốc sẽ càng ở thế bất lợi khi không có chỗ dựa là mạng lưới các đồng minh và hệ thống căn cứ quân sự hải ngoại liên hoàn như Mỹ. Chưa kể sức mạnh và kinh nghiệm tác chiến trên biển của Trung Quốc còn thua xa Mỹ hàng thập kỷ.
Cuối cùng, về phía mình, Trung Quốc thấy giai đoạn đầu "lấn hải" có thể tạm ổn, cần tập trung củng cố các "thành quả" vừa giành được để dồn sức cho các "trận chiến" dài hơi hơn phía sau. Hơn nữa, việc tiếp tục xây đảo nhân tạo có thể phá hỏng chuyến đi Mỹ vào tháng 9/2015 của Chủ tịch Tập Cận Bình, đưa Trung Quốc vào "tầm ngắm" của tâm điểm chính trị nội bộ Mỹ trong mùa bầu cử Tổng thống năm 2016.
Còn bản thân Mỹ cũng cảm thấy "hài lòng" khi ít nhất các yêu cầu đòi phía Trung Quốc dừng hoạt động bồi đắp, cải tạo đã có kết quả và cần tiếp tục dùng các biện pháp, sức ép khác để Trung Quốc tuân thủ luật pháp quốc tế.
Sau cuộc Đối thoại này, hai nước Trung-Mỹ đã nhất trí sẽ có cuộc họp về an ninh biển vào tuần tới.
Xét trong bối cảnh hai nước có các tính toán lợi ích như trên thì kết quả của cuộc Đối thoại Trung-Mỹ vừa qua là hoàn toàn hiểu được và không đến nỗi quá "bất ngờ".
Theo Hoàng Anh Tuấn (Viện trưởng Viện nghiên cứu Chiến lược, Bộ Ngoại giao)
Vietnamnet
Đối thoại Mỹ - Trung thành công nhưng vẫn tồn tại bất đồng Sau hai ngày làm việc và thảo luận, cuộc Đối thoại chiến lược và kinh tế (S&ED) lần thứ 7 và Tham vấn về giao lưu nhân dân-nhân dân (CPE) lần thứ 6 diễn ra tại thủ đô Washington đã kết thúc vào ngày 24-6 (giờ Washington) với việc Mỹ và Trung Quốc đạt được một số kết quả quan trọng trong các...
