Điểm học bạ và điểm thi tốt nghiệp, điểm nào phản ánh đúng học lực của học sinh?

Điểm trung bình học bạ môn Sinh học của Hà Nội năm nay là 8,388 điểm nhưng điểm trung bình thi tốt nghiệp của địa phương này chỉ đạt 4,641 điểm.

Có một nghịch lý đang tồn tại ở nhiều địa phương hiện nay là lớp 12 rất cao nhưng lại thấp, ngược lại có địa phương điểm học bạ rất thấp nhưng điểm thi khá cao, nằm ở tốp đầu.

Trong khi đó, việc xét tuyển đại học hiện nay có trường lấy kết quả thi tốt nghiệp trung học phổ thông làm kết quả xét tuyển đại học nhưng cũng có trường xét tuyển đại học bằng kết quả học bạ cấp trung học phổ thông.

Thế nhưng, có những địa phương có điểm trung bình học bạ cao hơn điểm trung bình thi tốt nghiệp đến gần 4,0 điểm. Vậy, giữa điểm học bạ và điểm thi tốt nghiệp trung học phổ thông thì điểm nào mới phản ánh trung thực chất lượng dạy và học hiện nay ở các nhà trường?

Điểm học bạ và điểm thi tốt nghiệp có sự chênh lệch khá lớn (Ảnh minh họa: Phạm Linh)

Nghịch lý điểm trung bình học bạ cao hơn điểm thi gần 4,0 điểm

Theo quy luật thông thường, học sinh học giỏi thì các bài kiểm tra thường xuyên, định kỳ sẽ cao và khi các điểm thường xuyên, điểm định kỳ cao sẽ dẫn đến điểm học bạ cũng cao theo.

Khi học sinh giỏi thực sự, tham gia kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông ắt sẽ cao vì kỳ thi “2 trong 1″ này phải đảm nhận 2 nhiệm vụ khác nhau nên không thể nói là đề thi quá khó vì đề thi phải hướng tới việc học sinh tốt nghiệp trung học phổ thông.

Thế nhưng, điểm học bạ môn Hóa học và Sinh học của học sinh Hà Nội năm nay dẫn đầu cả nước với mức điểm trung bình của học sinh toàn thành phố ở hai môn học này lần lượt là 8,254 điểm và 8,388 điểm.

Tuy nhiên, với điểm thi trung bình của học sinh Hà Nội trong kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm 2022 là 6,311 điểm ở môn Hóa học và 4,641 điểm ở môn Sinh học.

Với điểm thi này, Hà Nội xếp vị trí thứ 58 trong số 63 tỉnh thành trên cả nước ở cả hai môn Hóa học và môn Sinh học. Đặc biệt, điểm số trung bình môn Sinh học của học sinh Hà Nội có độ chênh rất cao, gần 4 điểm, giữa điểm thi và điểm học bạ.

Tỉnh Đồng Tháp nằm trong danh sách 10 địa phương có điểm học bạ cao nhất cả nước ở hầu hết các môn, gồm Toán, Ngữ văn, Lịch sử, Địa lý, Giáo dục công dân, Vật lý, Sinh học, Hóa học nhưng không có môn nào lọt tốp 10 về điểm thi.

Điểm thi các môn của Đồng Tháp đa số xếp trong khoảng thứ 20, thậm chí một số môn có vị trí rất thấp như điểm thi môn Vật lý xếp thứ 52, môn Hóa học xếp thứ 38.

Trong chiều ngược lại, một số địa phương lại có điểm học bạ rất thấp nhưng điểm thi cao, thậm chí điểm thi cao hơn điểm học bạ rất nhiều.

Đó là tỉnh Tuyên Quang xếp gần chót bảng, thứ 61 trên tổng số 63 tỉnh thành về điểm môn Sinh học nhưng xếp số 1 cả nước về điểm thi môn này. Tuyên Quang cũng dẫn đầu cả nước về điểm thi môn Hóa học trong khi điểm học bạ xếp ở vị trí số 62. [1]

Như vậy, chúng ta thấy rằng điểm chênh lệch của môn Sinh học ở Hà Nội là rất lớn với gần 4, điểm. Khi điểm trung bình học bạ của môn học này là 8,388 điểm nhưng điểm trung bình thi tốt nghiệp chỉ đạt 4,641 điểm.

Sự chênh lệch điểm thi và học bạ không chỉ diễn ra ở một số môn học, một số tỉnh, thành mà có lẽ nó đã khá phổ biến hiện nay. Một khi sự chênh lệch quá lớn sẽ dẫn đến quyền lợi chung của nhiều thí sinh vì từ kết quả này, học bạ này, các em sẽ xét tuyển vào nhiều trường đại học trên cả nước.

Với những thí sinh xét tuyển đại học bằng học bạ ở những tỉnh mà giáo viên cho điểm sát với kết quả học tập sẽ thua thiệt đối với những thí sinh ở những địa phương cho điểm thoáng. Gần 4 điểm/ thang điểm 10 chênh lệch giữa học bạ và điểm thi là một khoảng cách rất lớn trong xét tuyển đại học.

Điểm học bạ hiện nay có còn đáng tin cậy hay không?

Trong mặt bằng chung học tập của học sinh cấp trung học phổ thông của một tỉnh, thành với hàng chục ngàn học sinh mà có điểm trung bình môn lên đến trên 8,0 điểm là một câu hỏi khá lớn bởi mức điểm này là điểm giỏi.

Nếu đem so sánh với mức điểm thi tuyển sinh 10 của các địa phương sẽ thấy có một sự chênh lệch khá lớn vì điểm trúng tuyển tuyển sinh 10 không nhiều địa phương lấy điểm chuẩn trên 5 điểm/ 1 môn thi (tính theo hệ số 1).

Vậy nhưng, sau kỳ thi tuyển sinh 10 thì học sinh trung học phổ thông đã đạt được điểm học bạ cao đến mức khó tin. Đa phần các môn học tính theo học bạ của các tỉnh ở những năm qua báo về Bộ đều trên 7,0 điểm, nhiều môn học lên đến trên 8,0 điểm.

Việc các trường, các địa phương có điểm học bạ cao, đẹp không còn là vấn đề mới vì nhiều thầy cô giáo ở các trường đều “thương” học trò của mình.

Việc cho điểm khá thoáng nhằm giúp cho học sinh thuận lợi trong xét tốt nghiệp và xét tuyển đại học sau này.

Bởi lẽ, nhiều năm qua, nhiều trường đại học dùng kết quả học bạ trung học phổ thông xét tuyển đại học. Chính vì thế, trường này cho điểm thoáng, địa phương này cho điểm thoáng dẫn đến trường khác, địa phương khác cũng thực hiện theo. Dần dần điểm học bạ cao lên chót vót.

Thế nhưng, có những môn học, những địa phương có điểm học bạ cao bất thường mà sau kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông đã cho ra một sự thật ngỡ ngàng. Tuy nhiên, học bạ vẫn là học bạ vì điểm số đã vào rồi, kết quả đã được giáo viên ký tên, nhà trường đóng dấu nên học sinh sẽ dùng kết quả này để xét tuyển đại học.

Vì thế, những bất cập sẽ xảy ra vì những thí sinh gặp thầy cô, nhà trường cho điểm dễ sẽ có nhiều lợi thế hơn trong xét tuyển đại học.

Nếu như việc xét tốt nghiệp trung học phổ thông còn kết hợp giữa điểm học bạ và điểm thi, nếu nhiều trường vẫn duy trì xét tuyển đại học bằng học bạ trung học phổ thông thì tình trạng học bạ đẹp có lẽ sẽ còn tiếp tục được duy trì và sẽ còn phổ biến ở các địa phương.

Điểm học bạ cao mà phản ánh trung thực học lực của học sinh thì các trường đại học sẽ xét tuyển được chính xác nhưng điểm thi không tương đồng với học lực của học sinh sẽ dẫn đến rất nhiều lệ lụy.

Điểm học bạ cao dẫn đến điểm chuẩn xét tuyển đại học cao, cao đến mức trên 29 điểm, thậm chí là trên 30 điểm rõ ràng đang khiến cho dư luận băn khoăn. Bởi lẽ, một khi đánh giá chất lượng học tập ở cấp trung học phổ thông không chính xác sẽ dẫn đến việc xét tuyển đại học bằng hình thức học bạ hiện nay nảy sinh bất cập, kèm theo đó là nỗ lực để “dạy thật, học thật, thi thật” sẽ trở nên gian nan hơn để thực hiện được.

Tài liệu tham khảo:

[1] https://www.vietnamplus.vn/mot-so-dia-phuong-dan-dau-ve-diem-hoc-ba-nhung-diem-thi-cuoi-bang/808187.vnp

(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.