Dinh dưỡng hợp lý cho tuổi dậy thì

Xuân Huỳnh12:12 24/01/2019

Dậy thì là lúc trẻ phát triển mạnh, nhanh về thể lực, sự thay đổi của hệ thần kinh , nội tiết mà nổi bật là sự hoạt động của các tuyến sinh dục tăng lên, gây ra những biến đổi về hình thức và sự tăng trưởng của cơ thể trẻ.

Lúc này, sự phát triển và hoàn thiện về cơ thể đòi hỏi trẻ cần phải có một chế độ dinh dưỡng thật tốt.

Dậy thì (bao gồm giai đoạn tiền dậy thì và dậy thì): Tuổi tiền dậy thì của trẻ em Việt Nam thông thường là 9-11 tuổi với nữ và 12-14 tuổi với nam. Lứa tuổi này, chiều cao của trẻ tăng rất nhanh, trẻ em gái tăng khoảng 6cm/năm và trẻ em nam tăng 7cm/năm hoặc hơn nữa nếu dinh dưỡng, vận động hợp lý. Khi đến tuổi dậy thì (12-13 đối với nữ và 15-16 đối với nam), sức lớn chậm lại, mỗi năm tăng khoảng 2cm. Tuy nhiên, trong thực tế, giai đoạn này ở mỗi trẻ mỗi khác và chúng ta không thể biết chính xác ranh giới tiền dậy thì và dậy thì của từng trẻ, do đó, nên đảm bảo dinh dưỡng tốt cho trẻ suốt cả giai đoạn tiền dậy thì và dậy thì để giúp trẻ phát triển. Vì sau thời kỳ dậy thì, cơ thể trẻ cũng tăng chiều cao nhưng với tốc độ rất chậm, tổng cộng mức tăng chiều cao của các năm sau không bằng 1 năm chiều cao tăng vọt trong thời kỳ tiền dậy thì.

Sắt có trong thịt bò, lòng đỏ trứng cần thiết cho tuổi dậy thì vì giúp phòng chống thiếu máu cũng như cung cấp vật liệu để xây dựng các cấu trúc tế bào và hoàn thiện phát triển các nội tiết tố về giới tính.

Mỗi ngày, trẻ cần 2.200-2.600 calo, tương đương người trưởng thành. Nếu không cung cấp đúng và đủ, trẻ sẽ bị thiếu hụt dinh dưỡng dẫn đến chậm hoàn thiện và phát triển các bộ phận cơ thể. Lượng đạm cần cao hơn người trưởng thành, giúp trẻ phát triển cơ bắp nên chiếm 14-15% tổng số năng lượng trong khẩu phần, tương đương 70-80g/ngày, chú ý đạm động vật nhiều sắt giúp phòng chống thiếu máu cũng như cung cấp vật liệu để xây dựng các cấu trúc tế bào và hoàn thiện phát triển các nội tiết tố về giới tính, tham gia hệ miễn dịch nhằm tăng sức đề kháng. Chất béo (dầu, mỡ) nên chiếm 20-25% năng lượng khẩu phần, là nguồn cung cấp năng lượng, giúp cơ thể hấp thụ vitamin tan trong chất béo như A, D, E, K, nên cho trẻ ăn cả mỡ động vật và dầu thực vật, khoảng 40-50gr mỗi ngày. Chất bột đường cung cấp năng lượng chính cho cơ thể chiếm 60-70% năng lượng, có trong gạo, bột mì, sản phẩm chế biến, khoai, củ… Nên chọn lựa những loại bột đường thô để cung cấp chất xơ tốt cho đường tiêu hóa và phòng chống béo phì.

Canxi: rất cần thiết cho lứa tuổi dậy thì, nếu được cung cấp đủ sẽ giúp xương chắc khỏe và độ đậm xương đạt mức tối đa giúp trẻ phát triển tốt về chiều cao và phòng được bệnh loãng xương mai sau. Mỗi ngày trẻ cần 1.000 – 1.200mg canxi. Canxi có nhiều trong sữa, cả sữa bò và sữa đậu nành, các loại thủy sản, xương cá (nên kho nhừ cá để có thể ăn cả xương). Nên uống 400 – 500ml sữa/ngày.

Video đang HOT

Chất sắt: con gái khi bước vào tuổi dậy thì cần lượng sắt nhiều hơn bé trai do mất máu trong chu kỳ kinh nguyệt. Nên bé trai chỉ cần 12 – 18mg sắt/ngày, trong đó,con gái cần tới 20mg sắt/ngày. Chất sắt có nhiều trong thịt đỏ, phủ tạng động vật: thịt bò, gan, tim…, lòng đỏ trứng, đậu đỗ, rau xanh có nhiều vitamin C giúp hấp thu sắt tốt hơn… Nếu thiếu sắt, trẻ sẽ bị thiếu máu gây ra các triệu chứng mệt mỏi, hay quên, buồn ngủ, da xanh…

Các vitamin và khoáng chất: Đây là những vi chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể. Nhu cầu vitamin nhóm B, C, A, D, acid folic… cũng cao do tăng chuyển hóa năng lượng. Vì vậy, cần phải ăn đa dạng thực phẩm và những thực phẩm tươi càng ít qua chế biến thì càng ít mất chất dinh dưỡng. Lượng rau cần thiết trong ngày là 300-500g.Thiếu vitamin A có thể gây bệnh ở mắt, nhiễm khuẩn đường hô hấp và đường tiêu hóa; chậm phát triển chiều cao. Khi thiếu vitamin C, quá trình tổng hợp collagen gặp trở ngại, làm giảm quá trình hình thành tế bào ở các thành mạch, mô liên kết, xương, răng, giảm sức đề kháng.

Kẽm là một yếu tố vô cùng quan trọng giúp sản sinh, thúc đẩy và điều hòa các hormon tăng trưởng IGF- I và hormon sinh dục, giúp trẻ có thể phát huy hết tiềm năng phát triển của cơ thể một cách toàn diện trong giai đoạn tiền dậy thì và dậy thì, nhu cầu từ 10-20mg/ngày, có nhiều trong thức ăn nguồn gốc động vật. Bổ sung iod cho trẻ qua việc sử dụng muối iod khi nấu ăn và các loại hản sản.

Thiếu iod, trẻ sẽ bị bướu cổ, kém thông minh…

Bên cạnh chế độ dinh dưỡng hợp lý, tập thể dục thể thao đều đặn, thường xuyên cũng rất quan trọng ở lứa tuổi này vì đây là giai đoạn cuối cùng để trẻ tăng tốc chiều cao, sau khi dậy thì, trẻ sẽ cao rất chậm, thậm chí không tăng chiều cao nữa. Các môn thể thao giúp trẻ tăng chiều cao như bơi, chạy, đạp xe, bóng rổ, cầu lông… Trẻ cũng cần ngủ đủ giấc, ngủ sâu, giúp hormon tăng trưởng tiết ra nhiều, kích thích xương dài hơn.

BS. Ngô Mỹ Hà

Theo suckhoedoisong.vn

Dậy thì muộn, ảnh hưởng thế nào?

Trong điều kiện dinh dưỡng đầy đủ, không ít phụ huynh lo con mình dậy thì sớm. Bên cạnh đó thì cũng có không ít bạn trẻ lại dậy thì muộn.

Trong điều kiện dinh dưỡng đầy đủ, không ít phụ huynh lo con mình dậy thì sớm. Bên cạnh đó thì cũng có không ít bạn trẻ lại dậy thì muộn. Câu hỏi thường trực là dậy thì muộn có ảnh hưởng gì đến sức khỏe và chức năng sinh sản không? Bài viết này sẽ giải đáp phần nào câu hỏi trên.

Tuổi dậy thì là lúc cơ thể phát triển từ một đứa trẻ thành người lớn. Dậy thì muộn là một dạng rối loạn phát triển dậy thì. Bình thường, bạn gái bắt đầu dậy thì trong độ tuổi từ 11 - 15. Sự dậy thì ở bạn gái được đánh dấu bằng sự xuất hiện của lần có kinh đầu tiên cũng như sự phát triển của một sô dấu hiệu sinh dục phụ như chiều cao tăng lên, vú phát triển và xuất hiện lông ở cơ quan sinh dục. Nếu bạn gái không có bất kỳ dấu hiệu phát triển sinh dục nào ở tuổi 14 hoặc không có kinh nguyệt cho đến khi 16 tuổi thì được coi là dậy thì muộn. Nếu con là trai sẽ dễ dàng thấy con cao hơn, nặng cân hơn, vai mở rộng và cơ bắp bắt đầu phát triển, thanh quản (cơ quan phát âm) to rộng ra hơn nên tiếng nói trở nên trầm đục. Hệ thống lông phát triển, có ria mép và mọc râu, có khi còn là râu quai nón, tinh hoàn và dương vật sẽ lớn hơn, đặc biệt có hiện tượng phóng tinh lần đầu. Nếu sau 16 tuổi, bé trai vẫn chưa có những đặc điểm sinh dục thứ phát thì cần nghĩ đến dậy thì muộn.

Cha mẹ cần đưa con đi khám khi thấy có các dấu hiệu dậy thì muộn.

Dậy thì muộn do đâu?

Nguyên nhân đầu tiên cần nghĩ tới khi thấy trẻ dậy thì muộn là do gene di truyền, khi trong gia đình có bố mẹ, cô dì chú, anh em, chị em, hoặc anh em họ (gần) chậm dậy thì. Với trường hợp này thì không cần biện pháp can thiệp. Trẻ sẽ phát triển sau so với bạn cùng tuổi và không ảnh hưởng gì đến quá trình phát triển chung của cơ thể cũng như khả năng sinh sản.

Dậy thì muộn cũng có thể xảy ra khi tuyến yên hoặc tuyến giáp - các tuyến sản xuất hormon quan trọng cho sự tăng trưởng và phát triển cơ thể gặp vấn đề.

Một số người dậy thì muộn do có nhiễm sắc thể bất thường khiến ADN "lập trình" kế hoạch phát triển của cơ thể cũng trục trặc. Hội chứng Turner là một ví dụ của một rối loạn nhiễm sắc thể. Nó xảy ra khi một trong hai nhiễm sắc thể X của con gái bất thường hoặc bị mất. Điều này khiến sự phát triển của buồng trứng và sản xuất hormon cũng không bình thường. Với các bạn nam có mắc hội chứng Klinefelter khi được sinh ra có nhiều hơn 1 nhiễm sắc thể X (XXY thay vì XY). Tình trạng này có thể làm chậm phát triển giới tính.

Trẻ mắc một số bệnh mạn tính cũng có thể gây ra sự chậm trễ trong tuổi dậy thì như: đái tháo đường, bệnh thận, hoặc hen suyễn vì những bệnh này có thể làm chậm quá trình phát triển của cơ thể.

Chế độ dinh dưỡng có vai trò quan trọng trong vấn đề dậy thì sớm hay muộn. Một người đang bị suy dinh dưỡng cũng có thể phát triển muộn hơn những người có một chế độ ăn uống cân bằng đủ chất. Trường hợp ăn không đủ bữa, biếng ăn, rối loạn ăn uống hay thường xuyên áp dụng chế độ giảm cân quá mức sẽ khiến cơ thể không thể phát triển với tốc độ bình thường được.

Ảnh hưởng do dậy thì muộn

Tuỳ thuộc vào nguyên nhân gây ra chứng dậy thì muộn mà ảnh hưởng của nó đến tâm, sinh lý của bạn gái khác nhau. Một điều dễ nhận thấy ở các bạn gái khi dậy thì muộn là sự xấu hô với bạn bè đồng lứa và sự lo lắng về khả năng sinh sản sau này. Tuy nhiên, nhìn chung, dậy thì muộn không ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của bạn gai khi trưởng thành. Sau khi dậy thì, bạn gái sẽ vẫn có khả năng sinh sản bình thường. Vấn đề là các em bị dậy thì muộn đừng để các mặc cảm tâm lý (tự ti, hoang mang...) ảnh hưởng cuộc sống.

Với bạn nam, dậy thì muộn mà không điều trị sẽ ảnh hưởng tới sự phát triển về thể chất. Hệ thống nội tiết không kích hoạt quá trình phát triển của cơ quan sinh dục nam khiến dương vật nhỏ, tinh hoàn teo - ảnh hưởng đến quá trình sinh tinh, dẫn đến vô sinh nam cũng như khả năng tổng hợp testosterone của tinh hoàn. Khi bị dậy thì muộn, trẻ thường tách ra khỏi tập thể, các rối loạn tâm lý xuất hiện, trẻ trở nên trầm cảm, không giao tiếp.

Vì vậy, khi thấy có các dấu hiệu của dậy thì muộn, các em nên đi khám càng sớm càng tốt. Lúc này, các em nên giữ tâm lý bình tĩnh và đón nhận chuyện này một cách tự nhiên. Nếu cảm thấy không thể giải quyết những khúc mắc trong lòng thì nên chia sẻ với người lớn và bác sĩ để có lời khuyên phù hợp. Cha mẹ trẻ cần quan tâm đến việc phát triển thể chất của trẻ, những biến đổi về tâm sinh lý của trẻ để cung cấp cho chuyên gia y tế những bằng chứng về quá trình phát triển của trẻ. Các giải pháp y khoa sẽ giúp các em vượt qua tình trạng dậy thì muộn để phát triển kịp theo lứa tuổi, đảm bảo đời sống tâm sinh lý bình thường.

Theo Song Nhi (Sức Khỏe & Đời Sống)

Theo docbao.vn

90% đàn ông ngoại tình khi bước vào độ tuổi này, vợ không chú ý giữ là mất Nghiên cứu của một số nhà khoa học đã chỉ ra độ tuổi đàn ông ngoại tình ở mức độ cao nhất. Theo kết quả cuộc nghiên cứu của đại học Melbourne, Mỹ được tiến hành trên dựa trên việc khảo sát hàng nghìn người tại 3 quốc gia, đàn ông ở tuổi 33 và 49 có xu hướng ngoại tình cao nhất....

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có

Không

Tin liên quan

Chủ đề: tuổi dậy thì lòng đỏ trứng chế độ dinh dưỡng hệ thần kinh tuyến sinh dục sự tăng trưởng

Xem thêm Share

Xem nhiều

Xôn xao clip 2 nữ nhân viên ẩu đả trong sân bay Phú Quốc00:19

Sư thầy livestream bán hàng nổi tiếng tự "sao kê" tài khoản có hơn 3,5 tỷ, tuyên bố ngừng làm 1 việc02:07

Căn nhà ở Cà Mau có con đường đâm xuyên, ngày đêm phải mở cửa cho xe máy chạy qua00:16

Nha Trang gấp rút xác minh clip lan truyền trên mạng, làm xấu hình ảnh du lịch00:16

Thực hư vụ hóa đơn 4 con ghẹ nặng 2,3 kg ở Hạ Long00:20

Trao của hồi môn 'khủng', bà mẹ Cà Mau tiết lộ một điều khiến cô dâu bật khóc00:49

"Khối nghỉ hè" la hét thất thanh khi bất ngờ giẫm trúng vị khách lạ, phản ứng của đối phương khiến nhiều người nín thở00:29

Vợ Duy Mạnh bị soi thái độ "trọng ngoại, bơ nội", giữ khoảnh cách với nhà chồng?04:02

Rộ clip Ngân Collagen công khai chi 2 tỷ để mang thai, giống Trang Nemo 1 điểm03:09

"Đối thủ Lọ Lem" thua đau Á quân cùng tuổi, fan cãi cố, còn réo tên 1 người?03:39

Pha "lật lọng" của chú chó xứng đáng được đề cử Oscar!00:40

Tin đang nóng

Tin mới nhất

4 nhóm nam giới nên sớm đi khám tuyến tiền liệt

20:38:06 10/05/2025

Có nhiều lý do khiến nam giới cần lưu tâm đến việc nên đi khám tuyến tiền liệt, đặc biệt là khi có tuổi hoặc xuất hiện các triệu chứng bất thường.

5 nguyên nhân gây 'bất lực' ở nam giới

20:34:12 10/05/2025

Bất lực xảy ra khi nam giới không thể đạt được sự cương cứng, duy trì sự cương cứng hoặc xuất tinh một cách nhất quán. Tìm hiểu 5 nguyên nhân phổ biến góp phần gây ra tình trạng này.

4 loại viêm tuyến tiền liệt phổ biến ở nam giới

20:31:17 10/05/2025

Viêm tuyến tiền liệt thường gặp và đôi khi mạn tính, ảnh hưởng đến 10% nam giới. Tình trạng viêm do nhiều nguyên nhân khác nhau nhưng có 4 loại viêm tuyến tiền liệt phổ biến.

4 'sự cố tình dục' thường gặp ở phụ nữ mãn kinh

20:27:46 10/05/2025

Ảnh hưởng của thời kỳ mãn kinh không chỉ dừng lại ở những thay đổi về thể chất, tâm lý mà nó còn gây ra nhiều sự cố không mong muốn làm suy giảm ham muốn cũng như khả năng tình dục ở chị em trong độ tuổi này.

Massage tuyến tiền liệt có thể mang lại 4 lợi ích

20:22:53 10/05/2025

Tuy không có nhiều nghiên cứu về lợi ích của việc massage tuyến tiền liệt nhưng một số bằng chứng cho thấy massage tuyến tiền liệt có thể cải thiện các vấn đề như viêm tuyến tiền liệt, phì đại tuyến tiền liệt, tiểu khó hoặc rối loạn cươ...

3 lợi ích của tập luyện trong thời kỳ mãn kinh

20:19:25 10/05/2025

Tập thể dục có rất nhiều tác động tích cực đối với mọi người ở mọi lứa tuổi. Nhưng đối với phụ nữ đang trong thời kỳ mãn kinh, tập thể dục đặc biệt có tác dụng mạnh mẽ.

Chế độ ăn thân thiện với chu kỳ kinh nguyệt, chị em nên biết

20:16:17 10/05/2025

Nguyên tắc cốt lõi của chế độ ăn uống thân thiện với chu kỳ kinh nguyệt là sự cân bằng và ưu tiên thực phẩm nguyên chất.

Không chủ quan với viêm âm đạo do vi khuẩn

20:13:04 10/05/2025

Viêm âm đạo do vi khuẩn không chỉ đơn thuần là một sự mất cân bằng vi sinh vật. Các bằng chứng ngày càng tăng cho thấy sự liên quan của lây truyền qua đường tình dục trong sự phát triển và tái phát của viêm âm đạo do vi khuẩn.

4 bài tập tốt cho phụ nữ thời kỳ mãn kinh

20:10:01 10/05/2025

Phụ nữ mãn kinh nên bắt đầu tập luyện với các bài tập phù hợp để cải thiện mật độ xương, giảm huyết áp và ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh tim.

Rối loạn chức năng tình dục nữ: Những thông tin quan trọng

20:05:37 10/05/2025

Rối loạn chức năng tình dục là một vấn đề phổ biến ở phụ nữ. Gần một nửa số phụ nữ gặp vấn đề dai dẳng về tình dục, chẳng hạn như ham muốn tình dục ít hoặc không có, khó đạt cực khoái hoặc đau khi giao hợp.

6 thói quen đơn giản tăng cường sinh lý ở nam giới

20:36:27 03/05/2025

Những thói quen sinh hoạt bạn thực hiện hàng ngày có tác động trực tiếp đến các khía cạnh sức khỏe, bao gồm cả chức năng sinh lý.

5 câu hỏi thường gặp về hội chứng tiền kinh nguyệt

20:05:23 03/05/2025

Hội chứng tiền kinh nguyệt là một tập hợp các triệu chứng về thể chất, tâm lý và cảm xúc mà nhiều phụ nữ gặp phải trong khoảng thời gian 1 - 2 tuần trước khi bắt đầu kỳ kinh nguyệt.