Điện thoại thông minh nhan nhản ở Triều Tiên

Các nhà kinh tế học ước tính có đến 6 triệu người Triều Tiên, tương đương 1/4 dân số nước này, đã có điện thoại di động, một công cụ quan trọng để gia nhật nền kinh tế phi chính thức – nguồn thu nhập chính của nhiều người.

Reuters cho biết họ đã nói chuyện với khoảng chục người Triều Tiên đào tẩu và chuyên gia về thiết bị di động, đánh giá về thông tin được báo chí chính thống Triều Tiên đăng tải và những quảng cáo về thiết bị di động, đồng thời sử dùng thử 2 chiếc điện thoại thông minh mang nhãn hiệu của Triều Tiên.

Kiểm tra những chiếc điện thoại đó cho thấy chúng sử dụng thiết bị bán dẫn của Đài Loan, pin sản xuất ở Trung Quốc và phiên bản hệ điều hành Android nguồn mở của Google.

Một người đàn ông ở Bình Nhưỡng đang sử dụng điện thoại. (Ảnh: Reuters)

Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un cho phép cung cấp các dịch vụ không dây, một số mạng được cho là được xây dựng với sự giúp đỡ của tập đoàn viễn thông Trung Quốc Huawei, theo nội dung bài phát biểu của các hãng dịch vụ di động địa phương được đăng trên báo chí Triều Tiên.

Những chiếc điện thoại cơ bản ở Triều Tiên được bán với giá từ 100-400 USD tại các cửa hàng quốc doanh hoặc thị trường bên ngoài, các chuyên gia và người đào tẩu cho biết. Người dùng đăng ký dịch vụ mạng tại các cửa hàng viễn thông.

Các gói cước trả trước có giá 13 USD cho 100 phút gọi.

Mức giá đó tương đương hoặc cao hơn ở một số nước khác, trong khi thu nhập trung bình của người Triều Tiên chỉ khoảng 100 USD/tháng, tương đương 4% thu nhập bình quân của các nước xung quanh, theo số liệu của chính phủ Hàn Quốc.

Các thương hiệu quốc tế như Apple khong được bán công khai, nhưng các thương nhân và người giàu Triều Tiên có thể mua từ bên ngoài rồi lắp thẻ SIM địa phương vào, những người đào tẩu cho biết.

Điện thoại của Triều Tiên chỉ có thể dùng để gọi trong nước và được cài một số tính năng an ninh đặc biệt. Tải hoặc truyền file bị hạn chế nghiêm ngặt. Reuters nhận được một cảnh báo trên màn hình khi thử cài đặt một “chương trình chưa được xác định” trên chiếc điện thoại thông minh Pyongyang 2418: “Nếu bạn cài đặt các chương trình trái phép, điện thoại của bạn có thể gặp trục trặc hoặc dữ liệu sẽ biến mất”.

“Triều Tiên dùng các thuật toán và phần mềm trong điện thoại di động để ngăn chặn chuyển hoặc sao chép dữ liệu”, ông Lee Young-hwan, một chuyên gia về phần mềm Hàn Quốc chuyên nghiên cứu về điện thoại thông minh Triều Tiên, cho biết.

Những ứng dụng như bản đồ, game và từ điển tiếng Anh được phát triển bởi các kỹ sư Triều Tiên làm việc trong doanh nghiệp nhà nước hoặc trường đại học công lập.

Triều Tiên cũng phát triển công cụ giám sát nội địa để cài vào điện thoại di động, theo hãng an ninh mạng trụ sở tại Anh Hacker House.

Khi người dùng truy cập vào các trang báo không được phép, một cảnh báo sẽ hiện ra và lưu dữ liệu vào điện thoại. Phiên bản hệ điều hành Android cho phép giám sát và theo dấu người sử dụng, Hacker House cho biết.

Tuy nhiên, điện thoại di động vẫn là tài sản lớn trong nền kinh tế không chính thức của Triều Tiên – ra đời từ nạn đói khủng khiếp vào những năm 1990.

Một phụ nữ trẻ người Triều Tiên họ Choi nhớ lại chuyện đã bán 2 con lợn và thảo dược mua lậu từ Trung Quốc để có 1.300 tệ (khoảng 4,2 triệu đồng) để mua một chiếc điện thoại di động vào năm 2013.

Chị sử dụng chiếc điện thoại để phục vụ việc làm ăn của cửa hàng bán quần áo và dầu gội đầu nhập từ Trung Quốc.

“Hóa ra chúng tôi có thể kiếm được nhiều tiền hơn lương nhà nước”, Choi nói. Người phụ nữ này sau đó đã bỏ trốn sang Hàn Quốc.

Theo kết quả một cuộc khảo sát được tiến hành trong năm nay trong nhóm 126 người Triều Tiên đào tẩu từng sử dụng điện thoại đi động, hơn 90% cho biết điện thoại di động giúp cải thiện cuộc sống hàng ngày của họ và một nửa cho biết họ dùng điện thoại để buôn bán.

“Hàng triệu người đang dùng điện thoại di động vì cần chúng để kiếm sống hoặc thể hiện sự giàu có của bản thân”, Shin Mi-nyeo, giám đốc điều hành của Organization for One Korea, một tổ chức Hàn Quốc chuyên hỗ trợ người Triều Tiên đào tẩu, cho biết. “Rồi tiền thu phía sử dụng điện thoại mang lại nguồn thu lớn cho chính phủ”, Shin nói.

Kim Bong-sik, một nhà nghiên cứu tại Viện phát triển xã hội thông tin ở Hàn Quốc, nói rằng khó ước tính chính phủ Triều Tiên thu được bao nhiêu từ dịch vụ di động, nhưng có thể đây là một trong những nguồn thu chính.

Sản xuất ở Trung Quốc

Hai dòng điện thoại mang thương hiệu Bình Nhưỡng mà Reuters khảo sát chạy bằng chip của hãng MediaTek của Đài Loan và một phiên bản của hệ điều hành Android của Google, cùng với phần mềm an ninh của Triều Tiên. Các quảng cáo cho điện thoại mang thương hiệu Arirang cũng cho biết họ sử dụng chip của MediaTek.

Chiếc smartphone Pyongyang 2423 được sản xuất năm 2018 sử dụng bộ chip MT6737 của MediaTek. Số xê-ri trên thẻ nhớ cho thấy nó được sản xuất bởi hãng Toshiba của Nhật Bản.

Số nhận dạng của thiết bị cho thấy chiếc điện thoại được sản xuất bởi Gionee, nhà sản xuất điện thoại thông minh giá rẻ của Trung Quốc.

Google cho biết mất kỳ nhà sản xuất phần cứng nào cũng có thể sử dụng phần mềm Android nguồn mở của họ mà không phải trả phí, nghĩa là các điện thoại của Triều Tiên không vi phạm quy định nào về xuất khẩu. MediaTek cho biết họ không chuyển bất cứ lô hàng nào cho Triều Tiên và luôn tuân thủ các biện pháp trừng phạt. Toshiba khẳng định họ không có quan hệ làm ăn với Triều Tiên. Gionee chưa phản hồi đề nghị bình luận, Reuters cho biết.

Theo tiền phong