Dấu hiệu trẻ bị đột quỵ

Theo dõi VGT trên

Thời gian qua, khoa cấp cứu bệnh viện Nhi đồng 1, TP.HCM đã tiếp nhận vài trường hợp trẻ nhập viện trong tình trạng hôn mê, suy hô hấp, truỵ tim mạch mà trước đó không có biểu hiện bệnh lý gì. Kết quả chụp CT scan cho thấy những trẻ này bị đột quỵ do vỡ dị dạng mạch máu não gây xuất huyết não.

Cảnh giác khi trẻ gắng sức

Đột quỵ xảy ra khi sự lưu thông của máu ở não bị tắc nghẽn làm chết những tế bào não ngay tại vùng bị tắc, còn những tế bào não ở vùng kế cận sẽ bị giảm lượng máu đến nuôi chúng. Ở trẻ em, đột quỵ tương đối hiếm, chỉ chiếm 2,5/100.000 trường hợp. Nguyên nhân thường gặp nhất là các bệnh lý tim bẩm sinh, bất thường mạch máu não và khoảng 1/3 số trẻ em bị đột quỵ không tìm thấy nguyên nhân.

Khoa tim mạch bệnh viện Nhi đồng 1 từng tiếp nhận hai trẻ là anh em bị đột quỵ do gắng sức khi chơi thể thao. Cả hai cháu này trước đó đều được chẩn đoán rối loạn nhịp tim. Trẻ bị đột quỵ khi chơi thể thao đa phần là do các bệnh về tim mạch. Những trẻ trong gia đình có người thân từng bị đột quỵ có nguy cơ đột quỵ rất cao, nhất là khi chơi những môn thể thao gắng sức nhiều. Ngoài ra, khi trẻ có những triệu chứng báo động như khi gắng sức thấy đau ngực, ù tai, chóng mặt thì cần khám sức khoẻ trước khi chơi thể thao để tránh bị đột quỵ.

Dấu hiệu trẻ bị đột quỵ - Hình 1

Rất nhiều trẻ đột quỵ do chơi thể thao gắng sức. (Ảnh minh họa)

Dấu hiệu báo động

Video đang HOT

Ở trẻ em, dấu hiệu báo động không giống người lớn, trẻ có thể có triệu chứng co giật, nhức đầu, sốt. Tuỳ theo vùng não bị tổn thương mà trẻ sẽ có các triệu chứng như: cơn mất ý thức ngắn, hành động vụng về, liệt một bên mặt, tay hoặc chân, nói ngọng hoặc khó diễn đạt ngôn ngữ. Nếu những mạch máu ở vùng mắt bị tổn thương, trẻ có thể bị mất thị lực một hoặc hai bên mắt.

Các nguyên nhân gây đột quỵ thường gặp nhất bao gồm: bệnh tim bẩm sinh, bệnh lý về máu như bệnh hồng cầu hình liềm, nhiễm trùng trong hộp sọ, dị dạng mạch máu não, chấn thương đầu… Sau cơn đột quỵ, não bộ trẻ em có khuynh hướng phục hồi tốt hơn người lớn. Tuy nhiên ở những trường hợp nặng trẻ có thể tử vong hoặc sống sót nhưng chịu một số di chứng như: động kinh, rối loạn vận động, khiếm khuyết học tập, chậm phát triển thể chất…

Xử trí ra sao?

Đột quỵ là một tình trạng cấp cứu, nên khi trẻ có các triệu chứng nghi ngờ, cha mẹ nên đưa trẻ đến bệnh viện ngay để được chẩn đoán và xử trí kịp thời. Ngoài ra, nếu trẻ thường có các triệu chứng như co giật, yếu liệt thì phải đưa đi khám ngay.

Đột quỵ ở người lớn có thể phòng ngừa được, còn ở trẻ em rất khó. Chỉ có thể phòng ngừa được một số nguyên nhân mắc phải như điều trị tốt bệnh lý tim, rối loạn đông máu hoặc có kế hoạch theo dõi tốt bệnh nhân khi đã phát hiện có bất thường ở mạch máu não trước đó.

Theo SGTT

Đột quỵ lúc tuổi còn thơ

Thời gian qua, khoa cấp cứu bệnh viện Nhi đồng 1 (TPHCM) đã tiếp nhận vài trường hợp trẻ nhập viện trong tình trạng hôn mê, suy hô hấp, truỵ tim mạch mà trước đó không có biểu hiện bệnh lý gì. Kết quả chụp CT cho thấy xuất huyết não vì vỡ dị dạng mạch máu não.

Đột quỵ lúc tuổi còn thơ - Hình 1

Tuy hiếm nhưng trẻ vẫn có thể đột quỵ khi gắng sức. Ảnh: Lê Kiên

Cảnh giác khi trẻ gắng sức

Đột quỵ xảy ra khi sự lưu thông của máu ở não bị tắc nghẽn làm chết những tế bào não ngay tại vùng bị tắc, còn những tế bào não ở vùng kế cận sẽ bị giảm lượng máu đến nuôi chúng. Ở trẻ em, đột quỵ tương đối hiếm, chỉ chiếm 2,5/100.000 trường hợp. Nguyên nhân thường gặp nhất là các bệnh lý tim bẩm sinh, bất thường mạch máu não và khoảng 1/3 số trẻ em bị đột quỵ không tìm thấy nguyên nhân.

Khoa tim mạch bệnh viện Nhi đồng 1 từng tiếp nhận hai trẻ là anh em bị đột quỵ do gắng sức khi chơi thể thao. Cả hai cháu này trước đó đều được chẩn đoán rối loạn nhịp tim. Trẻ bị đột quỵ khi chơi thể thao đa phần là do các bệnh về tim mạch. Những trẻ trong gia đình có người thân từng bị đột quỵ có nguy cơ đột quỵ rất cao, nhất là khi chơi những môn thể thao gắng sức nhiều. Ngoài ra, khi trẻ có những triệu chứng báo động như khi gắng sức thấy đau ngực, ù tai, chóng mặt thì cần khám sức khoẻ trước khi chơi thể thao để tránh bị đột quỵ.

Dấu hiệu báo động

Ở trẻ em, dấu hiệu báo động không giống người lớn, trẻ có thể có triệu chứng co giật, nhức đầu, sốt. Tuỳ theo vùng não bị tổn thương mà trẻ sẽ có các triệu chứng như: cơn mất ý thức ngắn, hành động vụng về, liệt một bên mặt, tay hoặc chân, nói ngọng hoặc khó diễn đạt ngôn ngữ. Nếu những mạch máu ở vùng mắt bị tổn thương, trẻ có thể bị mất thị lực một hoặc hai bên mắt.

Các nguyên nhân gây đột quỵ thường gặp nhất bao gồm: bệnh tim bẩm sinh, bệnh lý về máu như bệnh hồng cầu hình liềm, nhiễm trùng trong hộp sọ, dị dạng mạch máu não, chấn thương đầu... Sau cơn đột quỵ, não bộ trẻ em có khuynh hướng phục hồi tốt hơn người lớn. Tuy nhiên ở những trường hợp nặng trẻ có thể tử vong hoặc sống sót nhưng chịu một số di chứng như: động kinh, rối loạn vận động, khiếm khuyết học tập, chậm phát triển thể chất...

Xử trí ra sao?

Đột quỵ là một tình trạng cấp cứu, nên khi trẻ có các triệu chứng nghi ngờ, cha mẹ nên đưa trẻ đến bệnh viện ngay để được chẩn đoán và xử trí kịp thời. Ngoài ra, nếu trẻ thường có các triệu chứng như co giật, yếu liệt thì phải đưa đi khám ngay.

Đột quỵ ở người lớn có thể phòng ngừa được, còn ở trẻ em rất khó. Chỉ có thể phòng ngừa được một số nguyên nhân mắc phải như điều trị tốt bệnh lý tim, rối loạn đông máu hoặc có kế hoạch theo dõi tốt bệnh nhân khi đã phát hiện có bất thường ở mạch máu não trước đó.

Ngày càng nhiều trẻ 5 - 10 tuổi đột quỵ Ghi nhận tại bệnh viện Nhi Đồng 2, TPHCM cũng cho thấy ngày càng có nhiều trẻ bị đột quỵ. ThS.BS Đặng Đỗ Thanh Cần, phó khoa ngoại thần kinh cho biết: mỗi năm trung bình có 10 - 15 trẻ đột quỵ nhập viện. Tỷ lệ tử vong ở trẻ bị đột quỵ là 10%, di chứng thần kinh vĩnh viễn 30 - 40%. Lứa tuổi thường gặp đột quỵ là 5 - 10. Đối với nhóm trẻ trên 4 tuổi, triệu chứng đột quỵ giống như người lớn: khởi đầu bệnh nhi sẽ nhức đầu đột ngột, dữ dội, nôn ói, kèm thiếu sót thần kinh (yếu liệt nửa người, nói đớ, mỗi mắt chỉ nhìn thấy một nửa...). Trường hợp nặng, trẻ có thể bị rối loạn tri giác, thậm chí hôn mê sâu, giãn đồng tử, thoát vị não (não bị chảy sang vị trí khác). Ở trẻ dưới 4 tuổi, do chưa có khả năng diễn đạt nên trẻ sẽ quấy khóc liên tục, ọc sữa, bú kém. Nếu trẻ còn thóp sẽ dễ dàng thấy thóp căng phồng và không đập. Nếu nặng hơn, trẻ sẽ li bì, hôn mê và liệt người... Hai thể đột quỵ này khởi bệnh khá giống nhau, có thể nhận biết sớm dựa vào khám lâm sàng và chụp CT não. Đối với trẻ bị tắc nghẽn - nhồi máu não, thời gian điều trị tối ưu để sử dụng thuốc tiêu sợi huyết là 8 giờ kể từ khi khởi phát. Đối với trẻ bị xuất huyết não, ban đầu sẽ được điều trị tăng áp lực nội sọ. Những trường hợp xuất huyết lớn, đe doạ tính mạng sẽ được phẫu thuật mở sọ giải áp, kết hợp lấy máu tụ...

Theo BS Đỗ Nguyễn Như Huỳnh

Bệnh viện Nhi Đồng 1, TPHCM/Sài Gòn tiếp thị

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Cứu sống sản phụ ngừng tuần hoàn do tắc mạch ốiCứu sống sản phụ ngừng tuần hoàn do tắc mạch ối
19:28:00 14/02/2025
Thường xuyên uống nước đỗ đen rang có tác dụng gì?Thường xuyên uống nước đỗ đen rang có tác dụng gì?
21:26:29 14/02/2025
Người bị tiểu đường nên ăn sữa chua mỗi ngày vì nguyên nhân nàyNgười bị tiểu đường nên ăn sữa chua mỗi ngày vì nguyên nhân này
19:47:06 14/02/2025
7 dấu hiệu gan không tốt cần đi khám ngay7 dấu hiệu gan không tốt cần đi khám ngay
20:50:11 13/02/2025
Cảnh báo về sự nguy hiểm của bệnh não mô cầuCảnh báo về sự nguy hiểm của bệnh não mô cầu
19:15:27 14/02/2025
4 cách điều trị cúm mùa bằng Y học cổ truyền hiệu quả4 cách điều trị cúm mùa bằng Y học cổ truyền hiệu quả
09:29:11 13/02/2025
Số ca nhiễm giun đũa chó mèo tăng mạnhSố ca nhiễm giun đũa chó mèo tăng mạnh
20:17:08 13/02/2025
8 lợi ích bất ngờ của socola8 lợi ích bất ngờ của socola
17:15:12 14/02/2025

Tin đang nóng

MC Huyền Trang Mù Tạt khoe được bạn trai cầu thủ "ting ting" dịp Valentine, nhìn con số mà sốc ngangMC Huyền Trang Mù Tạt khoe được bạn trai cầu thủ "ting ting" dịp Valentine, nhìn con số mà sốc ngang
22:28:05 14/02/2025
Hoa hậu Ngọc Hân và chồng công bố tin vui đúng ngày Lễ Tình nhânHoa hậu Ngọc Hân và chồng công bố tin vui đúng ngày Lễ Tình nhân
23:09:39 14/02/2025
Hồng Đào nói thẳng về Ngọc Trinh: "Tôi ở trong nghề quá lâu để nhìn người"Hồng Đào nói thẳng về Ngọc Trinh: "Tôi ở trong nghề quá lâu để nhìn người"
05:57:51 15/02/2025
Sao Việt đón Valentine: Hồ Ngọc Hà "trốn con", Lệ Quyên nhận quà bất ngờSao Việt đón Valentine: Hồ Ngọc Hà "trốn con", Lệ Quyên nhận quà bất ngờ
22:38:15 14/02/2025
Sao nam Việt ngã lăn quay, đau đớn quằn quại trước cửa nhà bạn gái đúng Valentine, kết cục như phimSao nam Việt ngã lăn quay, đau đớn quằn quại trước cửa nhà bạn gái đúng Valentine, kết cục như phim
23:07:22 14/02/2025
Sao nam xấu đến nỗi không ai dám nhìn thẳng vào mặt, vẫn cả gan đóng đệ nhất mỹ nam mới kinh hoàngSao nam xấu đến nỗi không ai dám nhìn thẳng vào mặt, vẫn cả gan đóng đệ nhất mỹ nam mới kinh hoàng
23:15:29 14/02/2025
Quốc Anh phản ứng lạ khi bị yêu cầu show ra 5 tin nhắn với Tiểu VyQuốc Anh phản ứng lạ khi bị yêu cầu show ra 5 tin nhắn với Tiểu Vy
23:21:08 14/02/2025
Giúp việc đòi lương 15 triệu/tháng, còn dọa không đáp ứng sẽ nghỉ, tôi định cho nghỉ thật nhưng chồng bảo phải giữ lại bằng mọi giá!Giúp việc đòi lương 15 triệu/tháng, còn dọa không đáp ứng sẽ nghỉ, tôi định cho nghỉ thật nhưng chồng bảo phải giữ lại bằng mọi giá!
04:22:57 15/02/2025

Tin mới nhất

Điều gì xảy ra với cơ thể khi ăn dâu dây mỗi ngày?

Điều gì xảy ra với cơ thể khi ăn dâu dây mỗi ngày?

21:23:54 14/02/2025
Hãy cùng khám phá các thông tin về dinh dưỡng của dâu tây, lợi ích sức khỏe, các rủi ro tiềm ẩn và cách bạn có thể tận hưởng loại quả này trong chế độ ăn uống hằng ngày.
Uống nước lá vối tươi hay vối khô tốt hơn?

Uống nước lá vối tươi hay vối khô tốt hơn?

21:21:00 14/02/2025
Thành phần cây vối có nhiều vitamin và khoáng chất, đặc biệt là giàu beta-sitosterol giúp điều hòa quá trình chuyển hóa cholesterol trong máu. Nhờ đó ngăn chặn nguy cơ mắc bệnh mỡ máu.
Mắc hội chứng quai mù nên tập luyện thế nào?

Mắc hội chứng quai mù nên tập luyện thế nào?

21:18:21 14/02/2025
Hội chứng quai mù xảy ra khi một phần của ruột non bị bắc cầu khiến thức ăn không di chuyển hoặc di chuyển chậm qua phần ruột này trong quá trình tiêu hóa.
Đau bụng đến bất tỉnh nguy kịch vì căn bệnh hiếm chỉ 0,06% dân số gặp phải

Đau bụng đến bất tỉnh nguy kịch vì căn bệnh hiếm chỉ 0,06% dân số gặp phải

20:26:52 14/02/2025
Bác sĩ cho biết, căn bệnh khiến người đàn ông đau bụng dữ dội đến bất tỉnh có thể gây hoại tử ruột nguy hiểm tính mạng, tỷ lệ mắc phải chỉ 0.06% dân số.
Giải pháp tốt nhất phòng cảm cúm trong thời gian có dịch

Giải pháp tốt nhất phòng cảm cúm trong thời gian có dịch

20:09:46 14/02/2025
Cảm cúm là một bệnh truyền nhiễm phát sinh ở cả bốn mùa trong năm nhưng thường gặp nhiều hơn vào hai mùa Đông - Xuân.
Gặp 3 tình trạng này, uống rượu hại gan gấp 2,4 lần

Gặp 3 tình trạng này, uống rượu hại gan gấp 2,4 lần

19:51:37 14/02/2025
Hai vấn đề khác là mức độ triglyceride (chất béo trung tính) cao và cholesterol tốt HDL thấp cũng khiến rượu trở nên hại gan hơn, nhưng mối tương quan thấp hơn đáng kể so với 3 tình trạng nêu trên.
Món ăn 2 lần mỗi tuần giúp giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng

Món ăn 2 lần mỗi tuần giúp giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng

18:58:51 14/02/2025
Các tác giả cho rằng ăn sữa chua trong thời gian dài có thể làm giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng bằng cách thay đổi hệ vi sinh vật đường ruột, bao gồm cả Bifidobacterium nhưng họ cho biết cần phải nghiên cứu thêm.
Mẹo tăng cường hệ miễn dịch, phòng bệnh cúm hiệu quả

Mẹo tăng cường hệ miễn dịch, phòng bệnh cúm hiệu quả

18:56:59 14/02/2025
Nước làm tăng tuần hoàn thể dịch, tăng cường trao đổi bài tiết, giảm tổn thương làm ấm cơ thể. Chọn đồ uống ấm như các loại trà thảo dược vào mùa xuân có thể giúp tiêu tan mầm bệnh lạnh tích tụ, thúc đẩy hệ miễn dịch trong cơ thể.
Tác hại tiềm ẩn của việc ăn thịt bò khô thường xuyên

Tác hại tiềm ẩn của việc ăn thịt bò khô thường xuyên

18:53:43 14/02/2025
Bảo quản thịt bò khô ở môi trường mát mẻ và trong bao bì kín. Chỉ ăn thịt bò khô còn hạn sử dụng trong tình trạng tốt, không ẩm mốc, không có dấu hiệu nhiễm bẩn có thể thấy bằng mắt thường; không có mùi lạ và không bị biến đổi về màu sắ...
Đi bộ 20 phút mỗi ngày để tập thể dục liệu đã đủ?

Đi bộ 20 phút mỗi ngày để tập thể dục liệu đã đủ?

18:45:16 14/02/2025
Nhiều người quá bận rộn đến mức không có thời gian để tập thể dục. Trong khi đó, chỉ đơn giản đi bộ 20 phút cũng có thể là một cách để bắt đầu giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
Tổn thương, hoại tử phổi vì nhiễm giun lươn

Tổn thương, hoại tử phổi vì nhiễm giun lươn

05:49:16 14/02/2025
Trường hợp thứ nhất là bệnh nhân nữ (64 tuổi, ngụ tại Tiền Giang), tiền căn đau xương khớp, tăng huyết áp, suy thượng thận. Một tháng trước đó, bệnh nhân ăn kém, sụt cân, ho và khó thở nhưng điều trị không thuyên giảm.
Cơ tim phì đại: Nguyên nhân, biểu hiện, cách điều trị và phòng bệnh

Cơ tim phì đại: Nguyên nhân, biểu hiện, cách điều trị và phòng bệnh

05:45:31 14/02/2025
Đây là bệnh di truyền trội trên nhiễm sắc thể thường. Vì vậy, nếu cha hoặc mẹ mang gene bất thường thì khả năng di truyền gene bất thường này cho con cái của họ là 50%.

Có thể bạn quan tâm

Truy tố cựu nhân viên ngân hàng dùng tài khoản, mật khẩu đồng nghiệp, chiếm đoạt hơn 7 tỷ đồng

Truy tố cựu nhân viên ngân hàng dùng tài khoản, mật khẩu đồng nghiệp, chiếm đoạt hơn 7 tỷ đồng

Pháp luật

07:58:01 15/02/2025
Vụ án xảy ra tại phòng giao dịch đóng trên địa bàn quận Gò Vấp (TP Hồ Chí Minh). Hai bị can trong vụ án là Phạm Thị Tường An (SN 1988; thường trú ấp Bắc Lân, xã Bà Điểm, huyện Hóc Môn) và Võ Thị Hà (SN 1992; thường trú phường 11, quận 3...
Sao Việt 15/2: Hà Hồ, Kim Lý lãng mạn, ông xã nói yêu Đỗ Mỹ Linh đến tận thế

Sao Việt 15/2: Hà Hồ, Kim Lý lãng mạn, ông xã nói yêu Đỗ Mỹ Linh đến tận thế

Sao việt

07:55:49 15/02/2025
Vợ chồng Hồ Ngọc Hà khoe những khoảnh khắc lãng mạn bên nhau, Chủ tịch CLB Hà Nội Đỗ Vinh Quang đăng hình tình tứ cùng Đỗ Mỹ Linh và nói lời yêu ngọt ngào với vợ.
Bí mật về loài thằn lằn quý hiếm mang hình thù cá sấu ở Việt Nam

Bí mật về loài thằn lằn quý hiếm mang hình thù cá sấu ở Việt Nam

Lạ vui

07:54:37 15/02/2025
Thằn lằn cá sấu là sinh vật xuất hiện từ hơn 100 triệu năm trước, chỉ có ở Trung Quốc và một số vùng rừng hẹp ở miền Bắc của Việt Nam.
Nhà mình lạ lắm - Tập cuối: Thành trả giá cho tội ác mình gây ra

Nhà mình lạ lắm - Tập cuối: Thành trả giá cho tội ác mình gây ra

Phim việt

07:51:02 15/02/2025
Cuối cùng, Thành đã phải trả giá cho những tội ác mà mình đã gây ra. Nhóm Huân cũng trở lại với cuộc sống bình yên.
Vợ ở nước ngoài, hoảng hốt thấy ảnh cưới của chồng với cô gái trẻ

Vợ ở nước ngoài, hoảng hốt thấy ảnh cưới của chồng với cô gái trẻ

Netizen

07:46:17 15/02/2025
Khi đang làm việc tại nước ngoài, chị Chu Thị Th. (Nghệ An) bất ngờ khi được người quen gửi tấm ảnh cưới của chồng. Người đứng chụp hình với chồng lại là một cô bé 15 tuổi.
Kendrick Lamar tại Super Bowl Halftime Show: Lớn hơn cả âm nhạc

Kendrick Lamar tại Super Bowl Halftime Show: Lớn hơn cả âm nhạc

Nhạc quốc tế

07:44:16 15/02/2025
Kendrick Lamar đã giữ lời hứa với khán giả của mình khi mang đến cho sân khấu Super Bowl Halftime Show 2025 những câu chuyện.
Bom tấn game Marvel giảm giá 85%, xuống mức thấp nhất trên Steam cho game thủ

Bom tấn game Marvel giảm giá 85%, xuống mức thấp nhất trên Steam cho game thủ

Mọt game

07:38:39 15/02/2025
Không có quá nhiều tựa game lấy chủ đề về các siêu anh hùng của Marvel mà gặt hái được thành công vang dội, ngoại trừ Marvel Rivals ra mắt vào năm ngoái.
Tình tin đồn Lee Min Ho lộ bằng chứng hẹn hò, nội dung tin nhắn thao túng tâm lý gây sốc

Tình tin đồn Lee Min Ho lộ bằng chứng hẹn hò, nội dung tin nhắn thao túng tâm lý gây sốc

Sao châu á

07:37:43 15/02/2025
Lee Min Ho và mỹ nhân này vướng tin đồn hẹn hò đã lâu nhưng đều im lặng, không lên tiếng xác nhận hay phủ nhận.
Justin Bieber công khai "thả thính" gái lạ, lộ dấu hiệu hôn nhân rạn nứt ngay ngày Valentine?

Justin Bieber công khai "thả thính" gái lạ, lộ dấu hiệu hôn nhân rạn nứt ngay ngày Valentine?

Sao âu mỹ

07:33:34 15/02/2025
Page Six đưa tin Justin Bieber đang khơi lại tin đồn ly hôn ngay mùa Valentine, sau khi công khai bình luận thả thính trên bài đăng của Keke Palmer.
Mourinho hạ nhục Icardi

Mourinho hạ nhục Icardi

Sao thể thao

07:25:29 15/02/2025
HLV Jose Mourinho đã cho thấy sự thâm sâu qua màn hạ nhục tiền đạo Mauro Icardi (Galatasaray), khi gọi tiền đạo này là dê để ám chỉ vụ Icardi bị cô vợ Wanda Nara cho mọc sừng.
Cách nấu hủ tiếu Nam Vang thơm ngon đơn giản

Cách nấu hủ tiếu Nam Vang thơm ngon đơn giản

Ẩm thực

07:18:34 15/02/2025
Hủ tiếu Nam Vang là món ăn chế biến tương đối cầu kỳ nhưng được nhiều gia đình yêu thích vì sự thơm ngon, bổ dưỡng.