Độc đáo món pa tỉnh tộp
Vị thơm của mắc khén, vị cay nồng nàn của ớt, vị đậm đà của muối, vị thơm ngậy của cá nướng hòa với mùi thơm của rau rừng… tất cả tạo nên một hương vị rất riêng, rất hấp dẫn.
Nếu lên một số tỉnh vùng cao Tây Bắc bạn sẽ vô cùng ấn tượng trước các món ẩm thực của đồng bào Thái, trong đó có món cá nướng, còn gọi là “pa tỉnh tộp”‘
Đây là một món ăn truyền thống, độc đáo, thơm ngon, bổ dưỡng lại rất lạ miệng với thực khách. Để chế biến được món ăn này, ngoài cá tươi bạn phải có đầy đủ gia vị đặc trưng như: Mắc khén (một loại hạt đặc trưng cho vùng Tây Bắc, giống như hạt tiêu ở vùng xuôi), gừng, xả, ớt tươi, rau mùi, rau thơm, hành tươi, húng…
Cá sau khi làm sạch để nguyên nội tạng bỏ mật (nên mổ ở lưng cá vì như thế cá sẽ dẽ gập đôi khi nướng và gia vị sẽ thấm đều quanh bụng), nhồi vào bụng cá các loại gia vị rồi gập đôi lại. Cách ướp cá cũng là bí quyết riêng của người dân Tây Bắc để cá có mùi vị đặc biệt hơn. Món cá nướng này không dùng riềng mẻ hay nghệ nhiều vì chính những gia vị đó sẽ làm át đi vị tươi ngon của cá.
Sau khi ướp gia vị khoảng 5-10 phút, con cá sau đó được gập đôi lại theo chiều ngang, dùng que nướng bằng tre tươi hoặc vỉ nướng và nướng trên than hoa. Khi nhồi gia vị vào bụng cá nướng trên than hoa sẽ tỏa mùi thơm ngấm đều vào cá. Vị thơm của mắc khén, vị cay nồng nàn của ớt, vị đậm đà của muối, vị thơm ngậy của cá nướng hòa với mùi thơm của rau rừng…tất cả tạo nên một hương vị rất riêng, rất hấp dẫn. Từng thớ thịt cá trắng ngà quện với gia vị dậy mùi thơm phức, nếm thử một miếng cũng cảm nhận được độ ngon, ngọt và đậm đà.
Trước kia, người ta dùng cây tre bương dày, tươi càng tốt, chẻ thành đôi hoặc ba, bốn chạc để kẹp con cá cho chắc chắn, sau đó nướng cá trên than hoa. Mùi thơm của cá quyện mùi thơm của gia vị tẩm ướp thơm nức.
Pa pỉnh tộp được người Thái dùng với xôi nếp, chẳm chéo. Ngoài ra từ cá, người Thái còn chế biến nhiều món ăn khác nhau, đặc trưng và ngon: Cá hấp trong chõ gỗ, người Thái gọi là cá mọ. Món “pa giảng” là cá hun khói.
Video đang HOT
Gắn bó mật thiết với rừng núi, sông suối, đồng ruộng, người Thái thường tận dụng các sản vật tự nhiên sẵn có để cải thiện bữa ăn gia đình. Ngoài pa pỉnh tộp còn có món rêu đá cũng rất đặc biệt. Thường mọc ở các sông, suối, bám vào các hòn đá. Người Thái đi hái lúc rêu còn non, sau đó rửa sạch, phơi khô, đập ra để dành ăn dần. Có nhiều món nấu từ rêu đá nhưng người Thái thường ăn nhất là món “cay pho”. Rêu đá khô đem rửa sạch cho hết sạn, sau đó thái ngắn rồi đựng trong lá chuối. Cho thêm hành, rau thơm, gừng, sả, ớt, muối, rưới chút mỡ nước trộn đều, sau đó gói lại và đem nướng chín.
Nếu lên vùng cao Tây Bắc, đừng quên thưởng thức các món ăn của đồng bào dân tộc Thái, chắc chắn bạn sẽ có những dư vị thật khó quên.
Thơm ngon thịt băm gói lá nướng của đồng bào Thái Tây Bắc
Ẩm thực của đồng bào Thái rất phong phú và đa dạng, trong đó phải kể đến món thịt băm gói lá nướng rất thơm ngon, được nhiều người ưa thích.
Thịt lợn băm gói lá nướng.
Trước khi chế biến món thịt băm gói lá nướng, bà con chuẩn bị các nguyên liệu như thịt ngon, lá để gói (có thể dùng lá dong, lá chuối) và gia vị. Nếu thịt lợn thì chuẩn bị hành lá, hạt tiêu, muối, mì chính và rau thơm. Nếu là thịt bò, hoặc thịt trâu thì chuẩn bị gừng, tỏi, mắc-khén (hạt tiêu rừng).
Để chế biến món thịt gói lá nướng, bà con thường chọn thịt lợn vai hoặc thịt thăn của trâu, bò rửa sạch sau đó thái hạt lựu băm nhỏ, không nhuyễn quá, cũng không to quá. Đặc biệt khi chế biến thịt trâu, hoặc thịt bò thường cho thêm một ít thịt ba chỉ lợn băm nhuyễn trộn lẫn để khi nướng không bị khô.
Thịt sau khi được băm nhỏ sẽ được trộn với gia vị, sau đó cho vào lá gói, có thể gói thành gói hình chữ nhật hoặc cuộn tròn. Với cách gói cuộn tròn lá thì phải dùng nẹp nướng bằng tre trẻ thành 3 thanh nẹp gọn gói thịt.
Bà Lù Thị Muôn (bản Hẹo, phường Tô Hiệu, thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La) là người chuyên làm món thịt lợn băm gói lá nướng để bán cho khách hàng.
Bà cho biết: "Làm món thịt lợn băm gói lá nướng, ngoài dùng lá dong, lá chuối gói, bà con còn dùng lá dong rừng. Mỗi loại khi nướng chín, thịt sẽ có mùi vị thơm khác nhau. Nếu không có lá người ta có thể chặt ống tre, cho thịt băm vào trong ống rồi đốt. Khi thịt chín, chẻ ống tre và lấy thịt ra, ăn rất ngon và thơm".
Thịt lợn băm gói lá nướng được bà con người Thái bày bán.
Sau khi đã gói xong, bà con chuẩn bị than củi, tốt nhất là dùng than của cây mạy tạy, mạy hái - loại cây trên núi đá rất cứng và khi đốt củi sẽ có rất nhiều than và lâu tàn.
Gói thịt băm được nướng trên than hồng, nhưng phải chú ý để khoảng cách với than vừa phải, không được để gói thịt gần than quá sẽ bị cháy xém, thịt nướng sẽ bị khô, nếu để xa quá thì gói thịt băm sẽ lâu chín.
Người chế biến phải kiên trì đảo nẹp gói thịt cho thịt chín đều. Khi thấy gói thịt băm có phần lá chuyển màu, có hương thơm đặc trưng là thịt đã chín và có thể dùng được. Bà Lù Thị Muôn cho biết thêm: "Món thịt lợn băm gói lá nướng ăn rất ngậy, nên bà con thường lấy rau cải xanh băm nhỏ, trộn với thịt rồi gói lá nướng để khi ăn đỡ ngậy hơn".
Gói thịt lợn băm đã được nướng chín.
Thịt băm gói lá nướng khi chín có mùi thơm của thịt hòa quyện với hương vị lá gói nướng và gia vị, miếng thịt thái ra không vỡ, dính đều, ăn vừa miệng. Nếu gói thịt băm hình chữ nhật thì thái miếng hình chữ nhật, nếu gói thịt cuộn tròn thì thái miếng vừa ăn, có thể ăn nóng với cơm xôi.
Từ xa xưa, đồng bào Thái Tây Bắc thường làm món thịt băm gói lá nướng khi nhà có khách, có cỗ. Đặc biệt là trẻ nhỏ và người già thường được ưu tiên dùng món ăn này. Ngày nay, món ẩm thực thơm ngon này được đưa vào các nhà hàng ẩm thực dân tộc và trở thành món ăn được nhiều người ưa thích.
Ông Quàng Văn Chiêu, một hộ gia đình chuyên chế biến các món ẩm thực dân tộc Thái, trong đó có món thịt băm gói lá nướng ở bản Lầu, phường Chiềng Lề, thành phố Sơn La chia sẻ: "Thịt băm gói lá nướng là món ăn dân dã của đồng bào Thái, hiện nay được đưa vào các nhà hàng ẩm thực dân tộc phục vụ du khách.
Cũng như sản phẩm thịt khô gác bếp, món ăn này được nhiều gia đình làm để bán theo nhu cầu của khách hàng. Được mọi người khen ngon, chúng tôi ai cũng rất vui".
Đến với các bản làng người Thái Tây Bắc, hãy nhớ thưởng thức các món ẩm thực dân tộc, trong đó có món thịt băm gói lá nướng để cảm nhận đầy đủ hương vị của núi rừng./.
Thịt lợn băm gói lá nướng trên mâm ẩm thực dân tộc Thái.
Thịt gác bếp: Đậm đà khói bếp núi rừng Nhắc đến những món đặc sản vùng núi phía Bắc chắc hẳn ai cũng mê mẩn món thịt gác bếp độc đáo, thơm vị củi bếp núi rừng vùng cao Tây Bắc. Cứ mỗi lần có dịp ghé thăm vùng núi phía Bắc Việt Nam, thực khách phương xa lại bị quyến rũ bởi mùi thơm nức mũi bay ra từ những ngôi...