Đào tạo tiến sĩ ở nước ngoài: Đầu vào chặt, đầu ra khắt khe

Ở các nền giáo dục tiên tiến như Anh, Mỹ, chương trình đào tạo tiến sĩ yêu cầu người học phải có thành tích đầu vào tốt và không ngừng mở rộng kiến thức trong quá trình nghiên cứu.

Tiến sĩ là học vị cao nhất tại phần lớn các trường đại học trên thế giới. Với vốn hiểu biết sâu rộng về lĩnh vực của mình, những người có bằng tiến sĩ thường đảm nhận vị trí giáo sư đại học, nhà nghiên cứu hay nhà khoa học.

Tại Mỹ, để nhận bằng tiến sĩ, người học phải trải qua 3 giai đoạn. Giai đoạn đầu tiên, sinh viên mất 1-3 năm hoàn thành các môn bắt buộc của ngành họ theo học.

Ở giai đoạn này, họ phải trải qua kỳ thi sơ bộ, bao gồm hàng loạt bài thi tích lũy nhằm đánh giá độ rộng kiến thức cùng bài viết và bài phỏng vấn, chú trọng độ sâu kiến thức.

Đào tạo tiến sĩ ở Anh, Mỹ rất khắt khe. Ảnh minh họa: Slate.

Một số chương trình đào tạo tiến sĩ còn yêu cầu người học phải hoàn thành khóa sư phạm hoặc khoa học ứng dụng.

Sinh viên dành hai đến 8 năm tiếp theo để hoàn thành luận án trước khi bảo vệ luận án trước hội đồng.

Thông thường, chương trình nghiên cứu sinh tiến sĩ ở Mỹ yêu cầu người họ phải có bằng cử nhân ở ngành liên quan (hoặc bằng thạc sĩ) với thành tích tốt, thư giới thiệu, các khóa học liên quan, bài luận bày tỏ niềm đam mê với lĩnh vực mình sẽ học cùng kết quả thi đầu vào đủ tiêu chuẩn do trường quy định (GRE, GMAT…).

Tùy thuộc vào ngành học, chương trình tiến sĩ kéo dài 4-8 năm. Sinh viên đã có bằng thạc sĩ có thể hoàn thành sớm hơn khoảng 2 năm.

Theo Chronicle, khoảng 57% nghiên cứu sinh hoàn thành chương trình tiến sĩ trong vòng 10 năm, 30% bỏ học hoặc bị đuổi, 13% kéo dài thời gian học hơn 10 năm.

Nghiên cứu sinh nước này được miễn học phí và nhận trợ cấp hàng năm. Họ có thể xin học bổng từ trường hoặc các tổ chức ngoài.

Trong thời gian học, bên cạnh dành thời gian học tập, nghiên cứu, họ còn đảm nhận vị trí trợ giảng hoặc trợ lý nghiên cứu.

Trong khi đó, tại Anh, yêu cầu đầu vào với nghiên cứu sinh tùy thuộc vào quy định của từng trường. Tuy nhiên, nếu không có bằng thạc sĩ, sinh viên phải tốt nghiệp đại học với bằng ít nhất đạt hạng hai (upper second class honours – thứ hạng đứng nhất là first class honours).

Với ĐH Oxford, yêu cầu duy nhất là “ứng viên phải chứng minh được thành tích học tập xuất sắc trong quá khứ và khả năng thành công ở tương lai”.

Trong quá trình học, nghiên cứu sinh phải trải qua các kỳ thi kiểm tra. Ngoài ra, họ cũng có thể bắt đầu làm luận án từ khi mới vào học dưới sự hướng dẫn của giáo sư.

Chương trình học tiến sĩ ở Anh thường kéo dài 3-4 năm. Nghiên cứu sinh nộp luận án vào cuối chương trình. Với một số trường hợp đặc biệt, ngày nộp luận án có thể gia hạn thêm 4 năm nhưng trường hợp này rất hiếm. Như vậy, thời gian tối đa cho chương trình tiến sĩ là 7 năm.

Tương tự ở Mỹ, nghiên cứu sinh ở Anh được tài trợ học phí, đồng thời được trả lương trong quá trình học.

Số tiền này được chi trả bởi Hội đồng Nghiên cứu hoặc Quỹ Xã hội châu Âu. Vì liên quan đến tài trợ cho quá trình học, việc chọn lựa sinh viên chương trình tiến sĩ khá khắt khe. Chỉ những người đưa ra được những đề xuất nghiên cứu và nguồn tài liệu tốt nhất mới được chọn.

Từ năm 2002, Hội đồng Nghiên cứu bắt đầu chuyển hướng tài trợ, tập trung vào những cơ sở đào tạo chất lượng cao.

Những người không được nhận học bổng vẫn có cơ hội nhận bằng tiến sĩ bằng cách theo học chương trình bán thời gian.

Loại hình này vừa có học phí thấp, nghiên cứu sinh lại có thể kiếm việc làm như trợ giảng, trợ lý nghiên cứu.

Theo Zing