Dạy học bắt buộc tiếng Anh tiểu học: Loay hoay tìm nguồn tuyển

Tiếng Anh trở thành môn học bắt buộc trong Chương trình GDPT 2018 cấp tiểu học (áp dụng từ lớp 3). Để triển khai hiệu quả, các địa phương, nhà trường phải có đủ đội ngũ GV.

Trong bối cảnh biên chế và nguồn tuyển GV tiếng Anh còn khó khăn, “khan hiếm”, đây là vấn đề không dễ dàng.

Đội ngũ GV Tiếng Anh tiểu học đang thiếu nguồn tuyển ở nhiều địa phương – Giờ học tiếng Anh của GV và HS Trường PTDTBTTH Nghĩa Thuận (Quản Bạ – Hà Giang). Ảnh: Đức Trí

HS ở điểm trường thiệt nhất

Cô Nguyễn Hương Giang – Hiệu trưởng Trường Tiểu học xã Thanh Vân (Quản Bạ – Hà Giang) chia sẻ: Trường có 1 GV tiếng Anh đảm nhiệm giảng dạy cho hơn 200 HS từ lớp 3 – 5 tại điểm trường chính.

Do thiếu GV nên chưa thể triển khai dạy học tiếng Anh tại 3 điểm trường lẻ. Những HS này sẽ tiếp cận môn Tiếng Anh chậm hơn 1 năm khi trường dồn HS khối 3 – 5 về điểm trường chính. Điều đó đồng nghĩa HS các điểm lẻ sẽ “thiệt” hơn khi vừa phải làm quen với tiếng Anh, vừa bám đuổi cho kịp chương trình các bạn cùng khối lớp được học tiếng Anh từ năm trước.

Theo dự tính của cô Nguyễn Hương Giang, khi tiếng Anh trở thành môn bắt buộc từ năm học 2022 – 2023, và để hơn 300 HS khối 3, 4, 5 tại tất cả các điểm trường được học 4 tiết/tuần, nhà trường cần thêm ít nhất 1 GV tiếng Anh mới bảo đảm hết khối lượng chương trình giảng dạy.

Tại Trường Tiểu học Trung Lý 1, xã Trung Lý (Mường Lát – Thanh Hóa), vấn đề dạy học môn Tiếng Anh cũng không mấy khả quan do thiếu GV. Thầy Lê Quang Tùng – Hiệu trưởng thông tin: Trường có 1 GV tiếng Anh mà phải đảm đương việc dạy học cho 6 điểm trường. Những năm học trước, ban giám hiệu buộc phải cắt giảm số tiết học của HS để GV đủ thời gian di chuyển dạy học.

Cùng đó, nhà trường áp dụng dạy học tiếng Anh luân phiên (1 – 2 tuần học một lần, học theo năm ở các điểm trường) chứ không thể triển khai dạy học liền mạch. Hiện vẫn còn 3 điểm trường lẻ vì điều kiện đi lại quá xa, nhà trường không thể bố trí GV tới dạy. “Việc dạy học tiếng Anh gần như chỉ mang tính thực hiện cho đủ và “xóa mù chữ” tạm thời… chứ chưa thể dáp ứng về số lượng và chất lượng” – thầy Tùng nói.

Dạy học cầm chừng

Từ năm học 2022 – 2023, Tiếng Anh sẽ trở thành môn học bắt buộc ở cấp tiểu học – HS Trường PTDTBTTH
Nghĩa Thuận (Quản Bạ – Hà Giang). Ảnh: Đức Trí

Tại Trường PTDTBTTH số 1 xã Sán Chải (Si Ma Cai – Lào Cai), thầy Phạm Văn Tiếp – Hiệu trưởng chia sẻ: Toàn trường có 5 điểm lẻ với hơn 200 HS khối 3, 4, 5 nhưng chỉ có duy nhất 1 GV tiếng Anh đảm đương dạy học. Những năm học qua, việc học tiếng Anh của HS 3 khối chỉ triển khai được ở mức cầm chừng mỗi lớp/2 tiết/tuần. Để dạy học tiếng Anh là môn bắt buộc, nhà trường phải có ít nhất 2 GV mới có thể triển khai được việc dạy học đủ khối lượng chương trình.

Tình trạng thiếu GV tiếng Anh cấp tiểu học ở các địa phương vẫn chưa được giải quyết bởi trong bối cảnh tinh giản biên chế. Các trường có thể ký hợp đồng GV dạy môn Tiếng Anh nhưng lại không được cấp kinh phí, không có cơ chế cho phép huy động các khoản thu hỗ trợ ngân sách. Việc phát triển đội ngũ và quy mô lớp học, số HS được học tiếng Anh ở cấp tiểu học khi tiếng Anh trở thành môn học bắt buộc còn nhiều rào cản cần tháo gỡ.

Giải pháp nào cho “nguồn” tuyển?

TS Thái Văn Tài, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Tiểu học (Bộ GD&ĐT) cho biết: Nhiều địa phương đã khắc phục khó khăn, quan tâm xây dựng và phát triển đội ngũ GV, tăng cường cơ sở vật chất để tổ chức cho HS học tiếng Anh với thời lượng từ 2 đến trên 4 tiết/tuần.

Tuy nhiên, việc dạy và học ngoại ngữ cấp tiểu học còn nhiều bất cập. Trong đó, tình trạng khó về nguồn tuyển dụng do không có chỉ tiêu hoặc có nhưng không tuyển được. Nguyên nhân bởi mức lương theo quy định chưa thu hút GV có chuyên môn giỏi, được đào tạo đúng chuyên ngành tham gia đăng ký tuyển dụng khá phổ biến ở nhiều địa phương. Một số nơi, HS có nguyện vọng được học tiếng Anh nhưng thiếu cơ chế quy định về xã hội hóa dẫn đến HS không được học theo nhu cầu… Việc thiếu GV tiếng Anh sẽ gây khó khăn lớn khi môn học này trở thành bắt buộc ở lớp 3 từ năm học 2022 – 2023.

Hiệu trưởng Nguyễn Hương Giang khẳng định: Với kinh phí 3 – 5 triệu đồng/tháng để tuyển GV tiếng Anh hợp đồng là việc không thể, chưa kể nguồn tuyển hiện nay tại các địa phương không dôi dư. Lương thấp mà GV lên công tác vùng cao phải đối diện nhiều khó khăn về điều kiện sinh hoạt, cùng đó vẫn phải đảm nhiệm công việc, tinh thần, trách nhiệm như GV trong biên chế, có đủ hình thức đãi ngộ, lương thưởng…

Thầy Phạm Văn Tiếp – Hiệu trưởng Trường PTDTBTTH số 1 xã Sán Chải (Si Ma Cai – Lào Cai) bày tỏ: Việc tuyển đủ GV tiếng Anh đáp ứng yêu cầu dạy học theo Chương trình GDPT 2018 phụ thuộc hoàn toàn vào cơ chế, ngân sách của địa phương. Hiện nguồn tuyển GV tiếng Anh tại huyện Si Ma Cai không nhiều. Để ký hợp đồng với GV phải đảm bảo ở mức 8 triệu/tháng. Kinh phí thấp hơn khó để “kéo” GV tiếng Anh theo nghề dạy học.

Nhiều GV tiếng Anh mới ra trường có thể tìm được công việc với thu nhập bằng hoặc cao hơn nghề giáo mà không đòi hỏi sự cống hiến, tận tâm như nghề giáo. Việc cử GV biên chế đi học văn bằng 2 tiếng Anh cũng không khả thi bởi theo học chuyên ngành tiếng Anh đòi hỏi có năng khiếu, nguyện vọng, đam mê…

Giám đốc Sở GD&ĐT Lào Cai Nguyễn Anh Ninh cho hay: Dạy ngoại ngữ bắt buộc từ lớp 3 đối với giáo dục Lào Cai sẽ khó khăn trong vấn đề thiếu GV.

Để “tháo gỡ” vấn đề nan giải này, lãnh đạo Sở GD&ĐT Lào Cai đề nghị: Bộ GD&ĐT có chỉ đạo về đào tạo văn bằng 2 cho đội ngũ GV tiểu học để có đủ trình độ, đáp ứng được nhu cầu dạy học ngoại ngữ. Cùng đó, cần có cơ chế khuyến khích học nghiệp vụ sư phạm cho những người có trình độ ngoại ngữ để tuyển dụng làm GV.

Về phía ngành GD-ĐT, Lào Cai đã tính đến phương án nếu không đủ GV ngoại ngữ sẽ triển khai việc dạy ngoại ngữ theo hình thức trực tuyến. Như vậy, một GV có thể dạy cho HS của nhiều trường trong trên cùng một địa bàn và một thời điểm. Tuy nhiên hình thức dạy học trực tuyến sẽ không đạt hiệu quả, chất lượng như mong muốn.

Do vậy, ngành GD-ĐT vẫn phải chủ động trong vấn đề đào tạo bồi dưỡng để có đủ đội ngũ GV ngoại ngữ từ năm học 2022 – 2023.