Chuyển giao quyền tự chủ và trách nhiệm giải trình cho các trường đại học
Góp ý vào Dự thảo sửa đổi, bổ sung Luật Giáo dục Đại học nhiều chuyên gia đề xuất, cần chuyển giao quyền tự chủ và trách nhiệm giải trình cho các trường đại học.
Mục tiêu của việc trao quyền quản trị cho nhà trường là nhằm nâng cao chất lượng và công bằng giáo dục.
Nội hàm khái niệm “trách nhiệm giải trình”
Sự liên kết giữa mức độ tự chủ và công khai, minh bạch thông tin rất quan trọng cho phân cấp có hiệu quả. Bằng cách chuyển giao trách nhiệm quản lý trường học, quyền tự chủ và trách nhiệm giải trình của nhà trường làm tăng sự tham gia của cha mẹ và cộng đồng. Kết quả là, một nền giáo dục có xu hướng phản ánh ưu tiên, giá trị và nhu cầu của địa phương.
PGS.TS Đặng Thị Thanh Huyền
Theo PGS.TS Chu Hồng Thanh, Dự thảo sửa đổi, bổ sung Luật Giáo dục đại học lần này có ưu điểm lớn đó là: đã nhấn mạnh và đề cao quyền tự chủ của các cơ sở giáo dục đại học tại Khoản 5 Điều 11, Điều 32 và các điều khoản quy định về Hội đồng trường, về thực hiện chương trình giáo dục và quản lý tài chính, tài sản của nhà trường, trong đó có bổ sung quy định về trách nhiệm giải trình và làm hơn quan điểm xóa bỏ tình trạng xin – cho trong thực hiện quyền tự chủ.
“Tuy nhiên, hiểu thế nào về nội hàm khái niệm “ trách nhiệm giải trình” theo nghĩa tiếng Việt là vấn đề cần được làm rõ hơn trong dự thảo. Giải trình không chỉ báo cáo, thuyết minh, thuyết trình về hoạt động của nhà trường mà quan trọng hơn phải là trách nhiệm pháp lý, chịu trách nhiệm độc lập trước pháp luật” – PGS.TS Chu Hồng Thanh nêu quan điểm.
PGS.TS Đặng Thị Thanh Huyền: Trách nhiệm giải trình của trường học là sự thừa nhận về trách nhiệm đối với mọi hành động
Cùng quan điểm với PGS.TS Chu Hồng Thanh, PGS.TS Đặng Thị Thanh Huyền – nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu khoa học (Học viện Quản lý Giáo dục), cần tăng quyền tự chủ và trách nhiệm giải trình cho nhà trường, tăng vai trò ra quyết định của cấp trường học gắn liền với các hệ thống thông tin trách nhiệm giải trình.
“ Trách nhiệm giải trình của trường học là sự thừa nhận về trách nhiệm đối với mọi hành động, mọi sản phẩm, mọi quyết định hay chính sách mà nhà trường đưa ra trong việc lãnh đạo, quản lý và thực hiện công việc; gắn với nghĩa vụ báo cáo, giải thích cho những các hoạt động của nhà trường và tác động của nó.
Tùy theo quan hệ giữa cơ quan quản lý nhà nước và nhà trường trong việc trao quyền tự chủ mà các hệ thống giải trình có thể khác nhau” – PGS.TS Đặng Thị Thanh Huyền trao đổi.
Cũng theo PGS.TS Đặng Thị Thanh Huyền, quyền tự chủ cho nhà trường là một phần của cơ chế phân cấp quản lý hệ thống giáo dục. Mục tiêu của việc trao quyền quản trị cho nhà trường là nhằm nâng cao chất lượng và công bằng giáo dục.
Video đang HOT
Trường học tự chủ là trường học được giao quyền ra các quyết định về việc phân bổ các nguồn lực cho giáo dục, bao gồm:
Thứ nhất là quyền lực: Ban hành các quyết định
Thứ hai là tri thức, học thuật: Mục tiêu giáo dục, chương trình, tài liệu học tập
Thứ ba là cơ sở vật chất, kỹ thuật: Trường, lớp, sân bãi, các phương tiện dạy học,…;
Thứ tư là nhân lực: Cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên;
Thứ năm là tài chính: Các nguồn kinh phí, tài chính.
PGS.TS Trần Văn Tớp: Chủ tịch Hội đồng trường phải tham gia quản lý cấp Ban Giám hiệu ít nhất 1 nhiệm kỳ trở lên và (không phải là hoặc) được đào tạo về quản trị đại học.
Đề xuất tiêu chuẩn đối với Chủ tịch Hội đồng trường
Trong dự thảo Luật không định tuổi, nhưng dễ áp dụng máy móc theo các văn bản quy định pháp luật khác. Do đó phải nới độ tuổi của chủ tịch Hội đồng trường, còn trong biên chế (ví dụ kéo dài theo Nghị định 141).
PGS.TS Trần Văn Tớp
Đề cập đến nội dung Hội đồng trường, PGS.TS Trần Văn Tớp – Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Bách khoa Hà Nội – cho rằng, dự thảo Luật đã sửa đổi tiêu chuẩn đối với Chủ tịch Hội đồng trường. Hiện nay, hầu hết các trường, Chủ tịch Hội đồng trường chưa hề tham gia quản lý cấp Ban giám hiệu mà thường là cấp trưởng phòng.
Trong Dự thảo Luật, quy định chỉ cần có kinh nghiệm tham gia quản lý giáo dục đại học ít nhất 5 năm hoặc được đào tạo về quản trị đại học; PGS.TS Trần Văn Tớp – kiến nghị: Chủ tịch Hội đồng trường phải tham gia quản lý cấp Ban Giám hiệu ít nhất 1 nhiệm kỳ trở lên và (không phải là hoặc) được đào tạo về quản trị đại học.
“Cũng phải xem xét Điều 18 về Hội đồng đại học cũng cần chỉnh sửa, bổ sung các nội dung cụ thể hơn cho nhất quán như quy định cho Hội đồng trường. Ví dụ Hội đồng đại học cũng tổ chức thực hiện quy trình bầu Giám đốc, quyết nghị kế hoạch tài chính,
Đối với các trường đại học thành viên của Đại học quốc gia, đại học vùng thì quan hệ giữa Hội đồng đại học, Ban Giám đốc với Hội đồng trường thành viên thế nào? Hiệu trưởng trường thành viên phải tuân theo Nghị quyết của Hội đồng đại học, Ban Giám đốc và Hội đồng trường.
Do đó, nếu thực hiện theo mô hình này thì quan hệ này phải làm rõ trong quy chế tổ chức hoạt động của Hội đồng trường và Hội đồng đại học” – PGS.TS Trần Văn Tớp trao đổi.
Theo Giaoducthoidai.vn
Làm gì để hội đồng trường có thực quyền?
Một lần nữa chủ đề "hội đồng trường" lại thu hút nhiều ý kiến tại hội nghị tham vấn sửa đổi, bổ sung Luật Giáo dục và Luật Giáo dục đại học do Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội tổ chức ngày 15/12.
Ngày 15/12, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội tổ chức hội nghị tham vấn về việc sửa đổi, bổ sung Luật Giáo dục và Luật Giáo dục đại học.
Hiệu phó Trường ĐH Bách khoa Hà Nội Trần Văn Tớp nêu quan điểm: Đối với trường đại học công lập, để hội đồng trường thành cơ quan quyền lực, cần sửa và bổ sung một số nội dung làm rõ trách nhiệm của hội đồng trường ngay trong luật sửa đổi gắn với quyền lực. Điều này nhằm tránh dẫn đến chuyện quyền thì thuộc hội đồng trường nhưng trách nhiệm thì hiệu trưởng chịu hết.
Ông Tớp tán thành phương án hội đồng trường tổ chức quy trình bầu hiệu trưởng, trình cơ quan quản lý có thẩm quyền công nhận.
"Tuy nhiên cần xác định rõ cơ quan có thẩm quyền cụ thể là gì, bởi hiện tại Bộ, ngành, địa phương là cơ quan chủ quản. Về thành phần hội đồng trường, cũng nên giảm thành phần đương nhiên (ban giám hiệu chỉ cần hiệu trưởng và 1 phó hiệu trưởng) mà tăng thành phần đại diện cán bộ, các đơn vị, nếu đủ điều kiện có thể đưa đại diện hội sinh viên vào".
Theo ông Tớp, hiện nay, hầu hết các trường, chủ tịch hội đồng trường chưa hề tham gia quản lý cấp ban giám hiệu mà thường là cấp trưởng phòng. Trong dự thảo Luật, quy định chỉ cần có kinh nghiệm tham gia quản lý giáo dục đại học ít nhất 5 năm hoặc được đào tạo về quản trị đại học. Ông Tớp kiến nghị chủ tịch hội đồng trường phải tham gia quản lý cấp ban giám hiệu ít nhất 1 nhiệm kỳ trở lên và phải được đào tạo về quản trị đại học.
Ngoài ra, cần chỉnh sửa, bổ sung các nội dung cụ thể hơn để nhất quán quy định cho hội đồng trường.
Ông Trần Văn Tớp, Phó hiệu trưởng Trường ĐH Bách khoa Hà Nội. Ảnh: Thanh Hùng.
Ông Tớp cũng yêu cầu cần làm rõ hiệu trưởng được bầu và được công nhận hay được lấy phiếu tín nhiệm và được bổ nhiệm? Nếu hiệu trưởng được bầu thì chỉ cần cơ quan quản lý công nhận là có hiệu lực chứ sẽ không có việc bổ nhiệm. Nếu là bổ nhiệm thì hội đồng trường thực hiện quy trình lấy phiếu tín nhiệm và hội đồng trường bổ nhiệm chứ chủ tịch không có quyền bổ nhiệm hệu trưởng mà chỉ thay mặt Hội đồng để ký quyết định. Trong trường hợp này, phải bổ sung quyền của hội đồng trường.
Nhiều đại biểu cũng cùng quan điểm khi cho rằng cần làm rõ mối quan hệ giữa chủ tịch hội đồng trường và hiệu trưởng.
Ông Bùi Thanh Tùng, phó trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội Hải Phòng : "Khi chúng tôi khảo sát tại Trường ĐH Hàng hải Việt Nam thì trường cũng nhiều khi chủ tịch hội đồng trường gần như không có quyền gì".
"Về thành viên hội đồng trường có những điểm cứng nhắc quá. Tại sao quy định cứ phải là Bí thư đoàn thanh niên?"
Bà Trần Thị Tâm Đan, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội cho rằng, chủ tịch hLàm gì để hội đồng trường có thực chất?ội đồng trường nhất thiết phải có kinh nghiệm quản lý.
Bà Nguyễn Thị Tâm Đan trao đổi với Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Hữu Độ. Ảnh: Thanh Hùng.
"Có quyền giám sát hoạt động hành chính của nhà trường, do đó cần phải nghĩ đến tiêu chuẩn đối với hội đồng trường. Chủ tịch hội đồng trường tốt nhất đã kinh qua làm hiệu trưởng trường. Bởi vì anh phải giải quyết những vấn đề rất lớn mà Nhà nước giao cho một số quyền quản lý của Bộ để thực hiện tại cơ sở".
Ông Phan Thanh Bình, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội cho rằng cần tránh đưa vào những khái niệm "nói thì dễ" nhưng khi vào vận hành rất khó. "Giờ tính còn cơ quan chủ quản hay không, chúng ta phải nhìn rõ. Nếu còn hay không thì thể hiện bằng quy định gì?".
Ông Phan Thanh Bình, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội. Ảnh: Thanh Hùng.
Ông Bình cho rằng vấn đề tự chủ đại học cũng cần nhìn ở nhiều vấn đề chứ không chỉ ở góc độ hội đồng trường và hiệu trưởng.
"Hội đồng trường chỉ quyết định chiến lược, tài chính, nhân sự, nhưng quan hệ giữa nhân sự với nhau ở cơ sở đó thì sao? Hiệu trưởng mà chèn ép, thể hiện sự mất dân chủ đối với giáo viên thì không phải việc của hội đồng trường. Để giải quyết cái này có cả hội đồng nội trị,...", ông Bình nói.
Ngoài ra cần có bộ máy để thực hiện việc giám sát hiệu trưởng và nhân sự từ trên xuống. Nhưng nếu vậy thì nảy sinh ra thêm vấn đề nhân sự, biên chế.
Do đó, ông Bình cho rằng ban soạn thảo cần nghiên cứu kỹ, nếu không dễ dẫn đến khi đưa ra cả chủ tịch hội đồng trường và hiệu trưởng đều không thể hiện vai trò của mình được hiệu quả.
Theo Vietnamnet
Tự chủ đại học để huy động, khai thác hết các nguồn lực "Thực hiện tự chủ không chỉ tạo điều kiện cho các trường đại học (ĐH) nâng cao chất lượng đào tạo, chất lượng đội ngũ, hiệu quả nghiên cứu khoa học, hợp tác quốc tế, mà còn linh hoạt thực hiện đổi mới các chương trình đào tạo đáp ứng yêu cầu của xã hội. Tự chủ là bước đi đột phá, một...