Cô giáo Ngữ văn 31 năm ‘truyền lửa’ cho bao thế hệ học trò
Suốt 31 năm giảng dạy, cô giáo Nguyễn Thị Thu Thủy – giáo viên môn Ngữ Văn vẫn say sưa và miệt mài ‘truyền lửa’ tới từng thế hệ học sinh.
Cô giáo Nguyễn Thị Thu Thủy trong giờ lên lớp của mình.
Nghề giáo đã thấm từ trong máu
Cô Nguyễn Thị Thu Thủy (SN 1968) – giáo viên môn Ngữ văn, Trường THPT Ngũ Hành Sơn (quận Ngũ Hành Sơn, TP. Đà Nẵng) là một trong những giáo viên “gạo cội” với 31 năm cống hiến cho nhà trường.
Sau khi Tốt nghiệp Sư phạm Ngữ văn, Trường Đại học Sư phạm – Đại học Huế năm 1991, cô Nguyễn Thị Thu Thủy được chuyển công tác về thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam được 7 năm thì chuyển công tác ra Trường THPT Ngũ Hành Sơn (TP. Đà Nẵng).
Chia sẻ với PV, cô Thủy cho hay, ngay từ bé, cô đã thích nghề dạy học, vẫn thường đóng vai làm cô giáo dạy cho các bạn cùng trang lứa. “Thời của tôi, có nhiều con đường để lựa chọn nghề nhưng cũng rất khó thi đỗ đại học. Tôi và một người bạn nữa là những đứa con gái đầu tiên của làng đỗ đại học, khác với các bạn chọn các nghề kinh tế, kĩ thuật hay Y dược, Ngoại thương… tôi chọn nghề giáo bởi niềm yêu thích nghề đã thấm trong máu”, cô Thủy chia sẻ.
Cô Thủy cho rằng, để hiện thực hóa giấc mơ làm cô giáo của mình chỉ duy nhất một điều là nỗ lực học tập, không có chuyện: “Chuột chạy cùng sào mới vào Sư phạm”. Hơn nữa, bản thân cô Thủy lúc bấy giờ đã từng là hạt nhân của đội tuyển học sinh giỏi môn Văn từ thời THCS, nên khi vào cấp ba, dù không có điều kiện để theo tiếp nhưng cô vẫn âm thầm tự học hỏi, rèn luyện và thi vào Đại học Sư phạm Huế với số điểm khá cao.
Cô giáo Nguyễn Thị Thu Thủy – giáo viên môn Ngữ văn, Trường THPT Ngũ Hành Sơn (TP. Đà Nẵng).
Gắn bó với ngôi trường từ những năm đầu tiên cho đến bây giờ, cô Thủy biết ơn vô cùng mảnh đất này và coi ngôi trường là ngôi nhà thứ hai của mình. Nhìn ngôi trường từng bước trưởng thành với đội ngũ Ban giám hiệu và cán bộ, giáo viên ngày càng đông đảo, nhiệt huyết và đoàn kết, cô Thủy thật sự rất vui và tự hào vì có chút công sức của mình ở đó.
“Dù mọc lên giữa miền gió cát, đời sống người dân còn nhiều khó khăn, học sinh tuy ở địa bàn trong quận nhưng đường đi học khá xa nhưng ngôi trường đang ở tuổi 24 đã gặt hái được nhiều thành tích đáng tự hào, “, cô Thủy chia sẻ.
Đã 31 năm thâm niên trong nghề dạy học, với cô Thủy đã có nhiều lớp học trò thành công. Và trong những bước đường thành công ấy, cô Thủy luôn có một hướng đi mới, một phương pháp dạy học mới, nhằm giúp các em học bài tốt hơn.
“Tôi luôn lấy phương châm thân thiện, nhiệt tình trong mỗi giờ lên lớp đặt lên hàng đầu. Để lấy học sinh làm trung tâm, giáo viên phải thân thiện, tạo không khí giờ học thoải mái, từ đó học sinh mới phát huy được năng lực, sở trường của mình. Thân thiện không phải là dễ dãi mà là giảm bớt áp lực, tránh căng thẳng, giáo viên phải từng bước dẫn dắt, hướng dẫn học sinh bằng hệ thống câu hỏi gợi mở, bằng chuỗi hoạt động hợp lí để các em tự khám phá và chiếm lĩnh tri thức”, cô Thủy bộc bạch.
Video đang HOT
Cô Thủy nói tiếp: “Sau khi học sinh cơ bản đã nắm được kiến thức, giáo viên phải chốt lại và tiếp tục rèn kĩ năng nói và viết cho học sinh. Phải làm thế nào để giờ học nhẹ nhàng nhưng đầy chất văn, tạo niềm hứng thú cho học sinh bằng lòng nhiệt tình và khả năng truyền đạt của mình”.
Không những vậy, cô Thủy cho rằng, thay đổi phương pháp dạy học ở môn Văn không phải là phủ nhận hoàn toàn phương pháp dạy học cũ mà phải biết kết hợp linh hoạt các phương pháp, tổ chức cho học sinh hoạt động nhiều hơn, phát huy được vai trò chủ động của học sinh nhiều hơn trong giờ học.
Học sinh không thụ động ngồi nghe giáo viên thuyết giảng mà học sinh tích cực làm việc và giáo viên phải là người dẫn dắt, giao nhiệm vụ, từng bước cho học sinh nắm vững tri thức.
Theo cô Thủy, phương pháp dạy học mới không cần ghi chép nhiều mà dạy thế nào để học sinh nắm kĩ năng để áp dụng viết và nói một kiểu bài tương tự. Để tiết học đạt hiệu quả, người giáo viên tùy hoạt động tùy lượng kiến thức mà lựa chọn phương pháp dạy học thích hợp. Có rất nhiều phương pháp như: Dạy học theo hình thức dự án, hợp tác, đóng vai, tình huống, kỹ thuật sơ đồ tư duy… Để có thể vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học hiệu quả thì vai trò Công nghệ thông tin là tiên phong…
Tìm niềm hạnh phúc giản dị qua từng giờ lên lớp
31 năm trôi qua, với cô Thủy rất nhiều kỷ niệm về học sinh còn đọng lại. Nhưng việc khiến cô nhớ nhất chính là từng đến nhà học sinh khó khăn để tìm hiểu rồi tìm cách giúp các em học sinh ấy vượt lên số phận.
Một khi nghề đã chọn mình, mình phải thật sự giữ cái tâm với nghề, tìm niềm hạnh phúc trong sự gắn bó với đồng nghiệp và nhiệt huyết với công việc. Mỗi ngày đứng trước học sinh là mỗi ngày tôi luôn tự hoàn thiện mình.
“Trước đây khi còn làm giáo viên chủ nhiệm, tôi thường tìm đến nhà để thăm hỏi, tìm hiểu hoàn cảnh các em để báo lên Ban giám hiệu nhà trường tạo điều kiện giúp đỡ các em. Vì điều kiện đồng lương và cả 2 vợ chồng tôi đều là giáo viên, nuôi 3 con ăn học, việc giúp đỡ vật chất cho các em chỉ là động viên. Hàng năm nhà trường có tổ chức dạy phụ đạo cho học sinh thi tốt nghiệp, tôi thường có chế độ miễn giảm cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn. Quan tâm các em nhiều hơn để các em bỏ bớt những mặc cảm mà hòa nhập với các bạn cùng trang lứa”, cô Thủy nói.
Cô Thủy cho hay, dẫu biết rằng nghề dạy học là một nghề đầy áp lực nhất là trong điều kiện hiện nay, nhiều người còn nhìn méo mó, thậm chí nhiều định kiến, cái nhìn sai lệch đối với giáo viên. Song theo cô không phải xã hội có cái nhiều thành kiến như vậy là nên bỏ nghề.
“Một khi nghề đã chọn mình, mình phải thật sự giữ cái tâm với nghề, tìm niềm hạnh phúc trong sự gắn bó với đồng nghiệp và nhiệt huyết với công việc. Mỗi ngày đứng trước học sinh là mỗi ngày tôi luôn tự hoàn thiện mình.
Vẫn còn đó nhiều phụ huynh tin tưởng mình, vẫn còn đó bao ánh mắt học trò chào đón mình, mình phải tự đấu tranh với chính mình để vượt lên những cám dỗ, tìm niềm hạnh phúc giản dị qua từng giờ lên lớp. Và theo tôi, dấn thân với nghề và yêu nghề với tất cả toàn tâm là điều kiện tiên quyết giúp tôi vượt lên mọi áp lực từ công việc và mọi thành kiến”, cô Thủy nhấn mạnh.
Cô Thủy nhận Giải thưởng Võ Trường Toản năm 2017.
Cũng như mọi người, được xem nhiều phóng sự về những tấm gương của đồng nghiệp mình, những người đã và đang ngày đêm cống hiến trí tuệ, sức khỏe để “gieo chữ” trên vùng miền núi, biên giới và hải đảo, cô Thủy thật sự cảm động và khâm phục họ.
“Tôi cảm thấy những đóng góp của mình còn quá nhỏ bé so với các đồng nghiệp vượt núi băng lũ đến trường. Họ mãi là động lực để tôi cố gắng nhiều và nhiều hơn nữa. Nhân ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11, tôi xin chúc tất cả đồng nghiệp nhất là các thầy cô đang công tác tại miền núi, hải đảo luôn mạnh khỏe, luôn nhiệt huyết và vững vàng với nghề đã chọn, sống tử tế để truyền đạo đức và con chữ đến với học sinh ở mọi lứa tuổi”, cô Thủy nhắn nhủ.
Nhiều năm liền đạt Chiến sĩ thi đua, giáo viên giỏi cơ sở. Nhận Bằng khen của Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng, Giải thưởng Nhà giáo Võ Trường Toản năm 2017, Bồi dưỡng học sinh giỏi Văn 12 cấp thành phố liên tục đạt giải cao…
Đổi mới kiểm tra Ngữ văn: Giáo viên cần tôn trọng các cách hiểu của học sinh
Muốn đổi mới kiểm tra đánh giá môn Ngữ văn, cách dạy và học cũng phải đổi mới cho lính hoạt, kích thức sự sáng tạo của học trò.
Theo Công văn 3175/BGDĐT-GDTrH của Bộ Giáo dục và Đào tạo, trong đánh giá kết quả học tập cuối học kì, cuối năm học, cuối cấp học đối với môn Ngữ văn, giáo viên cần tránh dùng lại các văn bản đã học trong sách giáo khoa làm ngữ liệu xây dựng các đề kiểm tra đọc hiểu và viết để đánh giá chính xác năng lực học sinh, khắc phục tình trạng học sinh chỉ học thuộc bài hoặc sao chép nội dung tài liệu có sẵn.
Tại nhiều trường phổ thông, các thầy cô bộ môn Ngữ văn đã và đang đổi mới phương pháp dạy học trên lớp để hạn chế tối đa những khó khăn ban đầu cho các em học sinh khi thực hiện yêu cầu về cách kiểm tra, đánh giá mới.
Đề kiểm tra có sự phân loại học sinh
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam về cách ra đề kiểm tra Ngữ văn theo chương trình mới, cô Đặng Thị Thanh Ngân, giáo viên Ngữ văn, Trường Trung học phổ thông Kim Liên, quận Đống Đa, Hà Nội chia sẻ:
"Căn cứ vào yêu cầu kiểm tra, đánh giá theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018, căn cứ Công văn số 3175/BGDĐT-GDTrH, căn cứ vào thực tế tình hình giảng dạy và đối tượng học sinh Trường Trung học phổ thông Kim Liên, tổ Ngữ văn nhà trường đã cùng nhau xây dựng ma trận câu hỏi và cấu trúc đề kiểm tra giữa học kì 1 kết hợp giữa hình thức trắc nghiệm khách quan và tự luận.
Theo đó, cấu trúc đề kiểm tra Ngữ văn cho học sinh Trường Trung học phổ thông Kim Liên theo yêu cầu, kiểm tra đánh giá mới có đầy đủ các mức độ đánh giá năng lực của học sinh học sinh từ nhận biết, thông hiểu đến vận dụng và vận dụng cao. Trong đó sự phân loại học sinh thể hiện ở những câu hỏi yêu cầu vận dụng cao chiếm tỉ lệ 10 - 20%".
Tiết thao giảng môn Ngữ văn của giáo viên Trường Trung học phổ thông Kim Liên, Quận Đống Đa, Hà Nội. Ảnh:Trường Trung học phổ thông Kim Liên
Bên cạnh đó, cô Ngân cũng cho biết thêm về những nguồn tài liệu quan trọng giúp tổ Ngữ văn của Trường Trung học phổ thông Kim Liên ra đề kiểm tra.
"Trong cuộc họp tổ chuyên môn, tổ Ngữ văn của Trường Trung học phổ thông Kim Liên đã cùng nhau trao đổi cũng như nghiên cứu về cách ra đề kiểm tra Ngữ văn theo chương trình giáo dục phổ thông mới cho các em học sinh.
Trong đó, chúng tôi đánh giá tài liệu quan trọng nhất chính là các hướng dẫn trong cuộc họp giáo vụ đầu năm học do Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội tổ chức vào tháng 8/2022 vừa qua.
Chúng tôi cũng nghiên cứu các tài liệu tập huấn chương trình giáo dục phổ thông 2018 và sách giáo khoa Ngữ văn 10 bộ Cánh diều.
Các câu hỏi tự đánh giá sau mỗi bài học trong sách giáo khoa và hướng dẫn ôn tập cuối kì cũng là một nguồn tài liệu tham khảo. Ngoài ra, chúng tôi cũng trao đổi và sưu tầm các đề minh họa từ các đồng nghiệp ở các trường khác để có đề kiểm tra phù hợp và tốt nhất cho các em".
Cô Ngân cùng các thầy cô trong tổ Ngữ văn và lãnh đạo nhà trường tin rằng, các em học sinh của trường sẽ nhanh chóng hòa nhịp được với chương trình mới, phương pháp mới với những cách thức ra đề mới bởi đặc thù của học sinh Trường Trung học phổ thông Kim Liên đa số đều là những em khá, giỏi và rất năng động, sáng tạo.
Tôn trọng các cách hiểu của học sinh để kích thích sáng tạo
Cũng chia sẻ về cách giảng dạy theo chương trình mới, thầy giáo Phan Văn Huấn, giáo viên Ngữ văn, Trường Trung học phổ thông Lê Văn Thiêm, quận Long Biên, Hà Nội nêu quan điểm:
"Theo chương trình mới, với yêu cầu về cách dạy học và kiểm tra, đánh giá môn Ngữ văn thì tôi nghĩ rằng giáo viên sẽ vất vả hơn rất nhiều. Bởi không phải giáo viên nào cũng có thể thích ứng với yêu cầu dạy học của chương trình mới ngay, do đã quá quen với cách dạy học theo chương trình trước đây. Tuy nhiên, chương trình mới sẽ giúp học sinh sáng tạo, bớt "máy móc" về tư duy bởi không còn cần phải học thuộc, học tủ hay học vẹt từng chữ, từng đoạn nữa".
Thầy Huấn cho rằng, quan trọng nhất trong quá trình giảng dạy, giáo viên phải rèn luyện cho các sinh kỹ năng tự học và tìm tòi nghiên cứu, từ kỹ năng này sẽ giúp các em hình thành được năng lực học và làm văn, các kỹ năng đó chính là "chìa khóa vạn năng" để mở mọi cánh cửa văn chương.
Bên cạnh đó, thầy Huấn cũng cho rằng, mỗi giáo viên cần xây dựng phiếu học tập cho học sinh theo 3 lớp câu hỏi: hiểu và biết; phân tích và lí giải; liên hệ và vận dụng. Hệ thống câu hỏi phải hay và nhất quán theo thể loại. Mỗi thể loại cần xây dựng một bộ kỹ năng riêng.
Khi xây dựng bộ kỹ năng phải đảm bảo hai yếu tố là đáp ứng được việc dạy tác phẩm theo thể loại và học sinh vẫn có khả năng cảm thụ, bình giảng chi tiết đặc sắc theo hướng chuyên sâu.
Ví dụ, khi dạy thể loại truyện, cần xây dựng các bộ kỹ năng sau cho học sinh: tóm tắt, phân tích cốt truyện; tình huống truyện; bình giảng các chi tiết tiêu biểu; phân tích, đánh giá nhân vật; phân tích các yếu tố nghệ thuật; rút ra bài học, thông điệp; tổng kết nội dung. Hay dạy thể loại thơ thì cần có bộ kỹ năng: thể thơ, tác dụng; phân tích ý thơ; bình giảng câu thơ đặc sắc; phân tích đặc sắc nghệ thuật; thông điệp; cách đọc thơ.
Cũng theo thầy Huấn, để mỗi tiết học Ngữ văn được thành công thì giáo viên nên cho học sinh được tự do bày tỏ quan điểm, cảm nhận của mình sau khi đọc văn bản và giáo viên cần tôn trọng cách nghĩ, cách hiểu của học sinh.
Sau đó giáo viên mới chia sẻ cách hiểu của mình, của những hướng dẫn bài giảng thì học sinh sẽ có sự so sánh, có sự điều chỉnh sao cho phù hợp nhất. Từ cách dạy này, các em cũng học được nhiều kỹ năng và thói quen: sáng tạo, bày tỏ quan điểm...
Sau mỗi buổi học, giáo viên nên kiểm tra đánh giá học sinh theo bộ kĩ năng đã xây dựng và cố gắng có những câu hỏi mở thật thú vị để kích thích các em học sinh sáng tạo.
Lấy học liệu ngoài SGK chưa đủ, GV phải thay đổi tư duy khi kiểm tra, đánh giá Đề kiểm tra Ngữ văn được ra theo hướng cho học sinh bộc lộ hết năng lực ngôn ngữ, năng lực văn học, khuyến khích sáng tạo, đồng thời loại bỏ kiểu văn mẫu. Chỉ còn vài tuần nữa là học sinh lớp 10 bậc trung học phổ thông ở Đà Nẵng bước vào kỳ kiểm tra giữa học kỳ 1 năm học...