Cuộc cạnh tranh giành ngôi đầu mạng 5G toàn cầu
Vị trí và thị phần của các nhà cung cấp thiết bị viễn thông lớn đang thay đổi khi các nước bắt tay vào đầu tư, xây dựng mạng 5G.
“Trong 5 năm triển khai thương mại, 5G nâng cấp đáng kể trải nghiệm di động cho người dùng. Tiến độ phát triển nhanh hơn nhiều so với mong đợi, đặc biệt là về số lượng thuê bao, vùng phủ sóng và số thiết bị đầu cuối 5G trên thị trường”, Chủ tịch luân phiên Huawei Ken Hu phát biểu tại Diễn đàn Băng thông rộng Di động Toàn cầu (MBBF) ngày 13/10.
Về toàn cảnh, hiện có 176 mạng 5G thương mại trên toàn cầu với tổng cộng hơn 500 triệu thuê bao. Tốc độ tải xuống trung bình của 5G nhanh hơn 10 lần so với 4G, thúc đẩy các ứng dụng như thực tế ảo VR và phát sóng trực tuyến 360 độ. Các ứng dụng 5G trong nhiều ngành công nghiệp như sản xuất, khai thác mỏ… đã qua giai đoạn thử nghiệm và đang được nhân rộng trên quy mô lớn.
Ông Ken Hu cho rằng, những thay đổi mạnh mẽ về 5G có tác động lâu dài với ngành ICT, như tăng tốc chuyển đổi số trong đại dịch cách, thúc đẩy đám mây và AI trở thành “thứ cần phải có” đối với các tổ chức, cũng như cách thế giới đang ứng phó với sự thay đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng hơn.
Cuộc đua 5G đang diễn ra ở nhiều lĩnh vực.
Quốc gia dẫn đầu về 5G
Nước đang gặt hái nhiều lợi ích nhất từ 5G chính là Trung Quốc. Hồi tháng 7, Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin Trung Quốc cho biết nước này đã lắp đặt hơn 961.000 trạm gốc 5G, nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào khác. Bill Rojas, nhà phân tích tại IDC, cho biết trung bình cứ 1.500 người lại có một trạm cơ sở – con số ấn tượng đối với một nơi rộng lớn như Trung Quốc.
Tại đây, các máy tự động được trang bị 5G tốc độ cao sẽ đi sâu vào những nơi có địa hình nguy hiểm thay con người. Tháng 6/2020, hãng viễn thông China Mobile mô tả về “mỏ than 5G” đầu tiên của Trung Quốc ở độ sâu hơn 500 mét ở tỉnh Sơn Tây. Công nghệ do China Mobile và Huawei cùng phát triển cho phép việc khai thác than được cơ giới hóa và kiểm tra từ xa.
“Chúng tôi có thể phát triển kinh doanh và hỗ trợ sản xuất hiệu quả, an toàn hơn tại các mỏ”, nhà sáng lập Huawei Nhậm Chính Phi nói trong cuộc họp báo đầu năm nay. “Chúng tôi có thể giúp các công nhân mỏ than mặc vest và đeo cà vạt tại nơi làm việc”.
Trong khi đó, Hàn Quốc là một trong những nước triển khai sớm 5G và sở hữu mạng 5G nhanh nhất thế giới. Vào tháng 7, Bộ Khoa học và Công nghệ nước này công bố kế hoạch chi 49 nghìn tỷ won (41 tỷ USD) trong 4 năm tới để thiết lập các mạng 5G chuyên biệt cho các ứng dụng mới, như nhà máy thông minh.
Theo WSJ , Mỹ đang tụt hậu so với Trung Quốc trong việc triển khai 5G. Handel Jones, Giám đốc điều hành công ty tư vấn IBS, ước tính Mỹ đã lắp đặt khoảng 100.000 trạm gốc 5G đến giữa năm nay, đạt tỷ lệ mỗi trạm cơ sở cho 3.300 người, bằng một nửa của Trung Quốc.
Các quốc gia khác cũng đang mở rộng ứng dụng 5G. Ví dụ, Nhật Bản, nước đi sau về 5G, đã phát triển một số ứng dụng 5G cho Thế vận hội Tokyo, như dùng drone quay các cuộc thi chèo thuyền và chơi golf rồi truyền tín hiệu qua mạng kết nối tốc độ cao.
Video đang HOT
Thứ hạng nhà cung cấp thiết bị viễn thông
Huawei tiếp tục dẫn đầu thị trường thiết bị viễn thông trị giá 90 tỷ USD mỗi năm, nhưng cũng đang phải đối mặt với các hạn chế từ Mỹ.
Cụ thể, theo hãng nghiên cứu Dell’Oro Group, trong nửa đầu năm nay, Huawei chiếm 28,8% thị phần thiết bị viễn thông toàn cầu. Trong khi đó, Ericsson tăng thị phần lên 15%, vươn lên vị trí thứ hai. Nokia tụt xuống thứ ba khi giảm từ 15,4% năm ngoái xuống 14,9% năm nay. Thực tế, Ericsson và Nokia đã ngược chiều nhau về thị phần kể từ 2018.
Trong số các đối thủ nhỏ, giới nhà phân tích nhận định Samsung là cái tên đáng chú ý khi tăng thị phần của mình lên 3,2% so với mức 2,4% năm 2020. Stefan Pongratz, nhà phân tích của Dell’Oro, nói: “Bên ngoài Trung Quốc, cả Ericsson và Samsung đều đang giành giật thị phần ngay từ bây giờ”.
Thứ hạng nhà sản xuất smartphone
Tính đến đầu năm nay, smartphone 5G chiếm khoảng 32% trong tổng số điện thoại thông minh được xuất xưởng. Thị trường điện thoại 5G dự kiến tăng từ 161,4 tỷ USD năm ngoái lên 361,8 tỷ USD năm nay và ước tính đạt 454,7 tỷ USD vào năm 2025, theo IDC.
Apple sớm dẫn đầu cuộc đua smartphone 5G khi chiếm 28,3% thị trường điện thoại 5G nửa đầu năm nay. Oppo đứng thứ hai với 14,4%, tiếp đến là Samsung với 13,9% thị phần.
Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng việc duy trì vị trí số một là thách thức lớn đối với Apple trong thị trường siêu cạnh tranh này. Nhận định trên WSJ , Runar Bjorhovde, chuyên gia của Canalys, cho biết thành công của Apple một phần do cả bốn mẫu iPhone 12 đều có sẵn công nghệ 5G, có nghĩa người tiêu dùng khi mua iPhone thế hệ mới không có lựa chọn nào khác ngoài thiết bị có sẵn 5G.
Trong khi đó, chuyên gia Nabila Popal của IDC đ.ánh giá Apple đang đối mặt với một cuộc chiến khó khăn để duy trì thành công. Trong khi toàn bộ iPhone mới tích hợp 5G, chỉ 26% điện thoại Samsung và 30% điện thoại Xiaomi hỗ trợ 5G, tức các đối thủ châu Á còn rất nhiều cơ hội mở rộng thị phần, nhất là ở phân khúc 5G giá rẻ.
Mỹ vẫn bế tắc trong cuộc đua 5G
Nhiều rào cản khiến mục tiêu sớm phổ biến mạng 5G và hạn chế Huawei trong mảng viễn thông của Mỹ vẫn khó được thực hiện.
Các hãng viễn thông lớn ở Mỹ tuyên bố phủ sóng dịch vụ 5G trên toàn quốc, nhưng giới chuyên gia cho rằng chúng không khác biệt so với mạng 4G LTE. Còn các dịch vụ không dây với tốc độ vượt trội hiện nay khó lòng được triển khai tới người dùng trước cuối năm nay.
"Phải mất ít nhất vài tháng đến hai năm để phủ sóng 5G với tốc độ tốt hơn 4G cho hai phần ba dân số Mỹ", nhà phân tích James Ratcliffe của công ty nghiên cứu Evercore ISI cho hay.
Loay hoay với O-RAN
18 tháng trước, nhằm tìm kiếm giải pháp thay thế cho một số thiết bị do Huawei sản xuất trong mạng 5G, Mỹ hướng đến Open RAN (O-RAN) - Mạng truy cập vô tuyến mở. O-RAN giúp xây dựng cơ sở hạ tầng 5G cùng hệ thống phần mềm tinh vi, không cần phụ thuộc vào các phần cứng độc quyền và đắt đỏ. Liên minh O-RAN gồm nhiều tập đoàn tham gia với mục tiêu phát triển khái niệm mới trong thiết kế 5G.
Tuy nhiên, đến cuối 2020, Trung Quốc đã xây dựng gần 700.000 trạm 5G và chiếm 70% tổng số trạm toàn cầu, còn Mỹ mới có 50.000 trạm. Trung Quốc dự kiến xây thêm một triệu trạm nữa trong năm nay, trong đó Huawei chiếm 3/5 thị phần. Ở chiều ngược lại, O-RAN còn chưa bước vào giai đoạn thử nghiệm.
Ericsson đ.ánh giá dự án O-RAN không khả thi, còn Nokia chấp thuận tham gia nhóm bảo trợ ngành công nghiệp của Mỹ để thúc đẩy phương pháp tiếp cận phần mềm. Tuy nhiên tuần trước, họ đã rời khỏi nhóm này.
"Chúng tôi không còn lựa chọn nào khác ngoài đình chỉ mọi hoạt động kỹ thuật vì vấn đề liên quan tới tuân thủ quy định, sau khi xét đến những tổ chức đóng góp cho Liên minh O-RAN đang nằm trong danh sách đen của Mỹ", Nokia cho biết.
Liên minh O-RAN có sự góp mặt của 3 công ty Trung Quốc nằm trong danh sách hạn chế của Mỹ, gồm Kindroid, Phytium và Inspur. Hai quan chức giấu tên trong ngành cho biết Nokia ra quyết định rút lui vì lo ngại hứng chịu đòn trừng phạt từ Mỹ nếu tiếp tục tham gia liên minh.
Logo tại trụ sở của Nokia ở Phần Lan hồi tháng 3.
Nỗi lo bị trừng phạt chỉ là một trong những lý do khiến quá trình triển khai 5G tại Mỹ bị chậm trễ. O-RAN bị chỉ trích là giải pháp cồng kềnh và kém hiệu quả. "Việc viết phần mềm sẽ mất nhiều năm và ít nhất hai năm thử nghiệm, gỡ lỗi. Có rất nhiều lỗ hổng trong một hệ thống hàng triệu dòng code", một giám đốc điều hành viễn thông tại Trung Quốc chia sẻ với Asia Times.
Băng tần giới hạn
Tín hiệu 5G sử dụng ba băng tần chính gồm thấp, trung và cao. Băng tần cao sử dụng sóng milimet có tốc độ và băng thông cao nhất, nhưng tầm hoạt động ngắn nhất. Băng tần thấp có tầm hoạt động xa nhưng tốc độ chậm. Băng tần trung cân bằng được cả lợi thế về tầm hoạt động và tốc độ.
Các nhà mạng Mỹ đang tập trung vào băng tần trung. Vấn đề là nó đang phục vụ hàng loạt cơ quan chính phủ và tổ chức khác, dùng cho liên lạc quân sự, dự báo thời tiết và nhiều ứng dụng khác. Chỉ một phần nhỏ băng tần này được mở ra cho các công ty viễn thông và quyền tiếp cận cũng bị cản trở bởi tranh cãi giữa nhiều cơ quan chính phủ Mỹ.
Một trạm phát sóng điện thoại ở bang Montana, Mỹ.
Stefan Pongratz, nhà phân tích thuộc công ty DellOro Group, cho biết các nhà mạng Mỹ đã tập trung vào băng tần cao, vốn không có ai sử dụng, khi chuẩn bị cho công nghệ 5G cách đây 10 năm, nhưng nó đòi hỏi lượng lớn trạm thu phát sóng để hoạt động hiệu quả. Quá trình lắp đặt sẽ tốn nhiều thời gian và chi phí, trong khi băng tần trung mới chỉ được chú trọng vài năm gần đây nhằm tăng tốc phổ biến 5G.
Lợi nhuận từ đâu ra?
"Sự thiếu hụt các ứng dụng nổi bật cũng ngăn cản nỗ lực triển khai mạng 5G. Đây là yếu tố lớn ảnh hưởng tới tốc độ phát triển", giáo sư Brian Kelley tại Đại học Texas nhận xét.
Ba lợi thế chính của 5G là tốc độ cao gấp 100 lần 4G, có khả năng hỗ trợ lượng lớn kết nối cùng lúc và cắt giảm đáng kể thời gian phản hồi giữa các thiết bị. "Chưa có mô hình kinh doanh nào tận dụng được ba yếu tố này. Chưa rõ người dùng có sẵn sàng trả thêm t.iền chỉ để tải video nhanh hơn hay không", Craig Moffett, chuyên gia thuộc công ty nghiên cứu MoffettNathanson, cho hay.
Các doanh nghiệp nhiều khả năng sẽ đi đầu trong ứng dụng 5G, cho phép họ kết nối hàng loạt thiết bị Internet vạn vật. "Họ có thể lập mạng 5G riêng, giống như mạng Wi-Fi thế hệ tiếp theo, với tốc độ, khả năng kết nối và bảo mật tốt hơn. Vấn đề là nhà mạng có sẵn sàng xây mạng 5G riêng cho doanh nghiệp, hay doanh nghiệp sẽ tự phát triển mạng. Nếu phương án thứ hai xảy ra, các nhà mạng sẽ mất nguồn thu có thể dùng để thúc đẩy đầu tư cơ sở hạ tầng 5G", Moffett nói thêm.
Vấn đề thiết bị
5G là mạng lưới khác hoàn toàn 4G, đòi hỏi triển khai những thiết bị khác biệt để hoạt động. Đây không phải quá trình đơn giản, khi các nhà mạng phải tìm địa điểm, xin giấy phép và thậm chí là đào đường để lắp đặt cáp quang chuyển tiếp dữ liệu giữa các trạm thu phát sóng.
Tình trạng sẵn hàng cũng là vấn đề với thị trường thiết bị. Khi 4G ra mắt năm 2010, có hơn 10 nhà cung cấp công nghệ với hàng loạt thiết bị mạng không dây. Giờ đây thị trường chỉ còn 5 tập đoàn lớn gồm Nokia, Ericsson, Samsung, ZTE và Huawei.
Quảng cáo 5G tại một hội chợ công nghệ ở Trung Quốc hồi năm 2019
"Hai công ty ở Trung Quốc, một ở Phần Lan, một ở Thụy Điển và một ở Hàn Quốc. Có hàng loạt rào cản quản lý trong mua sắm trang thiết bị viễn thông từ nước ngoài", John Roese, Giám đốc công nghệ tại Dell và cựu lãnh đạo Huawei, cho hay.
Nhiều "tay chơi" mới đang xuất hiện từ sau khi chính phủ Mỹ cấm Huawei bán thiết bị cho nước này, nhưng thị trường vẫn nằm dưới sự thống trị của nhóm 5 tập đoàn trên.
Ericsson đang trở thành lựa chọn hàng đầu để thay thế Huawei, đặc biệt với công nghệ massive MIMO. Tuy nhiên, các thiết bị này cần lượng lớn chip bán dẫn, trong khi tình trạng khan hiếm chip silicon toàn cầu vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.
Sự hồi sinh của Nokia có lâu bền? Không giống như nhiều loại cổ phiếu khác tăng trưởng chỉ nhờ trào lưu, cổ phiếu của Nokia có triển vọng thật sự. Cổ phiếu của Nokia tăng mạnh trong thời gian gần đây, nhờ vào hiện tượng giao dịch các cổ phiếu meme, được dẫn đầu bởi khối các nhà đầu tư cá nhân. Tuy nhiên, Investor Place nhận định cổ phiếu...
