Độc đáo canh chua miền Tây
Mùa nước nổi miền Tây Nam Bộ, khi nước lên từ từ trên những cánh đồng đã thu hoạch xong, trơ gốc rạ, ngay lúc này, từng đàn cá linh lũ lượt kéo nhau bơi về hạ nguồn đông vui như trẩy hội…
Nồi canh chua từ vị ngọt của sản vật thiên nhiên
Mùa nước nổi những năm cuối thập niên 80 của thế kỷ trước, trên dòng Mặc Cần Dưng của khu tứ giác Long Xuyên, tôi có dịp cùng một cô em – người miền Bắc, bơi xuồng hái bông điên điển về nấu canh chua cá linh. Là dân gốc Nam Định, em theo cha vốn là bộ đội về lập nghiệp ở vùng này.
Em đố tôi: “Đố anh biết con cá linh ở quê em người ta gọi là cá gì?”. Thấy tôi ngắc ngứ, đoán mò tùm lum, em cười ngất: “Quê em làm gì có cá linh để người ta đặt tên mà gọi hả anh? “.
Cá linh – sản vật trời cho của miền Tây. Ảnh minh họa: IT
Tiếng em cười giòn tan giữa cánh đồng mênh mông biển nước khiến những chú cò trắng đang đậu trên những chòm cây điên điển đang trổ bông vàng mơ giật mình bay lên thảng thốt. Tôi chợt ngậm ngùi khi ngẫm về thân phận con cá linh quê mình.
Hồi đó, ở miền Tây Nam bộ, cá linh nhiều lắm và nó hoàn toàn không có thứ bậc trong bảng xếp hạng các loại cá ngon nên chỉ xuất hiện trong bữa cơm của nhà nghèo.
Nghe các bậc cao niên kể lại, mỗi khi mùa nước nổi về, cá linh nhiều đến nỗi có khi người ta phải cắt lưới, xả đáy để bớt nặng. Cá linh bắt được bán khắp Nam kỳ lục tỉnh. Người bán không thèm cân ký mà đong bằng giạ, bằng thùng như đong lúa. Cá bán không hết thì làm mắm, ủ cá nấu nước mắm… Thậm chí người ta còn dùng cá làm phân bón lúa, cây trồng. Sau này, cá linh không còn nhiều như vậy nữa nhưng nó cũng không phải là đặc sản như bây giờ.
Trong ký ức của thế hệ chúng tôi, vào những mùa nước nổi, cái nồi canh chua cá linh nấu bông điên điển quen thuộc đến nỗi trở nên nhàm chán. Thế nhưng nếu vì một lý do nào đó mà vắng xa thì món ăn này sẽ trở thành một nỗi nhớ cồn cào, day dứt.
Canh chua cá linh là một món ăn đơn giản, dễ nấu. Người ta chỉ cần nấu nồi nước dằm me (hoặc bần, khế chua, cơm mẻ…) nêm nếm gia vị: nước mắm đồng, muối, đường… tùy thích nhưng tuyệt đối không được nêm bột ngọt nếu không muốn nồi canh bị tanh.
Khi nước dùng sôi lên sùng sục, người ta hốt mớ cá linh đã rửa sạch, đổ vào nồi (cá không cần phải đánh vảy, ai không chịu đắng thì chịu khó bóp bụng cá lấy mật ra bỏ), cho thêm mớ bông điên điển, bông so đũa vào rồi nhanh tay tắt bếp. Nên nhớ cá linh non rất “nhát”, quá lửa một chút là rã thịt, nát nhừ.
Video đang HOT
Dùng đũa gắp những con cá linh non béo ngậy, chấm vào chén muối ớt cay xé lưỡi rồi lại hạ hỏa nó bằng cách nhẩn nha bông điên điển vàng có hậu ngọt dịu dàng, bông so đũa trắng cho vị đắng nhẹ mơ hồ, là một trải nghiệm tuyệt vời đối với khách phương xa.
Câu chuyện phát triển du lịch sinh thái
Canh chua ở miền Tây có thể nấu từ bất kỳ loại cá nào. Ảnh minh họa: IT
Lần nọ, tháp tùng theo đoàn khảo sát tuyến tour du lịch ở một vùng cửa sông, tôi cùng đoàn được chính quyền địa phương mời cơm. Thực đơn bữa ăn toàn các đặc sản của vùng sông nước như: canh chua cá bông lau, tôm càng xanh nướng, cá sát kho tiêu…
Thức ăn ngon, hợp khẩu vị nên tôi vô tư chén mà không để ý đến anh bạn là lãnh đạo chính quyền địa phương bỗng trở nên lầm lì, ít nói trong bữa ăn. Mọi người dùng chưa xong bữa, anh đã uể oải buông đũa, bước ra vườn lấy cớ đi dạo. Ngán đường về quá xa, ngồi lại sợ mọi người ép nhậu nên tôi cũng đứng dậy, đi theo anh.
Khi chỉ còn hai người với nhau, tôi trêu:
- Hồi hôm bộ ông bị vợ đánh hay sao mà mặt nhăn đùm như… đít dừa khô vậy?
Vốn thân thiết nên anh nhìn tôi cười nhưng giọng bực bội:
- Làm du lịch phải thật thà, tôn trọng khách nếu muốn phát triển bền vững. Tâm lý “ăn xổi ở thì” hoàn toàn không thích hợp cho sự phát triển của du lịch địa phương.
- Hả?- Tôi trố mắt ngạc nhiên
- Ủy ban đặt món canh chua cá bông lau đãi khách nhưng vì hôm nay không có cá bông lau nên phải thay bằng cá tra bần. Thấy ông chủ quán cứ đảm bảo với khách đây là canh chua cá bông lau khiến tôi mắc cỡ gần ,ông ạ!
Nghe anh nói, tôi bỗng nể cái tâm của người lãnh đạo địa phương xuất thân từ một thầy giáo này. Muốn xây dựng thương hiệu du lịch bền vững điều cốt yếu là phải giữ gìn bản sắc riêng, tạo ấn tượng với du khách bằng nét đẹp chân chất vốn có của mình.
Nếu cá bông lau là đặc sản có nhiều ở Vàm Nao và các tỉnh đầu nguồn sông Tiền, sông Hậu thì cá tra bần (còn có tên gọi khác là cá dứa) cũng là 1 trong 12 loài cá tra đã được định danh.
Canh chua Nam Bộ là một món ăn đặc sắc địa phương nhưng lại không gò bó vào một công thức nhất định. Ảnh minh họa: IT
Cá tra bần xuất hiện nhiều ở vùng nước lợ hạ nguồn, món ăn khoái khẩu của nó là những trái bần chín rụng nên thành danh. Quen sống trong môi trường nước chảy xiết nên cá tra bần ít mỡ, thịt săn chắc và có mùi vị đặc trưng. Cái khác biệt của hình dáng của cá tra bần so với các loài cá tra khác là thân nó thon dài, vi và đuôi cá màu vàng cam ửng sắc hồng.
Thật ra, cá tra bần hay cá bông lau chả hề kém cạnh nhau về độ ngon, độ hiếm và đều là đặc sản của vùng châu thổ sông Cửu Long. Nhưng người miền Tây chất phác, rất dị ứng với mọi sự đánh tráo khái niệm nên anh bạn tôi phẫn nộ là chính đáng.
Có thể nói món canh chua Nam Bộ là một món ăn đặc sắc địa phương nhưng lại không gò bó vào một công thức nhất định. Không có nồi canh chua nấu sai cách, miễn sao nó hợp khẩu vị của bạn là được. Có thời gian tụ họp bạn bè nấu nồi canh chua lươn, canh chua cá ngát, cá bông lau, cá tra bần… uống rượu đế để lấy hứng đờn ca tài tử. Hoặc chỉ cần vài con cá sặc, cá rô, cá hủn hỉn… giăng lưới được ở mương vườn, thêm mớ rau muống, bông súng và tí cơm mẻ là cũng có ngay nồi canh chua Nam Bộ nóng hổi, bốc khói thơm lừng. Món ăn này được cho là “trời nóng ăn mát, trời lạnh ăn ấm” nên rất thích hợp cho những trưa hè oi ả lẫn những ngày mưa dầm thúi trời, thúi đất.
Nếu có dịp lang thang trên khắp “nẻo đường” canh chua Nam Bộ rất có thể bạn sẽ nao lòng khi thoáng nghe tiếng ai đó ru con ngân dài trong đêm vắng:
“Sông dài cá lội biệt tăm
Thấy anh nhân nghĩa ngàn năm em chờ…”
Canh chua gà lá giang: Sự phối hợp đầy tinh tế, nghe qua là thèm
Sự phối hợp, gia giảm hương vị tuyệt vời trong món canh chua lá giang đã tạo nên hương vị vừa đặc trưng, vừa kích thích vị giác của người thưởng thức.
Nhắc đến canh chua Nam Bộ là người ta liên tưởng ngay đến các loại cá sông, cá đồng phối âm cùng khóm, giá, bạc hà, ngò ai, húng quế... tạo nên những làn điệu ẩm thực đất phương Nam ngọt ngào, đằm thắm.
Tuy nhiên, nếu có dịp về vùng đất đỏ bazan miền Đông, du khách không nên bỏ lỡ dịp để thưởng thức món canh chua gà nấu lá giang trứ danh. Có lẽ do được nuôi trong môi trường thoáng đãng, tha hồ chạy nhảy giữa bao la đồi dốc nên gà ở đây thịt săn chắc, ngọt lịm. Do đặc thù địa lý, cá sông ở vùng này hơi hiếm nên một nồi canh chua thịt gà cũng là một gợi ý thú vị.
Nguyên liệu làm món canh gà lá giang. Ảnh minh họa: IT
Tôi có anh bạn nhà ở xã An Nhơn Tây, huyện Củ Chi (TP.HCM). Thời ấy, cơ sở hạ tầng ở vùng này chưa phát triển, ngay cả nước nấu ăn vào mua khô phải đi hàng cây số chở về bằng can nhựa. Tên ấp là Bến Mương nhưng tôi nhìn quanh chả phát hiện ra cái mương nào. Chỉ có những vườn điều bạt ngàn nhưng còi cọc, đất đai phơi mình khô rang dưới ánh nắng mặt trời như thiêu đốt.
Bạn đưa cho tôi một chai nhựa cỡ 1,5 lít đựng nước, bảo tôi rửa mặt rồi nằm võng nghỉ ngơi cho khỏe. Anh nháy mắt: "Để tôi bảo vợ bắt con gà mái dầu, nấu canh chua lá giang, lát nữa tụi mình lai rai hén? Lâu lắm rồi, tụi mình không có dịp hàn huyên".
Nghe chồng nói vậy, cô vợ đứng gần đó mau miệng góp lời: "Để em đi chợ mua thêm mớ lươn, canh chua gà phải ăn chung với lươn xào sả ớt mới đúng điệu mấy anh ơi". Trời ạ! Dân miền Tây quen ăn canh chua lươn với gà xào sả ớt thì ở xứ này gà, lươn hoán đổi vị trí cho nhau. Âu đây cũng là dịp để trải nghiệm thói quen ăn uống, phong cách ẩm thực vùng miền tuyệt vời.
Vị chua thanh của lá giang hòa quyện cùng vị ngọt của thịt gà khiến nhiều người mê món ăn này. Ảnh minh họa: IT
Theo cô vợ của anh bạn tôi, gà dùng để nấu canh chua lá giang phải là gà mái dầu nặng từ 1,5 kg trở lên sau khi đẻ lứa đầu tiên. Sau khi làm sạch, gà phải xử lý bằng gừng hoặc dấm ăn để khử mùi hôi. Khâu này rất quan trọng, nếu không khéo, sót mùi hôi của gà thì nồi canh chua lá giang khó mà tròn vị.
Gà chặt thành từng miếng vừa ăn rồi ướp: muối, đường, bột ngọt, hạt tiêu, củ hành tím băm nhuyễn...để khoảng 15 phút cho gà thấm đều gia vị. Sau đó, người ta bắc nồi lên bếp với một ít dầu ăn, xào sơ cho thịt gà săn mặt lại, đổ thêm nước vào (liều lượng nước tùy thích) rồi nấu sôi lên. Đến khi thịt gà chín mềm thì nêm nếm gia vị, cho nắm lá giang đã vò nát vào nồi rồi tắt lửa ngay. Rắc thêm tí hành lá, ngò rí vào nồi canh bốc khói, thơm lừng là người ta có ngay món đưa cay tuyệt hảo mà ăn cơm cũng rất ngon.
Nếu một cô gái miền Đông về làm dâu miền Tây, quen tay nấu nồi canh chua cá lóc theo kiểu canh chua thịt gà, lá giang thì chắc chắn bà mẹ chồng, dù dễ tính nhất cũng phải thốt lên: "Con vợ thằng Hai nấu ăn kiểu chi mà lạ lùng vậy? Canh chua mà bây nêm củ hành lại còn thêm hạt tiêu thì... ra thể loại gì hả con?".
Món canh gà lá giang thơm lừng, vị chua ngọt vừa miệng kết hợp với thịt gà mềm ngọt vô cùng hấp dẫn. Ảnh minh họa: IT
Tuy nhiên, nếu có dịp thưởng thức canh chua thịt gà lá giang, bạn mới hiểu sự tinh tế trong việc phối hợp, gia giảm hương vị trong món ăn này. Củ hành băm nhuyễn làm phông nền cho vị thịt gà ngọt lịm, hạt tiêu xanh ấm nồng có tác dụng khử mùi gà còn sót lại, lá giang chua chua, bùi bùi...Tất cả hòa quyện lại, tạo nên giai điệu rất riêng cho một trong những món ăn đặc trưng của vùng đất "gian lao mà anh dũng" này.
Câu chuyện trên đã xảy ra cách nay trên 20 năm. Đó là lần đầu tiên trong đời tôi được ăn món canh chua gà nấu lá giang, lại do chính bàn tay một người phụ nữ vùng đất thép Củ Chi nấu. Sau này, tôi có nhiều dịp dùng lại món này nhưng lần đầu tiên bao giờ cũng ngon nhất, ấn tượng nhất.
Cũng chính anh bạn này, sau trở thành một đại gia bất động sản. Trong một lần về miền Tây, tôi mời bạn nồi canh chua cá dứa nấu bần. Anh khen ngon nhưng thắc mắc: "Cá tra sao ông lại gọi là cá dứa?". Tôi bật cười, bảo anh gọi nó là cá tra cũng không sai. Vì loại cá này còn có tên gọi khác là cá tra bần, sống tập trung tại các cửa sông.
Tuy là một trong 12 loại cá tra nhưng cá dứa lại có một số đặc điểm riêng để nhận dạng: Thân cá thon dài chứ không mập ú như các loài cá tra khác, lưng cá có sợi chỉ đen chạy dọc theo và đặc biệt đuôi cá màu vàng cam, ửng sắc hồng phơn phớt. Do đặc tính sống ở các cửa sông, nước chảy xiết nên cá thịt cá dứa rất dai, săn chắc .
Thế mới biết, không chỉ đơn thuần là các món ăn mà ẩm thực vùng miền còn là lĩnh vực thể hiện rõ nét tập tục và cả đặc thù địa lý của vùng đất ấy.
Thú vị bún nước kèn Châu Đốc Là sự kết hợp giữa bún cá và bún cà ri, bún nước kèn mang hương vị đặc trưng rất riêng, mang đến cái lạ và rất khó có thể tả rõ trong vị giác. Ở vùng miệt vườn miền Tây khi nhắc đến món bún nước kèn người ta sẽ nghĩ ngay đến món ăn đặc trưng của 2 địa danh miệt...











Tiêu điểm
Tin đang nóng
Tin mới nhất

Gái đảm Hà Tĩnh chế biến bã rượu thành món lạ, ăn một miếng nhớ cả đời

Loại hạt của Việt Nam được xếp top vị thơm ngon nhất thế giới, ngừa ung thư tốt lại là nguyên liệu nhiều món ngon

Bún riêu tôm chả ốc thơm ngon, nóng hổi, giòn giòn cho bữa sáng cuối tuần

Phụ nữ nên ăn 3 loại canh này thường xuyên để có làn da mịn màng, tăng cường estrogen và nữ tính hơn

5 mâm cơm mùa xuân ngon hết ý từ mẹ đảm Hà thành, món nào cũng thơm nức, đủ đầy dinh dưỡng

4 món mà người trung niên và cao tuổi nên ăn vào mùa xuân để tăng cường miễn dịch, giảm bệnh tật

Thêm 1 cách biến đậu phụ thành món ăn ngon bổ dưỡng: Làm rất đơn giản mà thơm nức, cả người già và trẻ em đều thích

5 công thức nấu cháo đậm đà hương vị, bổ dưỡng và thơm ngon

"Lá dại" ven đường hóa "thần dược" làm đẹp: Nấu món ăn dưỡng tóc đen mượt, da trắng hồng cực đơn giản

Gợi ý thực đơn bữa tối ngon cơm với 3 món dễ làm

Cách làm gà chiên mắm đơn giản tại nhà

8 món ngon không thể bỏ lỡ khi đến Hưng Yên
Có thể bạn quan tâm

Ninh Thuận: Người phụ nữ lượm ve chai bị sát hại
Pháp luật
14:13:20 01/03/2025
Cơn sốt vàng ở Mỹ 'hút' vàng thỏi từ nhiều quốc gia khác
Thế giới
14:11:26 01/03/2025
Hội bạn xinh - giỏi - quyền lực nhất Vbiz: Đông Nhi - Minh Hằng khoe sắc "đỉnh chóp", Hoàng Thuỳ Linh gây ấn tượng vì phong cách đặc biệt
Sao việt
14:04:56 01/03/2025
Mỹ nhân Khu Vườn Bí Mật tung bộ ảnh xinh hút hồn, nhưng sự thật đằng sau mới gây sốc!
Sao châu á
13:37:21 01/03/2025
1 Chị Đẹp thừa nhận thấy "quá dở" khi nghe lại nhạc của mình, đáp 3 chữ "cảm lạnh" vì fan đòi remix lại hit cũ
Nhạc việt
13:15:47 01/03/2025
Sự thật video nữ y tá quỳ xin lỗi bệnh nhân thu hút 100 triệu lượt xem
Netizen
13:15:04 01/03/2025
Vì sao Văn Toàn dễ dàng cho Hoà Minzy vay 4 tỷ nhưng lần thứ hai cô bạn thân hỏi vay tiếp thì say "No"?
Sao thể thao
13:13:42 01/03/2025
7 thị trấn kỳ lạ nhất thế giới siêu hút khách du lịch: Có nơi chỉ được sống nhưng không thể chết
Lạ vui
12:58:56 01/03/2025
Vụ cháy gần ngã tư Bình Phước may mắn không thiệt hại về người
Tin nổi bật
12:56:41 01/03/2025
Ngoại hình biến đổi gây sốc của Lisa (BLACKPINK)
Nhạc quốc tế
12:50:32 01/03/2025