Có nên miễn học phí cho sinh viên sư phạm?
Chính sách miễn học phí cho sinh viên sư phạm đang bộc lộ những bất cập cần được điều chỉnh để nâng cao chất lượng, thu hút sinh viên giỏi vào ngành.
“Nhất Y, nhì Dược, tạm được Bách khoa, Sư phạm bỏ qua”, đó là những câu ví von mà người ta mô tả về ngành Sư phạm cách đây gần 20 năm.
Để ngành học này thoát cảnh “chuột chạy cùng sào mới vào sư phạm”, chính sách miễn học phí cho sinh viên sư phạm đã ra đời. Thế nhưng, hiện chính sách này đang bộc lộ những bất cập cần được điều chỉnh để vừa nâng cao chất lượng, thu hút sinh viên giỏi vào ngành, vừa cân đối chỉ tiêu đào tạo khớp với nhu cầu thực tế…
Thi sinh xêp hang chơ nôp hô sơ xet tuyên vao ĐH Sư phạm TP HCM mua tuyên sinh 2015 . Ảnh: Tuổ.i Trẻ.
Hiện tại, ngoài một số trường đa ngành có đào tạo sư phạm, cả nước có 13 trường ĐH sư phạm, 1 trường ĐH giáo dục và 33 trường CĐ sư phạm.
Theo GS Phạm Minh Hạc – Chủ tịch Hội Cựu giáo chức Việt Nam, nguyên Bộ trưởng GD&ĐT, năm học 1995 – 1996, cả nước thiếu gần 120.000 giáo viên phổ thông. Trong khi đó, hầu như không thí sinh nào muốn thi vào ngành này.
Loạt bài “Báo động đỏ từ những “cỗ máy cái” giáo dục” đăng trên Tuổ.i Trẻ ngày 30-9 và 2-10 năm 1993 của tác giả Bùi Thanh và Hà Thạch Hãn đoạt giải báo chí TP.HCM năm 1993 đã nêu rõ hiện trạng của ngành giáo dục thời điểm này.
Từ thiếu…
GS Phạm Minh Hạc cho biết chính sách miễn học phí cho sinh viên ngành sư phạm được chính thức áp dụng từ năm 1997 nhằm thực hiện tinh thần nghị quyết trung ương 2 khóa VIII về định hướng chiến lược phát triển giáo dục – đào tạo trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và nhiệm vụ đến năm 2000 mà ông là người được giao nhiệm vụ biên thảo.
Nghị quyết trung ương 2 khóa VIII đã đưa ra chủ trương không thu học phí và thực hiện chế độ học bổng ưu đãi đối với học sinh, sinh viên ngành sư phạm. Chính sách miễn học phí cho sinh viên sư phạm, hút người giỏi vào học ngành này xuất phát từ tình trạng đội ngũ giáo viên mà trung ương nhận định là “vừa thiếu vừa yếu”. Theo đó, năm học 1995-1996 cả nước còn thiếu gần 120.000 giáo viên phổ thông.
“Người ta nhìn thấy việc tuyển người vào ngành còn nhiều bất cập, thấy không công bằng, không minh bạch, có tiêu cực thì làm sao dám tha thiết với nghề?”
Video đang HOT
GS Phạm Minh Hạc.
GS Hạc cho biết, chính sách miễn học phí cho sinh viên sư phạm thật sự đã tạo ra bước ngoặt trong việc thu hút sinh viên giỏi, tăng số lượng và chất lượng người học sư phạm trong 7-8 năm liền sau đó.
GS Đinh Quang Báo – nguyên Hiệu trưởng ĐH Sư phạm Hà Nội – nhớ lại thời điểm trước khi có chính sách miễn học phí, giáo viên thiếu, nhiều địa phương – nhất là các tỉnh phía Nam – lại có tình trạng giáo viên bỏ việc càng làm cho lực lượng giáo viên mỏng hơn.
Đến thừa…
Tuy nhiên, từ thời điểm áp dụng chính sách miễn học phí, ngành sư phạm trở nên hấp dẫn hơn, thu hút được nhiều sinh viên giỏi.
“Chúng tôi gọi đó là thế hệ “ba con chín”. Từ năm 1997-2006, điểm chuẩn vào trường tăng cao và duy trì ổn định. Năm 1997, điểm chuẩn ngành sư phạm văn là 25, ngành sư phạm toán lên đến 27 điểm, cao vọt so với chính trường sư phạm các năm trước và so với các trường ĐH khác. Có phụ huynh có con đạt 25 điểm mà không đỗ đã lên gặp ban giám hiệu nói Nhà nước bảo phải thu hút sinh viên giỏi vào ngành sư phạm, con tôi 25 điểm là giỏi rồi, sao không được vào trường?” – GS Báo nhớ lại.
Thí sinh xếp hàng chờ đến lượt nộp hồ sơ xét tuyển nguyện vọng 1 tại ĐH Sư pham TP HCM trưa 3/8. Ảnh: Tuổ.i Trẻ.
Tuy nhiên, ông Báo thừa nhận thời hoàng kim đó không kéo dài được lâu. ĐH Sư phạm Hà Nội vẫn được xếp “đầu bảng” về điểm chuẩn một thời, đến năm 2009-2010, điểm chuẩn ngành cao nhất là sư phạm toán cũng chỉ 21-22 điểm, sư phạm tin học và sư phạm sinh học chỉ 16-16,5 điểm…
“Bây giờ đã khác trước rất nhiều. Nếu cơ hội việc làm tốt thì không miễn học phí, thí sinh vẫn lao vào học” – GS Đinh Quang Bảo.
Bắt nguồn bởi chủ trương tăng chỉ tiêu đào tạo của các trường sư phạm, từ chỗ thiếu cả trăm nghìn giáo viên phổ thông, đến nay lại xảy ra tình trạng dư thừa giáo viên khá trầm trọng – dù Bộ GD-ĐT chưa từng tiết lộ số lượng dư thừa cụ thể.
Theo ông Nguyễn Hải Thập – Phó cục trưởng Cục Nhà giáo và cán bộ quản lý cơ sở giáo dục – Bộ GD&ĐT, tình trạng dư thừa giáo viên, nguồn cung sinh viên tốt nghiệp ngành sư phạm cao hơn so với nhu cầu thực tế bắt đầu diễn ra vào những năm 2008-2009 và đặc biệt bộc lộ mạnh mẽ từ năm 2010.
Giáo viên dư thừa nhiều nhất ở cấp THPT, ở các tỉnh khó khăn có tình trạng di cư mạnh. Trước tình trạng này, Bộ GD&ĐT đã thừa nhận có tình trạng “dư thừa nguồn cung giáo viên”. Vì vậy, trong xác định chỉ tiêu ngành sư phạm những năm gần đây, Bộ GD-ĐT thường xuyên nhấn mạnh thông điệp cắt giảm chỉ tiêu ngành này.
Theo số liệu thống kê của Bộ GD&ĐT, năm 2012, cả nước có 20.000 chỉ tiêu tuyển mới ĐH sư phạm (đào tạo giáo viên) và 5.000 chỉ tiêu CĐ sư phạm, giảm nhẹ với mức giảm từ 2,5-5% chỉ tiêu so với năm trước đó tùy từng trình độ đào tạo.
Mức độ giảm này được Bộ GD&ĐT đán.h giá là phản ánh xu hướng điều chỉnh giảm cơ cấu đào tạo giáo viên của các trường trước thực trạng dư thừa nguồn cung giáo viên trong những năm gần đây.
Cũng trong năm 2013, khi đán.h giá thực hiện chỉ tiêu năm 2012, Bộ GD&ĐT đồng thời đặt ra kế hoạch năm 2013 sẽ tiếp tục giảm chỉ tiêu đào tạo sư phạm do tình trạng thừa giáo viên và tiếp tục phải giảm trong những năm tới trên cơ sở đán.h giá lại thực trạng đội ngũ giáo viên hiện nay so với nhu cầu. Vì vậy, năm 2013 Bộ GD-ĐT đặt ra mục tiêu giảm chỉ tiêu ĐH sư phạm xuống 20%, còn 16.000 và chỉ tiêu CĐ sư phạm cũng giảm 10%, xuống còn 2.900.
Theo Ngọc Hà/Tuổi Trẻ
Trường đại học công rục rịch tăng học phí
Nhiều trường đại học đang tính toán để tăng học phí trong học kỳ II theo nghị định của Chính phủ. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều lo lắng trước khi áp dụng mức học phí mới.
Thủ tướng Chính phủ vừa ban hành nghị định quy định cơ chế thu, quản lý học phí đối với cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân và chính sách miễn giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập từ năm học 2015-2016 đến 2020-2021. Trong đó, học phí được điều chỉnh tăng tùy khối ngành, chuyên ngành đào tạo. Liệu việc tăng học phí có ảnh hưởng đến con đường học đại học (ĐH) của sinh viên và khả năng tuyển sinh của các trường, đặc biệt là các trường tự chủ tài chính?
Khó đòi hỏi tăng chất lượng
Học kỳ I của năm học 2015-2016, các trường ĐH chưa tự bảo đảm chi phí thường xuyên (tạm gọi là chưa tự chủ) vẫn thu học phí bằng mức thu của năm học 2014-2015 nhưng đến học kỳ II sẽ thu học phí mới khi nghị định có hiệu lực từ ngày 1/12.
TS Trần Đình Lý, Trưởng Phòng Đào tạo ĐH Nông Lâm TP HCM, cho biết Nghị định 49/2010/NĐ-CP ngày 14/5/2010 của Thủ tướng Chính phủ quy định mức trần học phí năm học 2014-2015 cho 3 nhóm ngành dao động từ 550.000 đồng/tháng đến 800.000 đồng/tháng.
Đây là mức học phí rất thấp, có lợi cho người học. Từ học kỳ II của năm học 2015-2016, các trường ĐH chưa tự chủ được thu mức học phí mới từ 610.000 đồng đến 880.000 đồng/tháng, tùy nhóm ngành.
Mức điều chỉnh tăng khoảng 10% là không nhiều nên sinh viên có thể chấp nhận được. Trong những năm tiếp theo, học phí cũng được điều chỉnh tăng 10% mỗi năm và mức tăng cao nhất đến năm học 2020-2021 là từ 980.000 đồng đến 1.430.000 đồng/tháng.
Sinh viên đóng học phí tại ĐH Công nghiệp TP HCM.
Không để sinh viên nghỉ học vì không có tiề.n học phí Với những sinh viên có hoàn cảnh khó khăn, hầu hết các trường đại học khi được hỏi đều khẳng định có phương án để tránh tác động đến việc học của các em.
TS Nguyễn Kim Quang, Phó Hiệu trưởng ĐH Khoa học Tự nhiên (ĐHQG TP HCM), cho rằng học phí hiện nay ở các trường chưa thực hiện tự chủ là quá thấp. Việc điều chỉnh tăng 10% nhằm tạo điều kiện cho các trường tăng được nguồn thu để phát triển. Mức tăng này không đáng kể vì nhu cầu của nhà trường là rất lớn. Nhưng ở góc độ của sinh viên, phụ huynh thì mức tăng này cũng tạo thêm gánh nặng bởi họ còn nhiều khoản chi phí khác. Vì vậy, 2 phía cần phải chia sẻ.
Theo PGS-TS Đặng Vũ Ngoạn, Hiệu trưởng ĐH Công nghiệp Thực phẩm TP HCM, học phí tuy có điều chỉnh nhưng vẫn còn thấp và thấp hơn nhiều so với chi phí ăn ở, sinh hoạt. Trung bình chi phí ăn ở, sinh hoạt đối với 1 sinh viên ở Hà Nội hay TP HCM thường cao hơn 4 lần so với học phí, đây là điều nghịch lý.
Để giảm chi phí, sinh viên có thể chọn trường ở địa phương để học, còn chọn trường thành phố để học thì phải chấp nhận tốn kém ở nhiều khoản. Ông Ngoạn cũng cho rằng với mức tăng 10% là quá ít nên đừng đòi hỏi chất lượng đào tạo có tăng theo.
Sống còn nhờ tuyển sinh
Năm 2015, nhiều trường ĐH được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đề án thực hiện thí điểm đổi mới cơ chế hoạt động, trong đó có việc các trường tự bảo đảm kinh phí chi thường xuyên (còn gọi là trường tự chủ tài chính). Thực tế, tuyển sinh năm 2015 cho thấy các trường tự chủ tài chính đã phải thót tim canh tuyển đủ sinh viên.
Hiệu trưởng một trường ĐH tự chủ tài chính tại TP HCM cho biết, đợt tuyển sinh vừa rồi, trường xác định tuyển đúng chỉ tiêu chứ không tuyển vượt để trừ hao như mọi năm vì nghĩ rằng việc tuyển đủ sinh viên từ nguyện vọng 1 là chắc ăn vì năm nay thí sinh chỉ được chọn 1 trường và đã trúng nguyện vọng 1 thì không được rút hồ sơ chuyển sang trường khác.
Tuy nhiên, đến giờ chót có 300 thí sinh không nhập học. Tìm hiểu mới biết số thí sinh này đồng thời đã trúng tuyển bằng xét tuyển học bạ vào trường khác, một số quyết định đi du học và không ít em bỏ cuộc vì mức học phí của trường tự chủ tài chính cao hơn khả năng của họ.
"Thiếu số sinh viên này, chúng tôi mất hàng tỉ đồng nên phải cân đối bằng cách tuyển thêm sinh viên hệ liên thông" - vị này nói.
Đại diện nhiều trường ĐH cho rằng chỉ khi được thu học phí cao mới có thể nâng chất lượng đào tạo một cách tương xứng nhưng nhiều trường vẫn còn e dè trong việc tăng học phí bởi điều đó sẽ ảnh hưởng đến cơ hội tiếp cận ĐH của sinh viên và khả năng tuyển sinh của trường.
PGS-TS Đỗ Văn Dũng, Hiệu trưởng ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP HCM cho rằng. nếu trường thu học phí cao đủ trang trải đào tạo thì học phí khối kỹ thuật phải lên đến gần 30 triệu đồng/năm. Đa phần sinh viên của trường đến từ miền Trung rất khó khăn nên thu học phí cao sẽ cản trở con đường học tập của các em. TS Trần Đình Lý cũng cho biết sinh viên của trường có tới 60% ở nông thôn nên thu học phí cao sẽ rất khó cho các em.
Đại diện nhiều trường ĐH khác cho rằng các trường ĐH không thể có chất lượng đào tạo tốt khi chưa được đầu tư đúng mức. Trong điều kiện ngân sách nhà nước không có khả năng đầu tư nhiều thì phải huy động từ người học bằng cách thu học phí cao. Do vậy, về lâu dài, chính sách cho vay vốn học tập phải đẩy mạnh để sinh viên tiếp cận có nhu cầu.
Theo Huy Lân/Người Lao Động
Sinh viên nghèo sẽ thêm khó vì học phí Các trường giáo dục phổ thông không tăng học phí đột biến trong khi mức đóng của các trường đại học lại tăng cao... Học phí đại học cao hơn so với thu nhập Trần Văn Cường, Á khoa đầu vào năm 2014-2015 ĐH Y Hà Nội, hiện là sinh viên lớp Y2 Trường cho hay, với mức tăng học phí mới, mỗi...