Dạy thêm học thêm: Cần thiết phải luật hóa
Bộ GDĐT vừa có công văn gửi Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, Bộ Kế hoạch – Đầu tư về việc đưa “dịch vụ dạy thêm, học thêm văn hóa theo chương trình giáo dục phổ thông” vào danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện.
Giới chuyên gia bày tỏ sự đồng tình cần luật hóa dịch vụ này này để tăng cường công tác quản lý, xử phạt nghiêm với những hoạt động trái quy định.
Dù cấm hay không thì học thêm, dạy thêm vẫn tồn tại.
Tồn tại từ nhu cầu xã hội
Trên thực tế, vấn đề dạy thêm học thêm (DTHT) đã được bàn tới lâu nay với nhiều ý kiến và góc nhìn khác nhau. Mặc dù khó có được ý kiến thống nhất từ tất cả giới chuyên gia, gia đình và nhà trường song không thể phủ nhận dù cấm hay không cấm thì vẫn tồn tại nhu cầu DTHT xuất phát từ cả người dạy và người học. Vấn đề còn lại chỉ là làm sao để quản lý hoạt động này mang tính đồng bộ, hiệu quả.
Bộ GDĐT đã ban hành nhiều văn bản quy định về DTHT trong và ngoài nhà trường như Thông tư 17/2012 về tổ chức DTHT. Tới tháng 8/2019, Quyết định số 2499/QĐ-BGDĐT về việc công bố hết hiệu lực một số điều của Thông tư 17 đã từng làm dấy lên sự quan tâm của dư luận về vấn đề quy định DTHT như thế nào nếu không tiếp tục cấp giấy phép, gia hạn giấy phép tổ chức hoạt động DTHT…
Tới đây, Bộ GDĐT cho biết, sẽ rà soát, ban hành văn bản thay thế Thông tư số 17 quy định về DTHT cho phù hợp với tình hình thực tế, sau khi được bổ sung hoạt động về DTHT vào danh mục hoạt động đầu tư, kinh doanh có điều kiện trong luật Đầu tư.
Sở GDĐT TP Hồ Chí Minh cũng có kiến nghị về quy định đối với DTHT trên địa bàn như: không dạy thêm đối với HS học hai buổi/ngày; không dạy thêm HS tiểu học (trừ trường bồi dưỡng nghệ thuật, thể dục thể thao, rèn luyện kỹ năng sống)… Không được dạy thêm ngoài trường với HS chính khóa mà thầy cô đang dạy trên lớp.
Bốn “không” mà Sở GDĐT TP Hồ Chí Minh đưa ra còn kèm theo yêu cầu như HS học thêm tự nguyện và được gia đình đồng ý, không dùng bất cứ hình thức nào ép buộc. Đây cũng là nỗi lòng của phần lớn phụ huynh có con không thích nhưng vẫn phải đi học thêm vì sợ bị giáo viên không quan tâm, không theo kịp chương trình vì cô cắt xén kiến thức chương trình học chính khóa để dạy ở lớp học thêm… Nhất là những HS lớp 1, lớp 2, ngày học 2 buổi trên lớp đã căng thẳng rồi mà tối vẫn vùi đầu ở các lớp học thêm dù kiến thức mới đầu cấp chưa quá nặng nề thì là một sự thiệt thòi cho các em.
Tăng cường hậu kiểm
Theo Bộ GDĐT, quy định tại luật sửa đổi, bổ sung điều 6 và phụ lục 4 về danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện của luật Đầu tư năm 2014, việc cấp phép tổ chức DTHT hiện nay chưa có trong danh mục hoạt động đầu tư, kinh doanh có điều kiện.
Video đang HOT
Khi DTHT được đưa vào luật, Bộ GDĐT sẽ nghiên cứu quy định chế tài xử phạt vi phạm hành chính đối với việc thực hiện DTHT trái quy định. Đây cũng là mong mỏi của cả giáo viên và phụ huynh, HS khi đưa ra những quy định cụ thể về việc ai/tổ chức nào được dạy, dạy ai, dạy như thế nào chứ không thể giữ quan điểm cái gì chúng ta quản lý không được là ra lệnh cấm.
Bộ GDĐT cũng đưa ra một số giải pháp nhằm giảm áp lực cho việc DTHT, trong đó, Bộ chú trọng tinh giản nội dung chương trình giáo dục phổ thông hiện hành. Tăng thêm giờ học thể dục và hoạt động giáo dục thể chất; giao quyền chủ động, hướng dẫn nhà trường, giáo viên xây dựng kế hoạch dạy học và thực hiện chương trình giáo dục một cách linh hoạt. Chỉ đạo các nhà trường tăng cường quản lý giáo viên trong việc thực hiện chương trình dạy học, thực hiện quy định DTHT, nghiêm cấm cắt xén chương trình đưa vào dạy thêm hoặc ép buộc HS học thêm dưới bất kỳ hình thức nào.
Bộ GDĐT khẳng định sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo, quản lý việc DTHT trên địa bàn. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, nhất là người đứng đầu cơ sở giáo dục để xảy ra sai phạm.
Nhiều ý kiến đồng tình về việc cần quy định hoạt động DTHT phải góp phần củng cố, nâng cao kiến thức, kỹ năng, giáo dục nhân cách cho học sinh, không gây nên tình trạng vượt quá sức tiếp thu của người học. Tuy nhiên, để đánh giá đúng về hoạt động DTHT ở từng cơ sở thì cần có những quy định chặt chẽ hơn, không chỉ là các thủ tục hành chính cần phải có mới được cấp phép hoạt động mà quan trọng hơn là hoạt động thanh kiểm tra, hậu kiểm khi hoạt động này diễn ra có đúng như đăng ký ban đầu…
Song song với đó phải là những thay đổi về chương trình giáo dục phổ thông mới và cách thức kiểm tra, đánh giá học sinh sao cho không nặng về điểm số, gây áp lực cho các em mà không phát huy năng lực và phẩm chất người học…
Khi dạy thêm là ngành nghề kinh doanh có điều kiện: Học sinh sẽ không bị 'đì'?
Nhiều người cho rằng việc đưa hoạt động dạy thêm vào nhóm ngành nghề kinh doanh có điều kiện sẽ giúp quản lý tốt hơn, hạn chế các trung tâm tự phát và tránh được những trường hợp ảnh hưởng xấu đến học sinh.
Học sinh TP.HCM học thêm tại một trung tâm bồi dưỡng văn hóa của một trường đại học ở TP.HCM - ẢNH: T.Đ
Bộ GD-ĐT có công văn gửi Ủy ban Kinh tế của Quốc hội và Bộ Kế hoạch - Đầu tư về việc đề xuất đưa "dịch vụ dạy thêm, học thêm văn hóa theo chương trình giáo dục phổ thông" vào danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện.
Văn bản của bộ này đề cập đến kết quả thực hiện tăng cường quản lý việc dạy thêm, học thêm và cho rằng việc dạy thêm, học thêm là nhu cầu có thật, xuất phát từ nguyện vọng của học sinh, gia đình. Tuy nhiên, ở một số nơi, tình trạng dạy thêm, học thêm sai quy định vẫn chưa được khắc phục triệt để.
Minh bạch hóa hoạt động dạy thêm, học thêm
Tiến sĩ Trịnh Thanh Đèo, Giám đốc Trung tâm bồi dưỡng văn hóa (thuộc Trường ĐH Khoa học tự nhiên TP.HCM), cho rằng việc đưa hoạt động dạy thêm vào nhóm ngành nghề kinh doanh có điều kiện là cần thiết và phù hợp vì hiện tại các trung tâm dạy thêm ngoài trường mọc lên rất nhiều và khó quản lý.
Giáo viên có bị ảnh hưởng?
Nếu đưa dạy thêm vào nhóm ngành nghề kinh doanh có điều kiện thì việc dạy thêm tự do của giáo viên đương nhiên sẽ ảnh hưởng rất nhiều vì khi đó, giáo viên phải đáp ứng nhiều điều kiện, tiêu chí cụ thể do nhà nước quy định tương ứng mới được phép thực hiện hoạt động dạy thêm này. Việc đưa hoạt động dạy thêm, học thêm vào danh mục đầu tư, kinh doanh có điều kiện có thể giúp quản lý tốt hơn hoạt động dạy thêm.
Tuy nhiên, vấn đề này sẽ có hai mặt: Đối với các chủ thể thực hiện hoạt động dạy thêm là các tổ chức, pháp nhân và có tổ chức quy mô mức độ lớn: cần thiết quản lý chặt chẽ thông qua các điều kiện kinh doanh quy định cụ thể hoặc đưa vào danh mục đầu tư, kinh doanh có điều kiện.
Tuy nhiên, đối với các chủ thể thực hiện hoạt động dạy thêm là các cá nhân giáo viên, với mục đích kết hợp hỗ trợ kiến thức cho học sinh với mức học phí nhỏ thì việc đưa hoạt động dạy thêm vào danh mục đầu tư kinh doanh có điều kiện cũng sẽ chưa hoàn toàn quản lý được về mặt thực tiễn. Khi điều kiện kinh doanh khó khăn, khả năng dạy chui, học chui sẽ phát sinh. Do đó, quy định nên kết hợp với thực tiễn nhu cầu cuộc sống để hợp lý và dễ thực thi.
Luật sư Nguyễn Thị Minh Huyền (Công ty luật hợp danh Việt)
Theo ông Đèo, nhu cầu dạy thêm, học thêm là có thật. Tuy nhiên, hầu hết các hoạt động đều mang tính chất tự phát, dẫn đến phát sinh các tiêu cực ở một số nơi như hiện nay. Hơn nữa, do không có các quy định chung cho loại hình hoạt động này nên mỗi địa phương lại đưa ra một quy định riêng để quản lý, thậm chí có nơi còn xem giáo viên dạy thêm như "tội phạm". Do đó, việc minh bạch hóa hoạt động này thông qua các quy định chung là cần thiết.
Việc đưa dạy thêm, học thêm vào nhóm ngành nghề kinh doanh có điều kiện sẽ buộc các trung tâm phải đảm bảo các tiêu chí đưa ra mới được hoạt động, từ việc đảm bảo an toàn cho học sinh đến số tiết, số giờ được dạy.
"Đặc biệt, không nên để các trung tâm dạy thêm vào ngày chủ nhật để các em có được một ngày nghỉ ngơi hoàn toàn sau tuần học tập vất vả. Hiện nay trên thực tế rất nhiều trung tâm dạy thêm cũng như phụ huynh tận dụng tối đa ngày chủ nhật để dạy thêm, điều này dễ gây áp lực, mệt mỏi cho các em".
Còn nhiều thắc mắc
Một số giáo viên đang tham gia dạy thêm thắc mắc khi đã đưa dạy thêm vào nhóm ngành này, giáo viên có buộc phải đăng ký kinh doanh khi tổ chức dạy thêm bên ngoài trường?
Tôi có tổ chức dạy thêm tại nhà vào các tối trong tuần. Tôi không hiểu đưa dạy thêm vào ngành nghề kinh doanh có điều kiện nghĩa là thế nào? Quy định này dành cho các trung tâm luyện thi, dạy thêm hay áp dụng cả với hoạt động dạy thêm của giáo viên? Nếu buộc phải đăng ký kinh doanh thì phải gồm những điều kiện gì?
H.T (Giáo viên Anh văn tại một trường THPT tại Q.Gò Vấp, TP.HCM)
"Nhu cầu dạy thêm, học thêm là có thật, chúng ta phải làm sao hợp thức hóa hoạt động này dựa trên những tiêu chí, điều kiện cụ thể để có chế tài xử lý với các trung tâm, giáo viên vi phạm. Quy định này nếu được thông qua sẽ giúp các trung tâm đủ điều kiện hoạt động tốt hơn. Đồng thời cũng tránh được hai trường hợp thường xảy ra trong hoạt động dạy thêm: thứ nhất là bắt học sinh học quá nhiều. Thứ hai là tránh được trường hợp giáo viên "đì" những học sinh trong lớp không tham gia lớp dạy thêm của mình", tiến sĩ Trịnh Thanh Đèo chia sẻ.
Ông Nguyễn Hồng Đức, Hiệu trưởng Trường THCS Nguyễn Du (Q.Gò Vấp, TP.HCM), cho rằng hoạt động dạy thêm trong trường và ngoài nhà trường là hai phạm trù hoàn toàn khác nhau. Dạy thêm bên ngoài là kinh doanh giáo dục, còn dạy thêm trong trường là để bổ túc kiến thức cho học sinh.
"Trung tâm dạy thêm ngoài giờ mọc lên như nấm. Do vậy, việc đưa hoạt động dạy thêm vào danh mục kinh doanh có điều kiện là cần thiết. Điều này sẽ giúp các cơ quan quản lý tốt hơn", ông Đức nói.
Để dạy thêm, học thêm không còn là vấn nạn
Ông Nguyễn Viết Xuân, giáo viên một trường THCS tại Q.1, TP.HCM, cho rằng dạy thêm cũng là một nhu cầu chính đáng của giáo viên. Đây là việc làm thêm bình thường như bao ngành nghề khác song phải được các cơ quan thẩm quyền giáo dục quản lý chặt chẽ, khoa học. Vì vậy, các trung tâm dạy thêm, học thêm ngoài nhà trường phải đảm bảo đủ yêu cầu về nội dung giảng dạy, chất lượng đội ngũ giáo viên đạt chuẩn sư phạm, đủ điều kiện cơ sở vật chất mới được cấp phép hoạt động.
Đừng để xảy ra xung đột lợi ích
Đề xuất đưa dạy thêm, học thêm văn hóa theo chương trình giáo dục phổ thông vào danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện là hợp lý bởi xã hội có nhu cầu và giáo viên cũng như dược sĩ, bác sĩ..., có quyền hành nghề như nhau. Quan trọng là tiêu chí cấp phép xây dựng thế nào để không xảy ra mâu thuẫn lợi ích, chưa làm hết trách nhiệm trong nhà trường mà lo đến việc "chân ngoài". Vì vậy, khi nhìn nhận dạy thêm là một ngành nghề kinh doanh dịch vụ đạt mục đích thì cần xây dựng tiêu chí, điều kiện cụ thể, rõ ràng, cấp phép minh bạch, công khai.
N.T.H (Giáo viên tiếng Anh tại một trường THPT Q.Phú Nhuận, TP.HCM)
Theo ông Xuân, cần tạo môi trường giáo dục cạnh tranh bình đẳng ngay trong mỗi nhà trường. Phụ huynh và học sinh có quyền chọn trường, lớp, thầy cô. Nghiêm cấm những người không có trình độ chuyên môn, không đủ văn bằng chứng chỉ dạy thêm dưới bất kỳ hình thức nào.
Đồng quan điểm, ông Hoàng Sơn Hải, Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Chí Thanh (Q.Tân Bình, TP.HCM), nhận định: "Dạy học cũng là một nghề như bao nghề khác. Người làm nghề thì có quyền tăng ca, làm ngoài giờ... Bác sĩ, nha sĩ được mở phòng khám ngoài giờ thì nhà giáo cũng được quyền dạy thêm chính đáng, không thể cấm đoán giáo viên dạy thêm được". Học thêm cũng là nhu cầu có thật của học sinh. Hiện nay chương trình sách giáo khoa của chúng ta vẫn còn nặng, đang mang tính hàn lâm. Việc thi cử vẫn đang áp lực nặng nề thì nhu cầu học thêm trong học sinh và cha mẹ học sinh vẫn còn rất lớn. Vì thế, để không trở thành vấn nạn tiêu cực như dạy thêm tràn lan hay chèo kéo học sinh học thêm, các cơ quan chức năng cần làm tốt công tác quản lý, kiểm tra giám sát, chế tài xử phạt nếu vi phạm.
Giải quyết 2 vấn đề để giảm dạy thêm, học thêm
Học thêm là một nhu cầu chính đáng của học sinh, xuất phát từ sự hiếu học và từ hiện trạng chất lượng giáo dục trong nhà trường chưa đáp ứng được thực tế. Để không còn dạy thêm, học thêm, cần giải quyết bằng được 2 vấn đề: nội dung và phương pháp giáo dục. Hiện nay, có một bộ phận giáo viên bằng mọi cách lôi kéo học sinh về dạy thêm, gây bức xúc cho phụ huynh và xã hội. Vì vậy, cần đổi mới nội dung học, nội dung đánh giá học sinh thông qua việc đổi mới nội dung các cuộc thi, kiểm tra, kiểm định chất lượng giáo dục.
Nguyễn Viết Xuân (Giáo viên một trường THCS tại Q.1, TP.HCM)
Bà Nguyễn Thị Thanh Trúc, Hiệu trưởng Trường THPT Dương Văn Thì (Q.Thủ Đức), cũng cho rằng dạy thêm, học thêm là một nhu cầu chính đáng, có thật của phụ huynh, học sinh nên quan trọng là cách quản lý, giám sát để loại hình kinh doanh này không phát triển sai mục đích, biến tướng. "Cấp quản lý xây dựng tiêu chí, điều kiện, nếu giáo viên đáp ứng những yêu cầu đó thì được cấp phép hành nghề, thực hiện nghĩa vụ thuế với nhà nước... Khi phát hiện có khiếu kiện, phản ánh việc chèn ép, ép buộc học sinh học thêm mà các em không có nhu cầu thì thu hồi giấy phép và xử lý theo quy định", bà Trúc đề nghị.
Đề xuất đưa dạy thêm vào ngành nghề kinh doanh có điều kiện Bộ GD-ĐT đã có công văn gửi Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, Bộ Kế hoạch - Đầu tư về việc đưa 'dịch vụ dạy thêm, học thêm văn hóa theo chương trình giáo dục phổ thông' vào danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Một trung tâm học thêm ở TP.HCM được cấp phép - BẢO CHÂU Văn bản...