Cơn ác mộng mang tên ‘nhựa’

Người ta ước tính đảo rác Thái Bình Dương che phủ một diện tích rộng tương đương 1.500.000 km vuông. Tức là gấp 60 lần diện tích đất liền của Vương quốc Anh.

Thế giới của chúng ta – và mọi sinh vật sống trong đó – đều đang bị nhựa đe dọa.

Tại sao không thêm nhựa?

Nhựa ở trong đại dương cũng như bên vệ đường, trên đường phố, trong công viên, trên các bãi biển, trên các ngọn núi, trong các sông, hồ, suối. Bạn không thể đi đến bất cứ đâu mà không trông thấy nhựa.

Nếu chúng ta không ngăn dòng chảy này lại, đại dương sẽ là điểm đến cuối cùng của nhựa. Kết quả là mọi cơn triều sẽ mang nhựa lên bờ biển trong khi các “ xoáy nước”, những khu vực khổng lồ mà vi nhựa – những mảnh nhựa li ti – bị giữ lơ lửng trong các cột nước, đang hiện diện ở mọi đại dương trên Trái đất.

Người ta ước tính đảo rác Thái Bình Dương che phủ một diện tích rộng tương đương 1.500.000 km vuông. Tức là gấp 60 lần diện tích đất liền của Vương quốc Anh.

Nếu chúng ta không thay đổi, vấn đề rác nhựa sẽ chỉ tồi tệ hơn mà thôi.

Năm 2010, National Geographic báo cáo rằng mỗi năm có 8 triệu tấn rác bị xả ra các đại dương trên khắp thế giới.

Năm 2017, Quỹ Ellen MacArthur ước tính đến năm 2050, sẽ có nhiều rác nhựa hơn cá trong các đại dương.

Sách No more plastic. Ảnh: Nhã Nam.

Điều bạn có thể làm bây giờ:

Bạn có ghét vỉ nhựa không? Những bao bì nhựa trong đóng gói những vật dụng hàng ngày như kéo, bàn chải đánh răng, bút bi và pin ấy? Tôi cũng thế.

Chúng thật sự không cần thiết và thường là vì mục đích trưng bày hàng hóa – cách các cửa hàng bày bán các sản phẩm – hơn là giữ cho các sản phẩm nguyên vẹn như mới.

Hãy nghĩ đến vật cuối cùng bạn mua mà được đóng gói trong một vỉ nhựa. Bạn có thể mua vật đó mà không được bao gói như vậy không?

Lần tới bạn cần món đồ ấy, hãy chọn sản phẩm có lượng bao bì ít nhất.

Ảnh “Ăn sáng cùng đống rác” của nhiếp ảnh gia Nguyễn Việt Hùng.

Vấn đề của nhựa là gì?

Nói ngắn gọn thì nhựa là chất độc.

Từng được tung hô là vật liệu diệu kỳ khi loại polymer tổng hợp đầu tiên, Bakelite, được chế tạo sử dụng nhiên liệu hóa thạch vào năm 1907, nhựa đã khiến bao việc trở nên khả thi, từ cách chúng ta sản xuất cho đến việc làm cho cuộc sống của con người nhanh hơn và tiện lợi hơn.

Tuy nhiên, công dụng của nhựa dưới dạng sản phẩm dùng một lần – và sự phụ thuộc của chúng ta vào nhựa, cũng như việc chúng ta tái chế hay tái sử dụng nhựa không thỏa đáng – đã khiến nó trở thành một cơn ác mộng.

Đó là vì nhựa rất bền. Nó không thể phân hủy sinh học và biến mất. Nó trở nên giòn hơn theo thời gian và vỡ ra thành các mảnh càng lúc càng nhỏ, còn gọi là vi nhựa.

Mọi mảnh nhựa từng được sản xuất từ trước đến nay vẫn đang ở quanh chúng ta và có thể vẫn sẽ như vậy trong vài nghìn năm nữa, trong các đại dương hoặc như một quả bom hẹn giờ độc hại trong các bãi chôn lấp rác.

Nhựa thôi ra các hóa chất, ví dụ như BPA, chất bắt chước estrogen và đã được chứng minh có liên hệ với tình trạng giảm số lượng tinh trùng và vô sinh ở nam giới cũng như ung thư vú và ung thư tuyến tiền liệt.

Trong nước biển, nhựa cũng thu hút những chất ô nhiễm hữu cơ bền, vốn là những chất độc có trong tự nhiên. Chúng tích tụ theo thời gian, nghĩa là bất cứ mảnh nhựa nào được ăn vào cũng truyền tiếp chất độc vào cơ thể sinh vật đã ăn chúng. Điều này có thể đi ngược chuỗi thức ăn lên tới chúng ta.

Đó rõ là tin xấu.

Ồ, vẫn còn một điều nữa: nhựa được làm từ các nhiên liệu hóa thạch.

Điều bạn có thể làm bây giờ:

Đi đến quầy rau củ ở siêu thị gần nơi bạn ở. Hãy đếm xem những loại nào có thể được bán một cách dễ dàng mà không cần đến nhựa. Bạn có thấy điều mà tôi thấy không?

Chỉ khi bắt đầu quan sát, bạn mới có thể thật sự bắt đầu nhận ra vấn đề.