Đề thi dẫu có mở cũng nên tập trung vào các giá trị nhân văn

Suốt nhiều năm qua, việc học trò ngại và chán học môn Văn, phương pháp dạy môn Văn có nhiều vấn đề khô cứng, rập khuôn được bàn đi bàn lại, với nhiều phương án, nhiều sáng kiến để cải tiến môn học này.

Làm sao để học sinh yêu hơn môn Văn là là câu hỏi được quan tâm vào thời điểm này. ẢNH: P.T

Tuy nhiên, giáo dục tuần qua lại nổi lên hai câu chuyện khiến những người quan tâm đến môn Văn cứ ngẫm ngợi mãi. Rằng đổi mới môn Văn có phải cứ vơ bèo vạt tép, cái gì cũng được hay không?

“ Chí Phèo” bị đề nghị loại bỏ khỏi Sách giáo khoa

Lâu nay, “Chí Phèo” vẫn được xem là tác phẩm thành công nhất của nhà văn Nam Cao, trở thành kinh điển của văn học hiện thực phê phán trước Cách mạng Tháng 8, và cũng là một trong những tác phẩm được trích đoạn gây ấn tượng nhất trong SGK văn học THPT.

Cơn sóng dư luận bắt đầu được khơi dậy từ bài viết của thạc sĩ Nguyễn Sóng Hiền (nghiên cứu sinh tiến sĩ ngành Giáo dục ở trường ĐH Newcastle – Australia) nêu ý kiến nên đưa tác phẩm “Chí Phèo” ra khỏi SGK Ngữ văn lớp 11 vì cho rằng hình tượng và ý nghĩa giáo dục của tác phẩm không phù hợp. Bài viết này đã làm dậy sóng dư luận xã hội. Theo tác giả Sóng Hiền, về mặt giáo dục, “Chí Phèo” có thể tác động xấu đến nhận thức của học sinh phổ thông.

Về việc tác phẩm “Chí Phèo” sắp tới sẽ được đưa vào chương trình Ngữ văn mới thế nào, Tổng chủ biên chương trình môn Ngữ văn mới cho hay: “Trong dự thảo Chương trình Ngữ văn mới đã hoàn thành, chuẩn bị đưa lên mạng xin ý kiến rộng rãi, việc quy định ngữ liệu, văn bản được xác định theo một cách làm mới.

GS Nguyễn Minh Thuyết cũng cho rằng: Bài viết về việc bỏ tác phẩm “Chí Phèo” khỏi sách giáo khoa là non nớt, không nên quá ồn ào dư luận như vậy. Phần lớn các ý kiến đều cho rằng không thể vì khác nhau theo cách nhìn nhận mà loại bỏ “Chí Phèo” khỏi SGK.

Về phần mình, thạc sĩ Nguyễn Sóng Hiền cho rằng: “Tôi chỉ đưa ra một góc nhìn mới ở khía cạnh giáo dục để mong rằng các nhà biên soạn và thiết kế SGK có một cái nhìn toàn diện hơn với bất kỳ tác phẩm nào khi đưa vào giảng dạy cho các em. Liệu nó có tính giáo dục cao không và liệu nó có tác động về mặt tâm sinh lý các em không? Không chỉ đơn thuần đánh giá tác phẩm đó về mặt nghệ thuật. Ở mỗi độ tuổi các em phát triển tâm sinh lý khác nhau vì vậy chúng ta không nên và đừng bao giờ dùng cách nghĩ và tư duy của người lớn để áp đặt cho con trẻ”.

Cuộc tranh luận đó rõ ràng đang đặt ra một vấn đề đối với môn Văn: Là phải dạy làm sao cho các em hiểu giá trị của tác phẩm gắn với giá trị thời đại, hiểu bối cảnh của tác phẩm ấy. Nếu chỉ đọc chép, chỉ 10 năm vẫn dạy như một: Lời cô là đúng nhất thì rõ ràng, môn Văn, với các em học sinh sẽ luôn luôn máy móc và không có tính phản biện nào khác. Và con số học sinh đăng ký dự thi môn Văn có thể sẽ vẫn ít như số liệu thống kê 5 năm gần đây.

Đề mở và những giới hạn không thể mở

Cũng liên quan đến môn Văn, vài năm trở lại đây, khi Bộ GD&ĐT thay đổi cách đánh giá, người ta đã nói nhiều hơn về những đề Văn không còn khô cứng, học thuộc nữa. Thay vào đó, yếu tố mở (đặc biệt qua câu hỏi nghị luận xã hội) đã được “mở” rất đáng kể, phát huy sáng tạo của học trò, vừa giúp các em ngoài sách vở phải quan tâm hơn đến các vấn đề xã hội, có lập trường, có quan điểm, giàu tính phản biện…

Cách đánh giá này cũng khiến cho đề kiểm tra ở các cấp học, các trường học cũng thay đổi, có sáng tạo và hướng mở hơn. Nhưng nhiều khi, đề thi lại mở quá mức. Đến mức đôi lúc, người ta lại thấy trên diễn đàn mạng xã hội xôn xao kiểu: Chi Pu, Sơn Tùng, Lệ Rơi, Hương Tràm… vào đề thi Văn. Khi những câu chuyện của giới showbiz phức tạp, chưa ngã ngũ, liệu rằng, đưa những yếu tố ấy vào đề thi có thực sự phù hợp?

Theo ý kiến của cô giáo Thu Lan, đề thi Văn dẫu có mở, cũng nên tập trung vào các giá trị sống nhân văn, tốt đẹp của cuộc sống, không phải là những nhân vật “nhí nhố”, đang gây tranh cãi, đang nhiều quan hệ phức tạp mới là “thời sự, là nóng”.

Hai câu chuyện giáo dục trên về môn Văn khiến cho nhiều người cho rằng: Nếu mỗi giờ học Văn cũng có những tranh luận sôi nổi như trên, chắc chắn, học sinh sẽ không cảm thấy môn Văn chán nữa. Câu chuyện đáng quan tâm nhất đối với môn Văn ở thời điểm này, có lẽ chính là đổi mới cách dạy, phát huy sự sáng tạo của học sinh, khiến các em có tư duy phản biện, vốn từ vựng rộng mở để hứng thú với môn Văn, hơn là những cuộc tranh cãi nhiều tổn thương của người lớn, trong khi học trò vẫn … ngại môn Văn.

Theo Phapluatxahoi.vn