Con chỉ có 1 ‘viên bi’ cha mẹ tặc lưỡi chờ lớn, trẻ lãnh đủ
Ẩn tinh hoàn nếu phát hiện sớm nhưng chủ quan không xử lý sẽ gây ảnh hưởng tới sức khỏe, thậm chí có thể gây ung thư do tinh hoàn lạc vị trí. Vì vậy, nếu thấy con trai bất thường cha mẹ nên cho trẻ đi khám ngay.
Trường hợp của N. V. S. (sinh năm 2001) đi khám nghĩa vụ quân sự thấy chỉ có 01 ‘viên bi’ dưới bìu, bác sĩ bảo phải tới khám chuyên khoa để xử lý. Sau đó S. cùng bố mẹ tìm tới bệnh viện để khám. Khi đến gặp bác sĩ, bố của S. cho biết ông phát hiện tình trạng của con từ nhỏ, nhưng cứ nghĩ vì nó khỏe quá nên tinh hoàn co vào chứ không có vấn đề gì nên chủ quan không đi khám. Khi nghe bác sĩ giải thích, người cha mới hiểu ra việc có 1 ‘viên bi’ lại nguy hiểm như vậy.
Khi phẫu thuật, tinh hoàn đã teo nhỏ vì nằm 19 năm trong ổ bụng. Bác sĩ cũng không còn giữ được hay hạ xuống bìu nên đành phải cắt bỏ. Trường hợp này thật đáng tiếc nếu S. đi điều trị sớm, bác sĩ có thể phẫu thuật hạ tinh hoàn về đúng vị trí.
Một trường hợp khác trẻ 10 tuổi ẩn tinh hoàn được mẹ đưa đi khám. Mẹ của cháu bé cho biết “đã phát hiện từ lâu, nhưng giờ cháu lớn mới cho đi khám”. Đây là một quan niệm sai lầm.
Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Đình Liên – trưởng khoa Nam học – Tiết niệu, BV E Trung ương, cho biết ẩn tinh hoàn, tinh hoàn lạc chỗ được phát hiện từ nhỏ nhưng gia đình không đưa đi mổ sớm. Sở dĩ như vậy vì bố mẹ có tâm lý sợ con đau, nghe đồn thổi là theo dõi để tinh hoàn tự xuống… dẫn đến để lâu tinh hoàn teo nhỏ, nằm cao gây khó khăn cho phẫu thuật.
Cha mẹ không nên chủ quan khi thấy con chỉ có 1 tinh hoàn.
Trường hợp của bé N. Đ. L. 20 tháng tuổi (tại Hà Nội) được mẹ phát hiện không thấy tinh hoàn trái dưới bìu. Bố mẹ cháu bé đã cho con đi khám ngay. Khi siêu âm bác sĩ không thấy tinh hoàn dưới bìu; trong ổ bụng khó đánh giá nên các bác sĩ đã quyết định mổ nội soi để chẩn đoán thể bệnh. Nếu tinh hoàn lạc trong ổ bụng sẽ hạ tinh hoàn xuống khi nội soi để xử lý tinh hoàn lạc chỗ cho bé tốt hơn.
Video đang HOT
Tuy nhiên, khi phẫu thuật các bác sĩ không thấy tinh hoàn trong ổ bụng, nhưng ống dẫn tinh và bó mạch tinh đi theo ống bẹn xuống. Đó là dấu hiệu định hướng hướng di chuyển của tinh hoàn. Kết quả là tinh hoàn của cháu nằm lạc chỗ ở mặt trong đùi, phía dưới cung đùi bên trái. Trẻ được phẫu thuật hạ lại tinh hoàn xuống bìu. Mặc dù tinh hoàn hơi teo nhỏ nhưng vẫn có nhiều hy vọng. Trường hợp này may mắn vì cha mẹ đưa tới cơ sở y tế sớm nếu chậm trễ thì tinh hoàn sẽ teo.
Từ ca bệnh này, bác sĩ Liên cho biết nếu phụ huynh thấy bìu con bất thường, chỉ có 1 tinh hoàn cần cho trẻ đi khám ngay. Khi khám bác sĩ sẽ tư vấn để phẫu thuật sớm. Bác sĩ Liên cho rằng phụ huynh không nên e dè việc phẫu thuật sớm bé đau hay lo con phải gây mê. Thực tế, bác sĩ sẽ cân nhắc cân nặng của trẻ để có thể gây mê.
Khi phẫu thuật ẩn tinh hoàn, tinh hoàn lạc chỗ sớm tỷ lệ hạ thành công xuống bìu càng cao, trẻ càng lớn mổ càng khó. Ngoài ra, tỷ lệ teo tinh hoàn sau mổ sẽ thấp, tỷ lệ tinh hoàn phát triển bình thường cao nếu được mổ sớm.
Trong thơi ky bao thai, hai tinh hoan năm ơ vị trí phia sau sat hai thân. Khi thai nhi được 8 thang tuổi, ca hai tinh hoan di chuyên tư bung qua ben rồi xuông biu trước khi tre chao đơi. Tinh hoàn ẩn là tình trạng mà lúc sinh ra một hoặc cả hai tinh hoàn không di chuyển xuống bìu nhưng nằm ở bụng hoặc chỉ xuống bìu một phần. Thường chỉ một tinh hoàn bị ảnh hưởng nhưng khoảng 10% trẻ bị cả hai tinh hoàn.
Trong nhiều trường hợp, tinh hoàn sẽ tự động di chuyển xuống bìu trước khi trẻ được 3 tháng tuổi. Nếu tinh hoàn không nằm trong bìu cho đến khi 6 tháng tuổi, rất khó để tinh hoàn tự động đi xuống và cần được điều trị.
Trẻ có tinh hoàn ẩn nếu không được điều trị có thể gặp các nguy cơ như ung thư hoá tinh hoàn, thoát vị bẹn, xoắn tinh hoàn, chấn thương tinh hoàn hoặc tổn thương về tâm sinh lý do không có hay chỉ có một tinh hoàn dưới bìu.
Nguy cơ ung thư do ẩn tinh hoàn
Trẻ bị ẩn tinh hoàn không điều trị sớm có nguy cơ teo, xoắn, làm giảm khả năng sản xuất tinh trùng, thậm chí ung thư.
Ảnh minh họa
Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Hoài Bắc, Trưởng khoa Nam học và Y học giới tính, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, cho biết ẩn tinh hoàn là một dị tật bẩm sinh khiến một hoặc hai bên tinh hoàn của trẻ không nằm ở bìu mà ở vị trí bất thường khác như lỗ bẹn sâu hoặc trong ổ bụng.
Tỷ lệ bé trai đủ tháng mắc ẩn tinh hoàn chiếm 3-5%, cứ 100 trẻ thì khoảng 4 bé mắc, 30-45% trẻ sinh non bị dị tật này. Ở độ tuổi 6 tháng đến một năm tuổi và lớn hơn, tỷ lệ trẻ bệnh xấp xỉ 1%. Ẩn tinh hoàn một bên nhiều gấp 4 lần so với ẩn hai bên. Cụ thể, tinh hoàn ẩn hai bên chiếm 23% trường hợp, tinh hoàn phải ẩn 46%, tinh hoàn trái ẩn 31%.
Bình thường, quá trình di chuyển của tinh hoàn từ ổ bụng tới bìu diễn ra bắt đầu từ tuần thai thứ 10 và kết thúc, cố định vị trí vào tuần thứ 35 thai kỳ.
Quá trình này chịu sự chi phối, điều khiển bởi một số yếu tố như nội tiết, vai trò của dây chằng bìu tinh hoàn giúp di chuyển đúng vị trí. Ngoài ra còn phụ thuộc kích thích của các xung thần kinh đùi sinh dục gây co thắt nhịp nhàng dây chằng bìu tinh hoàn, sự phát triển nhanh chóng của các tạng trong ổ bụng tạo ra áp lực lớn trong ổ bụng, giúp đẩy tinh hoàn xuống bìu.
Một số yếu tố nguy cơ như trẻ đẻ non tháng, nhẹ cân; tiền sử trong gia đình có cha, anh, em bị ẩn tinh hoàn; tuổi mẹ cao; mẹ mang thai nhiều lần hoặc mắc bệnh lý mạn tính; mẹ hút thuốc lá, sử dụng đồ uống có cồn hoặc caffeine trong quá trình mang thai hay phơi nhiễm với các hóa chất ảnh hưởng đến nội tiết.
Biến chứng thường gặp khi trẻ bị ẩn tinh hoàn
Tinh hoàn có hai vai trò chính là sản xuất nội tiết tố nam và sản xuất tinh trùng. Song, ở trẻ sơ sinh và những trẻ trước độ tuổi dậy, vai trò của tinh hoàn đối với cơ thể là rất hạn chế. Do đó, tinh hoàn ẩn trong giai đoạn này gần như không ảnh hưởng tới sự phát triển thể chất, cũng như trí tuệ của trẻ.
"Trẻ bị ẩn tinh hoàn vẫn phát triển bình thường như bao trẻ khác", bác sĩ nhấn mạnh. "Nhưng nó sẽ để lại nhiều hậu quả và biến chứng khi trẻ đến tuổi dậy thì và trưởng thành".
Thông thường, nhiệt độ thích hợp nhất cho sự phát triển của tinh hoàn là 33-35 độ C. Để đảm bảo nhiệt độ này, tinh hoàn phải nằm thấp tại vị trí bìu. Ở môi trường nhiệt độ cao hơn như bẹn, đùi, ổ bụng, tinh hoàn sẽ bị kìm hãm phát triển, thoái hóa và teo nhỏ đi.
Nhiệt độ cao còn khiến các tế bào mầm của ống sinh tinh (là các tế bào khi trẻ trưởng thành sẽ đóng vai trò sinh tinh trùng) cũng bị tổn thương và thoái hóa, dẫn đến giảm khả năng sản xuất tinh trùng.
Tinh hoàn nằm ở vị trí ống bẹn có nguy cơ chấn thương nhiều hơn khi bị va chạm so với tinh hoàn nằm trong bìu. Khi tinh hoàn không được cố định ở bìu, dễ dàng di động, nguy cơ xoắn cao gấp 10 lần bình thường.
Đặc biệt, tinh hoàn ẩn thường có sự biến đổi về hình thái tế bào mầm. Các tế bào này có thể thoái hóa và tiến triển thành các tế bào ung thư. Các nghiên cứu trên thế giới đều cho thấy nguy cơ ung thư tế bào mầm tăng gấp 5-10 lần ở bệnh nhân tinh hoàn ẩn. Khoảng từ hai đến 6% nam giới tinh hoàn ẩn sẽ xuất hiện khối u tế bào mầm sau này, nghĩa là cứ 100 trẻ bị ẩn tinh hoàn thì 2-6 em tiến triển thành ung thư. Khoảng 10% bệnh nhân ung thư tế bào mầm có tiền sử tinh hoàn ẩn.
Những trẻ bị tinh hoàn ẩn nếu không điều trị, khi lớn lên có hiểu biết và so sánh với trẻ khác thấy thiếu hụt nam tính, lo lắng về thẩm mỹ, tương lai. Trẻ tự ti, mặc cảm, lo lắng, trầm cảm.
Bác sĩ khuyến cáo, tinh hoàn ẩn cần được phát hiện sớm và điều trị khi bé được một tuổi. Sau một tuổi, tinh hoàn ẩn không thể tự di chuyển xuống được mà bắt đầu có sự thay đổi về cấu trúc và chức năng theo hướng xấu đi, bắt buộc phải phẫu thuật.
Phụ huynh nếu nghi ngờ trẻ bị tinh hoàn ẩn nên đưa đến bệnh viện khám, điều trị, giúp trẻ phát triển bình thường như bao trẻ khác.
Bé 11 tuổi cao 1,8 m Bé trai ở Thanh Hóa, 11 tuổi cao 1,8 m, được đưa đến Bệnh viện E khám do chiều cao bất thường, lồng ngực nhô ra như ức gà. Mẹ cháu cho biết con không có biểu hiện bất thường về sức khỏe. Khi mới sinh, bé như những trẻ bình thường khác. Tuy nhiên, trong quá trình phát triển, kích thước chiều...