Có nên kéo dài thời gian làm việc đối với giảng viên là Giáo sư, Phó Giáo sư và Tiến sĩ?
Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) đang lấy ý kiến góp ý về dự thảo Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Giáo dục Đại học 2018.
Điểm đáng chú ý của dự thảo là đề xuất kéo dài thời gian làm việc đối với giảng viên có chức danh GS, PGS, giảng viên có trình độ Tiến sĩ đã tới t.uổi nghỉ hưu.
Nhiều ý kiến cho rằng, đề xuất trên là hoàn toàn phù hợp với giai đoạn hiện nay. Điều này một mặt vừa có thể tận dụng được nguồn chất xám của người thầy, vừa tránh được những hụt hẫng trong đội ngũ khi mà tỷ lệ giảng viên có trình độ Tiến sĩ trở lên của Việt Nam hiện đang rất thấp so với khu vực và thế giới.
Theo thống kê của Bộ GD&ĐT, năm 2019 Việt Nam có 73.312 giảng viên, công tác tại 237 trường đại học, học viện, 37 viện nghiên cứu khoa học, 33 trường cao đẳng sư phạm và 2 trường trung cấp sư phạm. Trong đó, gần 21.000 giảng viên có trình độ Tiến sĩ, chiếm tỷ lệ hơn 28%, hơn 44.700 giảng viên có trình độ Thạc sĩ chiếm tỷ lệ 60,9%. Con số này tăng gấp hơn 2 lần so với năm 2005 với 12% giảng viên có trình độ tiến sĩ và 32% giảng viên trình độ thạc sĩ.
Tuy nhiên, tỷ lệ này vẫn còn rất thấp so với khu vực và thế giới. Nhiều ý kiến cho rằng, nếu đặt trong bối cảnh hiện nay thì việc kéo dài thời gian làm việc đối với giảng viên đủ t.uổi nghỉ hưu có trình độ tiến sĩ trở lên sẽ đáp ứng được nhu cầu nhân lực, đội ngũ giảng dạy trong cơ sở giáo dục đại học.
Việc kéo dài thời gian công tác đối với giảng viên có trình độ Tiến sĩ trở lên sẽ giúp các trường đại học tận dụng được nguồn trí thức chất lượng cao. Ảnh minh hoạ
Bên cạnh đó, kinh nghiệm cho thấy, các thầy cô làm việc liên tục trong môi trường đại học khi t.uổi càng lớn thì càng tích luỹ được nhiều kinh nghiệm, kiến thức. Nếu có thêm thời gian làm việc sẽ tạo điều kiện cho thầy cô được cống hiến, dìu dắt các thế hệ sinh viên tốt hơn, hạn chế được việc lãng phí nguồn chất xám cũng như tránh được sự hụt hẫng lớn về đội ngũ khi ở một số ngành học, việc đào tạo được 1 giảng viên có trình độ tiến sĩ, giảng viên có chức danh GS, PGS cần cả một quá trình dài.
Video đang HOT
Ngoài ra, với thầy cô có t.uổi, ngoài năng lực giảng dạy, nghiên cứu và công bố thì còn là uy tín về mặt chuyên môn học thuật đối với cộng đồng khoa học trong nước và quốc tế. Đây là yếu tố rất quan trọng để thu hút nhân tài, tập hợp đội ngũ, nhất là các cán bộ trẻ, tạo nên các nhóm nghiên cứu, trường phái học thuật trong các cơ sở giáo dục đại học.
GS.TSKH Nguyễn Đình Đức, Trưởng Ban đào tạo, ĐH Quốc gia Hà Nội cho rằng: Giữ đội ngũ thầy cô có trình độ Tiến sĩ trở lên ở lại làm việc dù đã đến t.uổi nghỉ hưu không chỉ đơn thuần là việc tạo điều kiện để thầy cô cống hiến về mặt chuyên môn, tri thức mà còn góp phần tăng uy tín khoa học để thu hút, tập hợp, xây dựng các nhóm nghiên cứu khoa học mạnh trong các nhà trường.
Thực tiễn những năm qua cho thấy, nhiều thầy cô giáo đến t.uổi nghỉ hưu nhưng có sức khoẻ, có khát vọng cống hiến được nhiều trường đại học giữ lại vẫn giảng dạy, nghiên cứu, chuyên gia tư vấn và làm việc rất tốt. Thậm chí, một số trường đại học còn mạnh dạn giữ lại ở các chức vụ quản lý chuyên môn quan trọng như chủ nhiệm bộ môn, trưởng phòng thí nghiệm. Điều này không chỉ phù hợp với điều kiện, bối cảnh của Việt Nam hiện nay mà còn phù hợp với thông lệ quốc tế.
Đồng quan điểm này, PGS.TS Đặng Quốc Bảo, nguyên Giám đốc Học viện Quản lý giáo dục cũng cho biết: Việc kéo dài thời gian làm việc đối với giảng viên có trình độ Tiến sĩ trở lên sẽ tận dụng được nguồn tri thức chất lượng cao, vừa phục vụ tốt cho các cơ sở giáo dục, vừa có lợi cho người học.
Mặc dù ủng hộ đề xuất kéo dài thời gian làm việc đối với giảng viên có trình độ Tiến sĩ trở lên, song TS Lê Viết Khuyến, nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học, Bộ GD&ĐT lưu ý cần phải có điều kiện đi kèm.
Theo TS Lê Viết Khuyến, chỉ nên kéo dài t.uổi làm việc khi bản thân người lao động có nhu cầu. Khi đến t.uổi hưu, giảng viên còn sức khỏe và có thể công tác thì cứ nghỉ hưu theo đúng quy định. Sau đó, nếu muốn tiếp tục giảng dạy và đủ điều kiện sẽ ký hợp đồng lao động với cơ sở giáo dục đại học theo luật hiện hành. Ở đây, cần phân biệt rõ, chỉ nên kéo dài t.uổi nghỉ hưu chứ không nên kéo dài biên chế nhà nước. Bởi lẽ, mỗi cơ sở giáo dục sẽ có chỉ tiêu nhất định cho viên chức, nếu các giảng viên đã hết t.uổi không chịu về hưu thì sẽ làm mất đi cơ hội của lớp trẻ.
GS Phạm Hồng Quang: kéo dài thời gian làm việc giảng viên đại học là hợp xu thế
Đại học Thái Nguyên gồm 7 trường thành viên, với số lượng hơn 800 tiến sĩ, chúng tôi chưa thấy việc kéo dài thời gian làm việc này có gì bất thường.
Bộ Giáo dục và Đào tạo đang lấy ý kiến góp ý của nhân dân với dự thảo Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Giáo dục đại học. Trong đó, dự thảo có đề xuất kéo dài thời gian làm việc đối với giảng viên đủ t.uổi nghỉ hưu.
Dự thảo nêu rõ, giảng viên có chức danh giáo sư, phó giáo sư và giảng viên có trình độ tiến sĩ đang công tác tại cơ sở giáo dục đại học được kéo dài thời gian làm việc kể từ khi đủ t.uổi nghỉ hưu theo quy định trong điều kiện lao động bình thường để giảng dạy, nghiên cứu khoa học nếu có đủ sức khỏe, tự nguyện xin kéo dài thời gian làm việc và được cơ sở giáo dục đại học chấp nhận.
Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Hồng Quang - Giám đốc Đại học Thái Nguyên. Ảnh: TL.
Phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam đã có cuộc trao đổi với Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Hồng Quang - Giám đốc Đại học Thái Nguyên về vấn đề này. Thầy Quang nói: "Trước hết, tôi thấy quan điểm kéo dài thời gian làm việc đối với giảng viên các trường đại học có học vị Tiến sĩ, học hàm Giáo sư và Phó giáo sư đã đủ t.uổi nghỉ hưu là đúng, là trân trọng sự cống hiến của các thầy, là hợp với xu thế.
Xét về mặt nghiệp vụ chuyên môn tôi thấy hoàn toàn hợp lí, phù hợp với thực tiễn hiện nay, phần lớn các thầy đã cống hiến đến giai đoạn nghỉ hưu nhưng vẫn còn sức khỏe rất tốt, vẫn có khát vọng được cống hiến, và cụ thể là rất nhiều thầy đã và đang tham gia quản lí, giảng dạy tại các trường đại học ngoài công lập rất hiệu quả.
Với Đại học Thái Nguyên, thực tế chúng tôi cũng đã triển khai việc này từ lâu, theo quy định cũ thì thời gian kéo dài của Giáo sư từ 10 năm trở xuống, Phó giáo sư là 7 năm và Tiến sĩ là 5 năm, hưởng đầy đủ các chế độ, chính sách về đãi ngộ như lúc còn đang công tác bình thường, chỉ có điều là các thầy không tham gia làm công tác quản lí.
Về phía nhà trường, tôi thấy có một số thuận lợi như việc các thầy vẫn tiếp tục hướng dẫn nghiên cứu sinh, vẫn tham gia đào tạo cao học, viết giáo trình, biên soạn sách, vẫn chủ trì các đề tài khoa học công nghệ các cấp,... dẫn dắt, bàn giao công việc cho thế hệ trẻ, cho đội ngũ kế cận, có thể nói rằng chất lượng rất tốt. Về phía các thầy, tâm lý cũng rất vui, nhưng cũng có một số ít thầy vì sức khỏe nên đã xin nghỉ. Nhưng về cơ bản theo tôi chính sách này rất tốt.
Thực tế ở nhiều nước trên thế giới, việc làm cho người về hưu rất được coi trọng, nhất là ở một số lĩnh vực Khoa học cơ bản, những vấn đề nghiên cứu sâu đòi hỏi một tầm tích lũy, khá nhiều giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ có trình độ vẫn tiếp tục làm việc và có kết quả rất tốt. Như vậy cũng là huy động, tận dụng được nguồn tri thức chất lượng cao, tốt cho các cơ sở giáo dục đại học".
Bí thư Nguyễn Thanh Hải trò chuyện với sinh viên Trường Đại học Sư Phạm (Đại học Thái Nguyên). Ảnh:TL
Liệu có ảnh hưởng đến cơ hội của thế hệ trẻ?
Theo thầy Quang: "Thực tế có 2 vấn đề, càng ở giai đoạn t.uổi cao thì chắc chắn sức khỏe có ảnh hưởng, tuy nhiên ở ngưỡng nhất định thì vẫn có thể kéo dài thời gian làm việc. Hơn nữa các thầy không tham gia công tác quản lí nên chắc chắn sẽ không ảnh hưởng gì đến việc thăng tiến của thế hệ trẻ.
Về vị trí việc làm, các trường đại học hiện nay với Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục Đại học (Luật 34/2018/QH14) quy định về yêu cầu tính chất tự chủ, tự chủ về học thuật, về tài chính,...Tự chủ tổ chức nhân sự rất cao nên vị trí việc làm cũng không có ảnh hưởng gì lớn đối với thế hệ trẻ. Nếu các thầy ở lại mà vẫn giữ các chức vụ quản lí thì mới ảnh hưởng, còn các thầy chỉ làm chuyên gia, chuyên môn, tư vấn thì theo tôi ở góc độ nào đó sẽ được các thế hệ trẻ trân trọng".
Thầy Quang nói: "Qua kinh nghiệm nhiều năm triển khai nội dung này tại Đại học Thái Nguyên gồm 7 trường thành viên, với số lượng hơn 800 tiến sĩ, chúng tôi chưa thấy việc kéo dài thời gian làm việc này có gì bất thường.
Tuy nhiên, ở một số lĩnh vực ngành đào tạo, do số lượng sinh viên ở những ngành đó giảm sút, dẫn đến số giờ dạy không tăng, và cũng một phần vì sức khỏe nên có một số thầy cô tự nguyện xin nghỉ khi đến t.uổi quy định.
Quan điểm của tôi là khoa học không có t.uổi, sức sáng tạo của các thầy rất lớn, ở một giai đoạn tích tụ của trường đại học và đến một ngưỡng t.uổi nào đó thì kết quả ngày càng tốt. Tuy nhiên theo luật đến độ t.uổi thì các thầy vẫn phải nghỉ hưu, nhưng việc kéo dài là trân trọng bởi các thầy vẫn còn khả năng cống hiến, đây cũng là sự trân trọng khoa học.
Mỗi năm, một trường đại học cỡ trung bình có khoảng 5 đến 7% các thầy nghỉ hưu trên tổng số, các thầy có nguyện vọng, nhà trường có nhu cầu và tỉ lệ các thầy được nhà trường kéo dài thời hạn làm nhiệm vụ chuyên môn lên đến 90%. Với yêu cầu nhà trường luôn mong muốn có nguồn nhân lực trình độ cao, nếu các thầy có sức khỏe, có sự cống hiến tốt,...thì các trường đại học lúc nào cũng đón nhận".
Kéo dài thời gian làm việc với giảng viên đủ t.uổi nghỉ hưu: Tại sao không? Bộ GD-ĐT đang lấy ý kiến góp ý về dự thảo Nghị định quy định và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Giáo dục đại học. Một trong những điều đáng chú ý là giảng viên có chức danh giáo sư, phó giáo sư và giảng viên có trình độ tiến sĩ đang công tác tại cơ sở giáo dục...
