Điều chỉnh, bổ sung SGK Tiếng Việt 1 để tốt hơn
Sau khi Bộ GD&ĐT yêu cầu chỉnh sửa, bổ sung một số ngữ liệu trong SGK Tiếng Việt 1, bộ Cánh diều, NXB ĐH Sư phạm TPHCM đã công bố dự thảo tài liệu điều chỉnh và bổ sung để xin ý kiến GV và xã hội.
Cô và trò lớp 1A5 Trường Tiểu học Kim Ngọc (Vĩnh Yên – Vĩnh Phúc) dạy học SGK Tiếng Việt 1, Cánh diều. Ảnh: NTCC
Bước đầu ghi nhận sự đánh giá tích cực từ phía các nhà trường, GV trước động thái trên.
Điều chỉnh cần thiết
Thầy Đào Chí Mạnh – Hiệu trưởng Trường Tiểu học Kim Ngọc ( thành phố Vĩnh Yên – Vĩnh Phúc) khẳng định điều chỉnh là cần thiết. Một mặt thể hiện sự lắng nghe, động thái kịp thời của Bộ GD&ĐT, NXB, tác giả trước góp ý của xã hội trong việc điều chỉnh nội dung dạy học phù hợp. Mặt khác, với các nhà trường, đây là nguồn học liệu mở để linh hoạt hơn trong dạy học.
Thầy Đào Chí Mạnh cho biết: Nhà trường sẽ họp GV lớp 1 để xem lại những nội dung NXB đề xuất điều chỉnh, thay đổi xem có phù hợp với điều kiện dạy học không? Trong trường hợp vẫn cần điều chỉnh, nhà trường sẽ góp ý thêm cùng NXB trước thời gian 20/11.
“Mới xem qua một số nội dung, ngữ liệu NXB đưa ra để điều chỉnh, thay thế trong các bài, cơ bản tôi thấy phù hợp, mang tính truyền thống cao… hỗ trợ tích cực cho GV trong việc thay thế nội dung dạy học” – thầy Đào Chí Mạnh chia sẻ.
Thầy Mạnh cũng bày tỏ: Trường sẽ vận dụng nội dung điều chỉnh (khi đã được thông qua) trong công tác chuyên môn. Cùng đó tổ chuyên môn khối 1 tiếp tục phân tích, đánh giá ngữ liệu thay thế có phù hợp, cần thiết với HS trường mình. Trong trường hợp có thể linh hoạt thay đổi bằng những ngữ liệu phù hợp hơn nữa với điều kiện giảng dạy của nhà trường, địa phương, đặc thù HS… vẫn khuyến khích GV đưa vào bài dạy.
Cô Chu Thị Uyên – Lớp 1A5 Trường Tiểu học Kim Ngọc (Vĩnh Yên – Vĩnh Phúc) cho hay: Dù mới tham khảo qua những dự kiến điều chỉnh trong bộ SGK Tiếng Việt 1 Cánh diều nhưng đánh giá ban đầu các ngữ liệu khá hợp lý.
Theo cô Uyên, điều này ghi nhận sự cố gắng NXB, tác giả SGK trong việc chỉnh sửa, bổ sung cho phù hợp nhất với việc dạy học. Song tại Trường Tiểu học Kim Ngọc, ngay cả khi chưa có sự điều chỉnh, tôi và các đồng nghiệp đã linh hoạt trong việc thay đổi ngữ liệu để việc dạy học sao cho hiệu quả nhất. Cả GV và HS đã bắt nhịp nhanh với Chương trình, SGK mới.
Đồng quan điểm, cô Dương Thu Hằng – Tổ trưởng khối 1 Trường PTCS Nguyễn Đình Chiểu (Hai Bà Trưng – Hà Nội) bày tỏ: Việc dạy học theo SGK Tiếng Việt 1 Cánh diều tại trường không gặp khó khăn vì Ban giám hiệu (BGH), tổ chuyên môn, GV dạy khối 1 đã thấm “tinh thần” chủ động, linh hoạt khi dạy SGK được thiết kế theo tính mở. Việc thay thế ngữ liệu trong bài học (nếu chưa phù hợp) được GV triển khai và không vướng mắc. Việc chuyển tải nội dung SGK Tiếng Việt 1 Cánh Diều cũng đã được nhà trường hoàn thành nhanh chóng để kịp có sách cho HS khiếm thị ngay từ đầu năm học.
Thầy Lê Quang Tùng – Hiệu trưởng Trường Tiểu học Trung Lý 1 (huyện Mường Lát – Thanh Hóa) thông tin: Dự thảo tài liệu điều chỉnh và bổ sung ngữ liệu SGK Tiếng Việt 1 bộ sách Cánh diều để xin ý kiến GV và xã hội vừa được NXB ĐH Sư phạm TPHCM công bố hợp lý.
Ví như ở phần 1 giới thiệu một số ngữ liệu để GV có thể sử dụng thay thế các bài đọc chưa phù hợp; phần 2 hướng dẫn điều chỉnh một số từ ngữ trong bài. Phần 1 bài tập đọc “Ve và gà” được bổ sung bằng bài “Bờ hồ”, phần 2 bổ sung bài “Chăm bà” để GV có thể thay thế.
Video đang HOT
Bài “Quạ và chó” được bổ sung thêm bài “Phố Thợ Nhuộm”… Với SGK Tiếng Việt tập 2 có 2 bài dự kiến được đưa vào tài liệu bổ sung, chỉnh sửa là “Mưa” và “Lịch bàn”… Những ngữ liệu bổ sung này giúp GV thay thế giảng dạy phù hợp ngay trên lớp, đặc biệt với GV chưa thuần thục trong cách dạy học mới càng hữu ích.
GV và HS lớp 1 Trường Tiểu học Kim Ngọc (Vĩnh Yên – Vĩnh Phúc).
Không làm khó GV
Nói về việc sự điều chỉnh có làm “vất vả” hành trình dạy học của GV hay không? thầy Đào Chí Mạnh cho rằng: Tất nhiên hoàn thiện từ đầu, không có sự điều chỉnh nào từ khi triển khai, GV, HS sẽ thuận lợi hơn trong sử dụng học liệu.
Song có sự điều chỉnh, thay đổi về ngữ liệu, từ ngữ… sắp tới với SGK Tiếng Việt 1 Cánh diều cũng không phải là điều phiền phức. Bởi trên thực tế, SGK được xây dựng theo tính mở, GV quen với việc linh hoạt thay đổi ngữ liệu khi cần thiết nên những điều chỉnh sắp tới hoàn toàn nằm trong khả năng.
“Việc thay đổi theo hướng tới tích cực hơn trong xây dựng nội dung dạy học cho HS thì nên làm và cần gạt đi những định kiến, khó khăn (nếu có) để triển khai tốt hơn. Mong rằng, sẽ sớm “chốt” phương án điều chỉnh thay thế để nhà trường, GV chủ động trong việc sử dụng ngữ liệu dạy học, vận dụng SGK của HS và phụ huynh HS thuận lợi” – thầy Đào Chí Mạnh bày tỏ.
Thầy Lê Quang Tùng cũng khẳng định: Triển khai dạy học SGK Tiếng Việt 1 Cánh diều, GV nêu ý kiến một số nội dung chưa phù hợp với HS dân tộc. Bên cạnh sự hỗ trợ về chuyên môn, BGH đã quán triệt, đề cao và khuyến khích sự linh hoạt của GV trong việc thay thế ngữ liệu sao cho phù hợp nhất với HS, vùng miền.
GV đã chủ động và không khó khăn trong thay thế ngữ liệu dạy học. Do đó, với những điều chỉnh của NXB, tác giả bộ SGK Cánh diều khi được triển khai không gây khó khăn gì cho GV trong giảng dạy. Thậm chí GV có thêm dữ liệu để tham khảo, từ đó lựa chọn phù hợp với bài giảng trên lớp.
Những chỉnh sửa, bổ sung ngữ liệu trong SGK Tiếng Việt 1, bộ sách Cánh diều được đưa ra xin ý kiến GV sử dụng SGK, các nhà khoa học và xã hội đến hết ngày 20/11. Hội đồng thẩm định sẽ làm việc ngày 21/11 để thẩm định lần cuối sau khi có ý kiến góp ý về dự thảo tài liệu chỉnh sửa, bổ sung. Trước ngày 30/11, NXB có trách nhiệm hoàn thiện và gửi về địa phương để bổ sung miễn phí tài liệu cho HS.
Chuyên gia nói về tài liệu chỉnh sửa SGK Tiếng Việt 1 bộ Cánh Diều: "Tôi cho rằng đây là sửa chữa chắp vá"
Vụ Giáo dục Tiểu học cho hay, tài liệu chỉnh sửa SGK Tiếng Việt 1 - bộ Cánh Diều đã được phía NXB ĐH Sư phạm TPHCM gửi hồ sơ lên Bộ GD&ĐT đề nghị Hội đồng thẩm định phê duyệt.
Ảnh minh họa
Hội đồng thẩm định sẽ thẩm định lần cuối vào ngày 21/11
Mới đây, NXB ĐH Sư phạm TPHCM đã công bố dự thảo tài liệu điều chỉnh, bổ sung ngữ liệu sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 1 - bộ Cánh Diều, để xin ý kiến giáo viên, phụ huynh, người dân sau khi gặp phải những phản ứng của các chuyên gia, dư luận xã hội.
Vụ Giáo dục Tiểu học, Bộ GD&ĐT cho hay, tài liệu chỉnh sửa SGK Tiếng Việt - bộ Cánh Diều đã được phía Nhà xuất bản ĐH Sư phạm TPHCM gửi hồ sơ lên Bộ GD&ĐT, để đề nghị Hội đồng thẩm định phê duyệt. Đồng thời, đơn vị này đã đưa lên mạng để xin ý kiến giáo viên, nhà khoa học và xã hội từ ngày 14-20/11.
Sau khi lấy ý kiến rộng rãi dư luận, giáo viên, nhà trường, Hội đồng thẩm định sẽ thẩm định lần cuối vào ngày 21/11.
Dự kiến, trước ngày 30/11, NXB có trách nhiệm hoàn thiện và chuyển tài liệu bổ sung miễn phí này về các địa phương để giáo viên kèm vào SGK dạy học.
Trao đổi với PV vào sáng 17/11, PGS.TS Nguyễn Hữu Đạt, Viện trưởng Viện Ngôn ngữ và văn hóa phương Đông, nguyên chủ nhiệm bộ môn Việt ngữ học - Trường ĐH KHXH&NV (ĐHQG Hà Nội) cho hay, sau khi đọc nội dung tài liệu chỉnh sửa SGK Tiếng Việt 1 - bộ Cánh Diều được công bố trên mạng, ông "vẫn chưa thể chấp nhận được".
Phần nội dung lấy ý kiến điều chỉnh.
Theo PGS Nguyễn Hữu Đạt, những sai sót trong sách Tiếng Việt 1- bộ Cánh Diều không thể coi là "sạn" mà là những lỗi sai cơ bản cả về phương pháp biên soạn, ngữ liệu, tri thức về ngôn ngữ học, mục đích dạy tiếng Việt, ngữ liệu, phương pháp học âm vần gán ghép các từ ngữ...
"Tôi cho rằng, đây mới là kiểu sửa chữa chắp vá, chống đỡ, nhằm xoa dịu dư luận còn những nội dung liên quan đến chuyên môn sâu liên quan kiến thức ngôn ngữ học, dạy tiếng... lại chưa thấy có bất cứ sự xem xét, đánh giá lại nào cả.
Do đó, theo tôi phải chỉnh sửa, biên soạn lại toàn bộ sách chứ không thể sửa chữa theo kiểu chắp vá, khiến phá vỡ hệ thống, làm khổ học sinh", PGS Đạt nêu.
Nhà nghiên cứu này nói thêm, cơ sở khoa học để biên soạn sách này không xuất phát từ chuẩn mực khoa học, không đạt yêu cầu nên bây giờ có đưa ngữ liệu nào vào xử lý cũng không hoàn thiện.
Chỉ khi nào có những góp ý thẳng thắn, xác đáng mới có cuốn sách tốt
GS Trần Xuân Nhĩ, nguyên Thứ trưởng Bộ GD&ĐT cho rằng, lẽ ra sách Tiếng Việt 1 - bộ Cánh Diều phải được đưa lên mạng ngay từ đầu để xin ý kiến của giáo viên, phụ huynh, dư luận.
"Còn việc đưa bản điều chỉnh lên mạng để mọi người góp ý như hiện nay, tôi thấy dù còn có ý kiến này, khác nhưng thôi, làm như vậy vẫn còn hơn không làm", GS Nhĩ nói.
Ông nói thêm, giáo viên, các bậc phụ huynh đang có con theo học cuốn sách cần coi việc đưa bản điều chỉnh lên mạng là một cơ hội tốt để theo dõi kỹ nội dung điều chỉnh và góp ý cụ thể, rõ ràng về các vấn đề còn tồn tại, có hoặc chưa phù hợp.
"Trước đây, các sách giáo khoa của chúng ta khi tái bản lần 1, lần 2, lần 3... đều có chỉnh sửa, bổ sung chứ không thể nào hoàn chỉnh được.
Do đó, với lần góp ý về sự điều chỉnh nội dung một số phần sách này, tôi thấy chỉ khi nào có những góp ý thẳng thắn, xác đáng về nội dung điều chỉnh và toàn bộ cuốn sách mới giúp cho chúng ta có một cuốn sách tốt để các con theo học", GS Nhĩ bày tỏ.
Còn cô giáo Vũ Thị Luyến (dạy tiểu học tại Hà Nội) chia sẻ, thời điểm này mới có tài liệu điều chỉnh SGK Tiếng Việt 1 - bộ Cánh Diều, trong khi thời gian qua học sinh đã học đến những bài mà dư luận nêu có "sạn" và khi đó, giáo viên đã phải chủ động giải thích cho các em hiểu.
Trong đó, với những từ có cách đọc, cách viết khác nhau giữa hai miền Bắc - Nam, cô giáo dạy âm, vần xong sẽ giải thích thêm cho rõ nghĩa để học sinh nắm bắt được vì sao lại gọi tên như vậy.
Trong mọi tình huống, giáo viên vừa bám sát nội dung SGK vừa chủ động tham khảo các tài liệu khác để dạy cho học sinh hiểu được nội dung của từng bài.
Đối với nội dung điều chỉnh, cô Luyến cho rằng, qua tiếp cận từ báo chí đăng tải, cô thấy các bài đọc, ngữ liệu thay thế đã tốt hơn. Tuy nhiên, vẫn còn một số nội dung chưa phù hợp, cần chỉnh sửa thêm.
Ví dụ, như thay "Nó la cà nhá cỏ, nhá dưa, lơ mơ ngủ" trang 61 bằng "Nó la cà chỗ nọ, chỗ kia, lơ mơ ngủ"... Từ "nhá" là phương ngữ không phù hợp nên bị bỏ đi. Nhưng thỏ la cà rong chơi chỗ nọ, chỗ kia thì sao lại lơ mơ ngủ?
Hoặc như "dưa đỏ" trang 58 được thay bằng "quả dưa", tuy nhiên, hình vẽ lại là quả dưa hấu, do đó, nếu thay thế, giáo viên sẽ phải giải thích có nhiều loại dưa, còn trong hình rõ ràng là dưa hấu.
Tài liệu điều chỉnh được đăng tải trên trang web của bộ SGK Tiếng Việt 1 - Cánh Diều. Theo đó, tài liệu gồm 12 trang với 2 nội dung chính bao gồm:
Phần I: Giới thiệu một số ngữ liệu để giáo viên có thể sử dụng thay thế các bài đọc chưa phù hợp.
Phần II: Hướng dẫn điều chỉnh một số từ ngữ trong bài.
Theo nội dung tài liệu được công bố, 11 bài đọc ở các SGK Tiếng Việt tập 1 và tập 2 - bộ sách Cánh Diều được thay thế; nhiều từ ngữ được điều chỉnh theo hướng phù hợp hơn.
Bài đọc "Ve và Gà" trang 67 được thay bằng bài "Bờ Hồ"; "Ve và Gà" trang 69 được thay bằng bài "Chăm bà"; "Quạ và Chó" trang 99 được thay bằng bài "Phố Thợ Nhuộm"; "Cua, cò và đàn cá" trang 115 được thay bằng bài "Kết bạn"; "Cua, cò và đàn cá" trang 117 được thay bằng bài "Hồ sen"; "Hai con ngựa" trang 157 được thay bằng bài "Mẹ thật ấm"; "Hai con ngựa" trang 159 được thay bằng bài "Sáng sớm trên biển"; "Lừa, thỏ và cọp" trang 163 được thay bằng bài "Bạn của Hà"...
Ở phần điều chỉnh từ ngữ, nhiều từ bị đánh giá không phù hợp cũng đã được các tác giả loại bỏ, thay thế bằng từ khác. Ví dụ, bỏ các từ "tivi" trang 52, "thở hí hóp" trang 85...; thay "quà quà" bằng "quạ quạ", thay "Nó la cà nhá cỏ, nhá dưa, lơ mơ ngủ" trang 61 bằng "Nó la cà chỗ nọ, chỗ kia, lơ mơ ngủ"...
Bản hiệu đính Tiếng Việt 1 Cánh diều chưa đến tay, thầy trò đã học hết một nửa Một cuốn sách giáo khoa bị chỉnh sửa nhiều không thể cho lưu truyền qua lứa học trò kế tiếp, chỉ nên sử dụng hết năm học này là hủy bỏ để tái bản lại bộ khác. Nhà xuất bản Đại học Sư Phạm Thành phố Hồ Chí Minh vừa công khai tài liệu điều chỉnh và bổ sung ngữ liệu sách giáo...