Đảo chính châu Phi: Niger bắt một cố vấn Pháp, Gabon bổ nhiệm thành viên quốc hội
Bộ Ngoại giao Pháp kêu gọi an ninh Niger trả tự do ngay lập tức cho một cố vấn Pháp; chính quyền quân sự Niger tuyên bố chấm dứt hiệp ước quân sự với Benin vì cáo buộc nước láng giềng cho phép ECOWAS triển khai quân đội trên lãnh thổ; Tổng thống lâm thời Gabon bổ nhiệm thành viên quốc hội.
Ngày 12-9, Bộ Ngoại giao Pháp đã kêu gọi chính quyền quân sự Niger trả tự do ngay lập tức cho một quan chức Pháp bị lực lượng an ninh Niger bắt giữ, theo hãng tin Reuters.
Quan chức bị bắt là cố vấn cho công dân Pháp ở nước ngoài (conseiller des Franais de l’étranger). Người này bị bắt vào ngày 8-9.
“Ngay từ ngày đầu tiên, đại sứ quán của chúng tôi đã làm việc để bảo vệ cho công dân Pháp” – theo tuyên bố của Bộ Ngoại giao Pháp.
Người dân Niger biểu tình phản đối Pháp bên ngoài căn cứ không quân Pháp ở thủ đô Niamey (Niger) ngày 2-9. Ảnh: AFP
Cố vấn cho công dân Pháp ở nước ngoài là một chức vụ dân cử đại diện cho người Pháp ở nước ngoài và làm việc chặt chẽ với các đại sứ quán và lãnh sự quán Pháp. Theo Bộ Ngoại giao Pháp, có 442 cố vấn như vậy trên toàn thế giới. Vai trò của cố vấn là giúp đỡ người Pháp xa xứ trong các vấn đề về công việc, trường học, an sinh xã hội,…. Vị trí này được bầu với nhiệm kỳ 6 năm.
Tháng trước, chính quyền quân sự Niger đã ra lệnh cho cảnh sát trục xuất đại sứ Pháp. Phía Paris cho rằng chính quyền quân sự Niger không có thẩm quyền trục xuất đại sứ Pháp.
Video đang HOT
Cùng ngày, chính quyền quân sự Niger cho biết sẽ chấm dứt hiệp ước quân sự với Benin vì cáo buộc nước láng giềng này cho phép các nước thuộc Cộng đồng Kinh tế Tây Phi (ECOWAS) triển khai quân đội trên lãnh thổ để can thiệp quân sự vào Niger.
Trong tuyên bố phát trên truyền hình quốc gia, chính quyền quân sự Niger nói rằng Benin đã “cho phép triển khai binh lính, lính đán.h thuê và vật liệu chiến tranh” trên lãnh thổ của mình để ECOWAS có thể can thiệp, do đó, Niger “quyết định từ bỏ thỏa thuận hợp tác quân sự” với Benin.
Benin chưa bình luận về động thái của phía Niger.
ECOWAS chưa chia sẻ bất kỳ thông tin chi tiết nào về khả năng triển khai quân sự. Tuần trước, Niger cho biết các cuộc đàm phán với ECOWAS vẫn tiếp tục.
Gabon: Tổng thống lâm thời bổ nhiệm thành viên quốc hội
Ngày 12-9, Ủy ban Chuyển đổi và Phục hồi Thể chế (CTRI) – cơ quan do Tướng Brice Nguema (người lãnh đạo phe đảo chính và là Tổng thống lâm thời Gabon) đứng đầu – đã bổ nhiệm các thành viên cho quốc hội Gabon. Việc bổ nhiệm được thông báo trên đài truyền hình quốc gia Gabon 24.
Thượng viện mới sẽ do ông Paulette Missambo – một trong những đối thủ hàng đầu của Tổng thống bị lật đổ Ali Bongo trong cuộc bầu cử và là người đứng đầu đảng Liên minh Quốc gia đối lập – lãnh đạo.
Ông Jean-Francois Ndongou – người nắm giữ nhiều chức vụ cấp bộ trưởng dưới thời chính quyền ông Bongo – sẽ là chủ tịch của quốc hội chuyển tiếp.
CTRI cũng bổ nhiệm 4 phó tổng thống gồm sĩ quan quân đội, chính trị gia và các nhân vật xã hội dân sự.
Chính quyền quân sự cũng cam kết đưa ra một hiến pháp mới, sẽ được thông qua bằng trưng cầu dân ý và một bộ luật bầu cử mới.
Cũng trong ngày 12-9, chính quyền quân sự thông báo điều chỉnh lệnh giới nghiêm, theo đó, ở thủ đô Libreville (Gabon) và các vùng lân cận, giờ giới nghiêm giảm 4 giờ, từ 10 giờ tối đến 6 giờ sáng. Trong khi đó, giờ giới nghiêm ở phần còn lại của đất nước vẫn sẽ duy trì từ 6 giờ chiều đến 6 giờ sáng.
Thủ tướng vừa được bổ nhiệm của Gabon – ông Raymond Ndong Sima. Ảnh: AFP
Trước đó, ngày 11-9, ông Raymond Ndong Sima – Thủ tướng mới được bổ nhiệm của chính quyền quân sự Gabon cho biết chính quyền quân sự có kế hoạch tổ chức bầu cử tự do trong 2 năm tới.
“Mục tiêu hợp lý là quá trình chuyển tiếp sẽ kết thúc sau 24 tháng, sau đó chúng ta có thể quay trở lại bầu cử” – ông Sima nói với hãng tin AFP.
Chính quyền quân sự ở Niger hy vọng đạt được thỏa thuận với ECOWAS
Ngày 4/9, Thủ tướng do chính quyền quân sự Niger bổ nhiệm, ông Ali Mahaman Lamine Zeine, bày tỏ hy vọng chính quyền quân sự nước này sẽ đạt được một thỏa thuận với Cộng đồng Kinh tế Tây Phi (ECOWAS) trong những ngày tới.
Thủ tướng do chính quyền quân sự Niger bổ nhiệm Ali Mahaman Lamine Zeine trong cuộc họp báo ở Niamey, ngày 4/9/2023. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo phóng viên TTXVN tại châu Phi, trong cuộc họp báo kéo dài hơn 1 giờ, Thủ tướng Zeine cho biết: "Chúng tôi vẫn đang tiếp tục liên hệ với ECOWAS và hy vọng có thể đạt được thỏa thuận trong những ngày tới". Ông thông báo chính quyền quân sự ở Niger và ECOWAS đang thảo luận các biện pháp để Pháp nhanh chóng rút quân khỏi quốc gia Tây Phi này.
Trước đó, ngày 1/9, chính quyền quân sự Niger ra tuyên bố cho rằng Pháp can thiệp vào công việc nội bộ của nước này khi hỗ trợ Tổng thống bị phế truất Mohamed Bazoum, đồng thời ra lệnh trục xuất ngay lập tức Đại sứ Pháp tại nước này Sylvain Itte. Trong những ngày qua, hàng nghìn người dân Niger đã xuống đường biểu tình phản đối quân đội Pháp hiện diện tại nước này. Các cuộc biểu tình chủ yếu diễn ra tại thủ đô Niamey, yêu cầu Pháp rút quân theo đề nghị của chính quyền quân sự lên nắm quyền sau cuộc đảo chính ngày 26/7 vừa qua.
Quan hệ giữa Niger và Pháp nhanh chóng lao dốc sau khi Paris bày tỏ ủng hộ Tổng thống bị lật đổ Bazoum. Ngày 3/8, chính quyền quân sự Niger tuyên bố hủy các thỏa thuận quân sự với Pháp - quốc gia có khoảng 1.500 binh sĩ đồn trú tại nước này nhằm hỗ trợ chống lại các phần tử thánh chiến - và yêu cầu Paris rút quân trong vòng 1 tháng. Trong khi đó, Pháp luôn khẳng định không công nhận chính quyền quân sự ở Niamey, do đó không có ý định thực hiện những yêu cầu của Niger, cho dù liên quan đến binh lính hay đại sứ.
ECOWAS cũng luôn giữ vững quan điểm của mình kể từ khi xảy ra cuộc đảo chính tại Niger, kêu gọi đưa quốc gia Tây Phi này quay trở lại trật tự Hiến pháp "ngay lập tức", trả tự do cho Tổng thống Bazoum.
ECOWAS cũng nhiều lần cảnh báo áp dụng biện pháp can thiệp quân sự và trừng phạt kinh tế nặng nề đối với Niger, sau khi thời hạn tối hậu thư do khối này đưa ra cho chính quyền quân sự ở nước này đã trôi qua hôm 6/8.
Cùng ngày, Đại sứ Trung Quốc tại Niger Giang Phong cho biết Bắc Kinh hy vọng có thể đóng vai trò trung gian hòa giải để tìm ra giải pháp chính trị cho cuộc khủng hoảng hiện nay. Trả lời phỏng vấn trên Đài truyền hình Quốc gia Niger, ông nêu rõ: "Trung Quốc dự định đóng vai trò giúp đỡ, trung gian hòa giải, với sự tôn trọng hoàn toàn đối với các nước trong khu vực, để tìm ra giải pháp chính trị cho cuộc khủng hoảng ở Niger".
Trung Quốc hiện là đối tác kinh tế lớn của Niger, chủ yếu trong lĩnh vực năng lượng. Hai nước đang xây dựng đường ống dẫn dầu 2.000 km, dài nhất châu Phi, nhằm xuất khẩu dầu thô từ các mỏ Agadem (Đông Nam Niger) tới cảng Sèmè ở Benin.
'Điểm mù' của EU ở châu Phi Châu Phi đối mặt với nhiều năm bất ổn có có nguy cơ làm chệch hướng các nỗ lực của EU và cộng đồng quốc tế rộng lớn hơn nhằm giải quyết vấn đề bạo lực thánh chiến. Việc các cuộc đảo chính dễ xảy ra và thành công ở châu Phi nhưng vẫn khiến châu Âu bất ngờ là một dấu hiệu...