Đằng sau chuyến thăm Syria của phái đoàn Nga

Với bối cảnh chính trị Syria thay đổi, Moskva và Damascus đang tìm kiếm tiếng nói chung về viện trợ, bồi thường và tương lai các căn cứ quân sự.

Thứ trưởng Ngoại giao Mikhail Bogdanov. Ảnh: TASS

Trong bối cảnh chính trường Syria có sự thay đổi, mối quan hệ giữa Damascus và Moskva đang bước vào giai đoạn mới với nhiều thách thức và cơ hội.

Điều này được thể hiện rõ qua chuyến thăm mới đây của phái đoàn Nga do Thứ trưởng Ngoại giao Mikhail Bogdanov và đặc phái viên của Tổng thống Nga về Syria Alexander Lavrentyev dẫn đầu tới Damascus.

Theo hãng thông tấn nhà nước Syria SANA, trong các cuộc đàm phán, ban lãnh đạo mới của Syria đã đề cập đến vấn đề “bồi thường” từ phía Nga nhằm “khôi phục lòng tin”. Đáp lại, Bộ Ngoại giao Nga bày tỏ “sự sẵn sàng cung cấp cho người dân Syria viện trợ thiết yếu trong quá trình tái thiết sau khủng hoảng”.

Nikolay Sukhov, nhà nghiên cứu hàng đầu tại Trung tâm Nghiên cứu Trung Đông thuộc Viện Kinh tế Thế giới và Quan hệ Quốc tế Nga, cho biết chính quyền mới ở Damascus đã đưa ra yêu cầu rõ ràng về việc dẫn độ Tổng thống Bashar al-Assad và thu hồi các tài sản mà ông Assad đã rút đi.

Vấn đề then chốt trong quan hệ song phương hiện nay là số phận của các căn cứ quân sự Nga tại Syria. Năm 2017, chính quyền Syria trước đây đã ký thỏa thuận cho Nga thuê dài hạn căn cứ Khmeimim và căn cứ ở Tartus trong 49 năm. Theo nhà Đông phương học người Nga Ibrahim Ibragimov, mặc dù Nga có khả năng duy trì các căn cứ này nhưng có thể sẽ phải giảm năng lực hoạt động.

Chuyên gia Sukhov nhận định căn cứ Tartus có thể tiếp tục hoạt động, trong khi căn cứ Khmeimim có thể gặp khó khăn do Thổ Nhĩ Kỳ – đối tác quan trọng hiện nay của Damascus – không ủng hộ việc duy trì căn cứ này vì lo ngại gây căng thẳng trong NATO và hỗ trợ các hoạt động của Nga ở châu Phi.

Về vấn đề bồi thường, lãnh đạo mới của Syria cho rằng Nga cần có trách nhiệm khôi phục các khu vực mà họ đã hỗ trợ lực lượng của chính quyền Assad. Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Bocharov, khoản bồi thường này có thể không phải bằng tiề.n mà dưới dạng nhiên liệu và thực phẩm.

Nga cũng có thể hỗ trợ khôi phục hệ thống y tế Syria thông qua việc cung cấp vật liệu, thiết bị và chuyên gia, đồng thời tận dụng cơ hội tài trợ bằng đồng rúp thay vì ngoại tệ. Theo ông Bogdanov, cuộc họp kéo dài gần ba giờ mang tính xây dựng, trong đó Moskva tái khẳng định ủng hộ toàn vẹn lãnh thổ và chủ quyền của Syria.

Về phần mình, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nhấn mạnh tầm quan trọng của chuyến thăm trên và khẳng định cuộc đối thoại sẽ tiếp tục. Phía Nga cũng đề xuất giải quyết các vấn đề của Syria thông qua đối thoại toàn diện với sự tham gia của tất cả các lực lượng chính trị, các nhóm dân tộc và tôn giáo. Hiện tại, sự hiện diện của quân đội Nga tại Syria vẫn được duy trì, trong khi hai bên đồng ý tiếp tục tham vấn về tương lai của các căn cứ quân sự.