Đan Mạch ‘hồi sinh’, nhịp sống chuyển sang chế độ hậu COVID-19

Địa điểm duy nhất ở thủ đô Đan Mạch nơi bạn có thể thấy bóng dáng của dịch COVID-19 là sân bay, khi nhân viên y tế hỏi du khách “Ông/bà tiêm đủ hai liều vaccine chưa?”.

Đa số khách du lịch chỉ gật đầu, bước vội về phía cửa ra. Các nhân viên y tế cũng không yêu cầu kiểm tra giấy chứng nhận tiêm chủng. Chỉ người trả lời chưa tiêm đủ mới được hướng dẫn làm xét nghiệm COVID-19.

Tại ga tàu điện ngầm dẫn khỏi sân bay, du khách bắt đầu cởi bỏ khẩu trang. Có gần 60 người trong toa. Chỉ duy nhất một hành khách vẫn còn đeo khẩu trang. Hàng lang cầu thang của ga Norreport treo đầy áp phích có hình diễn viên người Anh Daniel Craig. Không gian vang lên tiếng nhạc của phim James Bond. Buổi ra mắt phần mới của phim diễn ra ngày 30/9 tại rạp chiếu phim lớn nhất của Đan Mạch với 996 chỗ ngồi được bán cháy vé trước nhiều ngày.

Đối với người Đan Mạch, đã đến lúc được tận hưởng cuộc sống đúng nghĩa.

Khán giả tại buổi trình diễn nhạc rock của nhóm “Minds of 99″. Ảnh: AFP

Ngày 10/9, chính phủ đã thay đổi tình trạng của COVID-19 là “mối đe dọa nghiêm trọng đối với xã hội”, hạ cấp còn “căn bệnh nghiêm trọng” và dỡ bỏ các biện pháp để kiểm soát dịch bệnh cuối cùng.

Một ngày sau đó, ban nhạc rock Đan Mạch “Minds of 99″ trình diễn tại sân vận động quốc gia trước 50.000 khán giả. Nhà phê bình của tạp chí âm nhạc Soundvenue đã chia sẻ trải nghiệm cảm xúc đầy mê hoặc của “niềm hạnh phúc dồn dập” ở đó.

Tiếng hò reo cổ vũ vang vọng nhiều km khắp thành phố. Người dân không chỉ ủng hộ ban nhạc, mà còn ăn mừng thời điểm dịch bệnh chấm dứt.

Ông Magnus Heunicke, Bộ trưởng Bộ Y tế Xã hội Đan Mạch nói: “Điều này có thể thực hiện được vì chúng tôi đã đạt tỷ lệ tiêm chủng cao. Chúng tôi đã kiểm soát tốt dịch bệnh. Và vì toàn bộ người dân Đan Mạch đã nỗ lực rất nhiều để đạt được mục tiêu này”.

Không giống nước láng giềng lớn ở phía Nam là Đức, hầu như không có bất kỳ người dân Đan Mạch nào hoài nghi hoặc phản đối việc tiêm chủng. Đầu tháng trước, hơn 80% người từ 12 tuổi trở lên đã được tiêm chủng đầy đủ. Ở những người trên 60 tuổi, con số này cao tới 96%. Tính đến ngày 29/9, 74,5% dân số Đan Mạch đã tiêm chủng đầy đủ.

Theo đó, số người chết vì COVID-19 ở Đan Mạch đã giảm dần. Hồi tháng 1, có tới 32 người chết mỗi ngày. Nhưng từ giữa tháng 3, con số đó đã ổn định ở mức không có, hoặc tối đa bốn người chết mỗi ngày.

Vào đầu tháng 1, số ca nhập viện đạt mức cao nhất , với tổng số 942 bệnh nhân. Hiện vẫn còn 89 người đang điều trị tại bệnh viện, 16 người trong số họ cần chăm sóc đặc biệt.

Giáo sư Michael Bang Petersen cho biết 90% dân số nói rằng họ tin tưởng các cơ quan y tế. Nhà khoa học chính trị tại Đại học Aarhus này đã khảo sát ý kiến của người dân kể từ khi bắt đầu cuộc khủng hoảng. “Về lâu dài, giao tiếp minh bạch là chìa khóa thành công cho sự tin tưởng này”, Giáo sư Petersen nói.

Theo phân tích của Giáo sư Petersen, chính phủ Đan Mạch cùng các chuyên gia khoa học luôn nhấn mạnh rằng việc chống dịch là một quá trình học hỏi. Khi Thủ tướng Mette Frederiksen tuyên bố khóa phong toả sớm hơn các nhà lãnh đạo châu Âu khác vào ngày 11/3 năm ngoái, bà nói: “Liệu chúng tôi có mắc sai lầm hay không? Có chứ, sẽ có sai sót xảy ra”.

Người dân thưởng thức cà phê ngoài trời khi hàng quán được mở cửa trở lại ở thủ đô Copenhagen hồi tháng 4. Ảnh: Reuters

Nhìn chung, chính phủ đã chỉ đạo tốt đất nước vượt qua cuộc khủng hoảng mang tên COVID-19, cũng nhờ vào nền tảng hành chính hiệu quả và số hóa hơn so với một số quốc gia khác ở châu Âu. Ngay từ tháng 4/2020, cơ quan TestCenter Danmark đã được thành lập để thúc đẩy chiến lược xét nghiệm hàng loạt quy mô lớn. Xét nghiệm diện rộng là yếu tố then chốt để người Đan Mạch kiểm soát đại dịch. Đan Mạch cũng là quốc gia đầu tiên ở châu Âu có “Hộ chiếu COVID-19″ kỹ thuật số: kết quả xét nghiệm được gửi trực tiếp đến điện thoại thông minh.

Không giống Đan Mạch, nước láng giềng Thụy Điển thậm chí được mở cửa trở lại mà không hề phải áp dụng chính sách phỏng toả, thay vào đó là dựa vào vào tinh thần trách nhiệm của cộng đồng nhiều hơn. Nhưng quốc gia này đã phải đánh đổi bằng số người chết nhiều hơn, gấp ba lần khi tính theo quy mô dân số, đặc biệt là ở các viện dưỡng lão.

Ở Thuỵ Điển, tỷ lệ tử vong trên 1 triệu dân là 1.458 người, trong khi ở Đan Mạch là 458 người.

Nhưng hiện nay, hai quốc gia này đang có những điểm tương đồng trong chính sách chống dịch. Ở Thụy Điển, 76,5% những người trên 16 tuổi đã được tiêm chủng đầy đủ. Ở nhóm tuổi từ 60 trở lên, con số này là khoảng 90%. Hôm 30/9, chính quyền ở Stockholm đã dỡ bỏ hầu hết các hạn chế còn lại.

Mặt trái của ý thức trách nhiệm của xã hội là: Nếu không tiêm phòng để rồi đổ bệnh, đó là lỗi của chính bạn.

“Đánh giá chung của tôi là xã hội hiện chấp nhận kết cục một số ít người sẽ tử vong vì COVID-19, cũng như chúng ta phải chấp nhận bệnh cúm là một nguyên nhân gây tử vong”, Giáo sư Petersen nói. Điều này sẽ làm cho COVID-19 trở thành một căn bệnh giống như nhiều bệnh khác.

Tuy vậy, nhà dịch tễ học Camilla Holten Moller tại Viện Huyết thanh Quốc gia nhận xét Đan Mạch chắc chắn không chuyển hoàn toàn sang thời kỳ hậu đại dịch. “Chúng tôi dự đoán căn bệnh này sẽ bước vào giai đoạn đặc hữu, có nghĩa là COVID-19 sẽ tiếp tục lưu hành trong xã hội trong những năm tới. Dự kiến có sự thay đổi đáng kể theo mùa”, Tiến sĩ Moller nói.

Khi mùa lạnh đến, người dân sẽ dành phần lớn thời gian ở trong nhà, bất kỳ sự gia tăng ca mắc nào cũng sẽ được giám sát và phân tích bằng mô hình toán học. Ngoài ra, họ cũng theo dõi chặt chẽ các biến thể mới hoặc tình trạng suy giảm miễn dịch có thể dẫn đến những đợt bùng phát lớn hay không.

Mặc dù COVID-19 không còn là căn bệnh xã hội nguy hiểm ở Đan Mạch, chính phủ vẫn khẳng định sẽ hành động kịp thời nếu cần thiết.