Dạy học tiếng Anh ở trường phổ thông: Nhiều bất cập, yếu kém

Giáo viên thiếu và yếu, chương trình, sách giáo khoa lạc hậu, học sinh không có điều kiện thực hành là những vấn đề cho thấy sự yếu kém của việc dạy và học môn tiếng Anh hiện nay.

Đề án ngoại ngữ quốc gia 2020 được đầu tư khoảng 9.400 tỷ đã đi quá nửa chặng đường. Tuy nhiên, nếu nhìn từ kỳ thi THPT quốc gia và thực trạng dạy, học tiếng Anh trong trường phổ thông hiện nay, đề án này đã thất bại.

Theo thống kê của Bộ GD&ĐT, trong số 472.000 bài thi môn tiếng Anh THPT quốc gia 2016, 10 bài đạt điểm 10; 2.444 bài trong khoảng 9 – 10 (chiếm 0,52%). Điểm trung bình là 3,48. Điểm nhiều nhất là 2,4.

Một thống kê khác cho thấy 90% thí sinh ở hai cụm thi đại học và tốt nghiệp có điểm thi tiếng Anh dưới trung bình.

Năm 2015, cũng theo phổ điểm của Bộ GD&ĐT, 74.151 thí sinh đạt 2,25 điểm môn thi tiếng Anh.

Kết quả của những kỳ thi được xem là rất quan trọng với “đời học sinh” phần nào nói lên hiệu quả của việc dạy và học ngoại ngữ trong các trường phổ thông hiện nay.

Theo phổ điểm thi THPT môn tiếng Anh năm 2016, điểm nhiều nhất là 2,4. Nguồn: Bộ GD&ĐT.

Học không hành

Nguyễn Hồng Tâm (học sinh lớp 9, trường THSC Trương Định, TP.HCM) cho biết em phải đi học thêm ở các trung tâm bên ngoài để được nghe, nói nhiều hơn, nhiều trò chơi vui hơn. Học ở trường, thầy cô chỉ chú trọng ngữ pháp, từ vựng và thi viết. Học sinh gần như không được thực hành nghe, nói, thảo luận…

Theo cô Đoàn Thị Huyền, giáo viên dạy tiếng Anh tại một trường THPT ở TP.HCM, học sinh không có điều kiện luyện tập kỹ năng như nghe, nói vì không có phòng thực hành. Kiến thức trong sách giáo khoa đã cũ, không được chỉnh sửa. Chương trình học quá nặng về ngữ pháp, biến các em thành “cuốn ngữ pháp biết đi”.

Cùng quan điểm trên, cô Nguyễn Thị Hòa, giáo viên tiếng Anh trường THPT số 2 (Tuy Phước, Bình Định) băn khoăn: “Học sinh đã lên mạng ầm ầm mà thầy cô đi dạy tiếng Anh vẫn xách theo cái đài cũ kỹ”.

Trình độ ngoại ngữ của Việt Nam so với một số nước và mặt bằng chung của khu vực châu Á. Số liệu của EF – tổ chức giáo dục quốc tế – đưa ra năm 2016. Theo đó, Việt Nam (54,06) kém chỉ số trung bình của khu vực (55,94). Đồ họa: Nguyễn Sương.

Một rào cản nữa cần được phá bỏ nếu muốn nâng cao chất lượng dạy và học tiếng Anh chính là cách kiểm tra, đánh giá năng lực người học.

Cô Đoàn Thị Huyền đề xuất nội dung kiểm tra nên giảm bớt phần ngữ pháp cứng nhắc, chú trọng các kỹ năng thực hành (ngay cả kỳ thi tốt nghiệp THPT hiện nay cũng chỉ kiểm tra trên giấy).

Khâu tuyển chọn và đào tạo giáo viên cần được xem là quan trọng nhất, mang tính đột phá trong việc tạo ra môi trường dạy và học ngoại ngữ sinh động trong nhà trường.

Theo cô Huyền, các trường cần siết chặt khâu đào tạo sinh viên sư phạm và tuyển chọn kỹ hơn. Ngoài ra, hầu như giáo viên hiện nay đều không có thời gian tham gia các lớp bồi dưỡng, tập huấn nâng cao trình độ chuyên môn, nếu có được đi học thì cũng phải “tự bỏ tiền túi”.

Khi đã có giáo viên tốt, chương trình – sách giáo khoa được cải tiến, thầy cô cần giúp học sinh vượt qua nỗi sợ tiếng Anh. Tâm lý sợ sai, xấu hổ khiến nhiều em không dám nói, chỉ thích làm bài tập ngữ pháp.

Từ những phân tích đó, chính những người đang giảng dạy bộ môn này khẳng định rằng nhà trường chỉ có thể tạo ra môi trường dạy và học tiếng Anh năng động khi kết hợp được các yếu tố: Giáo viên giỏi, chương trình – sách giáo khoa tiên tiến, ưu tiên thực hành và cơ sở vật chất đảm bảo.

Theo Zing