Đoàn thanh niên: Hành trình 90 năm xung kích của rường cột quốc gia

“Sự ra đời và hoạt động của Đoàn Thanh niên Cộng sản Đông Dương là tất yếu lịch sử, đáp ứng kịp thời đòi hỏi của phong trào thanh niên trong thời điểm lúc bấy giờ,” phó giáo sư Nguyễn Danh Tiên nói.

Đoàn thanh niên Thông tấn xã Việt Nam phát động Tháng thanh niên tại khu di tích Tân Trào. (Ảnh: Minh Quyết/TTXVN)

Cách đây 90 năm, ngày 26/3/1931, Hội nghị Trung ương lần thứ hai của Đảng đã đặc biệt nhấn mạnh việc cần kíp phải thành lập ra tổ chức Đoàn, khẳng định vai trò, sứ mệnh của đoàn thanh niên trong sự nghiệp đấu tranh cách mạng hướng tới mục tiêu giải phóng, độc lập dân tộc.

Trong suốt 90 năm qua, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đã là lực lượng tiên phong, cánh tay đắc lực của Đảng trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng và bảo vệ Tổ quốc, xây dựng và kiến thiết đất nước.

Nhân dịp kỷ niệm 90 năm thành lập Đoàn , báo điện tử VietnamPlus xin giới thiệu loạt bài: “Hành trình 90 năm xung kích của rường cột quốc gia.”

Bài 1: Sứ mệnh lịch sử đặc biệt của Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh

Theo phó giáo sư, tiến sỹ Nguyễn Danh Tiên, Viện trưởng Viện Lịch sử Đảng, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, sự ra đời của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là một tất yếu của lịch sử.

Sứ mệnh lịch sử

Ngày 5/6/1911, người thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành rời bến cảng Nhà Rồng ra đi tìm đường cứu nước với khát khao cháy bỏng về “tự do cho đồng bào tôi, độc lập cho Tổ quốc tôi.” Hành trình của người thanh niên xứ Nghệ 110 năm về trước là bước chân đầu tiên của một thế hệ thanh niên Việt Nam mới với mục tiêu giải phóng dân tộc khỏi chế độ thực dân, đưa dân tộc ta ra khỏi kiếp sống nô lệ.

Theo tiến sỹ Nguyễn Danh Tiên, “Hội Việt Nam cách mạng thanh niên” tại Trung Quốc với nòng cốt là Cộng sản Đoàn truyền bá tư tưởng, chính trị, chuẩn bị cho sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam đều bao gồm những thanh niên yêu nước, có tư tưởng tiến bộ.

Mùa Xuân năm 1930, Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời. Ngay trong Hội nghị thành lập Đảng đã thông qua Điều lệ Đoàn Thanh niên Cộng sản. Đặc biệt, Điều lệ vắn tắt của Đảng đã ghi rõ: “Người dưới 21 tuổi phải vào Thanh niên Cộng sản Đoàn.” Hội nghị cũng nhấn mạnh Ban Chấp hành Trung ương của Đảng phải tổ chức ngay “Đoàn Thanh niên Cộng sản.”

Tháng 10/1931, Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng lần thứ nhất đã thông qua “Án nghị quyết về Cộng sản thanh niên vận động,” văn kiện đầu tiên của Đảng về công tác vận động thanh niên, khẳng định địa vị thanh niên lao động và sự quan trọng của Thanh niên Cộng sản Đoàn.” Án nghị quyết yêu cầu “Đảng Cộng sản phải cần kíp công tác trong quần chúng thanh niên, phải lãnh đạo quần chúng thanh niên… Muốn vậy chỉ có thể tổ chức ra một đoàn thể của thanh niên,” “Trung ương, các xứ ủy, các tỉnh, thành, đặc ủy phải phái ra một số đồng chí trẻ tuổi phụ trách tổ chức ra Thanh niên Cộng sản Đoàn và giúp cho Đoàn có tánh chất độc lập.”

Đội thanh niên tình nguyện Đại học Huế tham gia làm đường giao thông nông thôn trong chiến dịch Thanh niên tình nguyện Hè 2018. (Ảnh: Tường Vi/TTXVN)

Hội nghị Ban chấp hành Trung ương lần thứ hai đầu năm 1931 tiếp tục khẳng định “cần kíp tổ chức ra Cộng sản thanh niên đoàn,” yêu cầu “lập tức các Đảng bộ địa phương phải mau mau tổ chức những ủy viên tổ chức ra đoàn… phải chỉ đạo cho các chi bộ mới thành lập của Đoàn bắt đầu hoạt động trong quần chúng thanh niên.”

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, phong trào thanh niên đã ngày càng lớn mạnh với nhiều tổ chức đoàn cơ sở trên cả ba miền Bắc, Trung, Nam. Đến cuối năm 1931, cả nước đã có 2.500 đoàn viên. Với những đóng góp quan trọng của Đoàn viên, thanh niên trong cao trào cách mạng 1930-1931, Ban chấp hành Quốc tế thanh niên Cộng sản đã công nhận Đoàn Thanh niên Cộng sản Đông Dương là một bộ phận của Quốc tế thanh niên cộng sản.

Theo phó giáo sư, tiến sỹ Nguyễn Danh Tiên, phong trào đấu tranh những năm 1930-1931, với đỉnh cao Xô Viết-Nghệ Tĩnh là trận thử lửa đầu tiên đối với lớp đoàn viên, thanh niên cộng sản đầu tiên của Đoàn, mở đầu cho truyền thống cách mạng vẻ vang của Đoàn. Cũng trong trận thử lửa này, lịch sử đã ghi lại tấm gương oanh liệt của người đoàn viên thanh niên cộng sản Lý Tự Trọng, với câu nói bất hủ: “Con đường của thanh niên chỉ có thể là con đường cách mạng, chứ không thể có con đường nào khác.”

Nữ du kích Nguyễn Thị Kim Lai (17 tuổi, Hà Tĩnh) dẫn giải phi công Mỹ bị bắt sống (1965). (Ảnh: TTXVN)

Và rõ ràng, việc tập hợp, đoàn kết, giáo dục thanh niên đi theo con đường cách mạng, theo ngọn cờ của Đảng chính là sứ mệnh của Đoàn.

“Sự ra đời và hoạt động của Đoàn Thanh niên Cộng sản Đông Dương là một tất yếu lịch sử, đáp ứng kịp thời đòi hỏi của phong trào thanh niên trong thời điểm lúc bấy giờ,” phó giáo sư Nguyễn Danh Tiên nhận định.

Rường cột quốc gia

Trong suốt chặng đường 90 năm hình thành và phát triển, Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đã từng bước trưởng thành, sẵn sàng nhận mọi khó khăn và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ mà Đảng giao phó.

Phát biểu tại Lễ kỷ niệm 90 năm thành lập Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng khẳng định: “Thanh niên là một bộ phận quan trọng của dân tộc, rường cột của quốc gia. Thanh niên có mạnh thì dân tộc mới mạnh; trong sức mạnh của dân tộc có sức mạnh của thanh niên.”

Cũng theo Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, trong suốt chiều dài lịch sử của đất nước, thanh niên luôn nêu cao truyền thống yêu nước, chí khí anh hùng, bất khuất của dân tộc, hăng hái đi tiên phong trên mọi lĩnh vực, có nhiều cống hiến to lớn vào sự nghiệp dựng nước và giữ nước.

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng dự lễ kỷ niệm 90 năm thành lập Đoàn. (Ảnh: Trí Dũng/TTXVN)

Tổng Bí thư nhận định: Được Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại sáng lập, lãnh đạo, lại được rèn luyện qua nhiều thời kỳ đấu tranh cách mạng, đặc biệt là vào các thời điểm bước ngoặt khi vận nước lâm nguy, cả dân tộc phải đối diện với hoạ xâm lăng, hoặc vào thời khắc phải kịp chuyển mình đổi mới để tiếp tục phát triển đi lên, tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đã luôn kiên định bản lĩnh chính trị, giữ vững vai trò là đội quân xung kích cách mạng, luôn dấn thân vào những nơi gian khổ, dám đón lấy những nhiệm vụ khó khăn và sẵn sàng vượt qua mọi thử thách, cùng với cả dân tộc làm nên những chiến thắng lịch sử, giành trọn vẹn độc lập và thống nhất Tổ quốc, đưa cả nước tiến vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên độc lập dân tộc và đi lên chủ nghĩa xã hội.

Lịch sử của dân tộc và của Đảng ta đã ghi nhận và đánh giá cao các phong trào hành động cách mạng của tuổi trẻ trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, như: “Cảm tử để cho Tổ quốc quyết sinh”, “Tòng quân giết giặc lập công” trong kháng chiến chống thực dân Pháp; “Ba sẵn sàng”, “Năm xung phong” trong kháng chiến chống đế quốc Mỹ…

Ngày nay, trong công cuộc đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá và hội nhập quốc tế, tuổi trẻ cả nước đã và đang tiếp tục phát huy truyền thống quý báu của các thế hệ cha anh, bắt nhịp nhanh với điều kiện mới, có ý chí vươn lên lập thân, lập nghiệp, xung kích, sáng tạo, sẵn sàng có mặt ở mọi nơi khó khăn, gian khổ và sẵn sàng đón nhận nhiệm vụ mới.

Phát biểu tại lễ kỷ niệm 90 năm thành lập Đoàn, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng khẳng định thanh niên là rường cột quốc gia. (Ảnh: Trí Dũng/TTXVN)

“Nhiều tấm gương thanh niên tiêu biểu trong học tập, lao động sản xuất, làm kinh tế, trong hoạt động văn hoá-xã hội, khoa học kỹ thuật, trong bảo vệ Tổ quốc, giữ gìn an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội… đã góp phần tô thắm thêm truyền thống vẻ vang và niềm tự hào về thế hệ trẻ Việt Nam trong giai đoạn cách mạng mới,” Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng nói.

Với những đóng góp to lớn đó, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đã được Đảng và Nhà nước hai lần tặng thưởng Huân chương Sao vàng, ba lần tặng thưởng Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Độc lập hạng Nhất, hạng Nhì, 13 Huân chương Lao động, 10 Huân chương Kháng chiến và nhiều phần thưởng cao quý khác.

Trải qua chặng đường 90 năm lịch sử, lớp lớp những thế hệ đoàn viên, thanh niên vẫn nối tiếp nhau bước tiếp truyền thống vẻ vang của Đoàn, không ngừng nỗ lực phấn đấu, và từ đó từng bước trưởng thành, cống hiến vì độc lập, tự do của dân tộc, vì dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng dân chủ, văn minh, theo lý tưởng mà Đảng và Bác đã vạch ra./.