Dạng toán lớp 1 lâu nay khiến cha mẹ rối não khi giảng bài, con giải ngon ơ chỉ trong 1 phút nhờ cách cực hay của cô giáo tiểu học
Nếu như trước đây cha mẹ có giải thích thế nào con vẫn không hiểu thì với cách này, con dễ dàng đưa ra đáp số.
Đối với các bậc cha mẹ, những bài toán lớp 1 dạng cộng, trừ vô cùng đơn giản và có thể đọc đáp số trong vòng 1 giây. Tuy nhiên, để giải thích cho con hiểu thì thật là khó bởi vì các con đang còn bỡ ngỡ khi mới bắt đầu làm quen với các con số.
Trong chương trình lớp 1, có 1 dạng toán luôn làm khó cho các con và đồng thời cũng luôn khiến cha mẹ phải bối rối khi giảng bài. Mặc dù đáp án rất rõ ràng nhưng thật khó để cha mẹ giảng giải khi con chưa thể áp dụng kiến thức cấu tạo số. Đó là dạng bài điền số còn thiếu vào phép tính.
Dạng toán này được ví dụ như sau:
3 … = 7
6 … = 9
Clip cô giáo Ngọc Anh hướng dẫn cha mẹ dạy con làm toán điền số còn thiếu vào phép tính.
Chia sẻ về dạng toán này, cô Lương Ngọc Anh, giáo viên tiểu học tại Hà Nội cho biết: “ Là một cô giáo dạy lớp 1, mình thấy dạy học sinh không khó về kiến thức mà khó về phương pháp. Đặc biệt là môn Toán vì phải làm sao để diễn giải cho trẻ con hiểu được đề bài, từ đó có cách tư duy đúng.
Trong một cuộc khảo sát nhỏ, mình nhận thấy các bố mẹ quan tâm rất nhiều đến dạng toán điền số còn thiếu vào phép tính. Đây không còn là dạng toán đơn thuần tính ra kết quả phép tính cộng. Ở dạng này, các con phải điền được số còn thiếu để có phép tính đúng. Bố mẹ rất căng thẳng không biết giảng giải thế nào để con hiểu được.
Mình hướng dẫn bố mẹ hãy cho con hiểu và ghi nhớ cấu tạo các số, hiểu một số được gộp lại từ những số nào. Đó là tiền đề cho việc thực hiện phép cộng, phép trừ sau này”.
Với cô Lương Ngọc Anh, dạy học sinh lớp 1 không khó về kiến thức mà khó về phương pháp.
Tuy nhiên, có những học sinh chưa thể áp dụng kiến thức cấu tạo số để làm những bài toán điền số. Vậy nên cô Ngọc Anh đã nghĩ ra cách sử dụng tia số trên thước kẻ để giúp con làm bài toán trong thời gian đầu chưa thuộc các phép tính cộng.
Theo đó, cô Ngọc Anh sử dụng chiếc thước kẻ có chia sẵn các tia số. Ví dụ bài toán 3 … = 7. Đầu tiên cha mẹ xác định cho con số 3 và số 7 trên thước.
Cha mẹ đưa ra bài toán, con thỏ đang ở vạch sẵn số 3, muốn đến vạch đích số 7 thì con thỏ phải nhảy thêm mấy bước nữa? Sau đó cha mẹ hướng dẫn cho con mỗi 1 bước con thỏ nhảy tương ứng với 1 vạch trên tia số.
Như vậy, sau khi nhảy đến vạch đích thì cha mẹ cùng con đếm số bước con thỏ nhảy được. Vậy ô trống điền vào là số 4.
Cô Ngọc Anh đã nghĩ ra cách sử dụng tia số trên thước kẻ để giúp con làm bài toán trong thời gian đầu chưa thuộc các phép tính cộng.
Cô Ngọc Anh lý giải: “Theo kinh nghiệm của mình, trẻ con sẽ học Toán dễ dàng hơn khi được ‘vừa học vừa chơi’, sẽ tưởng tượng và tư duy nhanh hơn với các ví dụ sinh động, cụ thể. Thế nên mình đã lồng ghép câu chuyện ‘Bước nhảy của chú thỏ’ để làm bài toán thêm sinh động, dễ nhớ với trẻ con.
Tuy nhiên, đây chỉ là một mẹo tính trong thời gian đầu khi các con chưa thuộc các phép tính cộng. Còn mình vẫn khuyến khích bố mẹ giảng cho con hiểu và thuộc cấu tạo từng số để thực hiện phép tính nhanh và chính xác nhất.
Để con thích học toán, tư duy nhanh hơn, bố mẹ cũng hãy nghĩ ra những ví dụ sinh động, cùng con ‘học mà chơi’. Chắc chắn môn Toán sẽ không còn khô khan và nhàm chán với các con nữa”.
"Khó khăn" chương trình lớp 1 có khiến Bộ thay đổi quan điểm cấm dạy chữ trước?
Bộ Giáo dục đã cấm học chữ trước lớp 1, sao lãnh đạo Bộ lại nói thực hiện chương trình lớp 1 năm nay khó khăn, một phần là do đầu ra mầm non chưa đảm bảo?
Năm học 2020-2021 này là năm đầu tiên ngành Giáo dục thực hiện chương trình giáo dục phổ thông năm 2018 ở lớp 1 và đến thời điểm này đã thực hiện được một nửa học kỳ...
Tuy nhiên, sau một nửa học kỳ trôi qua thì nhiều nhà trường, thầy cô giáo, học sinh, phụ huynh phải đối mặt với một số khó khăn nhất định trong cách dạy, cách tiếp cận chương trình mới, sách giáo khoa mới.
Vì thế, tại Hội thảo góp ý tài liệu hướng dẫn dạy học các môn học lớp 5, lớp 9 trong chương trình giáo dục phổ thông hiện hành đáp ứng yêu cầu Chương trình giáo dục phổ thông năm 2018 do Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ chủ trì cũng đã đề cập về những khó khăn của chương trình lớp 1 năm nay.
Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ phát biểu tại buổi Hội thảo (Ảnh: moet.gov.vn)
Khó khăn trong việc thực hiện chương trình lớp 1 có phải tại "đầu ra" của bậc mầm non?
Ngày 28 tháng 6 năm 2013, Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Chỉ thị số 2325/CT-BGDĐT về việc chấn chỉnh tình trạng dạy học trước chương trình lớp 1 do Thứ trưởng lúc bấy giờ là bà Nguyễn Thị Nghĩa ký.
Tại Chỉ thị này, Bộ yêu cầu các Sở Giáo dục và Đào tạo, các đơn vị thuộc Bộ triển khai ngay một số công việc sau:
"...Chỉ đạo các cơ sở giáo dục mầm non phối hợp với các cấp, các ngành huy động tối đa trẻ 5 tuổi đến trường; thực hiện nghiêm túc Chương trình giáo dục mầm non dành cho trẻ theo từng độ tuổi; Tuyệt đối không tổ chức dạy trước chương trình lớp 1 cho trẻ; không yêu cầu trẻ tập tô, tập viết chữ; đồng thời, hướng dẫn, tư vấn cho các bậc cha mẹ về các biện pháp chăm sóc, giáo dục trẻ phát triển toàn diện, chuẩn bị tâm thế sẵn sàng đi học lớp 1...". [1]
Như vậy, các địa phương, trường học và phụ huynh hiểu là việc cho học sinh học chữ, học số trước khi vào lớp 1 là sai, vi phạm chỉ thị này của Bộ.
Vì cho trẻ "tập tô, tập viết chữ" trước là: " phản khoa học, gây khó khăn trong việc tổ chức dạy học lớp 1, vì sẽ làm trẻ chủ quan, giảm hứng thú học tập khi vào học lớp 1".
Thế nhưng, trong phần phát biểu mở đầu của Hội thảo ngày 02/11 vừa qua do Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì thì doThứ trưởng Nguyễn Hữu Độ đã nêu quan điểm về những khó khăn của việc thực hiện chương trình, sách giáo khoa lớp 1 như sau:
Một phần lý do khiến việc thực hiện chương trình lớp 1 vừa qua có một số khó khăn vì chất lượng đầu ra của mầm non năm nay chưa đảm bảo do ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 khiến các em chưa được làm quen mặt chữ; vào lớp 1 lại không có thời gian để quen nề nếp của cấp học mới. [2]
Vậy là một trong những lý do gây khó khăn trong việc thực hiện chương trình lớp 1 năm nay là do " chất lượng đầu ra của mầm non năm nay chưa đảm bảo do ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 khiến các em chưa được làm quen mặt chữ".
Nhưng chính Bộ Giáo dục đã cấm dạy trẻ mầm non "tập tô, tập viết chữ", sao Thứ trưởng lại nói thực hiện chương trình lớp 1 năm nay khó khăn, một phần là do đầu ra mầm non chưa đảm bảo?
Có thể thấy nhận định nêu trên của Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ có phần mâu thuẫn với quan điểm cấm dạy chữ trước lớp 1 thể hiện trong Chỉ thị số 2325/CT-BGDĐT mà Thứ trưởng Nguyễn Thị Nghĩa đã ký trước đây.
Tuy nhiên, mâu thuẫn này không chỉ dừng ở phát biểu, mà còn nằm trong chính các văn bản của Bộ.
Chương trình giáo dục mầm non theo Thông tư số 01/VBHN-BGDĐT yêu cầu trẻ 4-5 tuổi tập tô, làm quen chữ cái
Ngày 24/1/2017 Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Thông tư số 01/VBHN-BGDĐT về Chương trình giáo dục mầm non cũng do Thứ trưởng Nguyễn Thị Nghĩa ký lại có những hướng dẫn khác với Chỉ thị số 2325/CT-BGDĐT ngày 28 tháng 6 năm 2013.
Tại phần III- mục tiêu chương trình giáo dục mẫu giáo ở Thông tư số 01/VBHN-BGDĐT đã nêu yêu cầu phát triển ngôn ngữ như sau:
" - Có khả năng lắng nghe, hiểu lời nói trong giao tiếp hằng ngày.
- Có khả năng biểu đạt bằng nhiều cách khác nhau (lời nói, nét mặt, cử chỉ, điệu bộ...).
- Diễn đạt rõ ràng và giao tiếp có văn hóa trong cuộc sống hàng ngày.
- Có khả năng nghe và kể lại sự việc, kể lại truyện.
- Có khả năng cảm nhận vần điệu, nhịp điệu của bài thơ, ca dao, đồng dao phù hợp với độ tuổi.
- Có một số kĩ năng ban đầu về việc đọc và viết". [3]
Trong đó, mục "Làm quen với việc đọc - viết" cho trẻ 5-6 tuổi yêu cầu trẻ phải biết:
" Chọn sách để "đọc" và xem; Kể truyện theo tranh minh họa và kinh nghiệm của bản thân; Biết cách "đọc sách" từ trái sang phải, từ trên xuống dưới, từ đầu sách đến cuối sách.
Nhận ra kí hiệu thông thường: nhà vệ sinh, nơi nguy hiểm, lối ra - vào, cấm lửa, biển báo giao thông... Nhận dạng các chữ trong bảng chữ cái tiếng Việt; Tô, đồ các nét chữ, sao chép một số kí hiệu, chữ cái, tên của mình". [3]
Với cách hướng dẫn, chỉ đạo trên của Bộ Giáo dục, việc tổ chức dạy chữ / làm quen với chữ cho trẻ trước lớp 1 là đúng hay sai?
Thực tế, những năm trước đây thì đa phần các phụ huynh đều cho con đi học thêm, hoặc dạy cho con em mình trước khi vào lớp 1. Chính vì thế, học sinh không bị động khi vào lớp 1.
Hơn nữa, đặc điểm của bậc học mầm non các cháu chơi là chính, nhưng vào lớp 1 học lại là chính, đó là một sự thay đổi không hề nhỏ với con trẻ, nếu không có sự chuẩn bị, có bước chuyển tiếp sẽ là một cú sốc với các em.
Nhưng, vì dịch Covid-19 nên những tháng đầu của năm 2020 thì các cháu mẫu giáo phải nghỉ học ở trường nhiều tháng trời và không đi học thêm trước chương trình lớp 1 như những năm trước đây.
Đây cũng là lý do " khiến việc thực hiện chương trình lớp 1 vừa qua có một số khó khăn vì chất lượng đầu ra của mầm non năm nay chưa đảm bảo" như phát biểu của Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ hôm 02/11 vừa qua.
Vậy phải chăng đã đến lúc Bộ Giáo dục và Đào tạo rà soát lại Chỉ thị số 2325/CT-BGDĐT, đồng thời có những điều chỉnh và chỉ đạo kịp thời về mặt chuyên môn để giúp trẻ mầm non có thời gian làm quen với chữ trước khi vào lớp 1.
Tài liệu tham khảo:
[1] https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Giao-duc/Chi-thi-2325-CT-BGDDT-chan-chinh-tinh-trang-day-hoc-truoc-chuong-trinh-lop-1-197382.aspx
[2] https://moet.gov.vn/pages/tim-kiem.aspx?ItemID=7032
[3] https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Giao-duc/Van-ban-hop-nhat-01-VBHN-BGDDT-Thong-tu-Chuong-trinh-giao-duc-mam-non-2017-342703.aspx
Ứng xử điềm tĩnh khi con không được cô giáo ưa Khi biết con bị cô giáo có những ứng xử không tốt vì con không đi học thêm, chị Phạm Hoàng Oanh (Trường Chinh, Hà Nội) ứng xử bình tĩnh, coi như không có việc gì xảy ra. Ảnh minh họa Chị Oanh cho biết, hồi con chị chuẩn bị vào lớp 1 đã biết đọc, làm thông thạo Toán chương trình lớp...