Dấu chân hóa thạch tiết lộ một loài động vật bí ẩn có bàn chân giống chim
Những dấu chân này được tìm thấy tại một số địa điểm ở miền Nam châu Phi. Gần đây, chúng được xác định rằng đó là dấu vết lâu đời nhất của loài chim từng được tìm thấy.
Hóa thạch bàn chân giống chim. (Nguồn: KTTV)
Một nghiên cứu mới đây cho thấy hàng triệu năm trước khi loài chim xuất hiện, đã từng có một loài động vật bí ẩn đi lại bằng đôi chân giống như của chim.
Các nhà khảo cổ đã phát hiện những dấu chân hóa thạch với ba ngón chân có niên đại hơn 210 triệu năm in trong một lớp bùn mềm cổ đại.
Những dấu chân này được tìm thấy tại một số địa điểm ở miền Nam châu Phi. Gần đây, chúng được xác định rằng đó là dấu vết lâu đời nhất của loài chim từng được tìm thấy, lâu hơn nhiều so với những hóa thạch sớm nhất được biết đến của loài chim có niên đại khoảng 60 triệu năm.
Tiến sỹ Miengah Abrahams, Giảng viên Khoa học Địa chất tại Đại học Cape Town ở Nam Phi, tác giả chính của nghiên cứu cho biết: “Xét theo niên đại, chúng có thể do khủng long tạo nên.”
Theropod, bao gồm cả Tyrannosaurus rex, là một nhóm động vật ăn thịt hai chân sở hữu đôi bàn chân với 3 ngón mỗi bên.
Nhưng trong số những dấu vết mới được phát hiện này, có một số khác với dấu chân điển hình của khủng long. Chúng xòe ít hơn, rộng hơn và có những ngón chân dài hơn đáng kể. Các đặc điểm này khiến dấu chân giống với của loài chim hơn, Abrahams cho biết trên CNN.
Hình ảnh minh họa loài khủng long có hóa thạch được phát hiện tại Patagonia, Chile, ngày 8/6/2023. (Ảnh: AFP/TTXVN)
Video đang HOT
Tuy nhiên, đây vẫn chỉ là các vết chân, nên quan hệ của loài động vật tạo nên chúng với loài chim vẫn chưa rõ ràng.
Các nhà nghiên cứu cho biết các dấu chân có thể thuộc về một loài đóng vai trò mắt xích còn thiếu trong quá trình tiến hóa của loài chim. Cũng có thể chúng thuộc về các loài bò sát không có họ hàng với gia cầm, mà tiến hóa độc lập với bàn chân giống như của loài chim.
Những dấu chân này được phát hiện vào giữa thế kỷ 20, và loài tạo ra dấu chân được nhà cổ sinh vật học người Pháp Paul Ellenberger đặt tên khoa học là Trisauropodiscus. Chúng thuộc nhánh động vật chỉ được nghiên cứu qua những hóa thạch dấu vết để lại, chứ không phải hóa thạch từ cơ thể. Các hóa thạch này thường được gọi là hóa thạch không xương.
Người ta cho rằng có bảy loài động vật có liên quan đến dấu vết để lại của loài Trisauropodiscus. Trong nhiều thập kỷ, các nhà khoa học đã tranh cãi về mối quan hệ họ hàng của nhóm này với loài chim. Theo nhà nghiên cứu Abrahams, Ellenberger có thể đã gán nhiều dấu vết có hình dáng khác nhau cho một loài động vật, và không phải tất cả chúng đều giống chim.
Hơn nữa, hình dạng của các dấu chân cũng không giống nhau, tùy thuộc vào các loại vật chất mà con vật dẫm phải. Điều này có thể gây khó khăn cho việc xác định các đặc điểm vật lý của một loài động vật đã tuyệt chủng khi những dấu vết hóa thạch không xương là manh mối duy nhất mà chúng để lại.
Tiến sỹ John C. Julia Clarke, Giáo sư Cổ Sinh vật có Xương sống tại Đại học Texas, Mỹ cho biết vào thời điểm dấu vết của Trisauropodiscus bị vùi lấp trong bùn, một quá trình tiến hóa để thích nghi đang bùng nổ trong nhóm bò sát cổ đại bao gồm khủng long, thằn lằn bay và cá sấu. Vì vậy thật thú vị khi tìm thấy bằng chứng về một bàn chân giống chim ở một thành viên bí ẩn trong nhóm này.
“Dấu chân không trùng khớp hoàn toàn với bất kỳ hóa thạch động vật nào được biết ở khu vực trong khoảng thời gian này. Chúng có thể thuộc về các loài bò sát khác hoặc họ hàng của một loài khủng long đã tiến hóa để có bàn chân giống như chim,” Clarke nói.
Cuộc điều tra của các nhà nghiên cứu bắt đầu vào năm 2016. Nhóm nghiên cứu đã “theo bước chân của Paul Ellenberger” nhưng sử dụng các tiêu chuẩn nghiên cứu hiện đại.
Trong chuyến đi tới Maphutseng, một địa điểm có chứa nhiều hóa thạch ở Lesotho, Nam Phi, nhóm nghiên cứu đã tìm thấy một số dấu vết giống chim từ Kỷ Triassic. Abrahams cho biết: “Chúng tôi phải mất nhiều thời gian mới nhận ra mình đang nhìn vào Trisauropodiscus. Ấn tượng ban đầu của chúng tôi là những dấu vết này thực sự rất giống chân chim và chúng tôi biết rằng mình cần phải điều tra thêm về chúng.”
Điều này đòi hỏi các nhà nghiên cứu phải tới khảo sát các địa điểm hóa thạch, phân tích các bức ảnh, phác thảo, và tạo ra những mô hình 3D của dấu chân.
Một vết chân hóa thạch. (Nguồn: Wikipedia)
Các nhà khoa học đã xem xét 163 dấu vết và chia chúng thành hai loại hoặc hình thái dựa trên hình dạng của chúng.
Nhóm Morphotype I được xác định là không giống chân chim. Chúng có chiều dài nhỉnh hơn bề ngang một chút, với những ngón chân tròn hơn, khỏe khoắn hơn và ít xòe. Abrahams cho biết chúng cũng có một “gót chân” được tạo ra từ những miếng đệm của ngón thứ ba và thứ tư.
Nhóm Morphotype II có các rãnh chân nhỏ hơn, bề rộng lớn hơn so với chiều dài, với những ngón chân thon hơn. Hình dạng và độ rộng này gần giống với dấu vết của loài chim từ Kỷ Phấn trắng (145 triệu đến 66 triệu năm trước). Đó là chim lội Gruipeda, một loài động vật với hóa thạch không xương khác, cũng chỉ được biết đến qua các dấu chân. Và về tổng thể, các dấu vết của nhóm Morphotype II gần giống với dấu vết của loài chim hiện đại, các nhà khoa học cho biết.
Tuy nhiên, bằng chứng hóa thạch cổ xưa nhất của paravian – nhóm khủng long bao gồm các loài chim sớm nhất và họ hàng gần nhất của chúng – xuất hiện tử khoảng giữa Kỷ Jura (201,3 triệu đến 145 triệu năm trước).
Do đó, dấu vết bàn chân thuộc nhóm Morphotype II, có niên đại ít nhất 210 triệu năm. Có thể đưa ra giả thuyết rằng những bàn chân giống chim này thậm chí còn cổ xưa hơn./.
Tìm thấy dấu vết người đầu tiên khai phá Bắc Mỹ: 23.000 năm trước
Những dấu vết hóa thạch có niên đại gây bất ngờ đã lộ ra ở Công viên Quốc gia White Sands (New Mexico - Mỹ), được công nhận là dấu chân lâu đời nhất của con người tại lục địa Bắc Mỹ.
Theo Live Science, nghiên cứu mới sử dụng 2 kỹ thuật xác định niên đại cùng lúc để định t.uổi các hóa thạch từng gây tranh cãi vào năm 2021.
Cả hai kỹ thuật đều chỉ ra các dấu chân ở White Sands đã 21.000 - 23.000 t.uổi, tức thuộc thời Cực đại băng hà cuối cùng (26.500 đến 19.000 năm trước), là thời điểm lạnh nhất của kỷ băng hà cuối cùng.
Phát hiện mới đã đẩy mốc thời gian con người lần đầu khai phá Bắc Mỹ lùi xa tận 10.000 năm.
Các dấu chân cổ đại tại Công viên Quốc gia White Sands - Ảnh: DỊCH VỤ CÔNG VIÊN QUỐC GIA
Kỷ lục trước đó thuộc về những người Clovis, mà các mũi tên đá sắc cạnh họ để lại cho thấy họ đã sinh sống ở châu Mỹ từ 13.000 năm trước.
Trước đó, nhóm tác giả - dẫn đầu bởi TS Jeffrey Pigati và TS Kathleen Springer từ Cơ quan Khảo sát địa chất Mỹ (USGS) - đã từng công bố một nghiên cứu vào năm 2021, xác định thời điểm con người lần đầu đến Bắc Mỹ với cùng mốc thời gian, nhưng dựa trên phân tích đồng vị carbon phóng xạ hạt Ruppia cirrhosa.
Đó là một loài thực vật thủy sinh được vùi lấp trong các dấu chân cổ đại.
Kết quả này bị một số nhà khoa học phản bác. Điển hình là GS nhân chủng học Loren Davis từ Đại học bang Oregon, người cho rằng đồng vị được dùng để định t.uổi - carbon-14 - có thể bị thực vật hút từ nước hồ. Điều này có nghĩa chúng có thể hút các đồng vị carbon cổ xưa hơn bản thân chúng từ trầm tích.
GS Davis đã đề nghị nhóm nghiên cứu thử phương pháp xác định niên đại bằng phát quan kích thích (OSL), ước tính mốc thời gian cuối cùng mà các hạt thạch anh hoặc fenspat trong trầm tích tiếp xúc với ánh nắng hoặc nhiệt độ cao.
Trong nghiên cứu vừa công bố trên tạp chí khoa học Nature này, nhóm của USGS đã dùng kỹ thuật OSL đó. Kết quả cho ra mốc thời gian 21.500 t.uổi.
Ngoài ra, họ cũng phân lập và định t.uổi thông qua đồng vị carbon phóng xạ 3 mẫu đất, mỗi mẫu chứa 75.000 hạt phấn hoa lá kim từ các lớp dấu chân.
Cây lá kim lấy carbon-14 từ khí quyển, tức không thể bị lầm lẫn bởi carbon cổ xưa trong nước như hạt Ruppia.
Kết quả từ phương pháp thứ 2 đã chỉ ra mốc thời gian ngoạn mục: 23.000 năm.
Hóa thạch khủng long có hình dáng tương tự loài chim Các nhà khoa học đã phát hiện hóa thạch của một loài khủng long nhỏ giống chim ở Trung Quốc. Hình ảnh tái tạo về loài khủng long tại Phúc Kiến. Các nhà khoa học đã phát hiện hóa thạch của một loài khủng long nhỏ giống chim ở Trung Quốc. Đặc biệt, loài này sở hữu đôi chân dưới dài đáng kinh...
